Grzyby polskich lasów

Rola grzybów w przyrodzie 1. Grzyby rozkładają martwą materię organiczną na proste przyswajalne dla roślin związki nieorganiczne. 2. Są pokarmem dla wielu gatunków zwierząt. 3. Są miejscem rozwoju wielu gatunków bezkręgowców. 4. Mikoryza umożliwia prawidłowy rozwój roślin, czasem wręcz go warunkuje np. u niektórych storczyków. Gołąbek jak widać jest przysmakiem ślimaków

Rola grzybów w życiu przyrody „Gdyby grzyby nie istniały, lasy byłyby pokryte martwymi liśćmi, których warstwa sięgałaby czubków drzew”. Wspólnie z bakteriami sprowadzają substancje organiczne, którymi się żywią, do postaci składników mineralnych, ciągle odnawiając „tworzywo” gleby.

GRZYBOWE ŚWIĘTO Grzybowe święto zaczyna się w sierpniu i trwa w pełni do końca września lub pierwszej połowy października . Kończy się powoli wraz z nastaniem pierwszych mrozów.

BUDOWA GRZYBÓW KAPELUSZOWYCH TRZON STRZĘPKI GRZYBNI

PODZIAŁ GRZYBÓW GRZYBY JADALNE TRUJĄCE nie zbierajmy go !!! Niektóre grzyby są jadalne, inne bardzo niebezpieczne, bo silnie trujące. Nie wolno pod żadnym pozorem zbierać i jeść grzybów, których się nie zna w stopniu doskonałym. Gdy nie mamy pewności co do gatunku grzyba, nie zbierajmy go !!!

GRZYBY JADALNE Pieprznik jadalny (tzw. kurka) Maślak żółty

Pieprznik jadalny (tzw. kurka) Kapelusz -  Barwy jasnożółtej do pomarańczowożółtej. Powierzchnia gładka, matowa. Trzon - Pełny, twardy i często wygięty. Smak łagodny, kwaskowaty lub lekko ostry. Miąższ - Barwy białej lub bladożółtej, o zwartej konsystencji, łamliwy, włóknisty w trzonie. Zapach owocowy, korzenny.

Maślak żółty Kapelusz Trzon Cylindryczny Żółtopomarańczowy, gładki nagi, pokryty Śluzem.W młodych owocnikach stożkowaty, w dojrzałych spłaszczony i poduchowaty. Pory najpierw okrągłe, później kanciaste, za młodu żółte, z wiekiem brązowożółte. Trzon  Cylindryczny lub maczugowaty, z pierścieniem u góry. Nad pierścieniem cytrynowożółty, często z siateczką, pod pierścieniem żółtobrązowy. Miąższ Żółty, miejscami niekiedy różowiejący, w kapeluszu miękki i soczysty, w trzonie twardy, włóknisty. Smak nieznaczny, zapach niewyraźny.

GRZYBY JADALNE Borowik szlachetny Koźlarz czerwony

Borowik szlachetny Kapelusz - Ma średnicę Trzon - Jest koloru od 6 do 25 centymetrów. U młodych osobników jest zwykle barwy białej, później piaskowej. Z czasem staje się jasnobrązowy i ciemnobrązowy. Trzon - Jest koloru białego, szarobiaławego lub piaskowego. Miąższ Zwykle ma kolor biały, rzadziej kremowy lub piaskowy, pod skórą czerwonawobrązowy. Biotop Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych jak i mieszanych. Najczęściej rośnie w drzewostanach świerkowych, rzadziej pod sosnami i dębami.

Koźlarz czerwony Kapelusz Czerwonopomarańczowy, ciemno lub ceglastoczerwony, matowy i suchy, Brzeg kapelusza cienki, skórka na obwodzie zwykle zwisa poza rurki w postaci cienkiej błonki. Trzon Cylindryczny, pełny, początkowo gładki później z brązowymi kosmkami. Miąższ Gruby, twardy, biały, po przekrojeniu ciemniejący. Smak nieznaczny, łagodny, zapach niewyraźny. Biotop Występuje dość często w lasach osikowych lub pod osikami poza lasem. Rośnie od maja do listopada.

Muchomor sromotnikowy GRZYBY TRUJĄCE !!! Muchomor czerwony Muchomor sromotnikowy Najbardziej trujący polski grzyb!!!

GRZYBY TRUJĄCE !!! Wilgotnica stożkowata Maślanka wiązkowa

Zasady grzybobrania Zbieramy tylko znane grzyby! Zwracamy uwagę na więcej niż jedną cechę rozpoznawczą. Nie zbieramy zbyt młodych owocników i starych. Młodych dlatego, że łatwo je pomylić z innymi gatunkami. Stare często są robaczywe i przeważnie spleśniałe.

Zasady grzybobrania Najlepszą porą do zbierania grzybów jest jesień, jakkolwiek kilka jadalnych gatunków można znaleźć wiosną, a nawet zimą np. boczniaka ostrygowatego. Nie wycinamy grzybów nożem. Staramy się je wykręcić z podłoża. Pozostawiona resztka trzonu mogłaby zgnić i zakazić resztkę grzybni. Grzyby zbieramy do koszyka. Dzięki temu, gdy będziemy szli przez las, jeszcze rozsiewać można zarodniki, poza tym w koszyku grzyby będą odpowiednio przewietrzone. Nie zbieramy grzybów przy trasach komunikacyjnych. Pamiętamy o tym by nie uszkadzać grzybów niejadalnych. Nie zbieramy gatunków chronionych.

Podział zatruć grzybami Zatrucia o krótkim okresie utajenia - zwykle po upływie pół do pięciu godzin po spożyciu grzybów występują objawy kliniczne: najczęściej bóle brzucha, wymioty i biegunka Zatrucia o długim okresie utajenia - pierwsze objawy żołądkowo – jelitowe występują po upływie ponad sześciu godzin od spożycia grzyba

Grzyby trujące Grupa 1 rodzaj/gatunek grzyba – muchomor sromotnikowy, muchomor wiosenny , muchomor jadowity, czas wystąpienia objawów - 10 do 12 godzin narząd krytyczny - wątroba objawy: faza 1 – nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha; faza 2 – toksyczne uszkodzenie wątroby (żółtaczka, skaza krwotoczna); faza 3 – śpiączka wątrobowa, niewydolność nerek, zgon/ powolne zdrowienie

Muchomor wiosenny

Muchomor sromotnikowy

Muchomor jadowity

Grzyby trujące Grupa 2 rodzaj/gatunek grzyba – piestrzenica kasztanowata czas wystąpienia objawów – od 6 do 10 godzin narząd krytyczny - ośrodkowy układ nerwowy objawy: nudności, wymioty, osłabienie, drgawki,

Piestrzenica kasztanowata

Grzyby trujące Grupa 3 rodzaj/gatunek grzyba – czernidlak pospolity objawy: zaczerwienie skóry, niepokój, nudności

Czernidlak pospolity

Grzyby trujące Grupa 4 rodzaj/gatunek grzyba – strzępiak ceglasty, lejkówka odbielona czas wystąpienia objawów – 0.5 do 2 godzin godzin narząd krytyczny- autonomiczny układ nerwowy objawy: pocenie się, ślinienie, .łzawienie, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka

Strzępiak ceglasty

Lejkówka odbielona

Grzyby trujące Grupa 5 rodzaj/gatunek grzyba – muchomor czerwony, muchomor plamisty, muchomor narcyzowy czas wystąpienia objawów – 0.5 do 2 godzin narząd krytyczny – ośrodkowy układ nerwowy objawy: pobudzenie, splątanie, delirium, zaburzenia równowagi, drgawki

Muchomor czerwony

Muchomor plamisty

Muchomor narcyzowy

Grzyby trujące Grupa 6 rodzaj/gatunek grzyba – łysiczka lancetowata, kołpaczek motylkowaty czas wystąpienia objawów – 0.5 do 1 godziny narząd krytyczny – ośrodkowy układ nerwowy objawy: halucynacje, nadmierna ruchliwość, zaburzenia równowagi

Łysiczka lancetowata

Kołpaczek motylkowaty

Grzyby trujące Grupa 7. Grzyby zawierające substancje drażniące przewód pokarmowy rodzaj/gatunek grzyba – gołąbek, krowiak, wieruszka, tęgoskór, czas wystąpienia objawów – 0.5 do 1 godziny narząd krytyczny – przewód pokarmowy objawy: nudności, wymioty, biegunka

Gołąbek wymiotny

Krowiak podwinięty

Grzyby trujące Grupa 8 rodzaj/gatunek grzyba – zasłonak rudy, czas wystąpienia objawów – po upływie od 3 do 14 dni od spożycia narząd krytyczny – nerki objawy: nudności, wymioty, małomocz, niewydolność nerek

Zasłonak rudy

sprawdzać swój zbiór dwukrotnie Pamiętajmy! Trzeba zawsze sprawdzać swój zbiór dwukrotnie

Uwaga! Zbieracz amator nie może być grzybiarzem super znawcą. Może dobrze znać zaledwie kilka. I tych grzybów należy się trzymać. A jeśli pojawią się najmniejsze nawet wątpliwości – nie zbieraj! Jeśli chcesz mieć całkowitą pewność, że zbierasz grzyby dobre – nie zbieraj grzybów młodych, bo trudno jest odróżnić te, które są trujące. Zrezygnuj ze zbierania grzybów blaszkowatych – wśród nich jest tyle trujących. Łatwo o pomyłkę. Nie pozwól zbierać grzybów małym dzieciom. One często są ofiarami śmiertelnych zatruć

Dlatego: Jeśli kupujesz grzyby - to tylko ,gdy masz zaufanie do sprzedającego i możesz stwierdzić, jakie to są gatunki. Nie kupuj suszonych grzybów, zwłaszcza mieszanych z niewiadomego źródła. Tu o pomyłkę najłatwiej. Nie wierz tym, którzy twierdzą, iż kilkakrotne gotowanie nieznanego ci grzyba spowoduje, że już nadaje się on do jedzenia. To najczęściej może być groźne w skutkach. Tak zwane ludowe sposoby na rozpoznanie jadalnych grzybów są zawodne! To nieprawda, że tylko trujący grzyb nie siwieje po przełamaniu! To nieprawda, że tylko trujący grzyb ma gorzki smak. Także wiele innych ludowych sposobów jest zawodnych. Trujący grzyb może nie mieć gorzkiego smaku, może być biały i nie siwieć, może być nadjedzony przez ślimaki.

Nie pomaga także wrzucenie cebuli do gotowania grzybów, by po zmianie jej koloru rozpoznać, czy grzyb jest trujący. Trucizna zawarta w grzybach nie ma smaku ani zapachu. Grzyb (dobry), choć jest bardzo smaczny nie ma specjalnych wartości odżywczych. Jest ciężko strawny. Dlatego jedzenie grzybów surowych jest wykluczone! Gdy zrobisz sobie jakąś potrawę z dobrych grzybów – zjedz ją zaraz po przygotowaniu. Nie zostawiaj na dzień następny.

Fałszywe mity na temat grzybów Grzyby trujące po posoleniu żółkną. Nieprawda - zmiana zabarwienia spowodowana jest nie przez związki trujące, ale przez zupełnie inne substancje znajdujące się w grzybach. Srebrna łyżka włożona do potrawy z grzybami trującymi czernieje. Nieprawda - czernienie srebrnej łyżki związane jest z obecnością związków siarki, które z reguły nie są trujące.       Wszystkie grzyby trujące mają ostry smak. Nieprawda - dla przykładu śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy jest prawie pozbawiony smaku i nie ma żadnego charakterystycznie nieprzyjemnego zapachu.     

Po przecięciu grzyba trującego następuje zmiana zabarwienia miąższu na niebieskawe. Nieprawda - jest wręcz przeciwnie. Większość grzybów zabarwiających się pod wpływem powietrza na niebiesko należy do gatunków jadalnych . Grzyb nadjedzony przez ślimaki nie jest trujący. Nieprawda – wiele śmiertelnie trujących dla człowieka grzybów jest jadalnych dla innych gatunków zwierząt.

Złote zasady grzybobrania Będziesz sięgał wyłącznie po znane gatunki, a jeśli nie masz pewności, jeszcze przed obraniem i pokrojeniem spytaj bardziej doświadczonych grzybiarzy ,co to za grzyb. Przy małej znajomości grzybów nie będziesz zbierać okazów z blaszkami pod kapeluszem, a tylko te, które mają rurki! Zachowasz rozwagę będziesz zbierał tylko gatunki dobrze ci znane.

Złote zasady grzybobrania Ze ściółki będziesz wyjmował całe owocniki, zwracając również uwagę na trzon, który zawiera ważne charakterystyczne cechy umożliwiające odróżnienie gatunków trujących od jadalnych. Przy zbieraniu grzybów obejrzysz dokładnie cały owocnik i ustalisz przynależność gatunkową grzyba, a  w przypadku wątpliwych, danych okaz wyrzucisz. Będziesz pamiętał, że większość grzybów trujących to grzyby blaszkowe, a muchomory mają blaszki białe.

Złote zasady grzybobrania Nie będziesz zbierał olszówek i innych grzybów szkodliwych dla zdrowia, powodujących zaburzenia żołądkowo- jelitowe. Nie będziesz przechowywał potraw z grzybów nawet w lodówce, pamiętając, że psują się one łatwo i szybko , powstają w nich substancje trujące.

PAMIĘTAJMY !! Pamiętajmy, że wszystkie zatrucia objawiają się bólami głowy, brzucha, nudnościami biegunką. Konieczna jest wtedy pomoc lekarza, żadna inna nie pomoże, gdy stan zdrowia ciągle się pogarsza. Pamiętajmy, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, po której stan chorego gwałtownie się pogarsza. Wezwany w porę lekarz może uratować mu życie.

PIERWSZA POMOC polega na : sprowokowaniu wymiotów: zabezpieczeniu wymiocin, kału, moczu i resztek potrawy grzybowej do badania MYKOLOGICZNEGO; natychmiastowym wezwaniu lekarza lub udaniu się do szpitala.

Przykłady grzybów jadalnych, które można pomylić z trującymi Grzyby jadalne Grzyby trujące gołąbek zielonawy, gąska zielonka czubajka kania muchomor sromotnikowy pieczarki muchomor wiosenny, muchomor jadowity smardz piestrzenica kasztanowata zasłoniaki, skórzaki zasłonak rudy majówka wiosenna strzępiak ceglasty borowik szlachetny goryczak żółciowy