Pielęgnacja w chorobach przełyku i żołądka mgr M. Kowalska

Przełyk Przewód mięśniowo-błoniasty o podłużnym przebiegu; łączy gardło z żołądkiem. Posiada część - szyjną, piersiową i brzuszną Posiada trzy warstwy- śluzówka, mięśniówka i błona surowicza przydanka

Trzy fizjologiczne zwężenia zwężenie górne - w przejściu gardła w przełyk, mięśnie w tym miejscu tworzą czynnościowy mięsień zwieracz górny przełyku zwężenie środkowe - na wysokości rozdwojenia tchawicy w miejscu, gdzie aorta zstępująca od strony lewej i do tyłu, a oskrzele lewe od przodu obejmują przełyk.

Trzy fizjologiczne zwężenia zwężenie dolne - podobnie jak i górne, jest zwężeniem czynnościowym, spowodowanym napięciem mięśni okrężnych, leży około 3 cm powyżej wpustu żołądka. To zwężenie jest nazywane zwieraczem dolnym przełyku - jego zbyt słaby skurcz leży u podstaw zarzucania kwaśnej treści pokarmowej do przełyku (czyli GERD)

Badania diagnostyczne przełyku Skrupulatnie przeprowadzony wywiad z pacjentem Kwestionariusze dotyczące objawów GERD Gastroesophageal Reflux Disease

Badania endoskopowe Endoskopia (tzw. gastroskopia, fiberoskopia). Pozwala ona ocenić intensyfikację choroby, podczas tego badania można pobrać materiał do badania histopatologicznego. Za pomocą tego badania można również zaobserwować dolegliwości takie jak: nowotwór, zapalenie przełyku oraz wrzód i przełyk Baretta, zwężenie przełyku.

Badania endoskopowe Ezofagoskopia - endoskopia przełyku Gastroskopia - endoskopia żołądka, która potocznie jednak oznacza badanie przełyku żołądka i przynajmniej opuszki dwunastnicy Duodenoskopia - endoskopia dwunastnicy Gastroduodenoskopia - endoskopia żołądka i dwunastnicy

Badania diagnostyczne przełyku Gastrobulboskopia - endoskopia żołądka i opuszki dwunastnicy Intestinoskopia -endoskopia jelita cienkiego Panendoskopia - badanie przełyku, żołądka i dwunastnicy za pomocą jednego fiberoskopu

Badania diagnostyczne przełyku Badanie pH - metryczne Jest ono stosowane u chorych u których dolegliwości są znacznie nasilone ale nie ma u nich stwierdzonych zmian endoskopowych, oraz u chorych z nietypowym obrazem klinicznym bądź tych, którzy źle reagują na leczenie. Wykonuje się je w celu ilościowej oceny refluksu. Polega ono na 24 - godzinnym monitorowaniu pH wewnątrz przełyku.

Badania diagnostyczne przełyku 5 cm powyżej dolnego zwieracza przełyku (LES Lower Esophageal Sphinctr) umieszcza się elektrodę pomiarową, która przekazuje informacje do znajdującego się na zewnątrz mikroprocesora. Badanie to jest również zalecane przed operacją aby po jej przebiegu móc ocenić jej skuteczność.

Badania diagnostyczne przełyku Badanie radiologiczne, do którego trzeba niestety wypić baryt, jest przez niektórych uważane za metodę historyczną gdyż dzięki niemu można ocenić jedynie morfologię zwężenia przełyku oraz dużych przepuklin rozworu przełykowego przepony. Jednakże dzięki niemu, można przeanalizować perystaltykę przełyku oraz motoryki i opróżniania żołądka.

Badania diagnostyczne przełyku Manometria przełyku pozwala ocenić podstawowe napięcie spoczynkowego dolnego zwieracza przełykowego, jego odprężenie po akcie połykania oraz przemijające epizody zarzucania treści żołądkowej oraz dokładne ciśnienie LES. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi do manometrii można nawet uzyskać trójwymiarowy obraz LES. Wynik tego badania jest źródłem wyboru techniki zabiegu operacyjnego.

Badania diagnostyczne przełyku Badanie to jest pomocne przy badaniu pH metrycznym, gdyż lokalizuje dolny zwieracz przełyku do umiejscowienia czujnika do badania pH metrycznego. Do tego badania kwalifikuje się chorych bez zmian endoskopowych z objawami dysfagii, przy nieswoistych bólach w klatce piersiowej oraz oczywiście tych, którzy przygotowywani są do operacji.

Badania diagnostyczne przełyku Badanie scyntygraficzne - polega na podaniu choremu niewielkiej ilości substancji promieniotwórczych, radioaktywnego technetu (dawka promieniowania bywa niższa niż w przypadku robienia zwykłego zdjęcia rentgenowskiego) dzięki czemu można prześledzić epizody zarzucania treści żołądkowej do przełyku oraz ewentualne przedostawanie się do dróg oddechowych oraz ocenić czy opróżnianie się żołądka jest prawidłowe.

Badania diagnostyczne przełyku Przy refluksie dwunastniczo - żołądkowo - przełykowym czyli tzw. refluksie mieszanym, w którym zachodzi zarzucanie żołcią i kwaśną treścią żołądka, istotne może być badanie techniką "Bilitec 2000" - system kolorymetrycznego pomiaru, 24- godzinny pomiar stężenia bilirubiny w części przedodźwiernikowej żołądka

Przygotowanie do badań Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań. Przed badaniem nie należy jeść i pić przez co najmniej 6 godzin. Najważniejszym elementem warunkującym prawidłowy przebieg badania jest pozytywne nastawienie pacjenta.

Przygotowanie do badań Badanie może być przeprowadzone tylko u pacjenta dobrze współpracującego z lekarzem. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest również podanie środka uspokajającego. Pacjenci mający protezy zębowe proszeni są o ich usunięcie.

Przygotowanie do badań Należy zdjąć okulary. Po znieczuleniu gardła (zwykle roztworem Lignokainy w aerozolu, której nieprzyjemny smak jest ostatnio niwelowany innymi przyjemnymi w smaku dodatkami) pacjent układa się w pozycji leżącej na lewym boku.

Przygotowanie do badań Możliwe jest także przeprowadzenie badania w innym ułożeniu pacjenta - nawet w pozycji siedzącej. W przypadku gdy pacjent leży na boku ważne jest, aby tuż przed wprowadzeniem przez badającego fiberoskopu trzymał głowę na poduszce całkiem luźno, nie unosił jej do góry i nie wstrzymywał oddechu.

Przygotowanie do badań Następnie badający wprowadza fiberoskop przez usta pacjenta umieszczając pomiędzy jego zębami ustnik z tworzywa sztucznego, który pacjent powinien trzymać zębami do końca badania.

Przygotowanie do badań Podczas całego badania pacjent nie powinien połykać śliny, która spływa swobodnie do miseczki ustawionej poniżej ust, lub na ligninę. Po zakończeniu oglądania badający (endoskopista) wyjmuje fiberoskop a następnie ustnik.

Przygotowanie do badań Pielęgniarka podaje pacjentowi kubek wody do przepłukania ust Wynik badania przekazywany jest w formie opisu. Badanie trwa zwykle kilkanaście minut.

Przygotowanie do badań Po badaniu zalecane jest niespożywanie napojów i posiłków do czasu utrzymywania się znieczulenia tylnej ściany gardła (zwykle do kilkunastu minut po badaniu).

Powikłania Występują bardzo rzadko, może nastąpić: przebicie przewodu pokarmowego, zapalenie śródpiersia, zaostrzenie choroby niedokrwiennej serca

Powikłania Zdarza się, że pacjenci obawiają się zakażenia wirusem zapalenia wątroby lub HIV. Każdy pacjent musi być traktowany jako potencjalne źródło zakażenia. Dlatego Pracownia endoskopii ma obowiązek wykonywania badań sprzętem poddanym po każdym badaniu dezynfekcji. Badanie może być powtarzane wielokrotnie i wykonywane w każdym wieku, także u kobiet w ciąży.

Choroby przełyku

Uchyłki przełyku Często jest wadą rozwojową lub powstaje jako wypuklenie osłabionej mięśniówki; bardzo rzadko jako uchyłki z pociągania przez bliznowaciejące zmiany w sąsiedztwie przełyku. Na ogół nie mają znaczenia dopóki nie osiągną bardzo dużych rozmiarów i wypełniając się pokarmem uciskają na inne narządy.

Uchyłki przełyku objawy Dysfagia Duszność, ucisk w gardle Uczucie bulgotania podczas połykania Cofanie się pokarmu Odruchowy kaszel - możliwość aspiracji treści pokarmowej do tchawicy Nieprzyjemny zapach z ust

Uchyłki przełyku powikłania aspiracyjne zapalenie płuc zapalenia miejscowe perforacje przetoki krwawienia

Leczenie Metoda endoskopowa Metoda operacyjna Uchyłki nadprzeponowe - resekcja Z dojścia nadobojczykowego Z cięcia przez klatkę piersiową

Przełyk Barretta Stan chorobowy polegający na pojawianiu się w błonie śluzowej dolnej części przełyku ognisk metaplazji jelitowej. Przełyk Barretta można uważać za zmianę przedrakową, ponieważ zwiększa ryzyko wystąpienia raka przełyku

Przełyk Barretta Endoskopowy obraz przełyku Barretta, który jest obszarem czerwonej śluzówki.

Oparzenie przełyku: przypadkowe omyłkowe samobójcze

Objawy silny ból od jamy ustnej i gardła rozchodzi się na całą klatkę piersiową zakażenie gorączka, dreszcze, poty przyśpieszenie akcji serca (tachycardia) odwodnienie duszność, wstrząs.

Objawy Gdy pacjent przeżyje pierwszy okres (tzn. gdy nie dojdzie do przedziurawienia przełyku), po 7-10 dniach rozpoczyna się proces postępującego bliznowatego zwężenia przełyku

Rak przełyku Rak płaskonabłonkowy lub gruczolakorak występuje najczęściej po 50 roku życia głównie u mężczyzn. Stany przed rakowe: przełyk Barretta zespół Plummera-Winsona leukoplakie achalazje czynnik sprzyjający: palenie tytoniu.

Rak przełyku Objawy wczesne nowotworu są dyskretne, im większy guz tym większe dolegliwości w tym dysfagia i ból przy jedzeniu, utrata masy ciała, krwawienia. Rak ten daje wcześnie przerzuty do wątroby, płuc, kości.

Choroba refluksowa przełyku GERD Objawy typowe: zgaga ból umiejscowiony za mostkiem kwaśne i puste odbijania nudności zwracanie treści żołądkowej do przełyku kwaśny lub gorzki smak w ustach nieprzyjemny zapach z ust

Choroba refluksowa przełyku GERD Objawy nietypowe - pozaprzełykowe: kaszel duszność bezdech w czasie snu chrypka chrząkanie dławienie w gardle

Choroba refluksowa przełyku GERD częste odkrztuszanie wydzieliny ślinotok uczucie sytości po zjedzeniu niewielkiej ilości pokarmu dyskomfort w górnej części brzucha nadżerki szkliwa zębów.

Choroba refluksowa przełyku GERD Objawy nietypowe - alarmowe (podejrzenie nowotworu): utrudnione przełykanie pokarmów płynnych lub stałych bolesne przełykanie niedokrwistość lub widoczne krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego smoliste (czarne) stolce

Choroba refluksowa przełyku GERD brak apetytu i utrata masy ciała pojawienie się objawów choroby po raz pierwszy po 45 roku życia.

Choroba refluksowa przełyku GERD Powikłania przełykowe: zapalenie przełyku owrzodzenie przełyku pozapalne (trawienne) zwężenie dolnej części przełyku krwawienie z przełyku metaplazja (przełyk) Barretta dysplazja rak przełyku

Choroba refluksowa przełyku GERD Powikłania pozaprzełykowe: niespecyficzne zapalenie krtani przewlekła astma oskrzelowa nawracające zapalenie oskrzeli zachłystowe zapalenie płuc zespół bezdechu sennego.

Choroba refluksowa przełyku GERD Przyczyny: zwiększenie czasu narażenia błony śluzowej przełyku na zarzucaną zwrotnie treść żołądkową przepuklina rozworu przełykowego niewydolność dolnego zwieracza przełyku leki zmniejszające ciśnienie dolnego zwieracza przełyku nieprawidłowa dieta

Choroba refluksowa przełyku GERD opóźnione opróżnianie żołądka (zaburzenia motoryki) ciąża nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego stany po operacjach żołądka i / lub przełyku.

Achalazja choroba polegająca na niemożności rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku w wyniku zaburzenia funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego

Achalazja przyjmowany pokarm gromadzi się w przełyku i nie przechodzi do żołądka (lub przechodzi z dużą trudnością) następuje poszerzenie przełyku, dochodzi do zaburzeń połykania.

Achalazja Zdjęcie rtg przełyku po podaniu papki barytowej; widać słup środka cieniującego i objaw "dzioba ptaka"

Achalazja leczenie dieta rozdrobniona lub papkowata unikanie stresów spanie w pozycji półsiedzącej - zapobieganie zachłyśnięciu leczenie endoskopowe

Achalazja leczenie mechaniczne poszerzanie przełyku wstrzyknięcie toksyny botulinowej leczenie operacyjne - operacja Hellera- wycięcie podłużnego pasma warstwy mięśniowej okrężnej w okolicy wpustu, powodujące jego poszerzenie akupunktura(działa rozkurczowo)

Żylaki przełyku Powstają w wyniku długotrwałego zwiększenia ciśnienia krwi w podśluzówkowym splocie przełykowym, co prowadzi do ich znacznego poszerzenia. Występują najczęściej w przebiegu marskości wątroby zakrzepicy żyły wrotnej.

Żylaki przełyku Nie sprawiają dolegliwości Mogą być źródłem groźnych dla życia krwotoków.

Żylaki przełyku Ezofagoskopia

Żylaki przełyku Sonda Sengstakena

Postępowanie Tamowanie krwawienia z żylaków przełyku podczas badania endoskopowego polegające na wstrzyknięciu do nich środka powodującego ich zamknięcie lub na założeniu na nie specjalnej uciskającej gumki. Podobne metody stosowane są w endoskopowym tamowaniu krwawienia z wrzodu trawiennego żołądka lub dwunastnicy

Postępowanie Założenie sondy Sengstakena, która składa się z wprowadzanej do przełyku i żołądka giętkiej rurki zaopatrzonej w baloniki, które po wypełnieniu powietrzem (napompowaniu) mechanicznie uciskają krwawiące żylaki przełyku, zwykle prowadząc do zatamowania krwawienia

Postępowanie Leczenie operacyjne w ostrym krwawieniu z przewodu pokarmowego stosuje się stosunkowo rzadko, zwykle w sytuacji gdy krwawienie utrzymuje się mimo leczenia zachowawczego i zagraża życiu chorego, lub w przypadku, gdy chory nie wyraża zgody na przetoczenie krwi.

Problemy pielęgnacyjne Dysfagia - wyjaśnienie nowego sposobu przyjmowania pokarmów, bardzo małe kęsy dokładne żuć do utworzenia papki, forma płynna, buliony, soki, sproszkowane produkty, pozostanie po jedzeniu w pozycji siedzącej przez około 2 godz., sonda do żołądka

Problemy pielęgnacyjne Ślinotok - obserwacja, udokumentowanie w karcie bilansu płynów, zachęcanie do prób połykania śliny,umożliwienie odpluwania śliny, higiena odpluwania, leki antycholinergiczne (atropina, hioscyna -TTS plastry), przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe

Problemy pielęgnacyjne Ryzyko aspiracyjnego zapalenia płuc - pozycja wysoka, półwysoka, rehabilitacja oddechowa, higiena odpluwania, higiena jamy ustnej, odsysanie ssakiem.

Problemy pielęgnacyjne Zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej a następnie niedożywienie - badania, pomiar masy ciała codziennie rano, na czczo, po opróżnieniu pęcherza, w pantoflach i w piżamie, odnotowanie w dokumentacji, bilans płynów, sonda, gastrostomia, żywienie dożylne.

Problemy pielęgnacyjne Nieprzyjemny zapach z ust - toaleta jamy ustnej miękką szczoteczką, płukanie jamy ustnej płynami antyseptycznymi, bezalkoholowymi, każdy posiłek winien być zakończony wypicie wody, ssanie kostek lodu, stosowanie gumy do żucia bez cukru, kontrola pod kątem pojawienia się grzybicy.

Problemy pielęgnacyjne Niepokój związany z diagnostyką - prowadzenie rozmów na tematy niepokojące, przygotowanie do badań, okazanie zrozumienia.

Problemy pielęgnacyjne Ryzyko powstania odleżyn - zmiana poz. co 2 godz., codzienna toaleta, obserwacja skóry wg. Skali Norton, Waterloo, CBO, Braden, zastosowanie udogodnień, zapobieganie odleżynom, dieta wysokoenergetyczna i wysokobiałkowa. Skala Norton

Stan fizyczny Stan psychiczny Aktywność fizyczna Zdolność poruszania się Nietrzymanie stolca/moczu dobry (4)czujny (4) chodzi sam (4) pełna (4)nie (4) dość dobry (3) apatyczny (3) z pomocą (3)lekko ograniczona (3) sporadycznie (3) zły (2) splątany (2) siedzi (2)bardzo ograniczona (2) nietrzymanie moczu (2) bardzo zły (1) zamroczon y (1) brak (1) nietrzymanie stolca (1)

Problemy pielęgnacyjne Możliwość wystąpienia krwawienia po endoskopowym założeniu protezy - monitoring RR, AS, oddechy, temp, pozycja wysoka, półwysoka, dieta ścisła, obserwacja śliny, koloru podbarwienia krwią, picie chłodnych obojętnych płynów w obecności lekarza

Problemy pielęgnacyjne Uczucie ciala obcego w klatce piersiowej, duszność - wyjaśnienie powodu, ucisku zakończeń nerwowych przez protezę, leki uspokajające,

Problemy pielęgnacyjne Możliwość wystąpienia ponownych objawów dysfagii w wyniku przerośnięcia protezy samorozprężalnej lub siatkowej - obserwacja, stosowanie innych metod karmienia, przygotowanie do dewitalizacji tkanek rakowych techniką koagulacji argonowej.

Przygotowanie do gastroskopii Pacjent ma być na czczo. Przed planowanym zabiegiem należy wykonać następujące badania: oznaczenie grupy krwi, morfologii, układu krzepnięcia, jonogramu, diastazy, mocznika/kreatyniny, ultrasonografii jamy brzusznej oraz badania rentgenowskiego klatki piersiowej. W uzasadnionych przypadkach konieczne jest wykonanie bronchoskopii i spirometrii.

Przygotowanie do gastroskopii Po wykonaniu zabiegu pacjent pozostaje w oddziale szpitalnym na około 24 godzinnej obserwacji. W większości przypadków pacjenci w pierwszej dobie po zabiegu wypisywani są do domu lub przekazywani do macierzystych oddziałów szpitalnych celem dalszego leczenia.

Przygotowanie do gastroskopii Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np. nadciśnienie tętnicze, choroby serca, padaczka i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną dawkę leku popijając niewielką ilością wody.

Przygotowanie do gastroskopii Osoby chorujące na cukrzycę powinny dodatkowo skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania oraz poinformować o cukrzycy endoskopistę Osoby przyjmujące leki obniżające krzepliwość krwi (np. acenocumarol, sintrom, ticlid lub aspiryna, acard, acesan i inne) powinny przerwać ich stosowanie na 7 dni przed badaniem;

Przygotowanie do gastroskopii Konieczna może być zamiana tych leków na heparynę niskocząsteczkową (np. Fraxiparyna, Clexane).

Przygotowanie do gastroskopii Pacjent ma przy sobie własną dokumentację medyczną - karty wypisowe z leczenia szpitalnego, opisy poprzednio wykonanych badań endoskopowych, EKG, echokardiografia. Pacjenci powinni dokładnie znać nazwy i dawki przyjmowanych leków lub posiadać ich spis. Wskazane jest zabranie ze sobą tych leków.

Choroby żołądka

Choroba wrzodowa żołądka Objawy: ból i dyskomfort ból w nadbrzuszu (górnej części brzucha) ból występujący krótko (1 -3 godz. po posiłku) ból ustępujący po posiłkach ból nocny, okresowo nasilający się ból ustępujący po środkach neutralizujących żołądkowy kwas solny

Choroba wrzodowa żołądka utrata apetytu nudności wymioty odbijanie zgaga niestrawność

Objawy alarmowe podejrzenie nowotworu niedokrwistość krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego smoliste (czarne) stolce utrata masy ciała wyczuwalny guz w jamie brzusznej pojawienie się objawów choroby po raz pierwszy po 45 roku życia.

Przyczyny zakażenie bakterią Helicobacter pylori leki, przede wszystkim tzw. niesteroidowe leki przeciwzapalne stres

Przyczyny pokarmy, które zwiększają wydzielanie soku żołądkowego (owoce cytrusowe, kwaśne soki, pikantne potrawy) używki: palenie tytoniu, picie kawy (także bezkofeinowej) i alkoholu guz lub uszkodzenie mózgu (wrzód Cushinga).

Choroba wrzodowa dwunastnicy ból i dyskomfort w nadbrzuszu (górnej części brzucha) głodowy - występujące na czczo i ustępujące po posiłkach występujący krótko (30 minut) po posiłkach nocny okresowo nasilający się

Choroba wrzodowa dwunastnicy ustępujący po środkach neutralizujących żołądkowy kwas solny zwiększony apetyt utrata apetytu

Choroba wrzodowa dwunastnicy nudności wymioty odbijanie zgaga nietolerancja tłustych posiłków zaparcia stolca.

Powikłania choroby wrzodowej krwawienie z owrzodzenia niedokrwistość przedziurawienie (perforacja) owrzodzenia.

Rak żołądka Często przebiega z niejasnymi dolegliwościami w nadbrzuszu. Nowotwory złośliwe żołądka są bardziej podatne na leczenie chirurgiczne. Odpowiednie badania przesiewowe i wcześniejsze rozpoznanie poprawiają wyniki zabiegu, a chemioterapia może wydłużyć okres przeżycia.

Objawy niejasne dolegliwości brzuszne brak apetytu, utrata masy ciała wymioty fusowate dysfagia bezkwaśność. do ustalenia rozpoznania niezbędne jest wykonanie gastroskopii, licznych biopsji i badania cytologicznego.

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego Procedura przygotowania - psychiczne, fizyczne, dietetyczne, farmakologiczne

Problemy pielęgnacyjne Ryzyko powikłań ze strony układu krążenia - monitoring RR, ASM, temp, oddech Bilans wodno-elektrolitowy Obserwacja diurezy Kontrola stanu opatrunku Kontrola drenażu z rany Drożność sondy żołądkowej lub dojelitowej

Problemy pielęgnacyjne Dolegliwości bólowe - leki przeciwbólowe zgodnie z kartą zleceń, obserwacja reakcji pacjenta na środki przeciwbólowe, gimnastyka oddechowa po podaniu leków przeciwbólowych, zastosowanie działań niefarmakologicznych w celu podwyższania progu bólowego np. zmiana pozycji, napinanie powłok brzusznych, pozycja półwysoka

Problemy pielęgnacyjne Nudności i wymioty - sonda obarczająca do żołądka, monitoring treści żołądkowej, higiena otoczenia, wietrzenie sali, zalecanie głębokich oddechów, obecność pielęgniarki w czasie wymiotów, pozycja półwysoka, kontrola elektrolitów i poziomu cukru u chorych z cukrzycą

Problemy pielęgnacyjne Możliwość wystąpienia powikłań ogólnoustrojowych w okresie pooperacyjnym z powodu niedożywienia i obniżonej odporności Utrudniony proces gojenia rany Infekcja rany Infekcja górnych dróg oddechowych Infekcja dróg moczowych

Problemy pielęgnacyjne Możliwość niedożywienia - podawanie preparatów odżywczych wg zleceń, obserwacja objawów nietolerancji wchłanianych preparatów np. wzdęcia biegunki, kontrola poziomu ustawienia sondy (niedopuszczenie do przesunięcia na wysokość zespolenia)

Problemy pielęgnacyjne Możliwość wystąpienia powikłań związanych z sondą żołądkową lub dojelitową - toaleta jamy nosowej, zastosowanie środków znieczulających lidokaina oraz środków zabezpieczających błonę śluzową nosa maść witaminowa, toaleta jamy ustnej, mikroklimat, gimnastyka oddechowa

Problemy pielęgnacyjne Możliwość zakażenia dróg moczowych - procedura cewnika Foleya, higiena krocza, zastosowanie środków diuretycznych i odkażających drogi moczowe, higiena odbytu po oddaniu stolca

Problemy pielęgnacyjne Możliwość zakażenia rany operacyjnej - obserwacja i wykonanie zmiany opatrunku z zachowanie zasad aseptyki zależne od przesiąkania wydzieliną z rany, kontrola drożności drenów, szczelności ze zbiornikiem redonem, dokumentowanie jej ilości i zabarwienia, zabezpieczenie skóry i drenów jałowymi gazikami, opisanie drenów

Problemy pielęgnacyjne Możliwość rozejścia się rany - wykonanie próby szczelności zespolenia przed wprowadzenie diety doustnej, przygotowanie i podanie do wypicia 20 ml 1% roztworu Methyleum Coreuleum, obserwacja wydalania barwnika, jeśli pojawi się w drenach bądź w wydzielinie opatrunku świadczy o powikłaniu, podciąganie drenów, obserwować objawy zapalenia otrzewnej, zastosowanie pasa przeciwprzepuklinowego

Problemy pielęgnacyjne Pionizacja w trzeciej dobie Chodzenie w czwartej dobie Profilaktyka przeciwzakrzepowa Edukacja w temacie biegunek i zaparć Stworzenie poczucia bezpieczeństwa Umożliwienie kontaktu z rodziną