Balloon pulsujący podkarzeł typu widmowego B Andrzej Baran AP Kraków UMK Toruń

podkarły typu B obserwacje Balloon analiza fourierowska

Nomenklatura Powszechna nazwa na pulsujące podkarły typu B: sdBv subdwarf B variable pulsacje typu p (oraz g) EC14026, nazwa zaczęrpnięta od pierwszej odkrytej (EC ), oficjalna nazwa to: V361 Hya pulsacje typu g Betsy stars – Elizabeth Green

Podkarły sdB obiekty o masie ~ promień gwiazdy ~

ewolucja nie jest dobrze znana składają się z helowego jądra oraz bardzo cienkiej wodorowej otoczki tworzą Rozszerzoną Gałąź Horyzontalną połowa znanych sdB znajduje się w układzie podwójnym

PG pulsująca sdB w układzie podwójnym z czerwonym olbrzymem

Historia gwiazd sdBv rozpoczęła się wraz z pojawieniem dwóch prac: Charpinet et al., 1996, ApJ, 471L, 103 Kilkenny et al., 1997, MNRAS, 285, 640 Do dzisiaj znamy 32 pulsujące gwiazdy sdB Gwiazdy sdBv

Lista gwiazd EC14026

poprzez analogię do gwiazd β Cephei oraz SPB poszukiwano również sdBv z długimi okresami: Green et al., 2003, ApJ, 583L, 31 doniosła o odkryciu 20 obiektów pulsujących w modach g w bieżącym roku odkryto mody g w obiektach EC14026: HS0702, Balloon

Parametry fizyczne BetsyEC14026 T [kK] log g

EC Betsy + non-pulsating

Astrosejsmologia identyfikacja modów pulsacji powiązanie częstotliwości z parametrami fizycznymi jak: temperatura, masa, rozmiar, budowa, skład chemiczny

parametrów n,l,m dla odległych gwiazd nie można zmierzyć jeden ze sposobów to wielobarwna fotometria w połączeniu z spektroskopią

Kryteria doboru obiektów okresy oscylacji ~ co najmniej kilka minut (>5) amplituda oscylacji ~ co najmniej kilkanaście mmag jasność ~ do 13mag KPD2109, PG0048 – dostępna fotometria wielobarwna PG , P>45min, A<2mmag, B=13.7 PG , P~350s, A<10mmag, B=13.2 i oczywiście Balloon

Balloon

Dziennik obserwacyjny obserwacje prowadzono od 17VIII do 25IX 2004 dane zebrano w dwóch obserwatoriach: Suhora – 17VIII – 19IX, filtry UBVR Loiano – 22IX – 25IX, filtr V taki okres czasu daje: 2tyg. sesja WET-u daje: w każdym filtrze, zebrano: ~19 nocy, ~130h czasy ekspozycji: UBVRdead time 14s8s5s 21s 7 pkt/okres

Filtr U Filtr V Filtr B Filtr R Mt. Suhora Observatory

Loiano Observatory Filtr V

6/7 IX 2004 Mt. Suhora Observatory

Transformata Fouriera oraz okno spektralne

Analiza FT przeprowadzona z użyciem programów: Zbyszek Kołaczkowski i inni

Mody niskiej częstotliwości mody g

mody g mod o największej amplitudzie tryplet mody kombinacyjne } }

Tryplet

c.d.n.