Artur Bodzioch & Jan Holub Wykorzystanie papierów wartościowych do zarządzania ryzykiem płynności, kredytowym i rynkowym oraz przypadki, gdy zastosowanie papierów jest zbędne. Artur Bodzioch & Jan Holub

PLAN PREZENTACJI Definicje ryzyk finansowych Metody zarządzania ryzykiem Przykład Nowe zastosowania Wyjątki Podsumowanie

1. Definicje ryzyka Ryzyko kredytowe – „niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie wypełni zobowiązań i warunków umowy, narażając kredytodawcę na powstanie straty finansowej”. [M.S. Wiatr, 1998]

1. Definicje ryzyka Ryzyko kredytowe – „niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie wypełni zobowiązań i warunków umowy, narażając kredytodawcę na powstanie straty finansowej”. [M.S. Wiatr, 1998] Ryzyko płynności – zagrożenie utraty zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań płatniczych.

1. Definicje ryzyka Ryzyko rynkowe (systematyczne) – niebezpieczeństwo spowodowane czynnikami ogólnogospodarczymi i losowymi.

2. Metody zarządzania ryzykiem

2. Metody zarządzania ryzykiem Papier wartościowy - dokument lub zapis w systemie informatycznym na rachunku papierów wartościowych, który ucieleśnia prawa majątkowe.

2. Metody zarządzania ryzykiem Weksel własny in blanco - wystawiany jest na zabezpieczenie wykonania lub prawidłowego wykonania zobowiązania (określonej pracy, spłaty kredytu, realizacji inwestycji) - funkcja gwarancyjna.

2. Metody zarządzania ryzykiem Metoda puli zasobów finansowych – inwestowanie nadwyżkowych pasywów w następującej kolejności: papiery wartościowe o terminie wykupu do 1 roku, kredyty, długoterminowe papiery wartościowe. 1. Papiery wartościowe (termin wykupu do 1 roku) Pasywa ponad największy poziom płynności 2. Kredyty 3. Długoterminowe papiery wartościowe

2. Metody zarządzania ryzykiem Metoda aktywnego zarządzania pasywami – pozyskiwanie płynnych środków poprzez emisję papierów wartościowych o różnym terminie wykupu. Emisja papierów wartościowych

2. Metody zarządzania ryzykiem Metoda konwersji zasobów finansowych – depozyty terminowe transportowane na pokrycie kredytów, a następnie inwestowane w długoterminowe papiery wartościowe. Kredyty (x%) Depozyty terminowe Długoterminowe papiery Wartościowe ([100-x]%)

2. Metody zarządzania ryzykiem Transakcje sekurytyzacyjne – łączenie wielu kredytów udzielonych przez bank w jeden pakiet i jego sprzedaż na rynku wtórnym. Papier wartościowy Wierzytelności Wynik: Bank „przerzuca” duże ryzyko kredytowe na podmioty, które nie mają możliwości oceny rzeczywistej jakości aktywów.

2. Metody zarządzania ryzykiem Przykład negatywnych skutków wykorzystywania metody transakcji sekurytyzacyjnych: Kryzys finansowy z 2007 roku!

Rozwój rynku kredytów hipotecznych w USA Proces sekurytyzacji Rozwój rynku kredytów hipotecznych w USA Zbyt luźna polityka kredytowa Brak kontroli nad procesami przenoszenia ryzyka kredytowego Zbyt duże zaufanie do firm ratingowych Kryzys Światowy Globalny transfer ryzyka

Wykres 2: Sekurytyzacja zastąpiła instytucje finansowe na rynku kredytów hipotecznych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie: A short history of sub-prime mortgage market Meltdown, J.R. Barth, T. Li, G. Yago, T. Phumiwasana.

Wykres 1: Rynek sekurytyzacji kredytów hipotecznych (MBS) w podziale na poszczególnych emitentów.

2. Metody zarządzania ryzykiem FUNDUSZE INWESTYCYJNE T F I Jednostki uczestnictwa Certyfikaty inwestycyjne

2. Metody zarządzania ryzykiem Jednostki uczestnictwa Certyfikaty inwestycyjne Nie są papierem wartościowym Są papierem wartościowym Nie są notowane na rynku regularnym Są notowane na rynku regularnym Fundusz jest zmuszony do utrzymania rezerw Inwestorzy nie mogą odzyskać pieniędzy od funduszu przed końcem horyzontu inwestycyjnego Panika rynkowa – problem płynności dotyka fundusz Fundusz przerzuca ryzyko braku płynności na rynek

4. Nowe zastosowania ?

4. Nowe zastosowania Credit default swap (CDS) - umowa, w której jedna strona płaci drugiej pewną sumę pieniędzy, a ta w zamian zobowiązuje się pokryć zadłużenie, gdy dłużnik pierwszej przestanie spłacać kredyt. Jeśli ryzyko takiej sytuacji rośnie, cena CDS-u również wzrasta. B Wzrost ryzyka powoduje Wzrost ceny CDS A C

4. Nowe zastosowania Instrumenty pochodne (derywaty) – rodzaj instrumentu finansowego, który uzależniony jest od instrumentu bazowego. Przykłady Kontrakty terminowe, swapy, opcje Cechy Dotyczą przyszłej daty i przyszłej ceny, ponieważ zawierane są wcześniej Instrumenty bazowe Akcje, obligacje, wysokość stopy procentowej, kursy walut,, instrumenty pogodowe Wynik: Rynek instrumentów pochodnych powstał w wyniku konieczności zabezpieczenia się uczestników transakcji finansowych przed ryzykiem  wystąpienia sytuacji przeciwnej do przewidywanej przez nich.

5. Wyjątki Sytuacje kiedy stosowanie papierów wartościowych jest zbędne: Sytuacja kiedy nie trzeba szybko przenosić uprawnień, Kiedy nie można dobrze wycenić uprawnień, Kiedy wykorzystanie wiedzy zależy od osobistych relacji między dwoma podmiotami np.: przy wydaniu gwarancji.

6. Podsumowanie Mówiąc o ryzyku finansowym możemy wyróżnić kilka metod wykorzystujących papiery wartościowe do zarządzania nim: Metoda puli zasobów finansowych Metoda aktywnego zarządzania pasywami Metoda konwersji zasobów finansowych Metoda sekuratyzacji Papiery wartościowe wykorzystywane w tym celu to m.in.: Weksle Certyfikaty inwestycyjne Nowe zastosowania do zarządzania ryzykiem: Instrumenty pochodne (derywaty)

Dziękujemy za uwagę!