Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wspieranie działań ekoinnowacyjnych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Jan Wiater ekspert Departament Strategii, Edukacji i Rozwoju

Plan Prezentacji Kilka słów o NFOŚiGW. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Plan Prezentacji Kilka słów o NFOŚiGW. Znaczenie ekoinnowacji i źródła. finansowania. Finansowe wsparcie ekoinnowacji przez NFOŚiGW: faza badań, rozwoju i wdrażania, faza komercjalizacji. Ekoinnowacyjny bonus. Podsumowanie.

NFOŚiGW powołany przy Okrągłym Stole w 1989 roku państwowa osoba prawna pracownicy: ok. 550 (>200 inżynierów) unikatowy na skalę światową kluczowy element systemu funduszy ekologicznych i filar ochrony środowiska 25 lat doświadczenia w finansowaniu projektów z obszaru ochrony środowiska

Definicje Innowacja - wdrożenie w praktyce gospodarczej nowego albo znaczące udoskonalonego produktu, usługi lub procesu, w tym także wdrożenie nowej metody marketingowej lub organizacyjnej redefiniującej sposób pracy lub relacje firmy z otoczeniem. Nie każde nowe rozwiązanie jest innowacją – istotny jest aspekt wdrożeniowy rozwiązania (zastosowanie). Ekoinnowacja to innowacja, która poprawia efektywność wykorzystania zasobów naturalnych w gospodarce, zmniejsza negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko lub wzmacnia odporność gospodarki na presje środowiskowe. Definicja pochodzi z opracowania „Ekoinnowacje w Polsce. Stan obecny, bariery rozwoju, możliwości wsparcia” - Aleksander Szpor, Aleksander Śniegocki.

Perspektywa finansowa 2014-2020 - Priorytety Niskoemisyjna gospodarka Eko-innowacyjność Projekty zintegrowane Inżynieria finansowa

Ekoinnowacje w krajowych dokumentach strategicznych Długookresowa strategia rozwoju kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Polityka Energetyczna Polski do 2030 r. Średniookresowa strategia rozwoju kraju Polska 2020 oraz ze zintegrowanymi strategiami o charakterze horyzontalnym, w szczególności: Strategią „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”. Perspektywa 2020 r.; Strategią innowacyjności i efektywności gospodarki na lata 2011-2020. Strategia działania NFOŚiGW na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020. Wspólna Strategia działania NFOŚiGW i wfośigw na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020.

Korzyści z wdrażania ekoinnowacji poprawa wydajności gospodarki w zakresie wykorzystania dostępnych zasobów, tworzenie nowych rynków ekologicznych technologii, towarów i usług, zrównoważona produkcja i konsumpcja, większa stabilność gospodarcza, ograniczenie wpływu działalności na środowisko, zmniejszenie ryzyka nagłych, kosztownych i nieodwracalnych zmian spowodowanych naruszeniem równowagi ekosystemów, zapobieganie zmianom klimatu, bezpieczeństwo energetyczne. Na podstawie „Ekoinnowacje w Polsce. Stan obecny, bariery rozwoju, możliwości wsparcia” IBS 2012

Wymiar ekoinnowacji EKOLOGICZNY: ograniczenie negatywnego wpływu procesów gospodarczych na środowisko EKONOMICZNY: produktywne wykorzystanie zasobów naturalnych – wpływ na system gospodarczy – redukcja kosztów

Ekoinnowacyjność – uwarunkowania

Bariery w zakresie wdrażania ekoinnowacji

Główne źródła finansowania ekoinnowacyjności w Polsce Fundusze unijne Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko; Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka; Regionalne Programy Operacyjne; Środki krajowe PARP, NCBiR NFOŚiGW oraz wfośigw; Bank Gospodarstwa Krajowego; Bank Ochrony Środowiska; Anioły Biznesu; Program Operacyjny Infrastruktura I Środowisko Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Program Operacyjny Wiedza, Edukacja i Rozwój Regionalne Programy Operacyjne Program LIFE + PARP, NCBiR NFOŚiGW oraz WFOŚiGW Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Ochrony Środowiska Anioły Biznesu

Finansowe wsparcie ekoinnowacji : Faza badań, rozwoju i wdrożenia ekoinnowacji. Ekspertyzy i prace naukowo-badawcze Program Gekon LIFE+ edukacja ekologiczna

Finansowe wsparcie ekoinnowacji : Faza komercjalizacji poprzez środki . krajowe- 14 dziedzin- programy priorytetowe „unijne’’ „norweskie” Green-Evo edukacja ekologiczna

Program Gekon: Generator Koncepcji Ekologicznych Ekologicznych Innowacyjność Efekt ekologiczny Potencjał rynkowy

Dofinansowanie: Dotacja Program Gekon- Generator Koncepcji Ekologicznych Budżet Programu: 400 mln zł Beneficjenci: przedsiębiorcy, konsorcja naukowe i grupy przedsiębiorców od 0,5 do 10 mln PLN do 20 mln PLN Dofinansowanie: Dotacja Zaliczki Refundacje Faza B+R: Faza W:

Program Gekon: Obszary tematyczne Środowiskowe aspekty pozyskiwania gazu niekonwencjonalnego. Efektywność energetyczna i magazynowanie energii. Ochrona i racjonalizacja wykorzystania wód. Pozyskiwanie energii z czystych źródeł. Nowatorskie metody otrzymywania paliw, energii i materiałów z odpadów oraz recyklingu odpadów.

Program LIFE + promowanie nowatorskich rozwiązań w dziedzinie ochrony środowiska przeniesienie na grunt praktyczny pro-środowiskowych rozwiązań wypracowanych przez naukowców wymóg, by projekty przygotowywane do dofinansowania miały charakter demonstracyjny lub innowacyjny 100% dofinansowanie prototypów

Program LIFE + Rodzaje projektów LIFE+ Przyroda: najlepsze praktyki lub demonstracyjne; LIFE+ Różnorodność biologiczna: innowacyjne lub demonstracyjne; LIFE+ Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska: innowacyjne lub demonstracyjne; LIFE+ Informacja i komunikacja: ogólnokrajowe kampanie informacyjne podnoszące świadomość społeczną oraz inne działania komunikacji społecznej dotyczące ochrony przyrody i/lub środowiska. 18

Ekoinnowacje w działaniach Strategii Edukacji Ekologicznej kontynuowanie dofinansowania realizacji działań edukacyjnych związanych z upowszechnianiem idei ekoinnowacyjności; preferowanie przy ocenie wniosków projektów edukacyjnych cechujących się innowacyjnością; w ramach PP Edukacji ekologicznej ogłoszono konkurs w 8 kategoriach, wstępna alokacja środków 20 mln zł ( dane dot. roku 2013): Kat.I Zrównoważony rozwój terenów zurbanizowanych szczególnie w kontekście adaptacji do zmian klimatu Kat. II Przeciwdziałanie „niskiej emisji” Kat. III Gospodarka niskoemisyjna w gminach

Ekoinnowacje w działaniach Strategii Edukacji Ekologicznej c.d. Kat. IV Gospodarowanie na obszarach Natura 2000 Kat. V Przeciwdziałanie zmianom klimatu Kat. VI Ekoinnowacje w ochronie środowiska Kat. VII Biogazownie rolnicze jako element wspierający OZE w Polsce Kat. VIII Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży

E-KUMULATOR Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu Nowe, kompleksowe rozwiązanie dla przemysłu Efektywne wykorzystanie energii (EWE) Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych E-KUMULATOR Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu Energetyczne wykorzystanie przemysłowych odpadów w tym osadów ściekowych Ograniczenie szkodliwych emisji do atmosfery Zmniejszenie 21

Część 1) Audyt energetyczny/ elektroenergetyczny przedsiębiorstwa Alokacja: 780 mln zł DZIAŁANIA INWESTYCYJNE Pożyczki AUDYTY ENERGETYCZNE Dotacje Alokacja: 40 mln zł

Część 1) Audyt energetyczny/ elektroenergetyczny przedsiębiorstwa Minimalne zużycie energii 20 GWh/rok Przedsiębiorstwa Dotacja do 70% kosztów kwalifikowanych Pomoc publiczna de minimis Audyt energetyczny

Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej POŻYCZKA od 0,3 do 50 mln zł do 75% kosztów kwalifikowanych WIBOR 3M – 150 pb (nie mniej niż 2,5%) 10 lat finansowania Pomoc publiczna regionalna

Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej Wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz zmiany technologiczne w istniejących obiektach, instalacjach i urządzeniach technicznych w tym: (zgodnie z obwieszczeniem Min .Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r.) Technologie racjonalizacji zużycia energii elektrycznej poprzez: a) energooszczędne systemy napędowe, b) systemy sterowania napędami np. poprzez instalacje łagodnego rozruchu, c) energooszczędne silniki, d) falowniki do pomp i wentylatorów, e) energooszczędne sprężarki i systemy ich sterowania, f) wewnętrzne sieci przesyłowe energii, w tym ograniczenie przepływów mocy biernej, g) energooszczędne systemy oświetleniowe, h) prostowniki napędów sieciowych, i) niskostratne transformatory w lokalnych systemach elektroenergetycznych i wewnętrznych sieciach dystrybucyjnych, j) odnawialne źródła energii w tym turbiny wiatrowe, kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, małe elektrownie wodne, k) budowa/modernizacja własnych (wewnętrznych) źródeł energii w tym z uwzględnieniem kogeneracji.

Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej Wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz zmiany technologiczne w istniejących obiektach, instalacjach i urządzeniach technicznych w tym:(zgodnie z obwieszczeniem Min .Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r.) Technologie racjonalizacji zużycia ciepła poprzez : a) izolacje i odwadnianie systemów parowych, b) odnawialne źródła energii w tym systemy geotermalne, kolektory słoneczne, pompy ciepła, c) termomodernizacja budynków przemysłowych i biurowych, d) rekuperacja i odzyskiwanie ciepła z procesów i urządzeń, e) modernizacja wewnętrznych sieci grzewczych, f) wykorzystanie energii odpadowej z procesów przemysłowych, g) budowa/modernizacja własnych (wewnętrznych) źródeł energii w tym z uwzględnieniem kogeneracji. h) modernizacje procesów przemysłowych w zakresie efektywności energetycznej. i) wdrażanie systemów zarządzania energia i jej jakością oraz wdrażanie systemów zarządzania sieciami elektroenergetycznymi w obiektach przedsiębiorstw.

Program priorytetowy: Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki Zwiększenie efektywności energetycznej (obecnie EWE część 1 i EWE Część 2 ) Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych Zapobieganie szkodliwym emisjom do atmosfery Zagospodarowanie energetyczne odpadów w tym osadów ściekowych 4 x „Z” Zmniejszenie 27

E-KUMULATOR: Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych budowa, rozbudowa lub modernizacja istniejących instalacji produkcyjnych lub urządzeń przemysłowych, prowadząca do zmniejszania zużycia surowców pierwotnych, w tym poprzez zastąpienie ich surowcami wtórnymi, odpadami lub prowadzące do zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów Zmniejszenie zużycia surowca pierwotnego na jednostkę produkcji finalnej (Mg/jedn. produkcji lub m3/jedn. produkcji) nie mniej niż 15% Zmniejszenie Forma dofinansowania: pożyczka preferencyjna

E-KUMULATOR: Ograniczanie szkodliwych emisji do atmosfery obniżenie wielkości emisji ze źródeł spalania paliw łączna moc nominalna nie mniejsza niż 20 MW i nie większa niż 40 MW źródło spalania = stacjonarne urządzenie techniczne w którym następuje proces spalania paliw o nominalnej mocy większej niż 1 MW Konkluzje BAT/ wymogi Dyrektywy IED (Dyrektywa o emisjach przemysłowych: ang. Industrial Emission Directive) Zmniejszenie Forma dofinansowania: pożyczka preferencyjna + częściowe umorzenie (do 15 %)

E-KUMULATOR: Energetyczne wykorzystanie przemysłowych odpadów w tym osadów ściekowych Budowa nowych lub modernizacja istniejących instalacji energetycznego wykorzystania przemysłowych odpadów Budowa nowych lub modernizacja istniejących instalacji służących produkcji i wykorzystaniu paliw alternatywnych we własnych procesach technologicznych i w spalarniach odpadów maksymalna moc instalacji dla termicznego przekształcania odpadów nie może przekroczyć 3 MW Zmniejszenie Forma dofinansowania: pożyczka preferencyjna + częściowe umorzenie (do 15 %)

Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych Planowane efekty ekologiczne Efektywne wykorzystanie energii Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych Zmniejszenie zużycia energii: 1 000 GWh Zmniejszenie zużycia surowca pierwotnego: 500 000 Mg Energetyczne wykorzystanie przemysłowych odpadów w tym osadów ściekowych Ograniczenie szkodliwych emisji do atmosfery Ilość paliwa wytworzonego z przemysłowych odpadów w tym osadów ściekowych: Energia wytworzona z osadów ściekowych (odpadów): 20 000 MWh/rok Wytworzone paliwo: 6 000 GJ/rok Zmniejszenie Ograniczenie emisji do atmosfery: CO2 : 1000 Mg/rok SO2: 900 Mg/rok Nox : 400 Mg/rok Pyły: 800 Mg/rok

Planowana alokacja na Oś priorytetową I ok. 3 537 mln EUR Program Operacyjny: Infrastruktura i Środowisko 2014 - 2020 Oś priorytetowa I: Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej Priorytet inwestycyjny 4.1: Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii Priorytet inwestycyjny 4.2: Promowanie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE przez przedsiębiorstwa Priorytet inwestycyjny 4.3: Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym Priorytet inwestycyjny 4.4 Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na niskich i średnich poziomach napięcia Priorytet inwestycyjny 4.5 Promowanie strategii niskoemisyjnych (zwłaszcza w obszarach miejskich) Priorytet inwestycyjny 4.7 Promowanie wysokosprawnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną Planowana alokacja na Oś priorytetową I ok. 3 537 mln EUR

GreenEvo – Akcelerator Zielonych Technologii Projekt realizowany przez Ministerstwo Środowiska finansowany przez NFOŚiGW: Cel projektu - promowanie polskich technologii środowiskowych (w tym innowacyjnych). Beneficjenci projektu – firmy z sektora MŚP, w 4 edycjach wyłoniono 48 laureatów. Korzyści z udziału w projekcie (100% finansowania): promocja technologii w Polsce i zagranicą, udział w misjach gospodarczych wraz z przedstawicielami polskiego rządu, specjalistyczne szkolenia i usługi doradcze, pomoc w udoskonaleniu oferty.

GreenEvo – Akcelerator Zielonych Technologii Projekt realizowany przez Ministerstwo Środowiska finansowany przez NFOŚiGW: - do 28 lutego b.r. Ministerstwo Środowiska oczekuje na nowe zgłoszenia (www.greenevo.gov.pl), - 8 kategorii, tj, odnawialne źródła energii, przyjazne dla środowiska rozwiązania dla przemysłu wydobywczego, systemy wspierające monitorowanie i gromadzenie informacji o środowisku , ochrona klimatu, gospodarka odpadami, technologie wodno-ściekowe, niskoemisyjny transport oraz rozwiązania wspierające oszczędności energii i materiałów.

BONUS EKOINNOWACYJNY- DODATKOWE WSPARCIE PRZEDSIĘWZIĘĆ 1.FINANSOWE a/. zmiana intensywności dofinansowania, b/. zmiana warunków dofinansowania, c/. umarzanie części pożyczek 2. ZMIANA NA LIŚCIE RANKINGOWEJ

Podsumowanie Ekoinnowacje: ważny element zrównoważonego rozwoju czynnik podwyższający konkurencję szansa dla rozwoju polskiej gospodarki główne bariery rozwoju - brak środków finansowych i wysokie koszty wdrażania NFOŚiGW – instytucja wspierająca ekoinnowacje w Polsce Ekoinnowacje to jeden z głównych priorytetów UE na lata 2014-2020

Dziękuję za uwagę! Jan Wiater www.nfosigw.gov.pl NFOŚiGW www.nfosigw.gov.pl