PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I KALKULACJA CENOWA Kalkulacja przebiega na trzech etapach czasowych. Pierwszym: obserwacja cen przeszłych. Drugim: obserwacja ofert cenowych (ceny teraźniejsze). Trzecim: kalkulacji ex post (wyliczenia wartości po podjętej decyzji). Decyzja jest podejmowana zanim zysk i strata zostaną osiągnięte (niepewność). Kalkulacja wymusza presję sanacyjną.

ZYSK I PROCENT NA KAPITALE Procent jest zarobkiem, który ledwie utrzymuje „wartość pieniądza w czasie”. Pozwala uaktualnić posiadany kapitał o upływ czasu. W równowadze stopa zwrotu jest wszędzie taka sama (ponieważ nie ma niepewności). W równowadze nie istnieją błędy inwestycyjne, w związku z czym nie istnieje w ogóle kwestia sanacji. Zyski i straty są odchyleniami od standardowej stopy zwrotu.

KAPITAŁ I FINANSOWANIE Ponieważ stopa zwrotu nie jest gwarantowana na rynku istnieje arbitraż kapitałowy. Inwestycje są podejmowane nie tylko ze względu na oszczędność, ale także „ryzyko”. Kapitalista może żądać wyższych stóp zwrotu niż ta „standardowa”. Firma może być finansowana kapitałem „własnym”, lub kapitałem „zewnętrznym”.

CELE PRZEDSIĘBIORCZE PRZY RÓŻNYCH METODACH FINANSOWANIA W wypadku finansowania kapitałem własnym celem jest osiągnięcie co najmniej zysku księgowego. W wypadku finansowania kapitałem obcym celem jest osiągnięcie co najmniej zysku ekonomicznego. Księgowy to czysta pieniężna nadwyżka. Ekonomiczny to na tyle duża księgowa nadwyżka, aby spłacić kapitał obcy.

Lewar. Finansowanie kapitałem zewnętrznym to finansowanie długiem. Celem staje się nie tylko produkcja na nadwyżkę, ale produkcją na nadwyżkę plus koszty finansowania. Groźba upadłości i konieczności sanacji jest większa w wypadku zewnętrznego finansowania. Upadłość i sanacja może stać się problemem makroekonomicznym (Richard Koo balance sheet recession ). Czy dług jest ekonomicznie nieefektywny? Nie, jeśli uznamy kapitał za dobro produktywne (Frank Knight). Problem

KSIĘGOWE PODEJŚCIE Aktywa, czyli majątek mają pracować na rzecz zwrotu dla kapitału. Pasywa obejmują kapitał własny i obcy. W wypadku dominacji kapitału własnego cała księgowa nadwyżka zostaje w firmie. W wypadku braku nadwyżki i bankructwa, procedura sanacji jest płynna i prosta (jeden właściciel). W wypadku kapitału obcego część nadwyżki jest odprowadzana na zewnątrz. W wypadku niedostatecznej nadwyżki może dojść do bankructwa i upadłości. Wierzycieli jest kilku i proces sanacyjny się komplikuje.

WŁADANIE I SANACJA Proces sanacji w wypadku problemów firmy oznacza uskutecznienie praw własności i realizacji kontraktów. Kapitał obcy został błędnie wykorzystany (został skonsumowany). W związku z tym jego celem jest powrót do pierwotnego dysponującego (nawet w wypadku częściowej jego konsumpcji). Realokacja zasobów nie jest dokonywana przez ceny, lecz przez właścicieli. Kwestie prawne (władanie) wyprzedzają kwestie czysto produkcyjne (zawieszenie przedsiębiorstwa). W rzeczywistym świecie ograniczenia produkcyjne są nakładane przez kontrakty (nie przez neoklasyczne funkcje produkcji). „Rzadkość” jest generowana kontraktem, a nie tylko fizyczną rzadkością.

PROCES UPADŁOŚCIOWY I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Między wierzycielami istnieje często różnica poglądów. Syndyk staje przed trudnym zadaniem pogodzenia interesów. Oprócz tego nieznana jest dokładnie przyszłość. Dlatego proces upadłościowy jest również procesem przedsiębiorczym. Ponieważ syndyk musi przewidzieć, które rozwiązanie jest najbardziej opłacalne dla wierzycieli.

NEGATYWNA I POZYTYWNA STRONA BANKRUCTWA Koszty społeczne związane ze wzrostem bezrobocia (zasiłki etc.). Koszty ekonomiczne (mniejszy PKB, większy deficyt budżetowy etc.) Upadek konkretnych firm (które mają być może istnieć ze względu na „ważny interes”). Dzięki bankructwu zostaje dokonana realokacja. Firma doświadcza i tak zatorów płatnościowych. Bankructwo może być szybkim sposobem na rozwiązanie tego problemu. Czynniki produkcji zostają uwolnione i przeniesione w miejsca, gdzie ich wartość jest adekwatna. Sanacja poprzez bankructwo pozwala na działanie „sił równowagowych” w gospodarce. Ceny czynników produkcji mogą odzwierciedlać ich produktywność.

ROLA KALKULACJI W SANACJI Własność prowadzi do wykształcenia się cen, które tworzą „ekonomiczną rzadkość”. Oznacza to tworzenie „zakazów” używania zasobów w określony sposób. Na przykład zakaz tworzenia „maszyny do gaszenia zapałek”. Do procesu wyceny włączani są wszyscy przedsiębiorcy na rynku. Przedsiębiorca szuka „szans na zysk” (różnica między pewnymi kosztami a niepewnymi przyszłymi obrotami). Otoczenie cenowe wykształca „przedsiębiorczy podział pracy” (PPP). PPP generuje efektywny podział zadań i wyznacza granice firm (jak duża powinna być firma?). Przekroczenie przedsiębiorczych kompetencji zostaje spenalizowane większymi kosztami aniżeli przychodami.

STRATY I REALOKACJA Osiąganie wyższych kosztów aniżeli obrotu jest sygnałem przedsiębiorczego błędu. Sygnał ten oznacza konieczność przeprowadzenia odpowiedniej sanacji. W przeciwnym wypadku większe koszty od przychodów będą generować konsumpcję kapitału. Konsumpcja w wypadku kapitału własnego oznacza upłynnienie majątku i uwolnienie środków produkcyjnych innym przedsiębiorcom. Konsumpcja w wypadku kapitału obcego oznacza konieczność rozstrzygnięcia sporów prawnych z interesariuszami (wierzycielami). W obydwu przypadkach proces odbywa się dzięki cenowym rynkowym (pomagającym wyliczyć straty). Bez systemu cenowego tak naprawdę nie istniałoby pojęcie sanacji.