Metody komunikacji

200 000 p.n.e - Mowa Ewolucja mózgu odróżniła człowieka od zwierząt, gdy doprowadziła do powstania rewolucyjnego sposobu komunikacji - mowy. Zakłada się, że duże znaczenie miał tutaj gen FOXP2, który 200 tys. lat temu dał człowiekowi wiele zdolności językowych. Mowa oznaczała możliwość koordynacji i współpracy, postępu technicznego, nauki, inżynierii, powstania pojęć abstrakcyjnych i kultury. Ulokowała człowieka na szczycie łańcucha pokarmowego, umożliwiając homo sapiens walkę i zwycięstwo nad zwierzęcymi drapieżnikami.

30 000 p.n.e - Pierwsze symbole Niedoskonałości mowy prowadziły do prób stworzenia lepszego sposobu przekazywania i przechowywania informacji. Najstarsze znane nam symbole przeznaczone do komunikacji na przestrzeni czasu to malowidła jaskiniowe. Tak jak dla małych dzieci zanim nie nauczą się bardziej skomplikowanych sposobów komunikacji, tak i dla prehistorycznego człowieka obrazki i malowidła były najłatwiejszą do opanowania techniką. Ludzie Cro-Magnon stworzyli pierwszy kalendarz księżycowy 30,000 p.n.e.

3300 p.n.e. - Pismo Symbole były prekursorem kolejnego wielkiego wynalazku – pisma. Zamknięty zbiór symboli, wyrażających dźwięki fonetyczne bądź pojęcia, umożliwił przechowywanie skomplikowanych, długich wiadomości i stanowił ‘graficzny zapis mowy’. Pismo było darzone wielkim szacunkiem. Starożytni Egipcjanie uważali za jego twórcę Thota, boga kultury, nauki i magii. Nebo, syn Marduka, był babilońskim bogiem pisma – i ludzkiego przeznaczenia. Według tradycji żydowskiej pismo wynalazł Mojżesz, według mitów greckich – Hermes. Klasa urzędników rządzących imperium chińskim, literati, za jedną z najważniejszych cech wykształconego człowieka uważała zdolność czytania i pisania.

Narzędzia do pisania Duże znaczenie dla ewolucji technik komunikacji miała kwestia narzędzi, jakie stosowano do utrwalania pisma. Po długich tysiącleciach używania kamiennych rylców i organicznych farb nakładanych na kamienne płaszczyzny, znaczący przełom nastąpił gdy zaczęto używać glinianych tabliczek, później utwardzanych przez wypalanie. Umożliwiło to znaczne szybsze pisanie i przechowywanie informacji. Kolejnym przełomowym etapem w rozwoju technik pisania był papirus i papier, poręczniejszy w składowaniu i przenoszeniu. Masowa produkcja papieru datowana jest na XIX wiek w Europie, gdy maszyny parowe przerabiały miazgę drzewną na papier.

Komunikacja na odległość Symbole do przekazywania na odległość opierały się na urządzeniach, które ułatwiały zmysłom ludzkim wychwycenie sygnału.

Sygnały optyczne Wiele kultur stosowało sygnały wzrokowe, oparte na dymie i ogniu, nazywane dziś także ‘optycznym telegrafem’. Ognisko było przykrywane koszem lub matą i odsłaniane, w ciągu dnia wypuszczając w różnych odstępach czasu smugi dymu, a w nocy dając migające światło. Widoczność tych sygnałów, zwłaszcza dymnych, był jednak zależna od pogody (wiatr, opady), co utrudniało stosowanie skomplikowanych kodów. Taki sposób sygnalizacji był wykorzystywany m.in. przez Indian północnoamerykańskich.

400 p.n.e. - Heliograf Na 400 r. p.n.e. datuje się heliografy, czyli urządzenia działające na zasadzie odbijania promieni świetlnych przez lustra. Po raz pierwszy opis ich użycia napotykamy w Hellenice Ksenofona, gdzie spotykamy opis sygnałów bitewnych przesyłanych przy pomocy wypolerowanych tarcz.

1790 - Semafor Najbardziej zaawansowanych wariantem ‘optycznego telegrafu’ jest semafor. Za jego wynalazców uznaje się braci Chappe, Francuzów z końca XVIII wieku. Wykazali oni, że przy większych odległościach łatwiej jest spostrzec położenie pręta niż kolor. Pierwszy działający semafor miał 196 pozycji. Pierwsza linia semaforowa pomiędzy Paryżem a Lille rozpoczęła działalność w 1792 a czas transmisji przeciętnej wiadomości (36 znaki) na odległość 192km wynosił 32 minut.

Sygnały dźwiękowe Kultury żyjące na obszarach obfitujących w duże drzewa stosowały wydrążone pnie drzew, niekiedy przykryte skórą, czyli bębny – ten wynalazek powstał niezależnie od siebie w wielu kulturach afrykańskich i amerykańskich. Najbardziej znanym dziś przykładem takiej komunikacji są tam-tamy, czyli ‘mówiące bębny’ pochodzące z kultur zachodniej Afryki.

2400 p.n.e. - Kurierzy i poczta W połączeniu z technologią wytwarzania coraz to praktyczniejszych materiałów piśmienniczych – od tabliczek glinianych, poprzez papirusowe zwoje po papier, pismo umożliwiło także przysyłanie wiadomości na dalsze odległości. Specjaliści od szybkiego i pewnego dostarczania fizycznych wiadomości – kurierzy – z pewnością pojawili się wkrótce po wynalezieniu pisma. Poczta podróżowała różnymi sposobami. Od gołębi pocztowych, kurierów na koniach i psich zaprzęgach, po balony, statki i łodzie podwodne, kolej, samochody i samoloty.

1838 - Telegraf Wynalazek elektryczności oznaczał nowa erę w technikach komunikacji, tworząc możliwość prawie natychmiastowej (praktycznie z prędkością światła) komunikacji na dłuższe odległości. Razem z telegrafem gwałtownie zaczęły rozwijać się gazety, które mogły oferować swoim czytelnikom wiadomości już nie sprzed kilku dni, ale sprzed kilkunastu godzin. Gdy pierwsze kable podmorskie skróciły czas podróży informacji przez oceany, dawniej liczony w tygodniach lub miesiącach, na świecie po raz pierwszy zaczęto używać określenia ‘globalna wioska’. Telegrafy były uznawane za dokumenty prawnie wiążące w transakcjach handlowych.

1848 - Telefon Telefon jest starszy od telegrafu tylko o dekadę – Antonio Meucci skonstruował pierwszy telefon w 1848. W latach 70. XIX wieku wynalazek ten spopularyzował Amerykanin Aleksander Bell, popularnie lecz błędnie uznawany za wynalazcę tego urządzenia. Meucii wytoczył proces o plagiat, przerwany jednak przez jego śmierć w 1896 roku. Faktycznie Bell dokonał pewnych ulepszeń w projektach Meucciego, Edisona i Gray’a, jednak jego największy nie pozostawiający żadnych wątpliwości wkład w rozwój komunikacji to stworzenie pierwszego komercyjnego systemu telefonu – prawdziwsze jest więc stwierdzenie, że Bell wynalazł nie telefon, ale firmę telekomunikacyjną. Prekursorem dzisiejszej telefonii bezprzewodowej były wynalazki Mikołaja Tesli z końca XIX wieku. Pierwsze przenośne aparaty telefoniczne zaczęły być wykorzystywane przez wojsko i policję w latach 50. XX wieku w USA i w Szwecji, a od lat 90. przenośne, bezprzewodowe telefony komórkowe stają się coraz popularniejsze, jako przedmioty codziennego użytku. Modele najnowszej generacji są w stanie przesyłać także inne niż głos rodzaje informacji – m.in. wiadomości tekstowe, graficzne, pliki komputerowe, itp, a także łączyć się z Internetem.

1896 - Radio Ojcem teorii, które doprowadziły do stworzenia radia był fizyk James Maxwell, którego praca dotycząca fal elektromagnetycznych została opublikowana w 1873 roku. Eksperymenty Heinricha Hertza z lat 1886-1888 przetarły drogę wynalazcom radia. Wynalazcom – gdyż, choć pierwszy patent otrzymał w Wielkiej Brytanii w 1896 Guglielmo Marconi, pretendentem do tego miana był też Mikołaj Tesla, który otrzymał patent w USA w 1897, jednak stracił go w 1907 na rzecz Marconiego. Patent ten został mu przywrócony po jego śmierci w 1943 roku. Pierwsza transmisja radiowa miała miejsce w 1906, gdy Guglielmo MarReginald Fessenden dokonał transmisji kolędy ‘Cicha noc’ z Brant Rock w USA. Pierwsza transmisja wiadomości to rok 1920, stacja 8MK w USA. Pierwsze regularne transmisje o charakterze rozrywkowym rozpoczęły się dwa lata później, w 1922.

1897 - Komputer Już pod koniec XIX wieku słowo to odnosiło się do mechanicznych urządzeń ułatwiających obliczenia (po raz pierwszy określenie to znajdujemy w Oxford Dictionary w 1897 roku). Pierwsze komputery miały jednak istotne ograniczenie, gdyż dana maszyna mogła wykonywać tylko te konkretne i nieliczne operacje, do jakich została zaprojektowana od podstaw. Znacząca rewolucja w świecie komputerów nastąpiła w 1941 roku, gdy Konrad Zuse zbudował Z3, pierwszy komputer ‘kompletny’ w interpretacji Teorematu Turinga, czyli taki, który może wykonywać każde zaprogramowane mu zadanie. Znaczenie komputerów dla komunikacji gwałtownie wzrosło w drugiej połowie dwudziestego wieku, wraz z rozwojem sieci komputerowych.

1927 - Telewizja Pierwsze eksperymenty z przesyłaniem obrazów na odległość są niewiele późniejsze od wynalazku radia – już w 1884 Paul Gottlieb Nipkow opatentował pierwszy system elektromechanicznego przesyłania obrazu. Pierwsza transmisja telewizji publicznej odbyła się w Nowym Jorku w 1927 roku. Pierwsza transmisja rozrywkowa ma miejsce w Wielkiej Brytanii w 1930 roku. Pierwsza transmisja międzykontynentalna na żywo to USA, 1957 rok. W tym także dziesięcioleciu telewizja zaczęła przekształcać się z czarno-białej w kolorową. W 1980, w niespełna wiek po patencie Nipkowa, 98% rodzin w USA dysponowało odbiornikiem telewizyjnym.

1969 - Sieci komputerowe (Internet) Próby stworzenia funkcjonalnych sieci komputerowych nabrały tempa w latach 60., a ich najbardziej znaczącym osiągnięciem w tamtej dekadzie była sieć ARPANET w USA. Pierwsze połączenie pomiędzy komputerami w sieci ARPANET nastąpiło 21 listopada 1969. Od 1978 wszystkie komputery wyposażone w modemy mogły przesyłać między sobą dane przez linie telefoniczne, wykorzystując usługę Bulletin Board Services (BBS). 1 stycznia 1983 ARPANET zaczął stosować protokoły TCP/IP i to zdarzenie uznaje się za moment jego transformacji w Internet. Dzisiejszy komputer to nie jest ogromne, ciężkie monstrum sprzed kilkunastu lat. Nowe, przenośne i lekkie urządzenia, takie jak palmtop, mają ogromne implikacje dla technik komunikacji. Człowiek wykorzystując tę technologię ma teraz zawsze, w dowolnym miejscu i porze możliwość zarówno natychmiastowej komunikacji (tekstowej, dźwiękowej i wizualnej) jak i dostępu do największej multimedialnej biblioteki świata, jaką jest dziś Internet.