CUDZE CHWALIMY A CZYSWOJE ZNAMY? Polska z historią, kulturą i przyrodą w tle. Przełom Dunajca

Przełom Dunajca Flisak - to przedstawiciel grupy zawodowej zajmującej się w dawnej Polsce flisem, czyli rzecznym spławem (transportem) towarów. Z reguły byli to chłopi zamieszkujący nadrzeczne wsie, dla których spław był dodatkowym, sezonowym zajęciem. Z biegiem czasu wytworzyli oni swoje własne obyczaje i słownictwo.   Sezon flisacki trwa od 1 kwietnia do 31 października. Pływamy codziennie z wyjątkiem pierwszego dnia Świąt Wielkanocnych i święta Bożego Ciała.

Przełom Dunajca – widok z Sokolicy Pieniński Przełom Dunajca – przełom rzeki Dunajec przez pasmo górskie Pienin (Pieniny Właściwe), na długości ok. 8 km pomiędzy Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą. Rzeka tworzy na tym odcinku wiele ostrych zakoli, a ściany skalne osiągają ok. 300 m wysokości. Jeden z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie. Przełom Pieniński można także zwiedzić pieszo lub rowerem. Umożliwia to Droga Pienińska ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru prowadząca wzdłuż prawego brzegu Dunajca, niemal w całości po słowackiej stronie.

Przełom Dunajca – wapienie pienińskie Skalne ściany przełomu zbudowane są z tzw. wapieni pienińskich. Są to białe, bogate w szczątki mikroorganizmów wapienie rogowcowe Tworzyły się w głębszych partiach zbiornika morskiego na przełomie jury i kredy oraz we wczesnej kredzie (ok. 145-120 mln lat temu). Pieniński Przełom Dunajca – Skalne ściany przełomu zbudowane są przede wszystkim z tzw. wapieni pienińskich. Są to białe, bogate w szczątki mikroorganizmów wapienie rogowcowe, które tworzyły się w głębszych partiach zbiornika morskiego na przełomie jury i kredy oraz we wczesnej kredzie (ok. 145-120 mln lat temu).

Przełom Dunajca – geneza Przełom Pieniński to przełom typu antecedentno-strukturalny Inna teoria to przełom typu regresyjnego Pieniński Przełom Dunajca –Geneza Przełomu Pienińskiego, pomimo szeroko zakrojonych badań naukowych, wciąż nie została jednoznacznie wyjaśniona. Najczęściej Przełom Pieniński uznaje się za przełom typu antecedentno-strukturalnego. Pieniny wypiętrzały się na tyle wolno, że meandrująca rzeka zdążyła wciąć się w budujące je skały wykorzystując różnicę w odporności skał na erozję (przełom antecedentny) oraz dostosowując się do struktur podłoża, głównie licznych uskoków (przełom strukturalny). Według innej teorii duże znaczenie w powstawaniu przełomu mogła odegrać erozja wsteczna niektórych późnoneogeńskich rzek karpackich (pra-Dunajca) – wówczas można mówić o przełomie typu regresyjnego. Przyjmuje się, że przełom tworzył się od miocenu po pliocen. Przed utworzeniem Jeziora Czorsztyńskiego istniał jeszcze jeden przełom Dunajca przez Pieniny – Przełom Czorsztyński. Przełom tworzył się od miocenu po pliocen

Historia Ziemi Archaik Proterozoik wczesny środkowy górny Paleozoik Era Okres Mln lat temu Powstanie Ziemi i Układu Słonecznego — ok. 4600 mln lat temu Archaik ok. 4600 2500 Proterozoik wczesny 2500– 1600 środkowy 1600– 1000 górny 1000–545 Paleozoik kambr 545–495 ordowik 495–440 sylur 440–417 dewon 417–354 karbon 354–292 perm 292–251 Mezozoik trias 251–205 jura 205–142 kreda 142–65 Kenozoik trzeciorzęd: paleogen paleocen 65–55 eocen 55–34 oligocen 34–24 trzeciorzęd: neogen miocen 24–5,3 pliocen 5,3–1,8 czwartorzęd plejstocen 1,8–0,011 holocen 0,011 – dziś

Jezioro Czorsztyńskie – Przełom Czorsztyński Zbiornik Czorsztyński powstał w wyniku budowy zapory  ziemno-betonowej na rzece Dunajec . Przed utworzeniem Jeziora Czorsztyńskiego istniał jeszcze jeden przełom Dunajca przez Pieniny – Przełom Czorsztyński Zbiornik Czorsztyński został utworzony w wyniku zbudowania na rzece Dunajec zapory ziemno-betonowej. Jest położony między dwoma pasmami górskimi – Pieninami i Gorcami. Choć plany budowy zapory pojawiły się bardzo wcześnie, bo już na początku XX wieku, to jednak zostały zrealizowane dopiero w latach 60-tych. Taka zwłoka była rezultatem wielu kontrowersji. Jest położony między dwoma pasmami górskimi – Pieninami i Gorcami.

Jezioro Czorsztyńskie – Przełom Czorsztyński W 1997 roku zapora spełniła ona swoje zadanie, doskonale sprawdzając się podczas powodzi. Na zaporze dostępne są miejsca, w których turyści mogą odpocząć i podziwiać piękne krajobrazy. Widoczne stąd są zamki w Czorsztynie i Niedzicy. Zbiornik Czorsztyński. Choć zapora zmniejszałaby zagrożenie powodziowe i dzięki niej powstałaby elektrownia wodna, to jednak licznie protestowali ekolodzy. Twierdzili oni, że takie przedsięwzięcie doprowadzi do zniszczenia środowiska naturalnego i pięknego krajobrazu, wpłynie na zmianę klimatu, a także zagrozi licznym zabytkom znajdującym się w okolicy. Mimo wszystko zaporę zbudowano. W 1997 roku okazało się też, że spełniła ona swoje zadanie, doskonale sprawdzając się podczas powodzi. Efektem utworzenia zapory było powstanie Zbiornika Czorsztyńskiego oraz promenady, po której mogą spacerować turyści. Nieopodal znajduje się także elektrownia wodna, szczytowo-pompowa, która jednak nie jest dziś wykorzystywana w pełni, gdyż ceny energii elektrycznej zostały wyrównane. Pracuje ona więc jak zwyczajna elektrownia przepływowa. Na zaporze dostępne są także miejsca, w których turyści mogą odpocząć i podziwiać piękne krajobrazy. Widoczne stąd obiekty to przede wszystkim zamki w Czorsztynie i Niedzicy. Zbiornik Czorsztyński znajduje się pod ścisłą ochroną. Sprawia to, że w sezonie letnim – od 1 Czerwca do 30 Września, zabronione jest używanie silników spalinowych. Ograniczenia dotyczą także łowienia ryb. Należy łowić tylko jedną wędką, używając wyłącznie przynęt sztucznych i roślinnych.

Przełom Dunajca Początek spływu – Sromowcach Wyżnych (Kątach), Spływ kończy się: w Szczawnicy po 18 km (czas trwania 2 godz. 15 min) lub w Krościenku po 23 km (czas trwania 2 godz. 45 min). Przełom Dunajca Znany szlak turystyczny, którym od dziesiątków lat organizowane są regularne spływy na tratwach, stanowiące atrakcję na skalę europejską. Początek spływu ma miejsce w Sromowcach Wyżnych (Kątach), gdzie znajduje się przystań flisacka i pawilon Pienińskiego Parku Narodowego. Spływ kończy się po 18 km w Szczawnicy (czas trwania 2 godz. 15 min) lub po 23 km w Krościenku (czas trwania 2 godz. 45 min).

Początki spływów sięgają pierwszej połowy XIX wieku Przełom Dunajca Początki spływów sięgają pierwszej połowy XIX wieku. Wówczas pasażerami flisackich tratw byli najczęściej kuracjusze ze Szczawnicy oraz goście z zamków w Niedzicy i Czorsztynie. Początki spływów sięgają pierwszej połowy XIX wieku

Przełom Dunajca – Pienińska Droga – pod Wylizaną Przełom Pieniński można także zwiedzić pieszo lub rowerem. Umożliwia to Droga Pienińska ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru prowadząca wzdłuż prawego brzegu Dunajca, niemal w całości po słowackiej stronie. Droga Pienińska (słow. Pieninska cesta) – trakt wiodący przez Przełom Pieniński ze Szczawnicy prawym brzegiem Dunajca do Czerwonego Klasztoru

Pierwszy odcinek do Leśnego Potoku wybudował Pienińska Droga Pierwszy odcinek do Leśnego Potoku wybudował w latach 1870-75 Józef Szalaj, po jego śmierci budowę kontynuowała krakowska Akademia Umiejętności. Droga Pienińska została dostosowana do ruchu turystycznego. W czerwcu 2007 r. droga na całej długości została pokryta nawierzchnią betonową. Droga Pienińska - Historia Pierwszy odcinek do Leśnego Potoku wybudował w latach 1870-75 Józef Szalaj, po jego śmierci budowę kontynuowała krakowska Akademia Umiejętności. Budowę, również po stronie węgierskiej (obecnie słowackiej), finansowano w całości ze środków polskich. W niektórych miejscach Dunajec tworzy tak ciasny wąwóz, że dla utworzenia przytulonej do skał wąskiej drogi konieczne było obciosywanie skał i budowa wysokich kamienno-betonowych nasypów tuż nad nurtem rzeki. Obecnie drogę przecina granica polsko-słowacka, przed otwarciem granic czynne było na niej turystyczne przejście graniczne. Droga Pienińska została unowocześniona i dostosowana do ruchu turystycznego. W czerwcu 2007 r. po raz pierwszy droga ta na całej długości została pokryta nawierzchnią betonową. Droga jest zamknięta dla ruchu pojazdów samochodowych. Droga jest zamknięta dla ruchu pojazdów samochodowych.

– polski wydawca pochodzenia węgierskiego, Pienińska Droga Józef Szalay ur. 1802 w Drohobyczu, zm. 1876 wSzczawnicy – polski wydawca pochodzenia węgierskiego, urzędnik galicyjski, twórca uzdrowiska w Szczawnicy Józef Szalay (także: Józef Szalaj, József Szalay; ur. 1802 w Drohobyczu, zm. 11 maja 1876 w Szczawnicy) – polski wydawca pochodzenia węgierskiego, urzędnik galicyjski, uznawany za twórcę uzdrowiska w Szczawnicy, które odziedziczył po ojcu Stefanie Szalayu w 1839 r. Rodzina Szalayów przybyła na ziemie polskie z Węgier wraz z pierwszą falą nowej administracji zaborczej po 1772 roku. Józef Szalej urodził się w Drohobyczu, uczęszcza do szkoły ludowej w Nowym Sączu, a następnie do gimnazjum w Podolińcu na Spiszu. W latach późniejszych ukończył Uniwersytet Lwowski, został urzędnikiem i przeprowadził się do Lwowa, a w późniejszym okresie do Szczawnicy. Ambicją Józefa Szalaya było uczynienie ze Szczawnicy uzdrowiska dorównującego najbardziej znanym europejskim kurortom. Z jego inicjatywy zbudowano kaplicę zakładową, pierwsze łazienki, restaurację, będące do dziś wzorem polskiego budownictwa uzdrowiskowego oraz pensjonaty. Dbał też o oprawę architektoniczną odkrywanych źródeł - "Magdaleny", "Jana", "Szymona", "Walerii", "Heleny" i "Anieli" (ostatnie trzy wyczerpane). Rozszerzył i unowocześnił Górny Park Zdrojowy, zbudował kryte chodniki dla ochrony i spacerujących kuracjuszy chroniące ich przed deszczem oraz pierwszy odcinek Drogi Pienińskiej. Zaczął też zasklepiać Szczawny Potok (inwestycję te zakończono dopiero ok. sto lat po jego śmierci). Szalay zabiegał o reklamę uzdrowiska; zaktywizował pobliskich górali, malował pierwsze godła rodów szczawnickich. Wydał pierwszy przewodnik po Szczawnicy oraz "Album Szczawnicki" z własnymi rysunkami z Pienin i zdroju. Organizował pierwsze spływy przełomem Dunajca. Zlecał analizę chemiczną szczawnickich wód; przyjaźnił się z polskim balneologiem Józefem Dietlem. W czasie jego zarządu Szczawnica stała się popularnym letniskiem arystokracji i sfer artystycznych. Bywali tu m.in.: Cyprian Kamil Norwid, Józef Ignacy Kraszewski, Adam Asnyk, Michał Bałucki, Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka, Bolesław Prus, Lucjan Siemieński, Jan Matejko, Wojciech Gerson (malował znane pejzaże z Pienin, m.in. "Widok na Trzy Korony"), Wincenty Pol, Ludwik Zejszer. Już około 1860 frekwencja wynosiła 1200 osób w ciągu sezonu. Zgodnie z testamentem Szalaya Zakłady Zdrojowe w Szczawnicy przeszły na własność Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Józef Szalay był także m.in. wydawcą przewodnika po Szczawnicy (1857), oraz Albumu Szczawnickiego.

Przełom Dunajca - Pienińska Droga Prowadzą nią szlaki turystyki pieszej i rowerowej. Licząca 9 km trasa jest doskonale przygotowana turystycznie Bezpłatny wstęp do Pawilonu Pienińskiego Parku Narodowego. Pienińska Droga Droga jest zamknięta dla ruchu pojazdów samochodowych. Prowadzą nią szlaki turystyki pieszej i rowerowej. Efektowne widoki na przełomy Dunajca i spływające Dunajcem tratwy z turystami, szczególnie wczesną wiosną i późną jesienią, gdy widoków nie przesłaniają ulistnione drzewa. Licząca 9 km trasa jest doskonale przygotowana turystycznie: dobra nawierzchnia, estetycznie wykonane tablice informacyjne, liczne ławki i wiaty dla turystów, przystosowane źródełka z źródlaną wodą, wypożyczalnia rowerów i kajaków górskich, parkingi, bezpłatny wstęp do Pawilonu Pienińskiego Parku Narodowego.

Przełom Dunajca - Pienińska Droga Opis trasy Pierwszy odcinek (35 min) od Szczawnicy do granicy rozpoczyna się obok Dunajca, przy Przystani Wodnej, gdzie zatrzymują się tratwy. Obok wypożyczalnia rowerów, parkingi dla samochodów i autobusów, restauracje, pamiątki.

Przełom Dunajca – Kotuńska Skała Pienińska Droga Opis trasy Nie sposób nie zauważyć w Dunajcu wielkiej sterczącej z wody skały zwanej Kotuńka. Asfaltowa wąska droga prowadzi wzdłuż bocznej odnogi Dunajca. Pomiędzy nią, a głównym nurtem spora wyspa porośnięta łęgiem wierzbowym. Jak z wieloma skałami pienińskimi, tak i z Kotuńką związana jest legenda. Według niej diabeł niósł ogromny głaz, który zamierzał zrzucić na Zamek Pieniński na Zamkowej Górze, w którym przed Tatarami ukrywała się św. Kinga. Jednak zamiar ten udaremnił mu kogut, który zapiał i cała moc diabelska opuściła go. Opuszczony przez diabła kamień wpadł do rzeki nie czyniąc nikomu szkody.

Pienińska Droga – Biała Skała Opis trasy Przy drodze wypożyczalnia kajaków górskich i przystań promu Nowy Przewóz przewożącego tych turystów, którzy udają się na drugą stronę Dunajca (na Sokolicę). Po lewej stronie wspina się stromo do góry krótka droga do schroniska PTTK „Orlica”. Z lewej strony drogi wybitna turnia. To Biała Skała, a w niej i w przepaścistych stokach Bystrzyka trzy jaskinie (Cygańska, Piec Dolny i Piec Górny).

Pienińska Droga – Biała Skała Biała Skała – skała na zboczu Bystrzyka w Małych Pieninach, położona przy Drodze Pienińskiej i zamykająca od wschodu wylot Pienińskiego Przełomu. Jest bardzo dobrze widoczna nawet z mostu w Krościenku. Wznosi się na wysokość około 665 m n.p.m. i zbudowana jest z wapieni rogowcowych serii pienińskiej. Od strony Drogi Pienińskiej ma wysokość względną około 130 m i jest bardzo stroma, niemal pionowa. Przed II wojną światową było wyznakowane turystyczne, bardzo strome wejście na jej szczyt prowadzące przez las od strony północnej na przełączkę pomiędzy Bystrzykiem a Białą Skałą. Obecnie szlak ten nie istnieje. Przy Białej Skale znajduje się przeprawa promowa przez Dunajec Nowy Przewóz oraz jeden z Pawilonów Pienińskiego Parku Narodowego. Ciekawa flora. U podnóży Białej Skały na wysokości 480 m n.p.m. rośnie m.in. bardzo rzadki w Polsce gatunek rośliny – przetacznik pokrzywolistny.

Biała Skała - Przetacznik Pokrzywolistny Veronica urticifolia Jacq. Łodyga Wzniesiona, o wysokości 10-70 cm i cała równomiernie owłosiona Liście Liście podobne do liści pokrzywy. Kwiaty Zebrane w luźne grona. Wyrastają na szypułkach. Płatki korony bladoróżowe Pienińska Droga U podnóży Białej Skały na wysokości 480 m n.p.m. rośnie m.in. bardzo rzadki w Polsce gatunek rośliny – przetacznik pokrzywolistny. Przetacznik pokrzywolistny (Veronica urticifolia Jacq.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych. W Polsce jest bardzo rzadki. Występuje tylko na południu: w Pieninach i Beskidzie Sądeckim. W Pieninach rośnie poniżej grani Ligarek, nad Dunajcem u podnóży Facimiecha, poniżej Białej Skały na Bystrzyku i na Czerwonych Skałach. Na stanowiskach tych notowany był już w XIX wieku i potwierdzony w roku 1934 i 2001. Na ruinach Zamku w Czorsztynie wyginął jeszcze przed powstaniem Zbiornika Czorsztyńskiego. Łodyga Wzniesiona, o wysokości 10-70 cm i cała równomiernie owłosiona. Liście Ulistnienie naprzeciwległe, liście podobne do liści pokrzywy. Dolne są jajowate i krótkoogonkowe, środkowe i górne podłużnie trójkątnie jajowate i siedzące. Wszystkie są zaostrzone, mają brzegi głęboko piłkowane i są rzadko owłosione. Długość liści do 8 cm, szerokość do 4,5 cm. Kwiaty Zebrane w luźne grona. Wyrastają na szypułkach od 2,5 do 5 razy dłuższych od kielicha, którego działki mają długość 1-2 mm. Płatki korony bladoróżowe, o szerokości 7-9 mm. Owoc Okrągława, płytko wycięta i ogruczolona torebka o długości 2,5-3 mm. Jej szypułka jest 2-3 razy dłuższa od kielicha i zwykle na szczycie zagięta. Biologia i ekologia Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez owady. Najczęściej rośnie na skałach zacienionych lub półcienistych miejscach, często w jarach lub dolinach potoków Owoc Okrągława, płytko wycięta i ogruczolona torebka

Schronisko PTTK "Orlica" Pienińska Droga Schronisko PTTK "Orlica" (czasem określane również jako Pod Orlicą) – schronisko turystyczne położone w Pieninach, w granicach administracyjnych Szczawnicy. Opis schroniska Znajduje się na wysokości 520 metrów n.p.m. na skarpie nad brzegiem Dunajca, powyżej Drogi Pienińskiej. Budynek został wzniesiony w 1932 roku jako prywatny pensjonat z bardzo atrakcyjnym widokiem na góry oraz rzekę. W 1952 r. obiekt został wydzierżawiony przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, które dokonało niewielkich przeróbek i uruchomiło schronisko. Kolejna modernizacja nastąpiła w latach 70. XX wieku, wtedy też PTTK kupiło obiekt na własność. Przez długie lata kierownikiem schroniska był Czesław Winiarski – weteran bitwy pod Monte Cassino. Współcześnie jest to budynek trzypiętrowy, popularny wśród turystów, z racji swojego położenia stanowiący dobry punkt wypadowy zarówno w Małe Pieniny jak i Pieniny Właściwe. W pobliżu do roku 2007 znajdowało się turystyczne przejście graniczne ze Słowacją. W II rankingu schronisk górskich PTTK, ogłoszonym w sierpniu 2011 r. przez pismo N.p.m., Orlica została uznana (m.in. z racji warunków noclegowych i sanitarnych) za jedno z pięciu najgorszych schronisk w Polsce. Szlaki turystyczne – czerwony ze Szczawnicy (0:10 h w obie strony) Drogą Pienińską do Czerwonego Klasztoru (↑ 2:40 h, ↓ 2:35 h, po 0:10 h odbicie niebieskim szlakiem w kierunku schroniska Chata Pieniny), – niebieski z Trzech Koron przez Sokolicę (↓ 3:15 h, ↑ 3:10 h) na Szafranówkę (↑ 0:30 h, ↓ 0:45 h).

Przełom Dunajca – Hukowa Skała turnia skalna 470 m n.p.m. Nazwa – od donośnego, głośnego echa odbijającego się od tutejszych skał Pienińska Droga Opis trasy Minęliśmy Białą Skałę dalej budynek Pawilonu PPN, po przeciwnej stronie Dunajca Hukowa Skała. Hukowa Skała – niezbyt wysoka (ok., zamykająca Pieniński Przełom Dunajca, na południowym zboczu Długiego Gronika (569 m), w Pieninkach, na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego (PPN). W tym miejscu 40-metrowa, niemal pionowa ściana opada do doliny Dunajca. Nazwa pochodzi od donośnego, głośnego echa odbijającego się od tutejszych skał. W czasie spływu Dunajcem dawni turyści dokonywali tradycyjnych wystrzałów z pistoletów a nawet moździerzy. Anonimowy autor w 1880 pisał: "Tutaj to wyróżnia się Hukowa Skała, która się odznacza tym, że echo wystrzału dziewięć razy odbija się o grzbiety Pienin". Zbudowana jest z wapieni rogowcowych serii pienińskiej, a jej urwiska porasta grupa reliktowych sosen. W drugiej połowie XIX wieku nazwą Hukowa Skała określano również inne skały pod Bystrzykiem z drugiej strony Dunajca. Po jej zachodniej stronie znajduje się Hukowa Dolinka.

Przełom Dunajca – Przełom Leśickiego Potoku Widok z Leśnicy. Po lewej stronie Sama Jedna, po prawej Wylizana, nad nią u góry Sokolica. Pienińska Droga Opis trasy Mijamy Hukową Skałę - Droga wkracza w ciasny wąwóz. Na odcinku do doliny Leśnickiego Potoku trasa rowerowa oddzielona od trasy dla pieszych. Za przejściem granicznym słowacki Pawilon Pienińskiego Parku Narodowego i przystań flisacka, dalej krótki odcinek wygodnej ścieżki (lub trasy rowerowej), tworzące głęboki wąwóz ujście Leśnickiego Potoku do Dunajca (tzw. Przełom Leśnickiego Potoku) i rozdroże dróg; na lewo odgałęzia się droga do słowackiej wsi Leśnica prowadząca doliną potoku. Leśny Potok tworzy w tym miejscu wysoki kanion o bardzo stromych ścianach. Rząd turni tworzących ściany kanionu po prawej stronie potoku to Wylizana, nad lewym jego brzegiem wznosi się ostro zakończona skała, po polsku nazywa się ona Sama Jedna, po słowacku Osobitá Skala. Dunajec tworzy w tym miejscu bardzo ciasny przełom. W jego pętli znajduje się Przechodni Wierch, na prawo od niego w górze widać Sokolicę.

Przełom Leśickiego Potoku - Wylizana Pienińska Droga Przełom Leśnickiego Potoku – głęboki wąwóz w końcowym odcinku doliny Leśnickiego Potoku w słowackich Pieninach. Ma on długość ok. 500 m, jest ciasny i ma bardzo strome i wysokie ściany wyżłobione w wapiennych i dolomitowych skałach przez Leśnicki Potok (jest to tzw. przełom rzeki). Od południowej strony zbocza wąwozu tworzy skała zwana Samą Jedną, od północnej Wylizana i zbocza Bystrzyka. Dnem wąwozu spływa potok oraz biegnie wąska, asfaltowa droga od Drogi Pienińskiej przy Dunajcu do słowackiej miejscowości Leśnica. Do 1976 była to jedyna droga do tej miejscowości (nie istniała droga do Wielkiego Lipnika). Droga dostępna jest tylko dla samochodów przewożących tratwy spływające Dunajcem oraz dla rowerów. Dla pieszych wydzielona jest ścieżka odizolowana od drogi barierkami. Jest ona popularną trasą spacerową ze Szczawnicy do Leśnicy. Znajduje się tutaj, nieco powyżej wylotu wąwozu restauracja i hotel „Chata Pieniny”, miejsce biwakowe, parking (dojazd do niego tylko przez Wielki Lipnik), bufet, plac zabaw dla dzieci. Od 1987 Przełom Leśnickiego Potoku jest ścisłym rezerwatem przyrody. Na jego skałach znajduje się jedno z zaledwie 8 stanowisk jałowca sawińskiego w Pieninach, a także cisa, reliktowe okazy sosny zwyczajnej i innych drzew. Porasta je też bogata roślinność wapieniolubna, m.in. goździk postrzępiony wczesny, skalnica gronkowa. Szlaki turystyki pieszej – niebieski od Drogi Pienińskiej, wzdłuż potoku przez Leśnicę i przełęcz Limierz (słow. Targov) do Czerwonego Klasztoru.

Pieńińska Droga – Cukrowa Góra Pienińska Droga Opis trasy Droga Pienińska prowadzi przez mostek na wprost. Dydaktyczne tablice informacyjne są w języku słowackim i angielskim, mimo że większość turystów to Polacy. Jednak zrozumienie ich treści nie sprawia większych problemów – języki są podobne, a tablice dodatkowo ilustrowane, dla fachowców nazwy roślin i zwierząt po łacinie. Mijamy Stuletnie Źródło i Przechodni Wierch. W górze imponująca szczytowa turnia Sokolicy bielejąca ponad lasem, pod nią turnie Cukrowa Głowa i Wilcza Skała.

Przełom Dunajca – Pieńiński Potok Pienińska Droga - Opis trasy Mijamy Cukrową Głowę i Wilczą Skałe. Droga nieco wspina się do góry. Po przeciwnej stronie Dunajca spada do niego z szumem Pieniński Potok, płynący głębokim wąwozem między Masywem Trzech Koron a Pieninkami. U wylotu tego wąwozu do Dunajca znajdują się wybitne turnie: Ślimakowa Skała i Fujarki, trudno jednak je dostrzec, gdyż przesłaniają je gałęzie drzew.

Pieńińska Droga – Siedem Mnichów Pienińska Droga - Opis trasy Droga znów schodzi w dół do Dunajca. Po lewej stronie koszona niewielka Polanka, na której przed I wojną światową zatrzymywali się kuracjusze ze Szczawnicy spacerujący do słowackiej Śmierdzonki. Wkrótce ostry zakręt w lewo i mijamy wysokie strome ściany z licznymi turniami. To tzw. Siedem Mnichów. Siedem Mnichów (słow. Sedem mníchov) – grupa turni skalnych położonych na południowo-zachodnich zboczach Golicy, od strony Pienińskiego Przełomu Dunajca. Poszczególne ściany skalne dochodzą do 80 m wysokości. Według ludowych podań, skały przedstawiają zamienionych w kamień występnych zakonników z Czerwonego Klasztoru, którzy wybierali się do mniszki mieszkającej po drugiej stronie rzeki w Facimiechu. Porastają je dobrze rozwinięte zespoły sucholubnej i ciepłolubnej roślinności. Podnóżami Siedmiu Mnichów prowadzi szlak pieszy i ścieżka rowerowa ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru (tzw. Droga Pienińska). Pieszo 2 godz. Skały przedstawiają zamienionych w kamień występnych zakonników z Czerwonego Klasztoru

Pieńińska Droga – Przełęcz Limierz Pienińska Droga Opis trasy Nieco dalej niewielka polana, zwana Hutą, ze szkółką leśną i zaraz za nią odchodzi na lewo żółty szlak turystyczny na przełęcz Limierz (Targov). Limierz (słow. sedlo Targov lub Vyhliadka) – położona na wysokości 677 m n.p.m. przełęcz w słowackich Pieninach w północnym grzbiecie Grupy Golicy. Jest to szerokie i łagodne siodło. W rejonie przełęczy znajduje się skrzyżowanie szlaków turystycznych, polanka i wiata dla turystów. Z tego miejsca widoki tylko na północną stronę. Znacznie szersza natomiast panorama widokowa rozciąga się powyżej tego miejsca, po południowej stronie. Są tutaj rozległe otwarte tereny (łąki), z szeroką panoramą widokową, szczególnie ciekawie wyglądają stąd Trzy Korony. Szlaki turystyczne niebieski: Czerwony Klasztor – Przełęcz pod Klasztorną Górą – Limierz – Leśnica. 2.10 h (z powrotem 2 h) żółty: Droga Pienińska – przełęcz Limierz. 50 min, ↓ 35 min. Przełęcz w słowackich Pieninach w północnym grzbiecie Grupy Golicy 677 m n.p.m

Pieńińska Droga – Klejowa Góra Nie jest udostępniona turystycznie. Cały ten rejon to jeden z bardziej dzikich i trudno dostępnych zakątków Pienin, gdzie przyroda rządzi się swoimi prawami. Pienińska Droga Opis trasy W okolicy przełęczy Limierz Dunajec tworzy tu potężną pętlę, okrążając z trzech stron Klejową Górę i Facimiecha. Klejowa Góra – wybitny, górzysty półwysep w Masywie Trzech Koron w Pieninach Właściwych. Wraz z Facimiechem i Łysiną tworzy tzw. grupę Łysiny, która jest z trzech stron opływana przez Dunajec, tworzący tutaj największy ze swoich przełomów, zwanych Przełomami Dunajca. Klejowa Góra wysuwa się w południowym kierunku z Facimiecha. Jest zalesiona, dawniej istniały na niej polanki, które zarastają jednak lasem od czasu utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego i zaprzestania ich koszenia. Jeszcze tylko wzdłuż brzegu Dunajca istnieją resztki polany Rówienki, na której dawniej istniało samotne gospodarstwo. Poniżej niej istniała polana Zimna, która była koszona, a siano przewożone na drugą stronę Dunajca do Sromowiec Niżnych dopiero zimą saniami po lodzie. Na północnym cyplu Klejowej Góry zarastająca polana Facimiech, od której wziął nazwę ten imponująco wyglądający szczyt – urwisko skalne podcięte wodami Dunajca. Na południowo-zachodnich zboczach rośnie typowy las jodłowy, z potężnymi jodłami liczącymi sobie ok. 150 lat. Wielką atrakcją przyrodniczą są jedne z ostatnich w Polsce stanowisk jałowca sawiny. Naliczono ich na Facimiechu i Klejowej Górze 6 (w całych Pieninach jest ich 8). Z rzadkich w Polsce roślin ma tutaj rośnie tutaj jeszcze tawuła średnia. Nie jest udostępniona turystycznie. Cały ten rejon to jeden z bardziej dzikich i trudno dostępnych zakątków Pienin, gdzie przyroda rządzi się swoimi prawami.

Pieńińska Droga – Łysina i Facimiech Ściany Facimiecha są jedną z głównych atrakcji widokowych podczas spływu tratwami. Szczyt w Masywie Trzech Koron w Pieninach Właściwych – (668 m n.p.m.) Pienińska Droga Opis trasy W stromo podciętych skałach Facimiecha jaskinia Lisia Jama i kilka wyróżniających się skał: Świnia Skała, Zbójeckie Skały, Grabczychy i Ostra Skała. Ponad nimi wznoszą się szczyty Trzech Koron. Facimiech (668 m n.p.m.) – szczyt w Masywie Trzech Koron w Pieninach Właściwych. Położony jest na wschód od Trzech Koron i wraz z Łysiną i Klejową Górą tworzy grupę Łysiny. Przez niektórych geografów Facimiech i Łysina nie są rozróżniane jako odzielne szczyty, lecz uważane za jeden szczyt – Facimiech. Do Dunajca opada bardzo stromymi i niemal nagimi ścianami o łącznej wysokości ok. 330 m. Zbudowany jest z odpornych na erozję skał wapiennych. Wcinający się w nie Dunajec tworzy tutaj Przełom Pieniński. Facimiech wraz ze szczytem Klejowej Góry tworzą wysunięty cypel, który Dunajec opływa z trzech stron tworząc kilka przełomów. Ściany Facimiecha są jedną z głównych atrakcji widokowych podczas spływu tratwami. U podnóża Facimiecha znajduje się Ostra Skała i Grabczychy. Wszystkie jego zbocza, z wyjątkiem stromych ścian opadających do Dunajca, pokryte są lasem, w którym dominuje świerk i buk. Jest jednym z nielicznych w Polsce miejsc, gdzie występują rzadkie owady: Exoprospa cleomene i Raphidia ulrike (oba znajdują się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt). W ścianach Facimiecha, dzięki ich niedostępności, uchowała się największa w Pieninach kolonia bardzo rzadkiego gatunku jałowca sawiny, unikatowe zbiorowiska mchów i stanowisko pluskwicy europejskiej. Stwierdzono też występowanie takich rzadkich w Polsce gatunków roślin, jak: kokorycz żółtawa, wiechlina styryjska, przetacznik pokrzywolistny, pajęcznica gałęzista, szczwoligorz tatarski. Nazwa pochodzi od znajdującej się pobliżu, na wysokości 480–540 m n.p.m. polany. W stromych ścianach Facimiecha znajduje się kilka płytkich jaskiń i grot. Tuż nad wodami Dunajca jest spora nyża, w której dawniej kryli się przed burzą i deszczem flisacy. Wyżej, w trudno dostępnym miejscu, znajduje się płytka Grota Zakonnicy. Nie prowadzi przez niego żaden szlak turystyczny. Jest dobrze widoczny od strony Sromowiec Niżnych (wznosi się na prawo od Trzech Koron). Dunajec tworzy tutaj Przełom Pieniński

Pieńińska Droga – Łysina i Facimiech Pienińska Droga - Opis trasy - Facimiech Nazwa pochodzi od znajdującej się pobliżu, na wysokości 480–540 m n.p.m. polany. W stromych ścianach Facimiecha znajduje się kilka płytkich jaskiń i grot. Tuż nad wodami Dunajca jest spora nyża, w której dawniej kryli się przed burzą i deszczem flisacy. Wyżej, w trudno dostępnym miejscu, znajduje się płytka Grota Zakonnicy. Nie prowadzi przez niego żaden szlak turystyczny. Jest dobrze widoczny od strony Sromowiec Niżnych (wznosi się na prawo od Trzech Koron).

Przełom Dunajca – Podskalnia Góra (po prawej) i Nowa Góra Pienińska Droga Opis trasy Mijamy Facimiech na wprost widoczna Podskalnia Góra i Nowa Góra, Podskalnia Góra – góra w Pieninach Czorsztyńskich należących do Pienin Właściwych. Jest dobrze wyodrębniona i dobrze widoczna od południowej strony ze Sromowiec Niżnych – znajduje się tuż nad polami uprawnymi i tzw. Podskalem. Od zachodniej strony sąsiaduje z Gołą Górą (712 m n.p.m.), od północnego zachodu z Nową Górą (902 m n.p.m.), wschodnie jej zbocza opadają do Wąwozu Szopczańskiego. Jest porośnięta lasem w którym dominują świerki i buki, ale ma liczne partie odsłoniętych i bardzo stromych ścian wapiennych z ciekawą roślinnością naskalnych muraw roślin wapieniolubnych. Z rzadkich roślin stwierdzono występowanie dwulistnika muszego, starca polnego, wiechliny styryjskiej i pluskwicy europejskiej. Wśród skał tych wyróżniają się: Pościel, Kafazowe Skały i Oberwana Skała. Szczególnie stroma jej ściana wschodnia opadająca do Wąwozu Szopczańskiego tworzy kamienne piarżysko zwane dawniej przez miejscowych górali Cieplicą, gdyż na wiosnę najwcześniej topniał tutaj śnieg. Wyżej niego znajduje się Oberwana Skała, a po jej północnej stronie żleb Łazisko. U podnóży południowo-zachodnich stoków Poskalniej Góry znajduje się niewielkie, w większości nagie, skalne wzniesienie zwane Skaliną. Podskalnia Góra ma duże znaczenie jako siedlisko rzadkich gatunków roślin. Występuje na niej także najliczniejsza w Pieninach kolonia rzadkiego gatunku Exoprosopa cleomene – muchówki znajdującej się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Jednorazowo obserwowano tutaj nawet kilkadziesiąt tych rzadkich owadów z rodziny bujankowatych. Szlaki turystyczne – żółty ze Sromowiec Niżnych, wschodnim podnóżem Podskalniej Góry (Wąwóz Szopczański) na przełęcz Szopkę. Mijamy zakręt w lewo i widoczne mury Czerwonego Klasztoru. Szlaki turystyki pieszej – czerwony ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru – ok. 2:30 h w jedną stronę. Od szlaku odgałęziają się inne szlaki: – niebieski na Szafranówkę i dalej głównym grzbietem Małych Pienin wzdłuż granicy polsko-słowackiej. – niebieski do słowackiej wsi Leśnica (do pawilonu PIENAP 25 min) – żółty na przełęcz Targov w słowackiej Grupie Golicy (30 min)

Pienińska Droga Opis trasy Mijamy zakręt w lewo i widoczne mury Czerwonego Klasztoru. Szlaki turystyki pieszej – czerwony ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru – ok. 2:30 h w jedną stronę. Od szlaku odgałęziają się inne szlaki: – niebieski na Szafranówkę i dalej głównym grzbietem Małych Pienin wzdłuż granicy polsko-słowackiej. – niebieski do słowackiej wsi Leśnica (do pawilonu PIENAP 25 min) – żółty na przełęcz Targov w słowackiej Grupie Golicy (30 min)

Przełom Dunajca – Spływ Tratwami O Janicku "Idzie se Janicek popod zieleniny   Wszystkie góry kocho, najwięcyj Pieniny"   To niewielkie, lecz jakże osobliwe pasmo górskie, leży 30 km na północny wschód od Tatr, i stanowi środkową, najbardziej wysuniętą na północ część łańcucha skali wapiennych, zwanych Pienińskim Pasmem Skałkowym. Ciągnie się ono na długości ponad 500 km wąskim pasmem z zachodniej Słowacji przez Morawy, wzdłuż południowych stoków Beskidów Zachodnich aż do Marmaroszy w Rumunii. Każdy sposób zwiedzania tych stron jest przyjemnością, jednak prawdziwą ucztą jest spłynięcie Przełomem Dunajca - jednym z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie. Powstanie Przełomu Dunajca jest przedmiotem sporów wielu naukowców. Najciekawsze są jednak podania ludowe na ten temat. Jedna z legend głosi, że ujście Dunajcowi wyrąbał mieczem król Bolesław Chrobry. Inna z legend mówi o Ferkowiczu, ścigającym króla wężów, który uciekając wywrócił swym cielskiem wąwóz, wytyczając drogę rzece. Przez wiele lat spływ zaczynał się spod Zielonych Skałek w Czorsztynie - malowniczej miejscowości, położonej u stóp zamków - Czorsztyńskiego i Niedzickiego. W związku z budową zapory na Dunajcu, trasę spływu skrócono o 6,5 km, a przystań flisacką przeniesiono do przysiółka Sromowiec Wyżnych - Kątów. Dawny Czorsztyn jest obecnie pogrążony w wodach Jeziora Czorsztyńskiego. Z przystani flisackiej w Kątach łodzie zabierają nas w wyjątkową podróż. Przepłyniemy trasę 15 km, mimo, że w linii prostej do przystani końcowej w Szczawnicy dzieli nas odcinek 6 km, zaś różnica poziomów wynosi 36 m. Spływ, w zależności od stanu wody trwa od 2 do 3 godzin. Przez większość trasy popłyniemy neutralnym pasmem granicznym jaki stanowi Dunajec. Po prawej stronie mijamy słowacki cypel Upranek, a po lewej - polskiej, widzimy Macelową Górę. Jest ona objęta ścisłym rezerwatem przyrody i nie prowadzi na nią żaden szlak turystyczny. Zostawiamy teraz za sobą szczyty Cisowca, Zamczyska, Flakow, Rabsztyna, Macelaka i płyniemy w kierunku południowo wschodnim. Po lewej stronie mijamy Sromowce Średnie, a po stronie słowackiej wioskę Majere. Skręcamy teraz w lewo. Przed nami Dunajec dzieli się na dwa koryta tworząc wyspę, długości ok. 2 km. Lewe koryto jest stare, prawe zaś wytyczył sobie Dunajec podczas powodzi w 1934 r. Granica państwa biegnie lewym korytem. My płyniemy prawym i przez krótki odcinek będziemy całkowicie na terenie Słowacji. Po prawej stronie mijamy pierwszą słowacką przystań flisacką, a teraz przed nami wyłaniają się Góry Aksamitki z grotami, gdzie, jak mówią górale przebywał Janosik. Dalej obydwie odnogi Dunajca łączą się. Teraz wpływamy do pięknej letniskowej wsi Sromowce Niżne. Na prawym brzegu rzeki rozłożona jest wieś Czerwony Klasztor, założona przez kolonistów ze Szwabii i nosząca do 1945 r. nazwę Szwaby Niżne. Przy końcu miejscowości, za starymi lipami, mieszczą się zabytkowe zabudowania klasztorne Czerwonego Klasztoru. Jego nazwa wywodzi się od barwy dachówki którą jest pokryty. Poniżej klasztoru znajduje się kolejna przystań słowacka, a naprzeciwko, po drugiej stronie rzeki przystań w Sromowcach Niżnych. Przed nami roztacza się widok na Trzy Korony w całej okazałości. Jest to najwyższy szczyt Pienin właściwych, tutaj też rozpoczyna się Przełom Dunajca. Rzeka tworzy w nim 7 pętli płynąc pomiędzy ścianami skalnymi. Trudno teraz przewidzieć, w którą stronę Dunajec skręci. Nurt staje się coraz szybszy; mijamy Ostrą Skałę, Grabczychę Wyżną, Niżną, w której była grota rybacka - baza dla rybaków łowiących łososia "na światło". Zbliżamy się do przewężenia zwanego Zbójnickim Skokiem. Legenda głosi, że w tym właśnie miejscu zbójnik Janosik przeskoczył Dunajec, uciekając przed węgierskimi żandarmami. Po lewej stronie górale pokazują na skale odciski kierpców Janosika. Jest w tym miejscu 12 m głęboko i tyleż szeroko. Dalej mijamy Świnią Skałę i powoli żegnamy się z Trzema Koronami skręcając w lewo, opływając Klejową Górę. Wyłania się masym Golicy. W jego zboczu widać skały w kształcie kapturów tzw. Siedmiu Mnichów. Legenda mówi, że byli to grzeszni zakonnicy z Czerwonego Klasztoru, którzy za karę i na przestrogę innym zostali zaklęci w skały. Dunajec gwałtownie skręca w lewo. Wyrasta przed nami ściana Facimiechu na której zobaczymy postać mniszki oraz wizerunek orła. Teraz Dunajec odbija w prawo i wpływamy na tzw. Leniwe Ploso, gdzie wartka rzeka trochę się uspokaja. Powoli mijamy Piecki, Ligarki i Fujarki. Widzimy już Czerwoną Skałę, Czerteź i Czertezik. Tymi szczytami prowadzi szlak turystyczny ze Sokolicy przez Zamkową Górę na Trzy Korony zwany Sokolą Percią. Spływając z Leniwego łagodnie skręcamy w prawo. Na lewym Brzegu wpływa do Dunajca ujście Pienińskiego Potoku, który oddziela masyw Trzech Koron od Pieninek. Nieco wyżej widać Ślimakową Skałę, a na niej gniazdo bociana czarnego. Przed nami Wilcza Skała, Głowa Cukru i przepiękna Sokolica, nazywana też matką Pienin. Ze Sokolicy rozpościela się chyba najpiękniejszy widok na Przełom Dunajca. Zostawiamy za sobą Sokolicę i wpływamy na tzw. Bystry Prąd. Przed nami wznosi się skała Sama Jedna, po słowacku Osobita, a żartobliwie nazywana Starą Panną. Wpływamy teraz na Loch - najgłębsze miejsce w Przełomie. Kolejny raz zataczamy łuk, zmieniając kierunek o 180 stopni. Skręcając w prawo mijamy słowacką przystań końcową i w tym miejscu kończy się naturalna granica słowacko - polska jaką stanowi Dunajec. Granica dalej biegnie szczytami gór. Po lewej stronie mamy Hukową Skałę, po prawej Białą Skałę. Tworzą one razem kończące wrota Przełomu Dunajca. Przepływamy jeszcze Kacze i dopływamy do Szczawnicy, gdzie kończy się spływ. Ci, którzy chcieliby przedłużyć sobie wycieczkę łodziami mogą popłynąć 5 km dalej aż do Krościenka. Teraz Dunajec tworzy granicę pomiędzy górami - Pieninami a Beskidem Sądeckim. Mijamy z prawej strony przysiółek Ląd i ujście potoku Grajcarek zwanego też Ruskim Potokiem. Przed nami na środku Dunajca stoi skała Kotuńka. Legenda głosi, że tą skałą chciał diabeł roztrzaskać Zamek Pieniński, w którym schroniła się św.Kinga. Nie udał się zły zamiar diabłu, gdyż zapiał kur i moc czartowska prysła, a diabeł upuścił kamień do rzeki. Dopływamy powoli do przysiółka Piaski, gdzie znajduje się przystań załadunkowa. Tutaj widać też pozostałości po zerwanym w czasie wielkiej powodzi w 1934 r. moście. Teraz Dunajec płynie spokojnie, mijamy jeszcze łagodny zakręt i wyłania się przed nami most krośnieński za którym znajdują się przystanie końcowe. Niech ten skromny opis tego uroczego zakątka Polski zachęci do odwiedzania go i podziwiania

Przełom Dunajca – Spływ Tratwami O Janicku "Idzie se Janicek popod zieleniny   Wszystkie góry kocho, najwięcyj Pieniny" O Janicku "Idzie se Janicek popod zieleniny   Wszystkie góry kocho, najwięcyj Pieniny"  To niewielkie, lecz jakże osobliwe pasmo górskie, leży 30 km na północny wschód od Tatr, i stanowi środkową, najbardziej wysuniętą na północ część łańcucha skali wapiennych, zwanych Pienińskim Pasmem Skałkowym. Ciągnie się ono na długości ponad 500 km wąskim pasmem z zachodniej Słowacji przez Morawy, wzdłuż południowych stoków Beskidów Zachodnich aż do Marmaroszy w Rumunii. Każdy sposób zwiedzania tych stron jest przyjemnością, jednak prawdziwą ucztą jest spłynięcie Przełomem Dunajca - jednym z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie.

Przełom Dunajca – Spływ Tratwami Każdy sposób zwiedzania tych stron jest przyjemnością, jednak prawdziwą ucztą jest spłynięcie Przełomem Dunajca - jednym z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie. Powstanie Przełomu Dunajca jest przedmiotem sporów wielu naukowców. Najciekawsze są jednak podania ludowe na ten temat. Jedna z legend głosi, że ujście Dunajcowi wyrąbał mieczem król Bolesław Chrobry. Inna z legend mówi o Ferkowiczu (młody góral), ścigającym króla wężów, który uciekając wywrócił swym cielskiem wąwóz, wytyczając drogę rzece. O powstaniu Przełomu Dunajca I  Dunajec nie szedł tędy, co teraz, ino na Lubowlę, a gdzie jest teraz Stara Wieś tam było jezioro, ale nie miało nijakiego spustu. Kiej najechały tatarskie wojska, Pon Jezus wypuścił piorun i piorunem pięć razy grzmotnął w skałę, skrószył ją, przepuścił wodę i tatarskie wojska pod zameczkiem potopił. II  Między Pieninami a Tatrami rozlewało się ogromne jezioro podtatrzańskie, tam zamknięte, gdzie Dunajec się dziś koło Facimiechu runęła po śmierci króla Pienin i jezioro przedarło się przez góry. Inni mówią, że to król Polski chciał jezioro urodzajne ziemie przerobić, kazał wykuć spusty i puścić wodę na równin. Jezioro opadło i wyschło, a tyko na zachód ostały się torfy. A upustem tym płynie sobie Dunajec ku Sączowi. III „O królu Chrobrym, który mieczem przeciął Pieniny” Drzewiej tu u nas inaczej bywało Gdzie dziś doliny, tam jezioro stało Po Gorzec tylko zbierała miód pszczoła A Tatry Dunaj oblewał dookoła Gdzie dziś Orawa i Dunajec płynie Morska się ryba pławiła w głębinie Na widok jeziora – Dunajca zdumiał się król Chrobry Bolesław, stanąwszy z drużyną na szczycie Gorca. Patrzy na Tatry oddzielone wodą i myśli: Patrzy i zważa tu sobie jedynie Że już za ciasno ludziom i żywinie Więc się sfrasował, bo chciał swój lud zbawić A potem skinął, kędy wodom droga Płyń mi Dunajcu, zbierz mi tylko skoro Mojej ja ryby napuszczę w jezioro A potem krzyknął na swoje narody Złamać te skały i spuścić te wody Jakoż tu łamać skały, co Bóg stworzył I spuszczać Dunaj nie przejrzany okiem Więc do czekana król sam się przyłożył Ciął! Przeciął skałę, a łomem szerokim Zbiegły się wody aż po Tatrów krajec I opadł Dunaj, a ostał Dunajec Król przecinając Pieniny strudził się bardzo i mówił: - będzie tu głodno, chłodno ale wolno. Powstanie Przełomu Dunajca jest przedmiotem sporów wielu naukowców. Najciekawsze są jednak podania ludowe na ten temat

Przełom Dunajca – Spływ Tratwami Przez wiele lat spływ zaczynał się spod Zielonych Skałek w Czorsztynie - malowniczej miejscowości, położonej u stóp zamków - Czorsztyńskiego i Niedzickiego. W związku z budową zapory na Dunajcu, trasę spływu skrócono o 6,5 km, a przystań flisacką przeniesiono do przysiółka Sromowiec Wyżnych - Kątów. Dawny Czorsztyn jest obecnie pogrążony w wodach Jeziora Czorsztyńskiego. Z przystani flisackiej w Kątach łodzie zabierają nas w wyjątkową podróż. Przepłyniemy trasę 15 km, mimo, że w linii prostej do przystani końcowej w Szczawnicy dzieli nas odcinek 6 km, zaś różnica poziomów wynosi 36 m. Spływ, w zależności od stanu wody trwa od 2 do 3 godzin.

Przełom Dunajca – Spływ Tratwami Przez większość trasy popłyniemy neutralnym pasmem granicznym jaki stanowi Dunajec. Po prawej stronie mijamy słowacki cypel Upranek, a po lewej - polskiej, widzimy Macelową Górę. Jest ona objęta ścisłym rezerwatem przyrody i nie prowadzi na nią żaden szlak turystyczny. Zostawiamy teraz za sobą szczyty Cisowca, Zamczyska, Flakow, Rabsztyna, Macelaka i płyniemy w kierunku południowo wschodnim. Po lewej stronie mijamy Sromowce Średnie, a po stronie słowackiej wioskę Majere. Skręcamy teraz w lewo. Przed nami Dunajec dzieli się na dwa koryta tworząc wyspę, długości ok. 2 km. Lewe koryto jest stare, prawe zaś wytyczył sobie Dunajec podczas powodzi w 1934 r. Granica państwa biegnie lewym korytem. My płyniemy prawym i przez krótki odcinek będziemy całkowicie na terenie Słowacji. Po prawej stronie mijamy pierwszą słowacką przystań flisacką, a teraz przed nami wyłaniają się Góry Aksamitki z grotami, gdzie, jak mówią górale przebywał Janosik.

Przełom Dunajca – Aksamitka ( Haligowczyk) Spływ Dunajcem - Po prawej stronie mijamy pierwszą słowacką przystań flisacką, a teraz przed nami wyłaniają się Góry Aksamitki z grotami, gdzie, jak mówią górale przebywał Janosik. Aksamitka, dawniej nazywana Haligowczykiem – wzniesienie w Grupie Golicy w słowackich Pieninach. Znajduje się po wschodniej stronie Płaśni, oddzielone od niej płytką przełęczą Pod Płaśniami (835 m). Aksamitka tworzy długi grzbiet ciągnący się aż do Przełęczy pod Tokarnią. Grzbiet ten oddziela dolinę Leśnego Potoku od doliny Lipnika. Wyróżniają się w nim 3 wierzchołki. Właściwy szczyt Płaśni ma 841 m n.p.m., ale na zachód od niego, pomiędzy przełęczą Pod Płaśnią znajduje się wyższy wierzchołek 850 m, po wschodniej stronie jest trzeci wierzchołek 814 m. Cały masyw zbudowany jest ze skał osadowych (wapienie i dolomity). Górna część bardziej stromych stoków jest zalesiona, ale w bardziej łagodnej dolnej części południowych stoków i w grzbiecie do Przełęczy pod Tokarnią wysoko podchodzą pola uprawne, obecnie użytkowane głównie jako pastwiska i łąki. W południowych stokach znajdują się skałki wapienne, na grzbiecie wieża radiowo-telewizyjna. Nazwa Haligowczyk pochodzi od miejscowości Haligowce położonej u południowych podnóży, w dolinie Lipnika. Nazwa Aksamitka pochodzi od Piotra Axamita, jednego z przywódców husytów, który jak podaje w 1861 Onufry Trembecki. Tutaj miał on miewać główny swój majdan, stąd całe podgórze węgierskie na wodzy trzymał. Namiestnik Węgier, Zapolya, z pospolitym ruszeniem, dopiero za powtórnym usiłowaniem zdołał go poskromić. Według podań ukrywał się on w niewielkiej jaskini w Aksamitce, notki o niej pojawiają się w XIX w. Z Aksamitką związane są także częste w górach legendy o ukrytych skarbach oraz legenda o skamieniałym zbójniku.

Przełom Dunajca – Sromowce Niżne Spływ Dunajcem widok z Trzech Koron Mijamy Góry Aksamitki. Dalej obydwie odnogi Dunajca łączą się. Teraz wpływamy do pięknej letniskowej wsi Sromowce Niżne. Na prawym brzegu rzeki rozłożona jest wieś Czerwony Klasztor, założona przez kolonistów ze Szwabii i nosząca do 1945 r. nazwę Szwaby Niżne. Przy końcu miejscowości, za starymi lipami, mieszczą się zabytkowe zabudowania klasztorne Czerwonego Klasztoru. Jego nazwa wywodzi się od barwy dachówki którą jest pokryty. Poniżej klasztoru znajduje się kolejna przystań słowacka, a naprzeciwko, po drugiej stronie rzeki przystań w Sromowcach Niżnych.

Przełom Dunajca – Trzy Korony Spływ Dunajcem – Przed nami roztacza się widok na Trzy Korony w całej okazałości. Jest to najwyższy szczyt Pienin właściwych, tutaj też rozpoczyna się Przełom Dunajca. Rzeka tworzy w nim 7 pętli płynąc pomiędzy ścianami skalnymi. Trudno teraz przewidzieć, w którą stronę Dunajec skręci. Trzy Korony składają się z pięciu wierzchołków: - Okrąglicy – najwyższy szczyt Pienin Środkowych. Mieści się na wysokości 982 m n.p.m., - Płaska Skała – wysokość: 950 m n.p.m., - Nad Ogródki – wysokość: 940 m n.p.m., - Pańska Skała – wysokość: 920 m n.p.m., - Niżnia Okrąglica – wysokość 902 m n.p.m.,

Przełom Dunajca – Zbójnicki Skok U góry widoczna Ostra Skała i Grabczychy, w głębi Podskalnia Góra i Nowa Góra. Nieco poniżej tego miejsca znajduje się Zbójnicki Skok Spływ Dunajcem – Nurt staje się coraz szybszy; mijamy Ostrą Skałę, Grabczychę Wyżną, Niżną, w której była grota rybacka - baza dla rybaków łowiących łososia "na światło". Zbliżamy się do przewężenia zwanego Zbójnickim Skokiem. Legenda głosi, że w tym właśnie miejscu zbójnik Janosik przeskoczył Dunajec, uciekając przed węgierskimi żandarmami. Po lewej stronie górale pokazują na skale odciski kierpców Janosika. Jest w tym miejscu 12 m głęboko i tyleż szeroko. Zbójnicki Skok, Zbójecki Skok, Janosikowy Skok (słow. Zbojnický skok lub Janošikov skok), dawniej przez flisaków nazywany też "lijem" – miejsce na Dunajcu w Pieninach, gdzie znajduje się największe zwężenie na całym odcinku przełomu Dunajca . Rzeka ma tutaj szerokość zaledwie 12 m i płynie ciasnym skalnym wąwozem pomiędzy wapiennymi ścianami Facimiecha (tzw. Zbójeckie Skały) i Klasztornej Góry. Miejsce to nie jest widoczne z Drogi Pienińskiej prowadzącej po prawej stronie Dunajca, gdyż zasłania go pas drzew. Na zwężeniu tym prąd Dunajca przyspiesza, a jego głębokość rośnie, jak twierdzą flisacy, do 8 m. Nazywają to miejsce Na Głębokie. Niekiedy, aby to udowodnić, wrzucali pionowo do wody żerdki, które po jakimś czasie wyskakiwały do góry. Flisacy przewożonym na tratwach turystom opowiadają, że w miejscu tym Janosik „uciekając przed hajdukami wysłanymi za nim przez pana na zamku w Niedzicy, przeskoczył Dunajec”. Pozostał po tym rzekomo na lewym cyplu rzeki ślad odciśniętych kierpców. Istnieją też legendy, według których zbójnicy przechodzili w tym miejscu próby w skoku.

Przełom Dunajca – Świnia Skała Spływ Dunajcem – Dalej mijamy Świnią Skałę i powoli żegnamy się z Trzema Koronami skręcając w lewo, opływając Klejową Górę. Wyłania się masyw Golicy.

Przełom Dunajca – Siedmiu Mnichów Spływ Dunajcem – Wyłania się masyw Golicy. W jego zboczu widać skały w kształcie kapturów tzw. Siedmiu Mnichów. Legenda mówi, że byli to grzeszni zakonnicy z Czerwonego Klasztoru, którzy za karę i na przestrogę innym zostali zaklęci w skały. Dunajec gwałtownie skręca w lewo. Wyrasta przed nami ściana Facimiechu na której zobaczymy postać mniszki oraz wizerunek orła.

Przełom Dunajca – Facimiech Spływ Dunajcem – Dunajec gwałtownie skręca w lewo. Wyrasta przed nami ściana Facimiechu na której zobaczymy postać mniszki oraz wizerunek orła. Flisak wskazuje wizerunek orła

Przełom Dunajca – Czertezik Spływ Dunajcem – Teraz Dunajec odbija w prawo i wpływamy na tzw. Leniwe Ploso, gdzie wartka rzeka trochę się uspokaja. Powoli mijamy Piecki, Ligarki i Fujarki. Widzimy już Czerwoną Skałę, Czerteź i Czertezik. Tymi szczytami prowadzi szlak turystyczny ze Sokolicy przez Zamkową Górę na Trzy Korony zwany Sokolą Percią.

Przełom Dunajca – Głowa Cukru Spływ Dunajcem – Spływając z Leniwego łagodnie skręcamy w prawo. Na lewym Brzegu wpływa do Dunajca ujście Pienińskiego Potoku, który oddziela masyw Trzech Koron od Pieninek. Nieco wyżej widać Ślimakową Skałę, a na niej gniazdo bociana czarnego. Przed nami Wilcza Skała, Głowa Cukru i przepiękna Sokolica, nazywana też matką Pienin. Ze Sokolicy rozpościela się chyba najpiękniejszy widok na Przełom Dunajca.

Przełom Dunajca – Szczawnica Spływ Dunajcem – Zostawiamy za sobą Sokolicę i wpływamy na tzw. Bystry Prąd. Przed nami wznosi się skała Sama Jedna, po słowacku Osobita, a żartobliwie nazywana Starą Panną. Wpływamy teraz na Loch - najgłębsze miejsce w Przełomie. Kolejny raz zataczamy łuk, zmieniając kierunek o 180 stopni. Skręcając w prawo mijamy słowacką przystań końcową i w tym miejscu kończy się naturalna granica słowacko - polska jaką stanowi Dunajec. Granica dalej biegnie szczytami gór. Po lewej stronie mamy Hukową Skałę, po prawej Białą Skałę. Tworzą one razem kończące wrota Przełomu Dunajca. Przepływamy jeszcze Kacze i dopływamy do Szczawnicy, gdzie kończy się spływ. Ci, którzy chcieliby przedłużyć sobie wycieczkę łodziami mogą popłynąć 5 km dalej aż do Krościenka. Teraz Dunajec tworzy granicę pomiędzy górami - Pieninami a Beskidem Sądeckim. Mijamy z prawej strony przysiółek Ląd i ujście potoku Grajcarek zwanego też Ruskim Potokiem. Przed nami na środku Dunajca stoi skała Kotuńka. Legenda głosi, że tą skałą chciał diabeł roztrzaskać Zamek Pieniński, w którym schroniła się św.Kinga. Nie udał się zły zamiar diabłu, gdyż zapiał kur i moc czartowska prysła, a diabeł upuścił kamień do rzeki. Dopływamy powoli do przysiółka Piaski, gdzie znajduje się przystań załadunkowa. Tutaj widać też pozostałości po zerwanym w czasie wielkiej powodzi w 1934 r. moście. Teraz Dunajec płynie spokojnie, mijamy jeszcze łagodny zakręt i wyłania się przed nami most krośnieński za którym znajdują się przystanie końcowe. Niech ten skromny opis tego uroczego zakątka Polski zachęci do odwiedzania go i podziwiania

Przełom Dunajca – Krościenko Spływ Dunajcem – Ci, którzy chcieliby przedłużyć sobie wycieczkę łodziami mogą popłynąć 5 km dalej aż do Krościenka. Teraz Dunajec tworzy granicę pomiędzy górami - Pieninami a Beskidem Sądeckim. Mijamy z prawej strony przysiółek Ląd i ujście potoku Grajcarek zwanego też Ruskim Potokiem. Przed nami na środku Dunajca stoi skała Kotuńka. Legenda głosi, że tą skałą chciał diabeł roztrzaskać Zamek Pieniński, w którym schroniła się św.Kinga. Nie udał się zły zamiar diabłu, gdyż zapiał kur i moc czartowska prysła, a diabeł upuścił kamień do rzeki. Dopływamy powoli do przysiółka Piaski, gdzie znajduje się przystań załadunkowa. Tutaj widać też pozostałości po zerwanym w czasie wielkiej powodzi w 1934 r. moście. Teraz Dunajec płynie spokojnie, mijamy jeszcze łagodny zakręt i wyłania się przed nami most krośnieński za którym znajdują się przystanie końcowe.

Przełęcz Snozka – Organy Hasiora Najwyższym punktem drogi Krościenko – Nowy Targ jest Przełęcz Snozka. Wznosi się ona na wysokość 653 m npm i łączy Pieniny Właściwe z Pasmem Lubania znajdującym się już w Gorcach. Droga na przełęcz wspina się malowniczymi serpentynami, z których roztaczają się przepiękne widoki na okoliczne góry. Turyści pieszy mogą się tu dostać niebieskim szlakiem prowadzącym od ruin zamku w Czorsztynie lub od strony Gorców z Lubania. Sama przełęcz, podobnie jak droga na nią dostarczają wspaniałych wrażeń. Roztacza się stąd panorama Tatr Wysokich z Rysami i Łomnicą. Przełęcz Snozka uważana była przez miejscowych za miejsce przeklęte. Ponoć straszyć tu miał duch pojawiający się w postaci kobiety odzianej w płachtę pokutną. Był on uważany za wcielenie osoby, która zmarła w grzechu i szuka możliwości odkupienia. Dziś w najwyższym punkcie przełęczy nie ma śladu po duchu. Jest za to spory parking, gdzie można się zatrzymać dla podziwiania widoków oraz niezwykły pomnik. Oficjalna jego nazwa wiąże się z czasami PRL-u i poświecona jest „poległym o utrwalanie władzy ludowej na Podhalu”. Jednak w świadomości mieszkańców i turystów funkcjonuje jako „Ograny Hasiora”. Władysław Hasior, zakopiański artysta rzeźbiarz, który w swych pracach wykorzystywał metal i zużyte przedmioty domowe. Z metalu także są słynne „Organy”. Trzynastometrowa konstrukcja wyposażona jest w piszczałki, które przy podmuchach wiatru wydają dźwięki podobne do instrumentu muzycznego. A, że na Snozce wieje często i mocno to i na koncert trafić tu dość łatwo. Ze względu na oficjalną nazwę pomnik wielokrotnie chciano zburzyć, jednak nie zezwolił na to konserwator zabytków. W 2010 roku przeszedł on generalny remont i nadal stanowi swoistą bramę wjazdową pod Tatry.

Przełęcz Snozka – Organy Hasiora Organy Hasiora - panorama Przełęcz Snozka

Zamek w Niedzicy O zamku niedzickim W połowie XVIII wieku mieszkała na Podolu rodzina Berzewiczych, drobnej szlachty spokrewnionej z potężnym rodem węgierskim, do którego należała wcześniej fundacja zamku niedzickiego. Młody Sebastian Berewiczy, gdzie rozwijał wojenne umiejętności, ale burzliwa natura pędziła go dalej, do Indii. W tym czasie wybuchło powstanie Sipajów, Sebastian walczył po ich stronie z angielskimi kolonizatorami. W końcowym okresie powstania udało mu się z garstką Sipajów opanować okręt angielski i uciec z pogromu. Walcząc z flitą króla angielskiego zaciągnął się pod banderę hiszpańską i uprawiał korsarstwo. Wreszcie trafił Sebastian do Ameryki Południowej – od dwóch wieków zamorskiej prowincji, kolonizowanej przez Hiszpanię. Pełniąc tam funkcję w administracji hiszpańskiej, poznał i zainteresował się oryginalną kulturą miejscowych Indian. Poznawszy w Peru córkę rozgromionego rodu książęcego ożenił się z nią i miał jedno dziecko, Uminę. Tymczasem Inkowie, w okrutny sposób traktowani przez najeźdźców, raz po raz zrywają się do walki. Powstanie, które wybuchło w 1781 roku skończyło się po pięciu latach ponownym pogromem Inków. Podstępnie zwabiony do Cusco, pod pretekstem układów, zostaje stracony wódz powstania – Tupac Amaru. Wtedy jedynym pretendentem do tronu inkaskiego pozostał Andreas, bratanek straconego wodza, noszący również nazwisko Tupac Amaru, który ożenił się z córką Sebastiana Uminą Berzewiczy. W obliczy klęski powstania Sebastian wraz z rodziną uciekł do Włoch. Resztki wielowiekowego skarbu Inków ukryto gdzieś w jeziorze Titicaca, a ich część miała być zatopiona w głębinach zatoki Vigo u wybrzeży Hiszpani. Lecz również w Itali Sebastian Berzewiczy nie zaznał spokoju. W 1797 roku w tajemniczych okolicznościach zasztyletowany został Andreas Tupac Amaru, a Sebastian w obawie o życie swoje i Uminy oraz jego jednorocznego syna, prześladowanych przez inkwizycję hiszpańską, ucieka na Węgry. Korzystając z protekcji poznanego przypadkowo na audiencji u papieża przeora klasztoru augustianów w Krakowie przybył na zamek niedzicki. Którym władał wtedy hrabia Horvath de Palocsy. Sebastian myślał nawet o wykupieniu pradziadowskiej fortecy, ale do pełnej transakcji nie doszło, Horwth przyjął tyko sztukę złota inkaskiego jako zadatek. Pewnego dnia Sebastian Berzewiczy wraz z gospodarzami wybrał się na polowanie. W tym czasie na zamek wtargnęli wysłannicy hiszpańskiej inkwizycji i chora wówczas Umina została przez nich zasztyletowana. Szczęściarzem jej syn Inkas został w porę przez służby ukryty. Wkrótce do Niedzicy przyjechał bratanek Sebastiana, Wacław Benesz Berzewiczy, baron de Dongangen, człowiek bezdzietny, choć żonaty, właściciel zamku Krumłów na Morawach. Dziwnym zbiegiem okoliczności na zamku pojawiła się też delegacja Prześwietnej Rady Inków. W ich obecności spisany został akt adopcji jednorocznego syna Uminy – wnuka Sebastiana Berzewiczy – Inkasa, przez Wacław Benasza Berzewiczy i akta zaprzysiężenia wobec Boga i Wielkiego Wirakocchy. Posłuchajmy fragmentu tego testamentu, który w 1946 roku został odnaleziony w archiwum kościoła św. Krzyża w Krakowie: „ Ja Wacław Benesz de Berzewiczy, Baron de Dondangen, przysięgam wobec Męki Pańskiej, Prześwietnej Rady Emisariuszy Inków i J O Stryja mego Sebastiana, uczynionych dzisiaj uchwał ostatniej Prześwietnej Rady być kuratorem i rzetelnym wykonawcą. Antoniego Inkasa, legityme wnuka J O Stryja mego Sebastiana, sierotę jedną wiosnę liczącą, dla uchronienia go jak i edukacji przystojnej za swego wraz z małżonką mam przyjąć, takoż do ksiąg wpisać, takoż nazwisko nasze, tytuł i splendor rodu mam dać, by tym pewniej pochodzenie Rzeczonego Antonia zakryć i od pościgu prześladowców uchronić. Szczególnie obliguje się za namysłem i życzeniem Prześwietnej Rady Antoniowi Inkasowi wiernie wyjawić powierzoną mu w owym jedynie celu tajemnicę Inków jako z trzech wieków i w trzech częściach skarbu złożonego. A to jako mana proporca, dla pamięci i konfirmacji pod dyktat zapisuję. Pierwszej pod Vigo zatopionej i ultimo przez Prześwietną Radę Emisariuszy Inków złożonych tu nieużytych sum. Na czas absencji Strya mego Sebastiana obliguję się na ostrożnej mieć uwadze, umówiony i przyrzeczony przez Panów Horvatów Poloczajów w zamian za wypożyczenie sum, zwrot ongi bezprawnie rodzinie naszej odebranego gniazda naszego Dunajecz, któren to zamek my Sebastian i Wacław Berzewicze, jako synów nie posiadający, deklarujemy z krwi naszej pochodzącemu Inkasowi Antoniemu na azyl bezpieczny a akademiją uciekinierom i wygnańcom z Jego ziemi i rodu zapisać. Zaprzysiężony wobec wzwyż wymienionych Anno Domini 1879 Die 21 Juny w kaplicy na zamku Dunajec.” Końcowy akapit testamentu mówi jeszcze o sporządzeniu jego kopii w „lingua keczua” – czyli węzełkowym języku kipu. Po sporządzeniu tego aktu zabrał Wacław Antoniego do Krumłowa, natomiast niedługo później Sebastian, mając 99 lat, został ranny w czasie pojedynku o dziewczynę w sieni kasztelu frydmańskiego; przewieziony do Krakowa, po kilku miesiącach zmarł w klasztorze augustianów. Antonio Inkas Benesz, wychowany na Morawach, ożenił się z Polką, Barbarą Rubinowską, córką oficera napoleońskiego i gospodarza na Morawach. Był jednym spadkobiercą skarbu Inków, ale nie zajmował się tajemnicą, która przyniosła jego rodzinie tyle nieszczęść. To samo przekazał swoim synom i sprawa poszła w zapomnienie. Jeden z synów Inkasa – Ernest, mieszkał w Galicji, gdzie budował kolej, a potem był poszukiwaczem nafty. Jego syn Jan jest ojcem całkiem współczesnej nam postaci – Andrzeja Benesz, rodem z Bochni. Andrzej Benesz, znając powiązania swojej rodziny z Inkami, przystąpił do poszukiwań dokumentów. On właśnie w 1946 roku odnalazł testament w archiwum kościoła św. Krzyża i wiadomość o miejscu ukrycia testamentu Inków sporządzonego w języku kipu. Kierując się tymi informacjami, w dniu 31 sierpnia 1946 roku znalazł ukryty przed 150 laty przedmiot pod ostatnim stopniem schodów pierwszej bramy wiodącej na tzw. Górny zamek niedzicki. Była to ołowiana rura, a w niej pęk rzemieni pokrytych pismem węzełkowym. Rzemienie były zaopatrzone na końcach w złote blaszki z wydrapanymi napisami – „Titikaka”, „Vigo” i „Dunajec”. Poza Beneszem, który sporządził protokół z wydobycia, nikt niedzickiego znaleziska nie widział w oryginale. Znalazca wręczył go podobno w Krakowie upełnomocnionym przedstawicielom Ameryki Północnej w celu zabezpieczenia i odczytania, a potem ślad po testamencie zaginął. Interesująca jest jedna z wersji legendy, mówiąca o tym że Umina nie będąca katoliczką nie została pochowana w krypcie zamkowej, lecz gdzieś na polach koło Sromowiec. Razem z jej srebrna trumną miała być pochowana część skarbu Inków. Być może więc, że sromowieckie pola kryją w sobie cząstkę tajemnicy legendarnej już opowieści sprzed półtora wieku o skarbach Inków w Niedzicy.

Józef Nyka: Spływ Przelomem Pienińskim. Warszawa: 1979. Przełom Dunajca Źródła: http://www.flisacy.com.pl Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8. Józef Nyka: Spływ Przelomem Pienińskim. Warszawa: 1979. . Antoniak P., Kulewski A., Swianiewicz J. J., Szczawnica, OW Rewasz, Pruszków 2004

SOBÓTKI DATA MIEJSCE ROZPOCZĘCIA OPIS TRASY DŁUGOŚĆ ZAKOŃCZENIE 06.04.2013. SKM Sopot Kamienny Potok ul. Małopolska godz. 10.30 Szlak Dzików 6 km Sopot ul. 23-Marca pętla autobusowa godz. 13.30 13.04.2013. Szlak wejherowski 7 km Gdynia Karwiny 20.04.2013. Gdynia Dąbrowa pętla ul. Miętowa godz. 10.30. Do lęgowiska mew 8 km godz. 14.00. 27.04.2013. Gdańsk dworzec PKS ul. 3 Maja 16 Szlak Trójmiejski cz. I Gdańsk Pieceki powrót ZKM do Stacji PKP Gdańsk Wrzeszcz godz. 14.00 11.05.2013. Stacja PKP Gdańsk Wrzeszcz przejazd do Piecek Szlak Trójmiejski cz. II Złota Karczm na przystanek ZKM linii 110, 126,157 z Wrzeszcza PKP 18.05.2013. Złotej Karczmie na przystanku autobusów ZKM linii 110, 126,157 z Wrzeszcza PKP Godz. 10.30 Szlak Trójmiejski cz. III 11 km Gdańsk Oliwa Ul. Spacerowa godz. 14.30 25.05.2013. Szlak Trójmiejski cz. IV 10 km 01.06.2013. Szlak Trójmiejski cz. V Gdynia Główna 08.06.2013. Sopot Wyścigi ul. Smolna około godz. 10.30 Szlakiem Lisów 15.06.2013.

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ! DZIĘKUJĘ !