Czy etyka może być w biznesie? Bytom, 22 stycznia 2004 Wojciech Apel Tytuł troszeczkę prowokujący, bo zajęcia z reguły nazywane są „Etyką w biznesie” gdzie jako dogmat przyjmuje się, że ta etyka z biznesie może się mieścić (etyka ma w biznesie swoje miejsce/etyka w biznesie istnieje) . Tak postawiony problem ma bardziej wyjaśnić relację między tymi pojęciami niż analizować etykę jako jeszcze jedno narzędzie prowadzenia biznesu.

Plan 1. Wstęp 2. Definicja pojęć 3. Podmiot etyki w biznesie 2.1 Co to jest etyka 2.2 Co to jest biznes 3. Podmiot etyki w biznesie 3.1 Poszukiwania podmiotu 3.2 Integralności podmiotu 4. Czy etyka może być w biznesie? 5. Przykłady i dyskusja 6. Podsumowanie Po wstępie zajmiemy się słowami. Jak się o czymś rozmawia to lepiej wiedzieć o czym, stąd w części 2 przytoczę definicje używanych pojęć i postaram się pogłębić zrozumienie znaczeń. W części 3 będziemy próbować zastanowić się co jest podmiotem etyki. Zdanie „etyka w biznesie” prowokuje, aby zastanawiać się nad etyką tak jak ja to robię, ale przecież etyka za działalność nie jest podmiotem a raczej musi sobie znaleźć jakieś podmioty do obrabiania. Część 4 to próba udowodnienia twierdzenia, że etyka poddawać się biznesowi nie powinna. Część 5 to przykłady (albo ich brak) i dyskusje Cześć 6 to podsumowanie, które wprowadza pojęcie „odpowiedzialność” odnaleźć relację pomiędzy dwoma podmiotami, które są bohaterami tych rozważań. W części 4 spróbujemy zobrazować wszystko przykładami a w części 5 ......XXXXXXXX!!!!!!! Na koniec zapraszam do pytań, rozwiązywania niejasności, rozwiewania wątpliwości a może i do dyskusji.

1. Wstęp

O mnie ... (zawodowo) Mój dorobek zawodowy

O mnie ... (mniej zawodowo) Urodzony w Bytomiu, mieszka w Gliwicach. Absolwent Politechniki Śląskiej. Lat prawie 40. Mąż jednej żony. Filozof.

Trudności w komunikowaniu Obowiązującym sposobem myślenia jest postmodernizm. Modernizm ... tu: racjonalność, celowość, autorytet. Mogą wystąpić kłopoty z komunikowaniem się! Ale już nad tym pracuje i... ... i może uda mi się to przetłumaczyć. Przepaść pokoleniowa powoduje trudności w porozumiewaniu się. Nie tylko język – to jest łatwe, trudniej jest w schematach myślenia jakie postmodernizm proponuje wyjaśniać zjawiska zachodzące w modernizmie a tam głównie toczy się biznes.

2. Definicja pojęć „Gdy ja używam jakiegoś słowa - powiedział Humpty Dumpty z przekąsem - oznacza ono dokładnie to, co mu każę oznaczać... ni mniej ni więcej.” Lewis Carroll "O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra„ w przekładzie M. Słomczyńskiego Aby o czymś rozmawiać dobrze jest znać znaczenie słów? Chińskie przysłowie mówi, że „Nie rozmawia się z tym, kto nie rozumie znaczenia słów”. Alicja po drugiej stronie lustra przekonała się jak trudno rozmawia się z kimś kto sam ustala co dane słowo znaczy. Aby więc lepiej nam się rozmawiało pobawmy się trochę w słowa.

2.1 Co to jest etyka?

Definicja etyki Etyka to dział filozofii zajmujący się badaniem i tworzeniem systemów moralnych (moralności) rozumianych jako systemy określania tego co jest dobre a co złe. Źródło: wikipedia.pl ! Definicja jest wyjątkowo prosta, więc poza zapamiętaniem jej pozostaje nam jeszcze zastanowienie się czym się zajmuje oraz wyciągnięcie z niej kilku wniosków.

Badane przez etykę kategorie dobro i zło; odpowiedzialność; sumienie; powinności; normy i zasady postępowania; systemy prawne. Etyka bada następujące kategorie... Nie ma tu jak widać pojęć biznesu, takich jak zwrot na kapitale; zysk operacyjny netto; polityka kadrowa.

Wniosek #1 Każdy człowiek jest filozofem. Twierdzenie: Dowód: Każdy człowiek ocenia co jest dobre a co złe. Oceny tej dokonuje poprzez swój system moralny. Skoro posiada swój system moralny to uprawia etykę. Skoro uprawia etykę to jest filozofem. Człowiek, aby żyć musi dokonywać ocen. Oczywiście nie wypowiadamy się tu co do jakości systemu moralnego. Moralność Kalego (jak Kali ukraść krowę to dobrze, ale jak Kalemu ukraść to źle) też jest moralnością. Każdy więc moralność ma, a ponieważ każdy swoją moralność kształtuje sam, to (niekoniecznie świadomie) uprawia etykę, ergo jest filozofem.

Wniosek #2 Etyka kreuje system moralny Etyka System moralny Etyka jako proces, którego wytworem jest moralność (system moralny). Ten proces kreacji w abstrakcyjny sposób przedstawiam na tym schemacie.

Wniosek #3 Moralność (system moralny) określa co jest dobre a co złe. Moralność poddaje ocenę zjawisk. Zjawisko System moralny Etyka System moralny służy do przeprowadzania ocen zjawisk. Ponieważ system moralny służy określaniu tego co jest dobre a co złe tylko z takimi ocenami możemy mieć do czynienia. Nie będzie więc odpowiedzi: to jest piękne, bo to nie jest estetyka, nie będzie też odpowiedzi: to jest prawdziwe, bo to nie epistemologia. Możliwe są jedynie takie odpowiedzi: dobre złe neutralne sprzeczne – dwie różne zasady systemu moralnego dają dwie przeciwne odpowiedzi – dylematy moralne. Ocena: dobre złe neutralne sprzeczne, analizuj dalej

Światopogląd a moralność System moralny jest wykładnią światopoglądu. Etyka jest procesem jego wytwarzania. Światopogląd Etyka Powiedziałem, że etyka wytwarza moralność. Przy takim stwierdzeniu można zastanowić się, co jest pożywką dla etyki, co jest jej paliwem, skąd czerpie ona informacje, które po przetworzeniu wykreują system moralny. Podobnie jak w innych działach filozofii etyka zanurzona jest w światopoglądzie filozofa, czy jak kto woli w jego poglądzie na świat. Światopogląd jest rzeczą indywidualną i mimo, że można go grupować, klasyfikować (np. łatwo wydzielić kilka głównych światopoglądów) to jednak należy stwierdzić, że światopogląd jest indywidualną cechą każdego człowieka przez co można się spodziewać, że moralność również będzie cechą indywidualną. Co jest dobre?

Główne światopoglądy Teizm i deizm (systemy zakładające istnienie osobowego absolutu) Ateizm, politeizm i systemy egocentryczne (systemy bez osobowego absolutu) Panteizm (systemy w których wszechświat jest absolutem) Światopoglądy można sklasyfikować w 3 poniższe grupy: systemy zakładające istnienie istoty wyższej, głównie teizm i deizm; systemy radzące sobie bez takiej istoty, głównie ateizm, systemy politeistyczne oraz egocentryczne; systemy panteistyczne, nie rozdzielające rzeczywistości na Stwórcę i stworzenie (wszystko jest Bogiem); Oczywiście każdy z tych systemów wytwarza swoje systemy moralne, choć w myśl poprzednich rozważań (każdy człowiek jest filozofem) należy powiedzieć, że to ludzie wyznający te światopoglądy wytwarzają swoje systemy etyczne, które poddają się klasyfikacji podobnie jak światopoglądy.

Indywidualizm człowieka Światopogląd Etyka Ontologia Indywidualizm człowieka Każdy jest filozofem! Co jest dobre? Kim jestem? Epistemologia Estetyka Co jest piękne? Skąd wiem to co wiem?

2.2 Co to jest biznes? „Chleba naszego powszedniego dawaj nam na każdy dzień” Ewangelia Łukasza rozdział 11 werset 3 „Chciwość jest dobra” kwestia wypowiedziana przez Gordona Greco w filmie „Wall Street”

Definicja biznesu – wersja #1 ! Biznes #1 to część aktywności człowieka ukierunkowana na przynoszenie zysku. To jest definicja książkowa. Omawiając procesy gospodarcze, zastanawiając się nad działaniem przedsiębiorstw, szukając bardziej efektywnych finansowo rozwiązań pod słowem biznes rozumie się właśnie to – działania ukierunkowane na zysk. Jednak nie każdy menadżer osobiście realizuje cel zorientowany na zysk. Oczywiście zysk jest celem działania spółek prawa handlowego, ale takie spółki to osoby prawne a zjawiska dotyczące etyki dotyczą osób fizycznych, ludzi, którzy już niekoniecznie muszą być ukierunkowani na zysk, gdyż ich Kodeks Spółek Handlowych nie obowiązuje. Możliwa i często spotykana jest sytuacja, w której menadżer jest zainteresowany dobrym wykonywaniem swojej pracy (tak aby przedsięwzięcie (biznes) przynosiło zysk) i zadowala się przy tym godziwym wynagrodzeniem utrzymującym jego i jego rodzinę na stałym poziomie bogactwa. Tak więc na potrzeby tego wykładu definicja ta może okazać się niewystarczająca.

Aktywności współczesnego człowieka chleba i... (sianie, oranie) potrzeby podstawowe, zabezpieczenie bytu, pożywienie, odzienie, ogrzanie biznes#2 biznes#1 (gra kapitałem, giełda) potrzeba kreowania potrzeba bogacenia się Biznes rozumiany jako działania ukierunkowane na zysk to nie cała aktywność ludzka, choć w czasach, gdy mamy pracoholików wydaje się, ze dla niektórych biznes to całe życie. Oprócz pracy codziennego zdobywania środków na życie, które na tym schemacie określiłem przez słowo chleba człowiek ma potrzeby wyższe, oznaczone tu przez igrzyska. Potrzeba bogacenia się jest wypadkową tych dwóch potrzeb, gdyż przy zabezpieczonych potrzebach materialnych (chleb) potrzeba bogacenia się jest czymś więcej, podobnie jak przy realizacji potrzeb duchowych jedna z nich, potrzeba kreacji, tworzenia będzie przejawiać się właśnie w kreowaniu nowych przedsięwzięć bądź też w przebudowie istniejących tak, aby były bardziej optymalne finansowo, czyli przynosiły większy zysk. ...i igrzysk (poezja, teatr) potrzeby „duchowe”, potrzeba tworzenia, obcowanie z pięknem, miłości (dawania)

Definicja biznesu – wersja #2 ! Biznes #2 to część aktywności człowieka ukierunkowana na zabezpieczenie jego potrzeb materialnych oraz zaspokojenie potrzeby bogacenia się. Tak więc na potrzeby tego wykładu zdefiniuje biznes jako tą część aktywności człowieka, która nie tylko zabezpiecza jego potrzeby materialne, ale powoduje również, że potrzeby te są zabezpieczone w nadmiarze, co powoduje bogacenie się. W myśl tej definicji praktycznie każdy (również tylko pracujący) jest biznesmenem, podobnie jak poprzednio wykazywałem, że każdy jest filozofem. I teraz można rozumieć etykę w biznesie albo dość szeroko (rozważania każdego człowieka nad jego stylem życia) albo wąsko (rozważania menadżera nad biznesem, który prowadzi).

- Ile jeszcze chcesz mieć? - Więcej! Dialogi na cztery nogi - Ile jeszcze chcesz mieć? - Więcej! We współczesnym świece nie wystarczy przeżyć. Aby przeżyć potrzebne są sukcesy a te często mierzy się pieniądzem. Ale niekoniecznie, bo przecież zysk jest zawracany, reinwestowany, tworzy miejsca pracy, tworzy nowości, jest czynnikiem postępu technologicznego i zmian kulturowych.

Pojęcie „styl życia” Styl życia chleb biznes #1 igrzyska Oczywiście te trzy aktywności człowieka nie wyczerpują jego wszystkich aktywności. Pewnie są jeszcze inne, jednak chciałbym zwrócić uwagę na kolejne pojęcie, indywidualnie związane z każdym człowiekiem. Styl życia to opis sposobów w jaki człowiek realizuje swoje wszelkie życiowe potrzeby. igrzyska

! Podsumowanie Definicje potrzebne do dalszych rozważań: Etyka to aktywność myślowa tworząca moralność człowieka. Biznes to aktywność człowieka ukierunkowana na pozyskiwanie środków do życia i bogacenie się. Pojęcia słabo zdefiniowane: Światopogląd - pogląd na świat. Styl życia - opis sposobu prowadzenia aktywności. !

3. Podmiot etyki w biznesie

3.1 Poszukiwania podmiotu

Kto podlega ocenie moralnej? Człowiek (osoba fizyczna) Światopogląd Wola Styl życia Ocena Spółka (osoba prawna) Zarząd Styl prowadzenia biznesu Ocena Obserwując styl życia człowieka (poprzez konkretne, podejmowane przez niego działania) możemy poddać go ocenie moralnej. Możemy powiedzieć, że człowiek ten jest rzetelny albo też, że jest oszustem. Obserwując działania przedsiębiorstwa również możemy poddać je ocenie: mówimy przecież, że telewizja kłamie albo czytamy, że Enron oszukiwał swoich akcjonariuszy. Ale czy takie stwierdzenia są prawdziwe? Przecież za każdym działaniem wynikającym ze stylu prowadzenia biznesu stoi człowiek, który o sposobie prowadzenia tych działań decyduje. Nasza ocena moralna powinna więc dotyczyć ludzi zarządzających biznesem a nie biznesu, który jako taki ocenom nie powinien się poddawać. Dlaczego jednak tak nie robimy?

Problemy z ustaleniem podmiotu Problem #1: stopniowanie odczłowieczania biznesu: człowiek przedsiębiorca; przedsięwzięcie człowieka; przedsięwzięcie (już nie wiadomo którego człowieka). Problem #2: spółka jest podmiotem prawa, osobą prawną Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji (...) z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) i uzyskuje osobowość prawną. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, artykuł 12. Otóż jak się okazuje znowu mieszają się nam pojęcia i biznes staje się podmiotem całkowicie się odczłowieczając. Problem 1. W języku potocznym łatwiej nam się wyrażać o biznesie niż o osobach go prowadzących. Nawet w małym biznesie będziemy mówić: ta piekarnia piecze dobry chleb zamiast ten piekarz robi dobry chleb i nawet mówimy tak spotykając tego piekarza, gdy za ladą sprzedaje swoje produkty. Tym bardziej więc tak się będziemy wypowiadać, gdy przedsięwzięcie staje się bezosobowe (piekarze są na zapleczu a z przodu są mniej zaangażowani w proces wytwórczy sprzedawcy). Podmiotowe traktowanie biznesu jest konieczne, gdy mamy do czynienia z wielką korporacją (tepeesa olewa swoich abonentów) Problem 2 wynika z faktu, że Spółki mają swoją osobowość prawną, czyli same są odpowiedzialne za swoje zobowiązania, same mogą składać oświadczenia, posiadać majątek. Oczywiście czynności te są realizowane poprzez ludzi, ale w Spółkach ludzie ci mogą się bardzo szybko zmieniać. Tak więc język, którego używamy i rzeczywistość prawna związana z Kodeksem Handlowym prowokuje nas do tego, aby oceny moralne wystawiać przedsięwzięciom. Mimo takich zawiłości językowych należy sformułować twierdzenie, że moralność dotyczy ludzi a nie biznesów

Podmiot etyki w biznesie Spółka (osoba prawna) Człowiek (osoba fizyczna) Zarząd Światopogląd Wola Styl życia Styl prowadzenia biznesu Ocena Lemat: Podmiotem oceny moralnej są działania osób zarządzających przedsięwzięciem, a nie przedsięwzięcia same w sobie. Trywializując: moralność dotyczy ludzi. Działania ludzkie (styl życia) podlegają ocenom moralnym z uwagi na to, że moralność dotyczy ludzi. Spółki, mimo, że mają osobowość i podlegają prawu nie podlegają ocenom moralnym. Spółka może więc przestrzegać lub łamać prawa i obyczaje, może nawet być przez prawo karana, ale to nie Spółka podlega ocenom moralnym a jedynie prowadzący ją menadżerowie.

Wniosek #1 ! Styl prowadzenia biznesu zależy całkowicie od ludzi, którzy ten biznes prowadzą. Za każdym biznesem stoi człowiek i to człowiek (mający imię i nazwisko) powinien być przedmiotem naszych zainteresowań.

Wniosek #2 ! Osoby zarządzające osobą prawną (spółką, stowarzyszeniem, funduszem czy fundacją) odpowiadają moralnie za działania zarządzanych przez siebie osób prawnych. Osoby zarządzające to: Właściciele (inwestorzy); Zarząd (w rozumieniu KH); Menadżerowie; Pracownicy.

3.2 Integralności podmiotu

Integralność Ocena: zgodny sprzeczny Styl życia Światopogląd Etyka Co jest dobre? Integralność jest to zgodność systemu moralnego osoby z jej stylem życia. Styl życia

Integralność w szczegółach Ocena: zgodny sprzeczny Światopogląd Etyka Co jest dobre? Styl życia biznes #1 chleba igrzysk Moralność wpływa na wszystkie aktywności człowieka jednak ...

Brak integralności życia Światopogląd’ Ocena: zgodny sprzeczny Światopogląd Etyka Co jest dobre? Etyka Co jest dobre? Styl życia biznes #1 chleba igrzysk ... jednak u niektórych osób objawiają się róże sposoby zachowań w różnych dziedzinach życia co sugeruje jakoby mieli dwie różne moralności. Obserwując takie osoby możemy poddaje je ocenom wykazującą sprzeczność.

Przyczyna braku integralności Słabość światopoglądu osoby zarządzającej powoduje problemy z integralnością życia obserwowaną na zewnątrz jako działania sprzeczne same w sobie lub działania sprzeczne z deklaracjami.

4. Czy etyka może być w biznesie?

Tak działa mędrzec Rzeczywistość Światopogląd Styl życia (wszechświat) Rysunek pierwszy przedstawia obraz idealny. Wydaje mi się, że tak powinno to być, ale czy dobrze mi się wydaje? Może wyjaśnię. Wydaje mi się, że człowiek mądry stara się rozpoznać i poznać otaczającą go rzeczywistość (rzeczywistość rozumiem jako wszystko zawsze i wszędzie, choć widziałem już lepsze definicje). Na podstawie tego rozpoznania mądry człowiek kształtuje swój światopogląd, z którego już bezpośrednio wypływa jego styl życia. Styl życia

Tak chciałby działać głupiec ale ... Styl życia Światopogląd Ale czy rzeczywiście tak jest? Przecież ludzie których spotykam działają zupełnie inaczej. Najczęściej styl ich życia determinuje to w co wierzą, choćby z takiego powodu, że tak im jest wygodniej. Najczęściej światopogląd nijak się ma do rzeczywistości, choć co światlejsi są wstanie uwierzyć, że to ich myślenie kreuje tą rzeczywistość. Częściowo mają racje - wszak człowiek może kawałkami kształtować otaczający go świat, problem jednak jest w tym, że tylko kawałkami. Na pewno człowiek nie wierzący w Boga (lub swobodne elektrony) swoją niewiarą nie jest wstanie spowodować, że Bóg zniknie (lub prąd przestanie płynąć) jeżeli przypadkiem do tego czasu jeszcze istniał (lub płynął). Drugi obrazek przedstawia więc tą kłopotliwą relacje: Człowiek głupi chce zmienić rzeczywistość poprzez swoje wierzenia - niestety, ta ostatnia wpływa na niego pomimo jego starań obrazując ograniczoną moc człowieka. Rzeczywistość (wszechświat)

... nie zawsze się da. Styl życia Światopogląd Rzeczywistość (wszechświat) Oczywiście jest też grupa osób, która ignoruje pojawiające się sprzeczności pomiędzy światopoglądem a rzeczywistością twierdząc, że jeżeli fakty się nie zgadzają to tym gorzej dla faktów, ale czy taka postawa jest mądra? Nie - dlatego nazywam tych ludzi głupcami i ich konflikt z rzeczywistością przedstawiam na rysunku poniżej.

Lemat o głupocie ! Postępowanie, w którym styl życia (styl prowadzenia biznesu) determinuje obraz świata (światopogląd) jest postępowaniem sprzecznym.

Narzędzia prowadzenia biznesu Przykłady narzędzi prowadzenia biznesu: Praca, Kapitał, Marketing, Innowacyjność, kreatywność, badania, wynalazki, Monopol, Tajemnicze słówko „w” Pytanie: Czy etyka może być narzędziem prowadzenia biznesu?

Twierdzenie ! Jeżeli czynimy etykę narzędziem prowadzenia biznesu to etyka przestaje być etyką.

Szkic dowodu Cel biznesu: zaspokojenie potrzeb życiowych oraz zaspokojenie potrzeby bogacenia się. Etyka: czerpiący ze światopoglądu proces kreowania systemu moralnego, który przesądza o stylu życia i stylu prowadzenia biznesu. Prawdziwy (dobry) światopogląd powinien być odzwierciedleniem rzeczywistości. Jeżeli etykę podporządkowujemy celom biznesowym nie wyprowadza ona systemu moralnego ze światopoglądu (swobodnego badania wszechświata). Szkic dowodu: Cel biznesu – celowe działanie Etyka – proces tworzenia podstaw do określania celów i oceny działań Etyka musi czerpać ze światopoglądu Światopogląd musi być tworzony w sposób wolny, nieskrępowany – tylko wtedy może być dobry, bo tylko wtedy może być prawdziwy. Podporządkowanie procesu tworzenia podstaw (etyki) pod procesy, które mają być oceniane prowadzi do sprzeczności, do zachowań niezgodnych z opisem rzeczywistości a więc do zła.

4. Przykłady i dyskusja

News (...) Pewien bogaty człowiek był rentierem, trzymającym swój kapitał we własnym funduszu inwestycyjnym. Rada nadzorcza funduszu zarzucili prezesowi zarządu (CEO), że trwoniąc kapitał funduszu działa na jego szkodę. Rentier zwołał Radę, która wezwała Dyrektora i wypowiedziała mu kontrakt, jednocześnie żądając przeprowadzenia audytu i przedstawienia zbadanego sprawozdania finansowego. Prezes, będąc już na wypowiedzeniu zastanawiał się nad dalszą swoją karierą: "Co robić skoro tracę tak dobrą posadę? Nie zostanę przecież księgowym, a iść na zasiłek się wstydzę. Wiem co uczynię aby złapać równie dobrą posadę jak tą już utracę." Spotykał się wiec z szefami spółek, w których zaangażowany był kapitał rentiera i zadawał im pytanie: jakie jest wasze zadłużenie wobec funduszu? Pierwszy odpowiedział: w obligacjach zamiennych na akcje naszego koncernu olejowego macie 5,6 mln $. Rozumiem, rzekł - weź umowę emisji obligacji, zmień nominał i napisz 1,6 mln. Następnie spytał drugiego: ile jesteś winien funduszowi za wiosenne opcje zakupu pszenicy brazylijskiej? Ten odrzekł: 1,6 mln euro. Rzekł mu: weź swoją umowę i napisz 800 tys. Rentier, gdy powziął wiadomość o postępowaniu dyrektora pochwalił go, że tak przebiegle postąpił, gdyż synowie tego świata są sprawniejsi w interesach z podobnymi sobie niż synowie światłości.

News (oryginał) 1 [Jezus] powiedział też do uczniów: Pewien bogaty człowiek miał rządcę, którego oskarżono przed nim, że trwoni jego majątek. 2 Przywołał go do siebie i rzekł mu: Cóż to słyszę o tobie? Zdaj sprawę z twego zarządu, bo już nie będziesz mógł być rządcą. 3 Na to rządca rzekł sam do siebie: Co ja pocznę, skoro mój pan pozbawia mię zarządu? Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę.Wiem, co uczynię, żeby mię ludzie przyjęli do swoich domów, gdy będę usunięty z zarządu. 5 Przywołał więc do siebie każdego z dłużników swego pana i zapytał pierwszego: Ile jesteś winien mojemu panu? Ten odpowiedział: Sto beczek oliwy. On mu rzekł: Weź swoje zobowiązanie, siadaj prędko i napisz: pięćdziesiąt. Następnie pytał drugiego: A ty ile jesteś winien? Ten odrzekł: Sto korcy pszenicy. Mówi mu: Weź swoje zobowiązanie i napisz: osiemdziesiąt. 8 Pan pochwalił nieuczciwego rządcę, że roztropnie postąpił. Bo synowie tego świata roztropniejsi są w stosunkach z ludźmi podobnymi sobie niż synowie światłości. (Ewangelia Łukasza, rozdział 16, wersety od 1 do 8, za tłumaczeniem Biblii Tysiąclecia)

Kłamstwa w reklamach Lekarz, który tak dobrze leczy pacjentów, że ich traci. Pasta do zębów polecana przez stomatologów. Czy jak coś jest smaczne to już wolno to kraść? Reklama chipsów Reklama pepsi

Przykłady #1 Ciekawe filmy o dylematach moralnych Wall Street (słynna przemowa Gordona Geko na Walnym) Ziemia obiecana Adwokat diabła „Wszyscy dają łapówy – dajmy i my.” Różnice światopoglądowe: Problem: Czy można zarabiać na pornografii? Teim: Bóg stworzył zasady; Ateizm: człowiek tworzy zasady.

Przykłady #2 Polityka kadrowa Marketing Finanse Sposoby przeprowadzania redukcji i zwolnień. Marketing Polityka produktowa (to samo dla różnych grup docelowych) Polityka reklamowa (ciągle mamy nowe proszki) Czy wolno kłamać (najniższe ceny) Finanse Kiedy płacimy dostawcom Kredytowanie: dawanie i branie, przejmowanie za kredyt Działania w słabym otoczeniu prawnym (kary umowne, ważność oświadczenia, słowa)

6. Podsumowanie

Definicja odpowiedzialności Odpowiedzialność to gotowość do ponoszenia wszelkich konsekwencji własnych decyzji i działań. Źródło: FIKI

Odpowiedzialność menadżera Wymiar ludzki społeczność inwestorzy pracownicy Wymiar metafizyczny kontrahenci menadżer (Ego) Bóg

Naciski Wymiar ludzki społeczność inwestorzy pracownicy Wymiar metafizyczny kontrahenci menadżer (Ego) Bóg

Odpowiedzialności ostateczna Odpowiedzialność to gotowość do ponoszenia wszelkich konsekwencji własnych decyzji i działań. Źródło: FIKI Wszelkich, tzn. również tych ostatecznych! Tu należy podkreślić, że jeżeli chce nie ponosić się negatywnych konsekwencji to należy podejmować poprawne decyzje i dobre działania.

Osobista zachęta Zachęcam do myślenia, badania, szukania w celu podejmowanie dobrych decyzji pamiętając, że będzie się rozliczonym zarówno przez Radę Nadzorczą ale też przez Boga, którego ocena ma większe znaczenie

Czy etyka może być w biznesie? Nie! ... i to by było na tyle. W internecie: wojtek@pp.org.pl http://w34.blog.pl http://www.pp.org.pl/wojtek