Od prehisotrii do dziś Metody kominukacji

Dawno, dawno temu… Wymiana informacji między ludźmi od początku istnienia ludzkości była warunkiem ich wspólnego bytowania. Bez komunikacji rozwój byłby praktycznie niemożliwy, wszechświat pozostał by wielką zagadką, niepoznany, niezgłębiony, niebezpieczny, ponury i szary. Ludzkość porozumiewając się przekazywała wiadomości, uwagi, informacje i spostrzeżenia od dawien dawna. Pomagało to unikać niebezpieczeństw, pozwalało na rozwój nauki i wiedzy.

Czym jest komunikacja? Rodzaje komunikacji Komunikacja jest procesem w którym uczestniczą co najmniej dwie osoby, przekazując sobie informację. Wybrane rodzaje komunikacji: komunikacja werbalna komunikacja niewerbalna komunikacja językowa komunikacja międzykulturowa

200 000 p.n.e - Mowa Mowa, zbiór wokalnych symboli opartych na logicznej strukturze, umożliwiła przekazywanie informacji i wiedzy kolejnym pokoleniom w doskonalszy sposób. Mowa nie jest jednak doskonała. Wypowiedziane słowo czy zdanie docierało tylko do osób znajdujących się w pobliżu mówiącego. Komunikacja przy pomocy głosu, bądź sygnałów migowych, na odległości większe niż kilometr była praktycznie niemożliwa. Pamięć ludzka wraz z upływem czasu często ulegała zniekształceniu, istnieje także ograniczenie ilości informacji możliwych do zapamiętania przez jednostkę. Wraz z przedwczesną śmiercią ‘osób pamiętających’ – szamanów, mędrców – którzy nie zdążyli przekazać swojej wiedzy uczniom - prymitywna społeczność mogła bezpowrotnie stracić wiedzę wielu pokoleń.

30 000 p.n.e - Pierwsze symbole Niedoskonałości mowy prowadziły do prób stworzenia lepszego sposobu przekazywania i przechowywania informacji. Wszystkie te techniki opierały się na wspólnym elemencie. Najstarsze znane nam symbole przeznaczone do komunikacji na przestrzeni czasu to malowidła jaskiniowe. – symbolach. Powoli następowała ewolucja od rysowania do pisania. W starożytnym Egipcie oraz w dawnej Grecji pojęcia pisania i rysowania były tożsame, na co wskazują m.in. egipskie słowo s–sz i greckiegraphein, które oznaczały zarówno pisanie, jak i rysowanie.

10 000 p.n.e – Petroglify Prawdopodobnie używane były liczne mniej trwałe symbole – ułożone stosy kamieni, symbole wyryte w drewnie czy ziemi, jednak nie przetrwały one do dzisiejszych czasów, a ich istnienia możemy się tylko domyślać, obserwując – bliższe nam czasowo – prymitywne kultury z Oceanii czy Afryki. Równie stare są też pierwsze środki mnemotechniczne – narzędzia służące do pomocy w zapamiętywaniu. Symbole z najtrwalszych substancji (takie jak kamienie obrabiane do specyficznych kształtów) datowane są także na okres późnego paleolitu. Prawdopodobnie często używane były także węzły na sznurach (podstawa słynnych peruwiańskich kipu), karby na drzewie, tatuaże, herby, proporce, pieczęcie.

3300 p.n.e. - Pismo Symbole były prekursorem kolejnego wielkiego wynalazku – pisma. Zamknięty zbiór symboli, wyrażających dźwięki fonetyczne bądź pojęcia, umożliwił przechowywanie skomplikowanych, długich wiadomości i stanowił ‘graficzny zapis mowy’ Nieco kontrowersyjne jest ustalenie dokładnej daty powstania pisma. Pierwsze piktogramy i ideogramy pojawiły się wkrótce po pierwszych petroglifach, bo juz w okolicach 9000 p.n.e., ale pismo powstało nie wcześniej niż w okolicach 5000 p.n.e. 

9000 p.n.e. - Piktogramy i ideogramy Najstarszym podgatunkiem pisma są piktogramy, czyli pismo obrazkowe, w którym obrazy lub schematyczne rysunki przedmiotów są symbolami tych zjawisk. Symbole te nie przedstawiają dźwięków mowy – jest to alfabet semantyczny (od gr. sema, znak), a nie fonetyczny. Piktogramami posługiwały się ludy starożytne – prehistoryczni mieszkańcy Egiptu, Mezopotamii, Fenicji, Krety, Hiszpanii, Fancji. Posługują się nimi dalej plemiona żyjące współcześnie w Afryce, Ameryce i Oceanii.

3400 p.n.e. - Pisma ideograficzne Z czasem ideogramy coraz bardziej odchodziły od ‘zwykłych obrazków’ i ewoluowały w stronę bardziej abstrakcyjnych symboli, nadal jednak zachowały swoją podstawową ideę, że dany znak reprezentuje konkretne pojęcie. Ideogramy są spotykane w starszych systemach pisma Dalekiego Wschodu – m.in. w japońskim Kanji, koreańskim Hanja (z V wieku n.e.), które z kolei wywodzą się z chińskich znaków (1200 p.n.e). Najstarszy system pisma, sumeryjskie pismo klinowe, jest przykładem pisma ideograficznego.

2000 p.n.e. - Pismo fonetyczne – alfabetyczne Najstarszy znany nam dziś przykład alfabetu datuje się na 2000 p.n.e. i był on używany w Egipcie przez Semitów, którzy nadali egipskim hieroglifom nowe nazwy. Początkowo tylko spółgłoski miały swoje fonemy, ale kolejne mutacje alfabetu (m.in. fenicki – 1200 p.n.e) ewoluowały w kierunku włączenia samogłosek, co nastąpiło w alfabecie starogreckim (900 p.n.e), przodku alfabetów cywilizacji europejskiej. Kolejna wersje alfabetu z tej linii ewolucyjnej to alfabet etruski, a następnie alfabet rzymski (600 p.n.e.), z którego w prostej linii wywodzą się alfabety łacińskie, którymi się dziś posługujemy.

Sposoby komunikowania się na odległość

Kody Wraz z rozwojem języków powstały też kody. Niektóre kody przeznaczone byty do szyfrowania informacji i te nazywamy szyframi, inne jednak – jak kod Morse’a czy Baudota - miały na celu przede wszystkim usprawnienie komunikacji na odległość, poprzez zmniejszenie liczby znaków jakie muszą być przesłane. Specyficznym rodzajem kodów są sztuczne języki (konlangi, od ang. Constructed language), stworzone od podstaw przez grupę ludzi, a nie powstałe w wyniku naturalnej ewolucji. Języki te można podzielić na trzy grupy: przeznaczone do komunikacji międzynarodowej (np. esperanto) stworzone do celów artystycznych i estetycznych (np. klingoński lub elficki Tolkienowski) stworzone do celów naukowych i filozoficznych (np. loglan)

Sygnały optyczne Wiele kultur stosowało sygnały wzrokowe, oparte na dymie i ogniu, nazywane dziś także ‘optycznym telegrafem’. Ognisko było przykrywane koszem lub matą i odsłaniane, w ciągu dnia wypuszczając w różnych odstępach czasu smugi dymu, a w nocy dając migające światło. Widoczność tych sygnałów, zwłaszcza dymnych, był jednak zależna od pogody (wiatr, opady), co utrudniało stosowanie skomplikowanych kodów.

400 p.n.e. - Heliograf 1790 - Semafor Na 400 r. p.n.e. datuje się heliografy, czyli urządzenia działające na zasadzie odbijania promieni świetlnych przez lustra. Po raz pierwszy opis ich użycia napotykamy w Hellenice Ksenofona, gdzie spotykamy opis sygnałów bitewnych przesyłanych przy pomocy wypolerowanych tarcz. Najbardziej zaawansowanych wariantem ‘optycznego telegrafu’ jest semafor. Za jego wynalazców uznaje się braci Chappe, Francuzów z końca XVIII wieku. Wykazali oni, że przy większych odległościach łatwiej jest spotrzec położenie prętu niż kolor. Pierwszy działający semafor miał 196 pozycji. Pierwsza linia semaforowa pomiędzy Paryżem a Lille rozpoczęła działalność w 1792 a czas transmisji przeciętnej wiadomości (36 znaki) na odległość 192km wynosił 32 minut. Za wariant semafora uznaje się też stosowanie na morzu morskie flagi komunikacyjne.

Sygnały dzwiękowe Kultury żyjące na obszarach obfitujących w duże drzewa stosowały wydrążone pnie drzew, niekiedy przykryte skórą, czyli bębny – ten wynalazek powstał niezależnie od siebie w wielu kulturach afrykańskich i amerykańskich. Najbardziej znanym dziś przykładem takiej komunikacji są tam-tamy, czyli ‘mówiące bębny’ pochodzące z kultur zachodniej Afryki, dziś dalej wykorzystywane (choć przede wszystkim jako element muzyki juju).28 Podobnie jak przy sygnałach optycznych, także przy sygnałach dźwiękowych stosowano ’stacje przekaźnikowe’. Rogi, bębny i inne sposoby przekazywania dźwięku były także często używane do komunikacji na polach bitew. Na niewielkie odległości w budowlach dźwięki były też przesyłane w systemach rur – najstarszy znany taki system to wynalazek Chińczyka Kung-Foo-Whing z 968 roku n.e.

Kurierzy i poczta Rozwój tego sposobu przesyłania wiadomości dał początek systemowi pocztowemu. Palma pierwszeństwa należy się Asyrii (lata 550-500 p.n.e), aczkolwiek pewne – stosunkowo nieliczne – przesłanki wskazują na istnienie systemu pocztowego nawet w 1700 p.n.e, w czasach Hammurabiego. Asyryjski system pocztowy powstał jako dodatek do systemu zbierającego informację – szpiegowskiego i podatkowego. Chiński system pocztowy jest z pewnościa najstarszym dalej działającym – dzisiejsza poczta chińska wywodzi się w ciągłej linii od reform za czasów dynasti Qin Rzymska poczta jest jedną z lepiej udokumentowanych ze świata antycznego. Cursus publicuszostała utworzona w czasach Oktawiana Augusta (62 p.n.e – 12 n.e), pierwotnie przeznaczona dla służb rządowych, wkrótce potem została jednak rozszerzona na obywateli rzymskich. Systemy pocztowe istniały w państwach Karola Wielkiego, Zakonu Krzyżackiego i wielu innych państw średniowiecznych. W Rzeczpospolitej Obojga Narodów wielu szlachciców miało własnych kurierów-listonoszy. Niepiśmienni korzystali z usług skryby, piszącego i czytającego listy.

Telegraf Pierwszy z elektrycznych wynalazków komunikacyjnych, telegraf, został zastosowany w 1838 r. w Anglii przez Sir Charlesa Wheatstone’a. Razem z telegrafem gwałtownie zaczęły rozwijać się gazety, które mogły oferować swoim czytelnikom wiadomości już nie sprzed kilku dni, ale sprzed kilkunastu godzin. Gdy pierwsze kable podmorskie skróciły czas podróży informacji przez oceany, dawniej liczony w tygodniach lub miesiącach, na świecie po raz pierwszy zaczęto używać określenia ‘globalna wioska’. Telegrafy były uznawane za dokumenty prawnie wiążące w transakcjach handlowych.

Telefon Antonio Meucci skonstruował pierwszy telefon w 1848. Pierwsze przenośne aparaty telefoniczne zaczęły być wykorzystywane przez wojsko i policję w latach 50. XX wieku w USA i w Szwecji, a od lat 90. przenośne, bezprzewodowe telefony komórkowe stają się coraz popularniejsze, jako przedmioty codziennego użytku. Modele najnowszej generacji są w stanie przesyłać także inne niż głos rodzaje informacji – m.in. wiadomości tekstowe, graficzne, pliki komputerowe, itp, a także łączyć się z Internetem. W dwudziestym wieku popularnym dodatkiem do telefonu był fax, oparty na wynalazku Rudolfa Hella z 1929 roku. Popularność faksów osiągnęła szczyt w latach 80. tego wieku, wraz ze spadkiem ich cen, jednak już od następnej dekady widać zmierzch tej technologii na rzecz komputerów i Internetu.

Komputer Już pod koniec XIX wieku słowo to odnosiło się do mechanicznych urządzeń ułatwiających obliczenia (po raz pierwszy określenie to znajdujemy w Oxford Dictionary w 1897 roku). Pierwsze komputery miały jednak istotne ograniczenie, gdyż dana maszyna mogła wykonywać tylko te konkretne i nieliczne operacje, do jakich została zaprojektowana od podstaw. Znacząca rewolucja w świecie komputerów nastąpiła w 1941 roku, gdy Konrad Zuse zbudował Z3, pierwszy komputer ‘kompletny’ w interpretacji Teorematu Turinga, czyli taki, który może wykonywać każde zaprogramowane mu zadanie.

Telewizja Pierwsze eksperymenty z przesyłaniem obrazów na odległość są niewiele późniejsze od wynalazku radia – już w 1884 Paul Gottlieb Nipkow opatentował pierwszy system elektromechanicznego przesyłania obrazu. Pierwsza transmisja telewizji publicznej odbyła się w Nowym Jorku w 1927 roku. Pierwsza transmisja rozrywkowa ma miejsce w Wielkiej Brytanii w 1930 roku. Pierwsza transmisja międzykontynentalna na żywo to USA, 1957 rok. W tym także dziesięcioleciu telewizja zaczęła przekształcać się z czarno-białej w kolorową. W 1980, w niespełna wiek po patencie Nipkowa, 98% rodzin w USA dysponowało odbiornikiem telewizyjnym.

Sieci komputerowe (Internet) Internet w połączeniu z funkcjonalnością komputera to kolejna rewolucja w technikach komunikacji. W połączeniu z Internetem i peryferiami komputerowymi, takimi jak drukarka, skaner, słuchawki i mikrofon, a także z rozwijanymi technologiami, takimi jak elektroniczny papier, komputer wkrótce może połączyć w sobie wszystkie zalety poprzednich sposobów komunikacji. Już dziś komputer internetowy przejął większość usług udostępnianych w poprzednich dekadach przez fax i videotext, praktycznie całkowicie wchłaniając dawne sieci, takie jak BBS.

Żródło: http://histmag.org/Komunikacja-od-mowy-do-Internetu-744 Przygotowała Kamila Kiwior Dziękuje za uwagę Żródło: http://histmag.org/Komunikacja-od-mowy-do-Internetu-744