Logopedyzacja rodziców i opiekunów Liliana Madelska Logopedyzacja rodziców i opiekunów Polskość poza granicami Rzeczpospolitej Ostróda, 25 - 28 marca 2010 r.

Prezentacja na podstawie materiałów Liliany Madelskiej Posłuchaj, jak mówię: - Podręcznik dziecka - Poradnik dla rodziców i nauczycieli - Powiedz mi, co widzisz film dydaktyczny Liliana Madelska & Artur Jamrozowicz

Fragmenty filmu dydaktycznego „Powiedz mi, co widzisz“ można obejrzeć na stronie www.lilianamadelska.com

Joanna Wójtowicz i pracownicy PCN w Lublinie Hanna Kaczmarczyk i nauczyciele, Polska Szkoła w Wiedniu Małgorzata Lasocka i nauczyciele, Polska Szkoła w Londynie Agnieszka Rabiej, UJ Dziękuję Koleżankom z grupy ekspertów MEN za pomoc i współpracę Serdecznie dziękuję za pomoc, liczę na dalszą współpracę.

Postawy w stosunku do emigracji asymilanci asymil. niska integraliści tożsamość niska tożsamość wysoka marginaliści wysoka separatyści J. W. Berry

Szkoły polskie za granicą: - zajęcia raz w tygodniu - zróżnicowane grupy - brak pomocy logopedycznej ⇒ pedagogizacja rodziców

a mentalne (nieuświadamiane) procesy, sterujące rozumieniem mowy Fonologia a mentalne (nieuświadamiane) procesy, sterujące rozumieniem mowy

A. Dieter z Austrii i Ewa z Polski Ewa: Podobno będziecie mieli trzecie dziecko? Dieter: Tak, moja żona jest cielna. Ewa: Musimy to oblać! Mamy wino, chcesz kieliszek? Dieter: Dziękuję, mam słój.

Roger: Co to półka? Kasia: To regał na ścianie. Roger: A czemu regał półka? Kasia: Bo półka to regał. Roger: Ale czemu półka? Kasia: Chcesz wiedzieć, czemu się nazywa półka?! Roger: Nie, czemu półka!!!

Co mówią dzieci, co „słyszą” rodzice

ras tfa cz´szí sz´teri pieńsz´ sz´esz´sz´edem: No widzi pani? Dobrze liczy!

Przykłady alternacji w polszczyźnie niosę : nosi : noś : znoszony wozy : wożę : wozi : wóź mróz : mrozić : mroźny : mrożonka miły : milszy duży : duzi ręka : ręce : ręczny noga : na nodze : piłka nożna Kasia : Kacha : Kasiunia : pięć Kaś kwas : kwaśny : kwaszony głuchy : głośno : głusza pusty : opuszczę : opuści jazda : jeździ : jeżdżący miasto : w mieście : mieszczański

Ofen: offen Raten: Ratten Hüte: Hütte Höhle: Hölle spuken: spucken Przykłady paronimów w niemieckim: Ofen: offen Raten: Ratten Hüte: Hütte Höhle: Hölle spuken: spucken (oraz wiele niecenzuralnych przykładów angielskich)

Rozpoznanie potrzeb dziecka: nauczyciel ⇒ opiekunowie

Jak czuje się dziecko, któremu każemy pisać zdania typu: Kasia dzisiaj będzie jadła kaszę jeśli odbiera ono słuchem coś w rodzaju: kasz’a dż’isz’aj będż’e jadła kasz’ę.

prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki; Typowe problemy dzieci polsko- i angielskojęzycznych • słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz. Mylone pary minimalne to np. prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki; • słabe różnicowanie samogłosek i : y, np. biłem w Warszawie; • dyftongizacja samogłosek: koki : kołki, puka : półka

Typowe problemy dzieci polsko- i niemieckojęzycznych • słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz Mylone pary minimalne to np. prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki; • słabe różnicowanie spółgłosek dźwięcznych w opozycji do bezdźwięcznych, np. pierzemy : bierzemy, buciki : budziki, cień : dzień; • słabe różnicowanie w i ł, co prowadzi do mylenia par wyrazów jak łuski : wózki.

W jakiej kolejności ćwiczyć podane przykłady? Tomek : domek cień : dzień leci : leczy szyje : żyje półka : bułka śle : źle kosa : koza

Text

Text

Text

Text

Text

Text

Text

• sposób artykulacji: plozywne > frykatywne > afrykaty Zasada stopniowania trudności: • sposób artykulacji: plozywne > frykatywne > afrykaty • sylaba: akcentowana > nieakcentowana; nagłos > wygłos • kompleksowość: sylaby o prostej strukturze (CV) > zbitki spółgłoskowe

półka : bułka 2. kosa : koza szyje : żyje śle : źle 3. leci : leczy 1. Tomek : domek półka : bułka 2. kosa : koza szyje : żyje śle : źle 3. leci : leczy cień : dzień

- prosty system diagnozowania Potrzeby: - prosty system diagnozowania - proste materiały dydaktyczne dla opiekunów

Podstawy teoretyczne: fonologia naturalna *** - rozwój mowy dziecka - języki świata - polszczyzna spontaniczna

Zasada pięciu kroków 1. Wybór materiału 2. Omówienie znaczenia ćwiczonych wyrazów 3. Ćwiczenie słuchu mownego (percepcji słuchowej) 4. Ćwiczenie wymowy 5. Podsumowanie osiągnięć ucznia

 : słyszę  : mówię  : piszę Ucznia trzeba chwalić za każdy sukces, warto też prowadzić dokumentację jego postępów  : słyszę  : mówię  : piszę

- rozwijanie świadomości fonetyczno-fonologicznej Cele: - rozwijanie świadomości fonetyczno-fonologicznej - przygotowanie do nauki innych języków - ćwiczenie dialogu, podstawowej formy komunikacji - przygotowanie do nauki czytania i pisania - nauka samodzielności i systematycznej pracy - dzieci uczą się od siebie nawzajem (indywidualizacja procesu dydaktycznego)

Ćwiczenia, wspomagające rozwój świadomości fonologicznej: • szukanie rymów do ćwiczonych wyrazów; jeśli np. na obrazkach mamy parę muszka : nóżka, to pasuje też do tego gruszka, jabłuszka czy pietruszka; • układanie z dziećmi krótkich wierszyków, np. do pary cień : dzień: Biega za mną długi cień, bo dziś jest słoneczny dzień. • recytowanie wierszyków, układanych wspólnie z dziećmi; można przy tym klaskać w dłonie, licząc w ten sposób sylaby; • szukanie słów, „schowanych” w innych słowach, np. plamy: tu „schowały się” takie słowa, jak lamy, a, my; • „rozwijanie” wyrazów, np. pas: PASek, zaPASy, PASuje, PAStwisko, wyPAStujemy, komPAS...

Kto poleca uczniom powtarzanie „chrząszcz brzmi w trzcinie“, niech najpierw sam spróbuje coś takiego: • The thirty-three thieves thought that they thrilled the throne throughout Thursday. • Cinq chiens chassent six chats. • Sopra la panca la capra campa, sotto la panca la capra crepa. • Jorge el cerrajero vende cerrajes en la cerrajería. • Zwischen zwei Zwetschgenzweigen sitzen zwei zechenschwarze tschechisch zwitschernde Zwergschwalben.

- włączenie rodziców do pracy dydaktycznej Marzenia: - włączenie rodziców do pracy dydaktycznej - stabilna sytuacja materialna i zawodowa polskich nauczycieli za granicą - pomoc logopedów, przygotowanych do pracy z dziećmi wielojęzycznymi