WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

Co to jest WZW? WZW czyli Wirusowe zapalenie wątroby, (łac. Hepatitis) – choroba wątroby wywołana zakażeniem wirusowym. Często potocznie nazywana "żółtaczką", jest to jednak termin nieprawidłowy, niemedyczny oraz nieścisły, z uwagi na różnorodny przebieg wirusowych zapaleń wątroby, które mogą przebiegać bez zażółcenia powłok skórnych.

Typy WZW Najczęściej spotykane i najbardziej znane to: WZW typu A WZW typu B WZW typu C D, E,F,G …..i mówi się, że to nie koniec………..

Objawy wirusowego zapalenia wątroby Objawy chorobowe występujące w przebiegu WZW są podobne we wszystkich typach WZW niezależnie od wywołującego je wirusa. Są to: żółtaczka (jako objaw) i towarzyszące jej ściemnienie moczu, rzadziej odbarwienie stolca objawy rzekomogrypowe (stany podgorączkowe, bóle mięśni, stawów i kości) objawy dyspeptyczne (czyli: brak apetytu, nudności, wymioty) osłabienie pobolewanie, rozpieranie w prawym podżebrzu wywołane powiększeniem wątroby rzadziej - świąd skóry bardzo rzadko - krwawienia z nosa i dziąseł, śpiączka wątrobowa

Objawy wirusowego zapalenia wątroby cdn. Niestety, pełno objawowy obraz WZW występuje jedynie u 10-15% osób zakażonych, w zależności od wieku i typu wirusa. U większości pacjentów WZW może przebiegać bez żółtaczki, błędnie budząc podejrzenie grypy, zatrucia pokarmowego, choroby wrzodowej etc. Możliwy jest również przebieg zupełnie bezobjawowy, a wtedy o przebytym zakażeniu dowiadujemy się dopiero przy okazji przypadkowych badań kontrolnych.

WZW typu A Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest "chorobą brudu", pojawiającą się wszędzie tam, gdzie panują złe warunki sanitarno-higieniczne. Jest to choroba samolikwidująca się nawet bez szczepień, występująca endemicznie, lub jako lokalna epidemia. Potoczna nazwa to żółtaczka pokarmowa.

WZW A Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW A (HAV) przypominający wirusa polio, najmniej groźny, składa się z materiału genetycznego w postaci pojedynczej nici RNA, zamkniętego w osłonce w kształcie dwudziestościanu. Stwierdza się go w hepatocytach, żółci i kale ludzi zakażonych. Wirusemia trwa krótko (kilka dni), a następnie występuje żółtaczka lub podwyższenie enzymów wątrobowych. Wirus jest wrażliwy na czynniki zewnętrzne, zwłaszcza na środki dezynfekcyjne zawierające czynny chlor.

Występowanie WZW A Choroba występuje na całym świecie, szczególnie w krajach o niskim standardzie sanitarnym. Zachorowalność występuje głównie wśród dzieci i młodzieży w wieku 2 do 15-20 lat. W Polsce najwyższa zapadalność dotyczy dzieci w wieku 7-10 lat.

WZW A – źródła i drogi zakażenia Źródłem zakażenia jest człowiek wydalający wirusa z kałem, u którego wiremia trwa krótko. Niebezpieczne są osoby zakażone we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby, kiedy same nie zdają sobie z tego sprawy. Drogi zakażenia to droga pokarmowa poprzez zakażone przez kał chorego środki spożywcze i woda oraz rzadziej kontakt bezpośredni. Wrota zakażenia stanowi przewód pokarmowy. Okres wylęgania wynosi 15 do 50 dni najczęściej 28-30 dni.

Jak się można zarazić? WZW typu A można się zarazić poprzez spożycie zanieczyszczonej wirusem wody lub produktów żywnościowych, szczególnie surowych oraz przez kontakt z osobą chorą, we wczesnej, bezobjawowej fazie choroby. Ryzyko zakażenia wzrasta w sytuacjach kiedy ograniczona jest możliwość stosowania zasad higieny tj. np. w podróży oraz w regionach czy krajach gdzie warunki sanitarne są złe.

Zakażenie Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na uwagę zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas utrzymywać się w środowisku przy dużej wilgotności. Czas wylęgania 2-6 tygodni. Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią, najczęściej u dzieci, młodzieży i ludzi starszych.

Jak można wykryć wirusa? Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby). W rozpoznaniu WZW podstawowe znaczenie mają badania laboratoryjne. Istotne jest oznaczenie we krwi obwodowej poziomu poniższych enzymów: Aminotransferaza alaninowa Aminotransferaza asparaginowa Fosfataza alkaliczna Gamaglutamylotranspeptydaza

Zapobieganie i zwalczanie Skutecznym sposobem zabezpieczenia się przed zachorowaniem na WZW typu A jest szczepienie ochronne, dwie dawki szczepionki przyjęte w odstępie od 6 do 12 miesięcy zapewniają długotrwałą odporność. Szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się HAV jest higiena.

Zapobieganie i zwalczanie - profilaktyka nieswoista: mycie rąk oraz stosowanie pozostałych podstawowych zasad higieny osobistej spożywanie przegotowanej wody pitnej oraz mleka i innych produktów spożywczych po przegotowaniu lub pasteryzacji rygorystyczny nadzór sanitarno-epidemiologiczny nad ujęciami wody, mleczarniami i innymi zakładami przemysłu spożywczego, punktami zbiorowego żywienia, kanalizacją, szambami etc.

Zasady leczenia: Ostre WZW typu A podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest zasadniczo leczeniem objawowym (mającym na celu złagodzenie objawów choroby) Zwiększenie odporności polega na podaniu normalnej gamma-globuliny ludzkiej dzieciom do 14 lat w razie kontaktu z chorym na WZW A.

Kogo należy szczepić: Szczepienia zalecane: Dzieci Osoby wyjeżdżające do miejsc o złych warunkach sanitarnych i niskim poziomie higieny Osoby przebywające w dużych skupiskach ludzkich o złych warunkach sanitarnych Pacjenci z innymi przewlekłymi schorzeniami wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby – typ B

WZW B – 1. wirusowe zapalenie wątroby typu B 2. wszczepienna żółtaczka zakaźna 3. hepatitis B virus – HBV Jest chorobą spokrewnioną z WZW A, czyli "zwykłą" żółtaczką. Choroba atakuje wątrobę powodując obumieranie komórek tego organu (marskość wątroby) oraz pierwotnego raka wątroby.

Marskość kończy się w 1/3 przypadków śmiercią w przeciągu jednego roku! Jest to bardzo niebezpieczna a także bolesna dolegliwość. Jedyną możliwością "wyleczenia" chronicznej marskości wątroby jest transplantacja - ze względu na koszty zabiegu i brak "dawców" jest to tylko teoretyczne wyjście z sytuacji. Stwierdzenie chronicznej marskości jest więc równoznaczne z wyrokiem śmierci. Choć choroba jest w Polsce bardzo "popularna" - rocznie rejestrowanych jest kilkanaście tysięcy zarażeń (w Polsce 2% populacji to nosiciele WZW B!) oraz kilka tysięcy ofiar śmiertelnych - jest niestety nadal ignorowana.

Jak można się zarazić WZW B? Drogi przenoszenia wirusa hepatitis B są identyczne jak w przypadku wirusa HIV, czyli poprzez krew lub nasienie. HIV potrzebne jest 0,1 ml krwi do zarażenia się, HBV wystarczą 0,00004 ml. Poza tym wirusy WZW B zdolne są przeżyć przez pewien czas poza organizmem nosiciela - HIV obumiera prawie natychmiast. WZW można zarazić się przez: transfuzję skażonej krwi wszelkiego rodzaju zabiegi chirurgiczne oraz kosmetyczne (przekłuwanie uszu, golenie) kontakt z krwią nosiciela wirusa WZW B (rany, popękane usta) stosunek seksualny

Często przyczyną zakażenia jest źle wyjałowiony sprzęt medyczny. Wirus HBV w temperaturze pokojowej i w stanie zamrożenia może przetrwać kilka lat. Zniszczeniu ulega dopiero po 30 minutach sterylizacji w autoklawie lub po 60 minutach w temperaturze suchego powietrza 160 st.C.

Okres wylęgania choroby trwa od kilku tygodni do około 6 miesięcy Okres wylęgania choroby trwa od kilku tygodni do około 6 miesięcy. Pierwszymi objawami są dolegliwości rzekomo grypowe i bóle stawowe trwające kilkanaście dni, które poprzedzają uszkodzenie wątroby. U części chorych uszkodzenie wątroby manifestuje się trwającą kilka tygodni żółtaczką.

Jak się chronić? Przeciwko WZW B istnieje szczepionka. Po serii szczepień (3 - 4 dawek, w zależności od stosowanego preparatu) organizm staje się odporny na WZW B. Koszty szczepienia wahają się między 40 zł a 60 zł za jedną dawkę, czyli 120 zł - 240 zł za uzyskanie pełnej odporności. Dla pacjentów przed planowanym zabiegiem chirurgicznym pierwsze dwie dawki są darmowe. Od opłaty zwolnieni są pracownicy służby zdrowia oraz żony/mężowie chorych.

Leczenie WZW typu B       Rokowanie w wzw B jest zazwyczaj dobre, bo choroba ulega wyleczeniu u około 90% chorych. U około 0,5-1% występuje powikłanie w postaci nadostrego zapalenia wątroby doprowadzającego zwykle do śpiączki wątrobowej i śmierci. Dlatego podstawowymi zaleceniami jest odpoczynek fizyczny i psychiczny. Dla wątroby najlepiej jest, jeśli chory leży w łóżku prze kilkanaście godzin na dobę, ponieważ zwiększa się wówczas ukrwienie wątroby.      Osobom, które przechorowały WZW nie zaleca się obecnie specjalnej diety wątrobowej. Wystarczy jeśli odżywiają się racjonalnie i zgodnie z zaleceniami zdrowego żywienia. Obowiązuje natomiast bezwzględny zakaz picia alkoholu przez co najmniej rok.

DIETA CHOREGO Dieta chorego na ostre wzw powinna zawierać: 70 % węglowodanów 10-20 % tłuszczów 10 % białka. Chory może jeść: zupy mleczne (jeśli je dobrze toleruje), białe czerstwe pieczywo, świeże masło, dżem, miód, twaróg, potrawy mączne, ryż, kasze, białe gotowane mięso, jarzyny (bez grochu, fasoli, kapusty), kompotów (bez zawierających owoce drobnopestkowe). W miarę poprawy stanu zdrowia dietę można stopniowo rozszerzać.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C Nazwa potoczna: Żółtaczka wszczepienna Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus zapalenia wątroby typu C (HCV - Hepatitis C Virus), który namnaża się w komórkach wątroby wywołując stan zapalny i uszkodzenie tego narządu. Jest on przenoszony przez krew.

zakażenia okołoporodowe Drogi zakażenia: Poprzez przetoczenie krwi i inne kontakty z krwią; do zakażenia dojść może także u fryzjera, podczas tatuażu, akupunktury, etc.; szczególnie narażone są osoby stosujące narkotyki drogą dożylną - podczas pierwszego roku stosowania narkotyków zakaża się ponad połowa osób) zakażenia okołoporodowe ryzyko zakażenia na drodze kontaktów płciowych z jednym partnerem jest minimalne; znacznie wzrasta przy kontaktach hetero i homoseksualnych z wieloma partnerami

przez uszkodzoną skórę lub śluzówki sprzętem medycznym (np przez uszkodzoną skórę lub śluzówki sprzętem medycznym (np. gastroskop) i nie medycznym (np. do tatuażu) skażonym wirusem C przetoczenie krwi nie stanowi aktualnie ryzyka zakażenia wirusem typu C

Jak się rozpoznaje WZW typu C? wykrycie anty-HCV wymaga przeprowadzenia testu w kierunku HCV-RNA; podwyższenie aktywności AlAT jest cennym objawem uszkodzenia komórki wątrobowej, lecz może mieć różne przyczyny, a w zakażeniu HCV okresowo lub stale może nie występować.

85% osób zakażonych rozwija przewlekłe zapalenie wątroby Okres wylęgania: Od 2 tygodni do 6 miesięcy Przebieg choroby i możliwe skutki / powikłania: Jest to najłagodniej przebiegająca postać wirusowego zapalenia wątroby, w większości przypadków przebieg jest zupełnie bezobjawowy 85% osób zakażonych rozwija przewlekłe zapalenie wątroby Około 20% chorych na przewlekłe zapalenie wątroby typu C rozwinie marskość wątroby - po 20-30 latach trwania zakażenia Zakażenie wirusem C zapalenia wątroby jest również czynnikiem ryzyka raka wątroby.

Zasady leczenia: Ostre WZW typu C podlega administracyjnemu obowiązkowi leczenia szpitalnego, jednak jest rzadko rozpoznawane. Leczenie trwa od 2 do 12 tygodni, jest zasadniczo leczeniem objawowym. Przewlekłe zapalenie wątroby typu C leczone jest przy użyciu interferonu alfa i ribaviriny. Nie każdy chory może być zakwalifikowany do leczenia, u dorosłych wymagane jest wykonanie biopsji wątroby; ponadto leczenie jest kosztowne, czasem źle tolerowane przez pacjentów, a jego skuteczność nie przekracza 25-40%.

Różnicowanie i badania diagnostyczne: Odróżnienie od innych typów wirusowego zapalenia wątroby dokonuje się na podstawie: Wywiadu uzyskanego od pacjenta (przetoczenia krwi, zabiegi operacyjne, kontakty ze służbą zdrowia, narkotyki stosowane dożylnie) Ostateczne rozpoznanie etiologiczne stawiane jest na podstawie badania krwi (wykrycie obecności przeciwciał anty-HCV, potwierdzenie zakażenia poprzez wykazanie obecności materiału genetycznego wirusa) Interpretacja wyników jest trudna i wymaga konsultacji specjalisty chorób zakaźnych

Kto powinien badać się w kierunku zakażenia wirusem typu C? osoby, które miały przetaczaną krew lub preparaty krwiopochodne przed 1992 rokiem – w tym okresie dawcy krwi nie byli badani na obecność wirusa C osoby, które przyjmowały narkotyki drogą dożylną osoby, które miały częsty kontakt z ochroną zdrowia, miały wykonywane liczne zabiegi lub operacje oraz chorzy na cukrzycę partnerzy seksualni osób zakażonych wirusem typu C osoby, u których stwierdza się nieprawidłowe próby wątrobowe osoby, u których przewlekle utrzymują się niecharakterystyczne objawy takie jak: osłabienie, bóle stawowe i mięśniowe lub świąd skóry

Jak uchronić się przed zakażeniem? nie ma szczepionki zabezpieczającej przed zakażeniem zachowanie podstawowych zasad higieny osobistej – własna szczoteczka do zębów, golarka, ręcznik itd. zwracanie uwagi na zachowania personelu medycznego – praca w rękawiczkach, zmiana rękawiczek po każdym pacjencie, stosowanie sprzętu jednorazowego użytku właściwa sterylizacja i dezynfekcja sprzętu medycznego wielokrotnego użytku unikanie ryzykownych zachowań – przyjmowanie narkotyków drogą dożylną, kontakty z wieloma partnerami seksualnymi bez zabezpieczenia

Sytuacja epidemiologiczna zakażenia wirusem typu C w Polsce • liczba osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C w Polsce wynosi około 700 000 (dane szacunkowe) • badania prowadzone przez 7 ostatnich lat pozwoliły na rozpoznanie zakażenia wirusem typu C u 15 000 osób • liczba zakażeń wirusem typu C rocznie wynosi około 2 500 osób - u większości osób zakażenie wykrywa się przypadkowo

„Międzynarodowy Dzień Walki z Wirusowym Zapaleniem Wątroby typu C” obchodzony jest 1 października. Dzień ten – jest efektem analizy Światowej Organizacji Zdrowia, która zakażenie WZW typu C nazwała „bombą z opóźnionym zapłonem” Celem akcji jest zwrócenie uwagi na wirus, który staje się coraz poważniejszym, globalnym problemem zdrowotnym, który dotyczy już około 3 proc. światowej populacji. Obecnie Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na świecie zakażonych jest już ponad 170 mln ludzi. Rokrocznie liczba zakażonych WZW typu C wzrasta o 3 – 4 mln.

Żółty Tydzień Zadbaj o zdrowie – zaszczep się! XVIII edycja akcji Żółty Tydzień Rozpoczynająca się 10 marca XVIII edycja ogólnopolskiej akcji Żółty Tydzień to doskonała okazja do zaszczepienia się przeciwko dwóm typom żółtaczki - wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i typu B. Celem akcji jest popularyzacja szczepień ochronnych i uświadomienie zagrożeń zdrowotnych, związanych z tą chorobą. Od 10 do 21 marca na wszystkich, którzy troszczą się o swoje zdrowie czekają punkty szczepień, których adresy znajdują się na stronie www.zoltytydzien.pl, www.szczepienia.pl oraz pod numerem infolinii 0 801 109 509. Więcej informacji oraz adresy punktów szczepień można uzyskać pod numerem infolinii Wszystko o Szczepieniach 0 801 109 509, czynnej od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 – 19.00 (koszt połączenia to jeden impuls według taryfy operatora). Adresy wszystkich punktów szczepień znajdują się na stronach www.zoltytydzien.pl, www.szczepienia.pl.

Źródła http://www.psseswidnica.pl/szczepienia/wzw.php http://pl.wikipedia.org/wiki/Wirusowe_zapalenie_w%C4%85troby http://www.zdrowie.med.pl/wzw/wzw1.html www.prometeusze.pl - Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pomocy Chorym z HCV "Prometeusze" www.przeszczep.pl - Stowarzyszenie Pomocy Ludziom z Uszkodzoną Wątrobą zdrowie.med.pl - Wirusowe Zapalenie Wątroby Żółty Tydzień - szczepienia przeciw WZW A i B edziecko.pl - Wirusowe Zapalenie Wątroby eskulap.pl - medyczny serwis informacyjny Wirusowe Zapalenie Wątroby - Poradnik Medyczny

Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zapobieganie i zwalczanie Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zapobieganie i zwalczanie. III wydanie: pod redakcją Wiesława Magdzika, "Vesalius" Uniwersyteckie wydawnictwo Medyczne, Kraków 1993. Wirusowe zapalenie wątroby typu B. Sytuacja epidemiologiczna, zapobieganie i zwalczanie w Polsce na tle sytuacji w Europie do 1998 roku.: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Magdzik, Państwowy Zakład Higieny Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii, SmithKline Beecham. Słownik zarazków: Wayne Biddle, Wydawnictwo Amber Sp. Z o. o. Warszawa 1996. Wydanie I.