Astrofizyka z elementami kosmologii Temat 02: Obserwacje astronomiczne T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Tel 061 829 2778 Kom 607 737 620 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Dzisiejsze prezentacje: 17 marzec 2009 1. Magdalena Chrabąszczewska Temat: Astronomowie starożytni 2. Zuzanna Kabacińska Temat: Mikołaj Kopernik 3 Szymon Murawski Temat: Misja kosmiczna Gaja Uwaga! Czas prezentowania nie może przekroczyć 13 minut. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Natura obserwabli astronomicznych W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 7.03.09 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 4 4

100=1 101=10 10? 102=100 ~103=1000 104 = 10 000 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 5

T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 7.03.09 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 6 6

7.03.09 Zjawisko meteoru Energia kinetyczna super bolidów  energii wybuchów jądrowych 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 7 7

2017-04-17 Przebieg zjawiska bolidów, czyli rezultatów oddziaływań z cząsteczkami atmosfery dużych meteoroidów (1-10 metrów), Jego różnorodność umożliwia klasyfikację tych ciał, scharakteryzować ich własności fizyczne i chemiczne. Jest to Kluczowe dla poznania różnorodności populacji małych ciał Układu Słonecznego. Jak dotąd nie mamy zbyt wiele Danych obserwacyjnych umożliwiających opis zderzeń dużych ciał z planetami. Dlatego każdy przypadek takiego zderzenia ma duże znaczenie dla pogłębienia znajomości tego typu zjawisk. W 1994 roku Departament Obrony USA ujawnił uzyskane z pomocą militarnych satelitów obserwacje jasnych bolidów. W okresie 1975-92 zarejestrowano 136 przypadków atmosferycznych wybuchów superbolidów o energii > 1 K TNT. Rzeczywista liczba takich zjawiska jest przynajmniej 10 razy większa. Obserwacje bolidów są ważne dla zrozumienia dlaczego powodujące te zjawiska meteoroidy rozpadają się przy ciśnieniu dynamicznym wyraźnie niższym od ich wytrzymałości mechanicznej? Meteoryt Peekskill rozpadł się pod wpływem ciśnienia 0.7-1.0 MPa, a tymczasem jego wytrzymałość mechaniczna wynosi 30 MPa. Jest to istotny problem, albowiem pozwala jego rozwiązanie pozwoli ustalić jakie meteoroidy mogą dotrzeć do powierzchni ziemi, co z kolei umożliwia wiarygodną ocenę zagrożenia ze strony małych ciał. Bolidy 1-10 m średnicy 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Spadek meteorytu Peekskill H6 7.03.09 Spadek meteorytu Peekskill H6 Piątek, imieniny Arnolda, Bogdana Vinf=14.7 km/sec, H=3.4 do horyzontu, Vg=10.1 km/s. Pierwsza obserwacja h=46.4 km, Przelot trwal 40 s, obserwowana trajektoria ok. 700 km fragmentacja rozpoczęła się na h=41.5 km, odłamki (70 sztuk) rozproszyły się na 20 km w powietrzu, na powierzchni ziemi w elipsie 80x15 km Wysok 30 km, predkość końcowa 3 km/sec, lot bez ablacji, bez zjawiska bolidu ~50 km. Uderzenie w samochód z 80 m/s Orbita: e=0.41, a=1.5, q=0.89, peri=308 node=17, i=5, T=1.82 Masa 12kg leciał od Kentucky do NY Wytrzymałość mechaniczna 30 Mpa, fragmentacja zaczęła się przy 0.7-1. Mpa ? Za uszkodzony samochód uzyskano ja niosą wieści od 10-69 tys. USD. Patrz Nature 367, 1994 Feb 17 pp 624-626 1992, październik 9, 23:48 UT 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 9 9

Obserwacje TV meteorów T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 10

Automatyczna Kamera Bolidowa (Ondrejov)‏ 7.03.09 Automatyczna Kamera Bolidowa (Ondrejov)‏ Optyka – 3.5/30 mm Zeiss Distagon Błona fotograficzna 9x12cm (32 sztuki ładowane automatycznie, 100-200 ASA) Obraz nieba ma 8cm rozdz 8 minut kątowych, czułość do –4mag 1-2 ekspozycji w ciagu nocy. Kamera posiada własny komputer kontrolujący jej pracę zgodnie z ustalonym planem, warunkami atmosferycznymi (opady, temperatura, wiatr). (Krytyczna temperatura od –30 stopni C.)‏ Komputer można podłączyć via modem do sieci internetowej, co pozwala na zdalne sterowanie pracą kamery, na dwustronną komunikację. Aktualne wersje kamer posiadają możliwość wysyłania SMS-ów. Zasilanie 220 V/50 Hz 110 V/60 Hz, jeśli nastąpi awaria zasilania, system zabezpieczający umożliwia dokończenie ekspozycji, zamknięcie pokryw kamery etc. Po przywróceniu zasilania, kamera ma zdolność ponownego automatycznego uruchomienia. Automatykę można odłączyć jeśli chcemy by kamera pracowała w trybie obsługi ręcznej. Fot. P. Spurny 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 11 11

Sieć kamer bolidowych © Pracownia Komet i Meteorów 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 12

Obserwacje bazowe meteorów 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 13

T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 14

Wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... . 7.03.09 Wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... . wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... . This image from NASA's Hubble Space Telescope shows for the first time the inner region of a 200-billion mile diameter dust disk around thestar Beta Pictoris. This region has long been hidden from ground-based telescopes because of the glare from the central star. The disk is slightly warped. If the warp were there when the star formed, it would long since have flattened out, unless it is produced and maintained by the gravitational pull of a planet. The suspected planet would dwell inside a five-billion mile diameter clear zone inside the inner edge of the disk. Top This is a visible light image of the disk, which appears spindle-like because it is tilted nearly edge- on to our view. The disk is made up of microscopic dust grains of ices and silicate particles, and shinesby reflected light from the star. This image indicates that the central clearing is occupied by one or more planets which agglomerated out of the disk and then swept out smaller particles. The bright star, which lies at the center of the disk, is blocked out in this image. Bottom False-color is applied through image processing to accentuate details in the disk structure. Hubble reveals that the pink-white inner edge of the disk is slightly tilted from the plane of the outer disk (red-yellow-green) as identified by a dotted line. A simple explanation is that a large planet is pulling on the disk. It is not possible to see the planet directly because it is close to the star, and perhaps a billion-times fainter. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 15 15

COBE/DIRBE - obraz nieba w podczerwieni 7.03.09 Pył międzygwiazdowy w otoczeniu płaszczyzny Galaktyki Zodiakalny pył w otoczeniu płaszczyzny ekliptyki COBE/DIRBE image of the infrared sky. The S-shaped blue streak is the zodiacal light in the plane of our Solar System. COBE/DIRBE - obraz nieba w podczerwieni 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 16 16

Interstellar Dust-Bunnies of NGC 891 7.03.09 Gwiazdy i pył w Koronie Południowej © WIYN, Inc., 3.5-m WIYN Telescope Stars and Dust in Corona Australis Interstellar Dust-Bunnies of NGC 891 © Loke Kun Tan 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 17 17

Rozpad komet i planetoid Olsztyn 27.06.2008 Rozpad komet i planetoid 1/P Halley 73P/Schwassmann 3 Zderzenie małych planet C/1999 S4 Symulacja z pracy Patricka, 100 km asteroidy 5km/s 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 18

Kratery na powierzchni komety 81P/Tempel 7.03.09 Kratery na powierzchni komety 81P/Tempel Głazy na powierzchni planetki 433 Eros Mimas, 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 19 19

2017-04-17

Ruch komet i planetek NEA Poznan 16.20.2008 Ruch komet i planetek NEA Apophis średnica 0.380 km Opis ruchu ciał względem Śłońca elementy orbity: a, e, w, W, i, T

Pochodzenie strumieni meteoroidów Wyrzutu materii kometarnej Bilans energii Giotto mission ESA 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Fizyka wyrzutu materii kometarnej Siły działające na meteoroid 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Fizyka wyrzutu materii kometarnej Formuła na szybkość wyrzutu meteoroidu, (m/sek) 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Szybkości wyrzutu meteoroidów Szybkości orbitalne komet ~40 km/sek 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Powstanie strumienia meteoroidowego Faza I. Rój meteoroidów 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ewolucja strumienia meteoroidowego Faza II. Strumień meteoroidów 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Strumień meteoroidów Kwadratydy 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Natura obserwabli astronomicznych Cząsteczki, bryłki materii pozaziemskiej: do niedawna jedyne źródło materii kosmicznej materia badana w laboratoriach fizyko-chemicznych metodami typowymi dla fizyki i chemii jak dotąd obserwacje tych obiektów niewiele wniosły do współczesnego obrazu Wszechświata 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Widmo mas obiektów we Wszechświecie 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Natura obserwabli astronomicznych W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Cząsteczki elementarne W przestrzeni około ziemskiej obserwowane są jądra atomowe, cząstki elementarne jak protony, elektrony … neutrina Materią tą zajmuje się fizyka promieniowania X. Niełatwo jest wyznaczyć trajektorię tych cząstek. Wiemy, że jednym z ich źródeł jest Słońce. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Zorza polarna. Kwiecień, 2000. 2017-04-17 Wiatr słoneczny - jądra atomowe, - cząstki elementarne: protony, elektrony, neutrina © Wojciech Bryś Wojciech Bryś, Tessar 45/2.8 20-30 sek 200 ASA godz 22:00, 2000.04.06 Zieleń to świecenie pobudzonego tlenu (znajduje się w niższych warstwach) Czerwono świeci wzbudzony wodór. Mechanizm świecenia podobny do świecenia neonów: wysoko próżniowe wyładowania. Wiatr słoneczny wydostaje się z okolic fotosfery przez dziury koronowe (linie pola magnetycznego są tam otwarte), wiatr pędzi z szybkością 450 km/sek, Uderza w ziemską magnetosferę, w okolicach biegunów magnetycznych (otwarte linie pola H) dostaje się do atmosfery Ziemi. Zorza polarna. Kwiecień, 2000. Golęczewo k. Poznania

Efekt działania wiatru słonecznego 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Detecting Neutrinos Neutrinos Super Kamiokande Mozumi Mine, Japan 50,000 tons of water 40 meters

Neutrina słoneczne – detektor Super-Kamiokande Widok Słońca w neutrinach. Pole widzenia 90x90 stopni Rezultat 500 dniowych obserwacji

Sonda Genesis, cel - pobranie próbek The Genesis spacecraft was the first ever attempt to collect a sample of solar wind, and the first "sample return mission" to return from beyond the orbit of the Moon. It was launched on August 8, 2001, and crash-landed on September 8, 2004 after a design flaw prevented the deployment of its drogue parachute. The crash contaminated many of the sample collectors, but subsequent processing was able to isolate useful samples, and as of March 2008 all of the mission's major science objectives are expected to be achieved successfully.[ Sonda Genesis, cel - pobranie próbek z wiatru Słonecznego i dostarczenie ich na Ziemię. (2001-2004) 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Planowane przechwycenie sondy Genesis 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Natura obserwabli astronomicznych W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. Współczesny obraz Wszechświata, współczesna kosmologia głównie opiera się na obserwacjach promieniowania elektromagnetycznego docierającego z kosmosu w okolice Ziemi. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Promieniowanie EH 2017-04-17 Ciąg przemieszczających się zaburzeń elektrycznych i magnetycznych Promieniowanie E-H można wykryć w wyniku jego oddziaływania z materiałami jakie napotyka na swej drodze. Energia promieniowania transformowana jest w inną postać dogodną do ilościowego określenia.

Promieniowanie EH Natura falowo-korpuskularna Dla fali płaskiej mamy: 2017-04-17 Promieniowanie EH x Natura falowo-korpuskularna Dla fali płaskiej mamy: E0, , c, ν,  są stałymi; t oznacza czas, x – współrzędna przestrzenną mierzoną wzdłuż kierunku rozchodzenia się światła.

2017-04-17 Promieniowanie EH fala EH rozprzestrzenia się z szybkością v charakterystyczną dla danego ośrodka częstość promieniowania ν jest dla danej fali wielkością stałą długość fali λ jest zależna od ośrodka, przez który fala E-H przechodzi dla próżni, analogiczny związek ma postać E0, , c, ν,  są stałymi; t oznacza czas, x – współrzędna przestrzenną mierzoną wzdłuż kierunku rozchodzenia się światła. w próżni szybkość propagacji fali E-H wynosi c i jest fundamentalną stałą fizyczną

Właściwości propagacyjne ośrodka charakteryzowane są stosunkiem: n - współczynnik załamania ośrodka, ε - przenikalność dielektryczna ośrodka, μ - przenikalność magnetyczna ośrodka. Własności kwantowe promieniowania reprezentuje formuła: h - stała Plancka m – masa fotonu 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Oprócz energii, fotonom można przypisać odpowiadającą im temperaturę: gdzie k - stała Boltzmana. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Widmo fal elektromagnetycznych Pasmo Długość fali Częstość (Hz) Energia (J) Tempera. (K) Gamma < 0.1 nm >3 ·1018 >2 ·10-15 >108 Rentgenowskie 0.001-100 nm 3·1020 - 3· 1015 2 ·10-13 - 2 ·10-18 1010 – 105 Ultrafioletowe 10-300 nm 3 ·1016 - 1015 2·10-17 - 7·10-19 106 -5 ·104 Optyczne 300 nm-1μ m 1015 - 3 ·1014 7·10-19 - 2·10-19 5·104 – 104 Podczerwone 1 μm-1 mm 3·1014 - 3·1011 2·10-19 - 2·10-22 104 – 10 Mikrofalowe 1 mm-3 cm 3·1011 - 1010 2·10-22 - 7·10-24 10 - 0.5 Radiowe 1 mm-30 m 3·1011 - 107 2·10-22 - 7·10-27 10 - 5·10-4 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Okna atmosferyczne 5000 A - okno wizualne 1 m - okno radiowe. 100 m - w wysokich górach możemy rejestrować promieniowanie podczerwone 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Natura obserwabli astronomicznych 2017-04-17 Natura obserwabli astronomicznych bryłki materii kosmicznej meteoroidy, mikrometeoroidy, cz. Brownlee jądra atomowe, cząstki elementarne: elektrony, protony, jądra atomowe, ... promieniowanie E-H kierunek propagacji, położenie obiektu: astrometria, astronomia pozycyjna, energia, jasność obiektu: astrofizyka, fotometria, spektroskopia polaryzacja: astrofizyka Obserwacje promieniowania EH dostarczają ok. 95% informacji wykorzystanej do konstrukcji Modelu Wszechświata.

Natura obserwacji astronomicznych Obserwacje promieniowania E-H zawsze dokonywane są z pomocą zestawu urządzeń będących układem typowego przetwornika. Każdy przetwornik oddziałuje z odbieranym sygnałem, wskutek czego część energii sygnału zostaje stracona, a jednocześnie sygnał ulega modyfikacji - zniekształceniu 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Konieczne są: W tym celu: kalibracja narzędzia obserwacyjnego, opracowanie obserwacji W tym celu: Obserwator wyznacza poprawki do rejestrowanego sygnału, czyli określa wszystkie istotne błędy systematyczne. Zniekształcenia sygnału o charakterze losowym opracowuje za pomocą statystyki matematycznej. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Obserwacje wykonywane na powierzchni Ziemi Dodatkowe zniekształcenia sygnału: oddziaływanie atmosfery; propagacja promieniowania E-H przez zmienny ośrodek ruch Ziemi (obserwatora); wpływa na rejestrację kierunku propagacji promieniowania E-H zmienność układu odniesienia, w którym dokonywane są obserwacje 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Atmosfera Ziemi Średnica Ziemi = 12756 km Wysokość jonosfery = 350 km Grubość troposfery przyjaznej dla człowieka = 7-8 km, 0.0006 rozmiarów Ziemi 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Atmosfera Ziemi T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Straty energii, ekstynkcja : absorbcja, rozpraszanie 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ekstynkcja, straty energii Straty energii ~25% Stopień absorbcji zależy od liczby molekuł znajdujących się na drodze promieniowania. Oznacza to, że absorbcja energii świetlnej danej gwiazdy zmienia się wraz z wysokością gwiazdy nad horyzontem (rys. 6). Minimalną wartość ma miejsce w kierunku zenitu, ale nawet wówczas tracimy ~25% promieniowania. Pomiary jasności wymagają więc sporej ostrożności, zwłaszcza kiedy dokonywane są metodą względną a brane pod uwagę gwiazdy znajdują się na wyraźnie różnych wysokościach. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Kierunku propagacji fali EH Refrakcja, zmiana Kierunku propagacji fali EH 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Refrakcja. Model płaskiej atmosfery 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ekstynkcja i refrakcja chwilowe = Scyntylacje i seeing Lokalne zmiany temperatury w zawirowaniach turbulencyjnych powodują powstanie obszarów o nieco innych współczynnikach załamania. Stąd różne fragmenty wiązki światła gwizdy doznają w atmosferze przypadkowych zmian kierunku propagacji. W konsekwencji pewna część energii, wskutek chaotycznego załamania wiązki, nie dostaje się do pola widzenia teleskopu powodując spadek zebranej energii. Gdy wskutek sprzyjającego załamania do teleskopu dostanie się więcej energii, obserwujemy wzrost jasności. W rezultacie mamy do czynienia z szybkimi fluktuacjami jasności. Dlatego wyznaczane jasności gwiazd brane są jako wartości średnie z tego scyntylacyjnego szumu. Scyntylacje występują także w paśmie radiowym, ich przyczyną są niejednorodności w jonosferze. Turbulencje w atmosferze Ziemi wpływają na jakość teleskopowego obrazu gwiazdy. Zjawisko to nazywamy angielskim słowem "seeing". Rozumiemy przez nie trójwymiarowy ruch obrazu gwiazdy (obraz porusza się w płaszczyźnie ogniskowej lub ucieka z niej) jak i szybkość zmian jasności gwiazdy (scyntylacje). 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

refrakcja jonosferyczna Pasmo radiowe, refrakcja jonosferyczna W paśmie radiowym energia promienista absorbowana jest podczas przejścia promieniowania przez aktywną elektrycznie jonosferę, oraz przez troposferę. Wpływ jonosfery mocno zależny jest od jej stanu, na który wyraźny wpływ ma aktywność Słońca. W warstwach niższych fale radiowe są tłumione przez obfite w wilgoć chmury, pas wodny i tlen. Są to czynniki zależne od warunków meteorologicznych. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ruch obserwatora a kierunek propagacji fali E-H Kierunek przyjścia fotonów ulega także zmianom z powodu ruchu obserwatora w przestrzeni kosmicznej Zmiany te wiążą się ze zjawiskami aberracji i paralaksy kierunku propagacji promieniowania G’ G 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii Wideo Massimo Mogi Vicentini

Ruch obserwatora a kierunek propagacji fali E-H Ruchomy obserwator Aberracja kierunku propagacji fali EH: Δθ = ΔθI + ΔθII Wideo Massimo Mogi Vicentini 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Fizyka precesji LS i nutacji osi rotacji bryły Ziemi 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Precesja Luni-Solarna osi rotacji bryły Ziemi 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ruch układu odniesienia: precesja i nutacja Biegun świata P z epoki T0 przesunął się do położenia P1. Odpowiednie zmiany położenia punktu równonocy to: ϒ do ϒ1. Tempo ruchu punktu równonocy wynosi ~50’’/rok. Precesja Luni Solarna: - ruch bieguna świata i punktu równonocy wokół bieguna ekliptyki. - ruch układu odniesienia jako całości. Nutacja: wahania prawdziwego bieguna świata (±9’’) wokół trajektorii średniego bieguna. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Ruch układu odniesienia: precesja planetarna Biegun ekliptyki K z epoki T0 przesunął się do położenia K1. Ruch bieguna ekliptyki pociąga zmiany położenia punktu równonocy z ϒ do ϒ1. Tempo ruchu punktu równonocy wynosi ~0.5’’/rok. Precesja planetarna: - ruch bieguna ekliptyki i punktu równonocy wokół bieguna świata, - ruch układu odniesienia jako całości. Ekliptyka i jej bieguny zmieniają swoje położenie w wyniku perturbacji planet na ruch układu Ziemia Księżyc. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Kalibracja, opracowanie obserwacji astronomicznych Obserwacje fotometryczne (energia promieniowania EH): - błędy instrumentalne, - uwzględnienie ekstynkcji atmosferycznej, - statystyczne metody opracowania pomiaru. Obserwacja kierunku przyjścia prmomienowania EH: - błędy instrumentalne, instrumentalny profil, - refrakcję astronomiczną, - aberracje (dobową, roczną, planetarną), - paralaksę (dobową, roczną, wiekową), - precesję i nutację, - statystyczne metody opracowania pomiarów, - inne zagadnienia np. zagadnienie skali czasu. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Obserwacje astronomiczne: cele - mapy sfery niebieskiej, - katalogi współrzędnych gwiazd: fundamentalne, względne, katalogi fundamentalne definiują układ odniesienia, - ruch ciał (efekt Dopplera, zmiany położeń ciał niebieskich), - masy gwiazd (ruchy gwiazd w układach podwójnych) - odległości do gwiazd (paralaksy trygonometryczne). - liniowe rozmiary ciał niebieskich, - skład chemiczny (spektroskopia), - zastosowania praktyczne: nawigacja, GPS, sondy, - zastosowania mniej praktyczna: kosmogonia, kosmologia. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Dziękuję za uwagę T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

Najbliższe prezentacje studenckie: 24 marzec 2009 1. Mruczkiewicz Michał Temat 4: Zegar atomowy 2. Ciszewski Paweł Temat 6: Zaćmienia Słońca i Księżyca 3. Zimorski Szymon Temat 5: Gwiazdy podwójne 4. 5. 6. Uwaga! Czas prezentowania nie może przekroczyć 13 minut. 2017-04-17 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii