Norway Grants Powiat Janowski 28.04.2015

Choroby cywilizacyjne w kontekście założeń, celów projektu, tematyki i celów seminarium otwierającego oraz realizacji projektu pt. ,,Weź sobie zdrowie do serca- program profilaktyki i promocji zdrowia w zakresie chorób układu krążenia w powiecie janowskim” w ramach Programu PL 13 ,,Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu” Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 Janów Lubelski 28.04.2015

Choroby cywilizacyjne (zwane także chorobami XXI wieku) są to globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji. Częstość ich występowania zależy od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa.

Mechanizmu pojawienia się chorób cywilizacyjnych należy poszukiwać w warunkach życia jakie narzucają wysoko rozwinięte cywilizacje oraz stylu życia jaki wymuszają ich zdobycze i tempo postępu Przyczyny bezpośrednie nieprawidłowe żywienie mała aktywność fizyczna palenie papierosów Przyczyny pośrednie postępujące uprzemysłowienie i urbanizacja wzrost napięcia nerwowego i sytuacji stresowych skażenie środowiska hałas promieniowanie jonizujące

Nie stworzono dotychczas dokładnego podziału chorób cywilizacyjnych i nie można powiedzieć jednoznacznie, czy dana choroba jest chorobą cywilizacyjną. Do chorób cywilizacyjnych zalicza się najczęściej: cukrzycę, otyłość, zespół metaboliczny nadciśnienie tętnicze chorobę naczyń wieńcowych, miażdżyca, niewydolność serca przewlekłą chorobę nerek nowotwory POCHP ?

PCHN Nadciśnienie Niewydolność serca Miażdżyca Choroba wieńcowa Cukrzyca Otyłość Palenie Nowotwory

Miażdżyca jest przewlekłym procesem zapalnym dotykającym głównie dużych i średnich tętnic w odpowiedzi na odkładający się w tych naczyniach cholesterol. Nieprawidłowe zmiany w naczyniach niejednokrotnie stwierdza się już w dzieciństwie, a nawet w życiu płodowym, niezwykle istotna jest zatem stosowana przez nas dieta i prowadzony styl życia już od najmłodszych lat, są to bowiem jedne z głównych czynników, które wpływają na rozwój miażdżycy, a które możemy kontrolować. Objawy miażdżycy, która rozwija się tak wcześnie, pojawiają się jednak dość późno: u mężczyzn w piątej dekadzie życia, u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Miażdżyca może leżeć u podłoża wielu chorób takich jak: choroba wieńcowa, udar mózgu i choroba naczyń obwodowych – przykładowo zwężenia tętnic szyjnych, tętnic kręgowych, nerkowych oraz przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych.

Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki[2]. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne.

Otyłość (łac. obesitas) – nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia[1]. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet. Otyłości towarzyszy nadwaga, czyli nadmierna masa ciała powyżej masy optymalnej.

Nowotwór (łac. neoplasma, skrót npl – z greckiego neoplasia) – grupa chorób, w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym: protoonkogenów i antyonkogenów. Mutacje te powodują, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby. U osób z rodzinną skłonnością do nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona.

Palenie – czynność, podczas której różne substancje (najczęściej tytoń) są spalane, a dym, który wydziela się podczas tego procesu jest wdychany (inhalowany). Początkowo palenie substancji o działaniu narkotycznym było formą rekreacji. Owe specyfiki podczas spalania uwalniają substancje aktywne, takie jak np.: nikotyna, które są następnie wchłaniane przez płuca. Jednakże palenie może być praktykowane również, jako część rytuałów, w celu wywołania transów, bądź, aby doznać duchowego oczyszczenia.

Choroba niedokrwienna serca – (ChNS; łac Choroba niedokrwienna serca – (ChNS; łac. morbus ischaemicus cordis, MIC; ang. ischaemic heart disease, IHD) – zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwością ich dostarczenia, pomimo wykorzystania mechanizmów autoregulacyjnych zwiększających przepływ przez mięsień sercowy, zwanych rezerwą wieńcową, doprowadza do niedotlenienia zwanego również niewydolnością wieńcową.

Niewydolność serca (łac Niewydolność serca (łac. insufficiaentia cordis) – stan, w którym nieprawidłowa struktura lub funkcjonowanie serca upośledza zdolność do zapewnienia wystarczającego przepływu krwi zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu. Nie należy mylić niewydolności serca z niewydolnością krążenia. Do częstych przyczyn niewydolności serca należą: zawał serca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, choroby zastawkowe i kardiomiopatie[1]. Niewydolność serca występująca po raz pierwszy jest określana, niezależnie od dynamiki zmian, jako świeża.

Kardiomiopatie (łac. cardiomyopathia) - grupa chorób mięśnia sercowego powodowanych różnorodnymi przyczynami (etiologia heterogenna), prowadzących do nieprawidłowego działania (dysfunkcji) serca. Zajęciu mięśnia sercowego mogą towarzyszyć nieprawidłowości budowy i czynności osierdzia, wsierdzia, innych narządów.

nadmierne ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego nadciśnienie tętnicze (łac. Hypertonia arterialis) nadciśnienie płucne nadmierne ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego nadmierne ciśnienie wewnątrzgałkowe w przebiegu jaskry

Nadciśnienie tętnicze, hipertensja, w węższym znaczeniu choroba nadciśnieniowa (łac. hypertonia arterialis, niekiedy stosowane skróty HA i AH) – schorzenie układu krążenia krwi charakteryzujące się okresowo lub stale podwyższonym ciśnieniem tętniczym, zarówno skurczowym (górnym), jak i rozkurczowym (dolnym). Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny (samoistny), to znaczy nie ma znanej somatycznej przyczyny, którą dałoby się usunąć interwencją medyczną. Etiologia nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie została w pełni ustalona. Uważa się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe. Pozostałe przypadki to choroba o charakterze wtórnym (objawowym), gdy dobrze jest znana przyczyna choroby, na przykład choroby nerek, choroby gruczołów dokrewnych lub choroby mózgu.

Nadciśnienie płucne (łac Nadciśnienie płucne (łac. hypertensio pulmonalis, używany jest skrótowiec PH od ang. pulmonary hypertension) – stan, w którym dochodzi do podwyższenia ciśnienia krwi w krążeniu małym. Prawidłowe wartości ciśnienia krwi w tętnicy płucnej wynoszą: ciśnienie skurczowe 18–25 mm Hg ciśnienie rozkurczowe 6–10 mm Hg ciśnienie średnie 12–16 mm Hg W przypadku wartości ciśnienia średniego przekraczającego 30 mm Hg w czasie wysiłku w bezpośrednim pomiarze hemodynamicznym, lub ciśnienia średniego w spoczynku przekraczającego 25 mm Hg, rozpoznaje się nadciśnienie płucne.

Choroby cywilizacyjne przyczyniają się do ponad 80% wszystkich zgonów a dodatkowo są odpowiedzialne za większość kosztów społecznych, pogorszenia jakości życia i skrócenia jego długości, jak również odpowiadają za przeważająca większość kosztów ponoszonych na ochronę zdrowia.

Choroby cywilizacyjne Pozostałe choroby śmiertelność koszt

Medycyna Naprawcza Profilaktyka

Profilaktyka I fazy (pierwszorzędowa, pierwotna) – dotycząca całej populacji lub znacznej jej części, obejmuje ona działania najwcześniejsze, których celem jest uprzedzenie choroby lub zmniejszenie ryzyka jej rozwoju. Profilaktyka II fazy (drugorzędowa, wtórna wczesna) – ukierunkowana na określoną grupę populacji, ze zwiększonym zagrożeniem wystąpienia jakiejś choroby. Celem jej jest wczesne wykrycie choroby i wdrożenie leczenia. Ten rodzaj profilaktyki polega przede wszystkim na wykonywaniu badań profilaktycznych. Profilaktyka III fazy (trzeciorzedowa, wtórna późna) – wykrywanie powikłań choroby