Przewlekłe procesy zapalne tkanek miękkich i kości szczęk Stążka Małgorzata Wawro Katarzyna Wiśniewska Agata

Zapalenie (inflammatio) to złożony proces dynamiczny, zachodzący w organizmie po zadziałaniu bodźca uszkadzającego RUBOR CALOR TUMOR DOLOR

PRZEWLEKŁE ZIARNINOWE ZAPALENIE OZĘBNEJ OKOŁOWIERZCHOŁKOWE PRZEWLEKŁE ZAPALENIA KOŚCI PRZETOKI WEWNĄTRZ I ZEWNĄTRZUSTNE

Przewlekłe ziarninowe zapalenie ozębnej okołowierzchołkowe

Przewlekłe zapalenie ozębnej okołowierzchołkowe (periodontitis chronica periapicalis) długotrwałe procesy, często bez objawów klinicznych pod wpływem czynnika infekcyjnego z miazgi zgorzelinowej  stan zapalny ozębnej w postaci zapalenie ziarninowego  ziarniniak(granuloma) ziarniniaki zwykłe (granuloma simplex) ziarniniaki nabłonkowe (granuloma epitheliale) ziarniniaki torbielowate (granuloma cysticum) torbiel korzeniowa (cystis radicularis)

Badania anatomopatologiczne wykazały istnienie komórek nabłonkowych Malasseza (pozostałości pochewki Hertwiga) lub komórki nabłonka migawkowego we wszystkich rodzajów ziarniniaków. Ziarniniak zwykły – tkanka ziarninowa z siecią NW i liczne komórki: leukocyty, limfocyty, histiocyty, fibroblasty, komórki plazamatyczne i nieliczne nabłonkowe. Ziarniniak nabłonkowy – gdy wzmaga się proliferacja komórek nabłonkowych. Ziarniniak torbielowaty - gdy powstaje jama z płynem surowiczym i kryształkami cholesterolu. Torbiel korzeniowa – może rozwinąć się z ziarniniaków nabłonkowego i torbielowatego.

Radiologicznie: Ziarniniak zwykły i nabłonkowy: nieregularne lub kuliste o zatartych granicach przejaśnienia. Ziarniniak torbielowaty: ostro zarysowane koliste kontury, dzięki otoczce łącznotkankowej. Szpara ozębnowa w górnej części korzenia może być prawidłowa, a w miarę zbliżania do wierzchołka staję się bardziej zatarta.

Torbiel korzeniowa (cystis radicularis) Trzy razy częściej w szczęce niż w żuchwie (w szczęce kuliste, w żuchwie owalne). W szczęce uwypuklają się do przedsionka i zatoki szczękowej i jamy nosa, w żuchwie do przedsionka. Początkowo brak objawów – wykrycie przypadkowe na RTG. Rozrost  ucisk na struktury kostne  objaw Dupuytrena (chrzęstnienie w badaniu palpacyjnym), jako objaw uginania cienkiej ścianki kostnej. Leczenie: radykalne usunięcie mieszka torbieli z zawartością.

Leczenie: Zęby jednokorzeniowe – leczenie kanałowe, ew. resekcja. Zęby wielokorzeniowe – usunięcie z wyłyżeczkowaniem zębodołu.

Proces ziarninowy rozszerza się na zewnątrz drogą najmniejszego oporu (locus minoris resistentiae). Osteoliza i działanie osteoklastów  beleczki kostne ulegają resorpcji. Rozrasta się tkanka ziarninowa w istocie gąbczastej, a po przebiciu blaszki zewn. znajduje ujście na zewnątrz kości  PRZETOKA.

PRZETOKI WEWNĄTRZ I ZEWNĄTRZUSTNE

Przetoki wewnętrzne i zewnetrzne (fistulae internae et externae) Wewnętrzne/dziąsłowe  do jamy ustnej, zazwyczaj na wyrostku zębodołowym na wysokości wierzchołka korzenia zęba przyczynowego. Przetoki w szczęce  przedsionkowo, z wyjątkiem siekacza bocznego i korzeni podniebiennych zębów przedtrzonowych i trzonowych.

Zewnętrzne/skórne  na zewnątrz twarzy ( górny kieł – poniżej wewnętrznego kąta oka, przedtrzonowce i trzonowce górne – policzek, siekacze dolne – bródka, przedtrzonowce i trzonowce dolne – na wysokości trzonu żuchwy)  rozrost tkanki ziarninowej pod skórą  na skórze ograniczone wygórowanie z objawem pseudochełbotania  tzw. ZIARNINIAK WEDRUJĄCY (granuloma migrans), nawet w dalekiej odległości od zęba przyczynowego

Leczenie: Przetoka dziąsłowa – usunięcie zęba przyczynowego i wyłyżeczkowanie ziarniny z zębodołu lub leczenie kanałowe i resekcja wierzchołka. Przetoka zewnętrzna - usunięcie zęba przyczynowego i wyłyżeczkowanie ziarniny + odczekanie 2 tyg. (gojenie zębodołu i samoistne zamkniecie przetoki). Gdy po 2 tyg. przetoka nadal jest czynna – wyłyżeczkowanie jej kanału od zewnątrz, usuwając ziarninę. Brzegi przetoki wycina się, a ranę zszywa się.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIA KOŚCI

Zapalenie kości (osteomyelitis) to stan zapalny kości gąbczastej i zbitej, szpiku kostnego oraz okostnej. swoiste/nieswoiste ostre/przewlekłe ograniczone/rozlane

Postać przewlekła zapalenia kości może być postacią pierwotną lub stanowić zejście zapalenia ostrego. Klinicznie – objawy ogólne słabo zaznaczone, okresowe remisje i nawroty, długi okres trwania choroby, okresowe zwyżki ciepłoty ciała, miejscowo – przetoki ropne dziąsłowe lub skórne z wydzieliną ropną w okresie zaostrzeń, rozchwianie zębów, rozpulchnienie i zaczerwienienie błony śluzowej, węzły chłonne miernie powiększone i niebolesne lub tkliwe. Radiologicznie – zmiany rozlane lub ograniczone: rozrzedzenia struktury kostnej obok zagęszczeń, obecność martwaków kostnych (ostemyelitis sequestrans) – wyraźnie zaznaczone twory o dużym wysyceniu, otoczone strefą przejaśnienia (trumienka), pogrubienie okostnej (odczyn okostnowy).

Diagnostyka: scyntygrafia kości tomografia z użyciem rezonansu magnetycznego

Leczenie przewlekłej postaci zapalenia kości Doszczętne operacyjne usunięciem martwaków – sequestrectomia, wyłyżeczkowanie zmian kostnych - excochleatio i sanacja jamy ustnej, pod osłoną antybiotykową. W przypadku rozlanego przewlekłego zapalenia – zabieg dekortykacji – zabieg Obwegesera – zdjęcie blaszki zbitej – odbarczenie kości. Skojarzone leczenie przeciwbakteryjne i fibrynolityczne przez 3 doby, a następnie przeciwzakrzepowe w ciągłym wlewie dożylnym przez 14 dni Leczenie wspomagające – salicylany. Leczenie bodźcowe – szczepionki nieswoiste (Delbeta, Panosina). Hiperbaryczna terapia tlenowa – zwiększenie uwalniania wolnych rodników tlenowych.

Powikłania postaci przewlekłej zapalenia kości nawroty skrobiawica narządów miąższowych zaburzenie wzrostu i zniekształcenie kości twarzy u dzieci zakażenie odogniskowe złamania patologiczne żuchwy przemiana nowotworowa (mięska kości) zesztywnienie stawu skroniowo-żuchwowego

Zapalenia swoiste tkanek miękkich i kości szczęk

GRUŹLICA PROMIENICA KIŁA

GRUŹLICA

Gruźlica (tuberculosis) Choroba zakaźna wywołana przez pałeczkę kwasooporną – Mycobacterium tuberculosis, wykrytą przez Kocha. Czynnik patogenny dla człowieka: prątek typu ludzkiego, Prątek typu bydlęcego. Gruźlica atypowa lub mikobakterioza Gruźlica typowa, czyli klasyczna

GRUŹLICA ATYPOWA (tuberculosis atypica) Wywołana przez prątki atypowe, zwane niegruźliczymi, środowiskowymi: Mycobacterium avium – intracellulare complex (MAI) lub M. avium complex (MAC) M. scrofulaceum M. chelonae M. fortuitum M. kansasii M. marinum M. ulcerans Bakterie te bytują w wodzie, glebie, art. żywnościowych, kolonizują zwierzęta domowe (drób, trzoda chlewna), bywają izolowane z kurzu.

Prątki niegruźlicze są słabymi patogenami. Do choroby dochodzi tylko w przypadku uszkodzenia naturalnych barier obronnych – przerwanie ciągłości błony śluzowej lub skóry, bądź w przypadkach uogólnionych zaburzeń odporności.

Zakażenie najczęściej następuje: GRUŹLICA klasyczna Zakażenie najczęściej następuje: drogą oddechową (typ ludzki prątka), rzadziej pokarmową (typ bydlęcy), sporadycznie drogą krwionośną lub chłonną. Rezerwuarem prątków jest również zakażone bydło, trzoda chlewna, zwierzęta domowe oraz dziko żyjące.

Zmiany gruźlicze w tym obszarze występują rzadko, co jest związane z: Przy zakażeniu drogą pokarmową miejscem wtargnięcia prątków może być jama ustna, stanowiąca wrota zakażenia. Zmiany gruźlicze w tym obszarze występują rzadko, co jest związane z: działaniem oczyszczającym i antybakteryjnym śliny, małą ilością tkanki chłonnej napięciem mięśni – głównie języka i jego ruchami.

Zakażeniu w jamie ustnej sprzyjają: mikro – i makrourazy błony śluzowej, obecność nieswoistych stanów zapalnych, zły stan uzębienia i tkanek przyzębia, niedostateczna higiena jamy ustnej. Istotne czynniki usposabiające do rozwoju choroby: złe warunki życiowe połączone z nieprawidłowym odżywianiem, współistniejące choroby układowe, obniżenie odporności, wyniszczenie ustroju przewlekłym alkoholizmem, nadużywanie używek, narkotyków, uwarunkowania genetyczne ( grupa krwi ab, bliźnięta jednojajowe, płeć żeńska), wiek (małe i nieszczepione dzieci, osoby starsze), nowotwory (układu krwiotwórczego i chłonnego), przewlekła niewydolność nerek, cukrzyca.

Patogeneza: prątek tkanka zmiany zwyrodnieniowe i martwicze z tworzeniem gruzełków wielkości prosa, swoisty wysięk zapalny oraz przerost tkanki otaczającej ognisko zapalne Konglomerat gruzełków tworzy guzek, który może ulec zwapnieniu lub serowaceniu. Po rozpadzie serowatych guzków tworzy się zimny ropień (abscessus tuberculosus frigidus) i owrzodzenie.

Miejsca predysponujące rozwój gruźlicy w części twarzowej czaszki: dziąsła, podniebienie, policzek, warga, język, węzły chłonne, sporadycznie ślinianki, zatoki szczękowe, kości szczęk, kość jarzmowa, skóra.

zależny od fazy rozwoju procesu zapalnego Obraz kliniczny: zależny od fazy rozwoju procesu zapalnego Gruźlica wrzodziejąca (tuberculosis ulcerosa) Gruźlica toczniowa (tuberculosis luposa) = toczeń (lupus) Gruźlica rozpływna (tuberculosis colliquativa)

Gruźlica wrzodziejąca (tuberculosis ulcerosa) Guzki wielkości prosa, zlewające się, tworzące skupiska różnego koloru – szarobiały żółtobrunatny żółty Owrzodzenia – z rozpadu guzków: nieregularne brzegi, nacieczone, nierówne dno z szarobiałymi gruzełkami lub wydzieliną ropną, nie goją się samoistnie. Regionalne węzły chłonne nie zawsze objęte procesem patologicznym. Umiejscowienie: warga, język. Może obiąć kości szczęk.

Gruźlica toczniowa (tuberculosis luposa) Pierwotnie w obrębie skóry. Wtórnie (przez ciągłość ze skóry twarzy) może obejmować: wargi, błonę śluzową przedsionka jamy ustnej, dziąsła. Wykwit pierwotny – guzek wielkości prosa, położony na zapalnie zmienionej sinoczerwonej błonie śluzowej. Rośnie powoli, osiąga wielkość ziarna soczewicy. Owrzodzenia. Po wygojeniu ogniska – blizny: rozległe, ściągające (odsłaniają szyjki i korzenie zębów oraz brzegi wyroska zębodołowego), powodują zaburzenia czynnośiowe i estetyczne. Okoliczne węzły chłonne niepowiększone.

Gruźlica rozpływna (tuberculosis colliquativa) Umiejscawia się na: policzku, języku, podniebieniu (wyjątkowo). Twardy naciek, stopniowo przekształcający się w twardy, niebolesny guz pokryty niezmieniona błoną śluzową. Rozmięka, tworząc ‘zimne ropnie’, opróżniające się przez samoistnie wytworzone przetoki. Powstaje głębokie owrzodzenie o grubych poszarpanych brzegach, z dnem brodawkującym i pokrytym wydzieliną krwisto-ropną. Gruźlica rozpływna w jamie ustnej w postaci twardego guza może utrzymywać się przez wiele miesięcy, lat – przewlekły przebieg.

Gruźlica kości szczękowych Występuje wyjątkowo rzadko. Zwykle u dzieci i młodzieży. Jako wtórne zakażenie ognisk w płucach (drogą krwionośną lub przez śluzówkę jamy ustnej lub nosowej). Charakter długotrwałego procesu z tworzeniem martwaków i przetok na błonie śluzowej i/lub skórze. Najczęściej obejmuje żuchwę lub kość jarzmową, może obejmować także szczękę. W zależności od drogi zakażenia rozróżnia się trzy postacie gruźlicy kości szczęk: postać obwodowa – zakażenie następuje przez ciągłość z istniejącyhc ognisk w obrębie dziąsła wyrostka zębodołowego lub błony śluzowej wyrostka podniebiennego, postać śródkostna – wrota zakażenia stanowi kanał zęba, rana poekstrakcyjna, patologiczna kieszonka dziąsłowa, postać rozlana – zakażenie krwiopochodne. Miejsce wtargnięcia prątków – rozrost gruzełkowej ziarniny swoistej niszczącej tkankę kostną - patologiczne złamania. Obejmuje okoliczne węzły chłonne.

Nie występują lub bardzo skąpe i niecharakterystyczne. Objawy ogólne w przebiegu gruźlicy tkanek i narządów części twarzowej czaszki Nie występują lub bardzo skąpe i niecharakterystyczne. Objawy imitujące przeziębienie: stany podgorączkowe, złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, kaszel, brak apetytu. Podwyższone OB. Niedokrwistość.

Rozpoznanie: Badanie histopatologiczne ziarniny z dna owrzodzenia. Badanie bakteriologiczne ropy i plwociny na obecność prątków. Próba biologiczna – określenie zjadliwości i chorobotwórczości prątków oraz ich lekooporności. Podskórne uczuleniowe próby tuberkulinowe RT-23. Badanie radiologiczne klatki piersiowej i kości twarzoczaszki oraz jamy brzusznej.

Leczenie: Swoiste leczenie farmakologiczne – w poradni przeciwgruźliczej. Leczenie chirurgiczne: opróżnianie ropni (punkcja, nacięcie), przy objęciu węzłów chłonnych – ich punkcja odbarczająca, nacięcie, wyłuszczenie węzłów chłonnych, wyłyżeczkowanie ziarniny, usunięcie martwaków. ZABIEGI CHIRURGICZNE W LECZENIU GRUŹLICY POWINNY BYĆ WYKONANE W OSŁONIE LEKÓW PRZECIWPRĄTKOWYCH! Leczenie miejscowe - sanacja jamy ustnej.

Różnicowanie gruźlicy tkanek i narządów części twarzowej czaszki W różnicowaniu należy uwzględnić: promienicę, kiłę, inne zapalenia ziarniniakowe, nieswoiste procesy zapalne, liszaj rumieniowaty, liszaj czerwony płaski, nowotwory złośliwe, grzybicę.

PROMIENICA

Promienica Wywołana przez beztlenowca gram dodatniego Actinomyces israeli. Bytuje jako saprofit w jamie ustnej i w gardle osób zdrowych. Flora bakteryjna towarzysząca promieniowcom wpływa na przebieg procesu zapalnego.

Na rozwój swoistego procesu zapalnego ma wpływ uraz chemiczny, termiczny i mechaniczny (zmiana pH tkanek)‏. Wniknięcie drobnoustroju jest możliwe jedynie przez uszkodzony nabłonek błony śluzowej jamy ustnej.

Rozwija się najczęściej na podłożu zębopochodnych procesów zapalnych tj. w ziarninie okołowierzchołkowej zębów z miazgą zgorzelinową, w zapalnie zmienionych kieszonkach dziąsłowych dolnych zębów mądrości, choroby przyzębia.

Tworzy się jedna lub wiele przetok. Istotą zmian morfologicznych jest przewlekłe ropne i wytwórcze zapalenie rozwijające się w otoczeniu promieniowców. Pierwotnie toczy się nieswoisty proces zapalny, który przez działanie enzymów proteolitycznych bakterii upłynnia tkanki objęte procesem zapalnym. Tworzy się jedna lub wiele przetok.

BADania: We wczesnym okresie choroby rozpoznanie jest trudne (trudno uzyskać ropę do badania). Decydujące znaczenie ma wykrycie promieniowców w wydzielinie ropnej. Obecność grudek nie jest patognomoniczna dla promienicy, ponieważ grudki o różnym zabarwieniu spotyka się przy zakażeniach grzybiczych. Częste nawroty ropni bez uchwytnej przyczyny, nawet w kilkumiesięcznych odstępach nasuwają podejrzenie promienicy. Brak grudek w ropie nie wyklucza promienicy!!!

Promienica Promienica może się szerzyć w głąb tkanek i wnikać do różnych przestrzeni anatomicznych. W odróżnieniu od innych zakażeń ropnych ma zdolność do szerzenia się niezgodnie z naturalnymi drogami anatomicznymi.

Promienica Postać szyjno- twarzowa stanowi 80% przypadków. Rzadziej spotyka się promienicę w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej. Najczęściej ogniska chorobowe lokalizują się w okolicy podżuchwowej, na policzku, szyi, rzadziej w okolicy podbródkowej, skroniowej i oczodołu. Występuje również w śliniankach, migdałku podniebiennym i w okolicy podjęzykowej. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety.

Promienica

Obraz kliniczny: Obraz kliniczny jest zmienny i zależy od umiejscowienia procesu patologicznego, zjadliwości towarzyszącej flory bakteryjnej i odporności organizmu. Stopniowo wzrastająca ciepłota ciała ( do 40 st C) bolesność węzłów chłonnych i szybki spadek sił. Z czasem tkanka ziarninowa ulega przemianie włóknistej i stwardnieniu. Skóra staje się sinoczerwona i nieprzesuwalna w stosunku do stwardniałego podłoża. Czasem występuje szczękościsk. W późnym okresie choroby wzrost ciepłoty ciala zdarza się rzadko.

Promienica guzowata Wyjątkowo rzadko spotyka się pierwotne zakażenie tkanek promieniowcem- promienica guzowata (actinomycoma). Ma postać twardego guza, ostro odgraniczonego od otoczenia. Najczęściej umiejscawia się na policzku, podniebieniu miękkim i języku, co stwarza trudności rozpoznawcze (kilaki, włókniaki)‏.

guz promieniczy W kości promienica występuje w postaci pierwotnej, zwanej guzem promieniczym (actinomycoma), który należy różnicować ze szkliwiakiem, kostniakiem i chorobą Pageta.

Różnicowanie: Gruźlica - skóra nad zmianami jest miękka. Nieswoiste zapalenie ślinianek Nowotwory węzłów chłonnych i gruczołów ślinowych Mięsaki i raki okolicy szyjno - twarzowej Leptotrichoza - zamiast grudek w ropie występują nitki. Grzybice głębokie

Zapalenie opon mózgowych. Powikłania: Zapalenie opon mózgowych. Na drodze zstępującej wnika do sródpiersia przedniego lub tylnego. Wniknięcie do przestrzeni skrzydłowo - podniebiennej, oczodołu, przestrzeni przygardłowej lub pozagardłowej stwarza znaczne trudności dla leczenia.

Leczenie: Leczenie jest zachowawcze. Stosuje się penicylinę ze streptomycyną. W cięższych przypadkach doogniskowo lub ogólnie podaje się neomycynę, aureomycynę, chloromycetynę. Leczenie doustne dawało gorsze wyniki niż doogniskowe. Leczenie chirurgiczne jest wskazane w przypadku ograniczonych, guzowatych zmian oraz w promienicy kości. Rokowanie jest dobre, ale uzależnione od rozległości zmian swoistych.

kiła

Kiła jest choroba zakaźną wywołaną przez krętka bladego. Odczyn zakaźny ujawnia się w postaci wysiękowej, serowatej, wytwórczej i bliznowatej. Zakażenie jamy ustnej kiłą zachodzi najczęściej przez pocałunek z osoba chorą, u której ognisko kiłowe znajduje się w jamie ustnej, na wargach lub otaczającej skórze. Płód zakaża się kiła w łonie matki, u której choroba była leczona nieodpowiednio lub nie byłe leczona wcale.

Zakażenie kiłą ujawnia się w postaci: pierwotnej wtórnej późnej czwartorzędowej (kiła układu nerwowego)‏ wrodzonej

Kiła pierwszorzędowa W okresie kiły pierwszorzędowej pacjenci zgłaszają się do stomatologa z powodu zmian w jamie ustnej. Wczesne rozpoznanie tych zmian jest ważne ze względu na możliwość zakażenia innych osób i możliwość uogólnienia procesu swoistego. Pierwszy objaw to ograniczony niegojący się, stopniowo powiększający i twardniejący wrzód na wardze lub w przednim odcinku jamy ustnej.

Po około 20 dniach powstaje wrzód okrągły (twardy). Może umiejscawiać się na podniebieniu, dziąśle, migdałkach, a szczególnie na wargach. Otoczenie ubytku jest wyraźnie twarde, powierzchnia jest gładka, lśniąca i niekiedy tylko pokryta małym strupem. Obraz kliniczny uzupełnia obustronny odczyn węzłów chłonnych,które są elastyczno- twarde, niebolesne, przesuwalne w stosunku do skóry.

Z powodu maceracji ogniska pierwotnego obraz kliniczny nabiera cech atypowych. W otoczeniu owrzodzenia pojawia się odczyn zapalny, a okoliczne węzły chłonne mogą być bolesne na dotyk. Czasem występuje powiększenie i bolesność węzłów karkowych i nadobojczykowych. W tym okresie kiłę stwierdza się po stwierdzeniu obecności krętka w wymazie ze zmiany lub materiale z najbliższego węzła chłonnego

Kiła drugorzędowa Po 4-6 tygodniach pojawiają się objawy kiły drugorzędowej - drobne wykwity, czyli osutka (roseola syphilitica). W jamie ustnej uwidacznia się w postaci plamistego zabarwienia błony śluzowej, głównie w okolicy migdałków i dlatego nazwano ją angina luetica specifica, której nie towarzyszą dolegliwości poza nocnymi bólami głowy.

Kiła drugorzędowa

W jamie ustnej pojawiają się kłykciny, czyli nawracająca, WYSOCE ZAKAŹNA brodawczakowatość w postaci białoniebieskawych zgrubień nabłonka, o różnym kształcie i wielkości. Umiejscawiaja się na wewnętrznej stronie warg, kącikach ust, błonie śluzowej policzków i podniebieniu twardym.

Omawiana postać może się również ujawnić w postaci nadżerek ciemnych, nieznacznie uniesionych ponad poziom otaczających tkanek, ostro odgraniczonych od otoczenia. Kiła w jamie ustnej zwykle ujawnia się kilka dni wcześniej niż na skórze. Na języku w obrębie zmian zanikają brodawki i pojawiają się czerwone plamy - osutka pierścieniowa. Kiłowe zapalenie kości ujawnia się szybko postępującym, surowiczym zapaleniem okostnej. Zwykle pojawiają się przerosty okostnowe tzw. wyrośla kiłowe.

Kiła późna ujawnia się w kilka lat od zakażenia. Umiejscawia się w różnych częściach jamy ustnej i występuje pod postacią grudkową, guzeczkowato - wrzodziejącą i naciekową. Rozprzestrzenia się szybko i w krótkim czasie następuje zniszczenie tkanek podniebienia i gardła, wolniej warg i języka.

Kiła trzeciorzędowa u pacjentki l. 4

Kiła późna może również wystąpić we wnętrzu kości lub w obrębie okostnej pod postacią kilaka (gumma). Jest to bolesny, płaski naciek z tkanki ziarninowej, który ulega martwicy z płynną kleistą wydzieliną. Stąd skłonność do tworzenia martwaków podniebienia, rzadziej nosa i wyrostka zębodołowego. Wokół ubytku tkankowego z czasem pojawiają się promieniste blizny. Owrzodzenia kiłowe w III okresie mają podminowane brzegi i dno pokryte szarożółtą treścią.

Różnicowanie: Kiłę późną należy różnicować z rakiem, szczególnie warg (rak na środku wargi, kiła z boku). Owrzodzenie rakowe ma twarde , wałowate brzegi, łatwo krwawiącą powierzchnię i wydziela cuchnącą wydzieliną ropną. Kiła czwartorzędowa występuje rzadko, częściej u mężczyzn. U chorych tych obserwuje się rwę nerwu V, uczucie ciała obcego w zębie, analgezję, uszkodzenie nerwów wydzielniczych, zaburzenia w napięciu mięśni i zmiany troficzne.

Kiła wrodzona Zakażenie następuje droga odłożyskową od matki do płodu. Objawy mogą wystąpić już u noworodka. Przebieg jest znacznie cięższy niż w kile nabytej z uwagi na zmiany w narządach wewnętrznych. U noworodków po 3 tygodniach w jamie ustnej pojawiają się zmiany charakterystyczne dla kiły drugorzędowej. U chorych dzieci na twarzy i w jamie ustnej dostrzega się brodawczakowate przerosty nabłonka, kłykciny i pęcherze, które po wygojeniu pozostawiają promieniste blizny. Zmianom tym towarzyszy silny katar. Tworzą się strupy i rozlegle owrzodzenia, których następstwem jest zniszczenie przegrody kostnej nosa (nos siodełkowaty). Charakterystyczna jest triada Hutchinsona (zmętnienie rogówki, głuchota błędnikowa i anomalie rozwojowe zębów)‏.

Kiła wrodzona

Rozpoznanie: Rozpoznanie ustala się wykrywając krętek blady w wydzielinie ze zmiany. Obowiązują także badania krwi - odczyny Wassermanna, Kahna, Sachsa i próba cytocholowa. Należy również pobrać wycinek zmienionej błony śluzowej jamy ustnej, z uwagi na coraz częstsze doniesienia o powstaniu w bliźnie kiłowej procesu nowotworowego.

Leczeniem zajmuje się wenerolog. Stomatolog przeprowadza sanacje jamy ustnej, ewentualnie leczy zmiany miejscowe. Przy wcześnie zdiagnozowanej kile rokowanie jest dobre. Niewłaściwe postawienie diagnozy ma poważne następstwa w postaci uszkodzenia narządów wewnętrznych, co może prowadzić nawet do zejścia śmiertelnego.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!