Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienia Wykłady (zdalne) w roku akademickim 2006/2007 Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienia Kulturoznawstwo, studia stacjonarne i niestacjonarne 1

Informacja o prowadzącym zajęcia: Doc. dr habil. Andrzej Kocikowski Wydział Nauk Społecznych UAM ul. Szamarzewskiego 89 Pracownia Komunikacji Multimedialnej WNS UAM (nowy budynek dydaktyczny, p. 6) Instytut Kulturoznawstwa UAM (budynek AB, pokój 22 i 21) tel.: (61) 829 2097 (p. 6, bud. „E”), (61) 829 2229 (sekretariat Instytutu). Dyżur (tradycyjny): poniedziałek, 11:00 - 13:00, wskazana sobota i niedziela zjazdowa. Elektroniczny (IRC): piątek, 11:30 - 12:30. Korespondencja elektroniczna: kocias@wns.amu.edu.pl; http://mumelab01.amu.edu.pl/ 2

WPROWADZENIE (1) Wykład nr 2 (1) Elementarium cywilizacyjne: szczypta soli; (2) Krótki raport z pola wykluczeń cyfrowych. 3

Wykład nr 2 Używane terminy: - technologie teleinformatyczne; - technologie komputerowe; - technologie cyfrowe; - technologie telekomunikacyjne Termin anglojęzyczny: Information & Communication Technology znany z akronimu ICT 4

Wykład nr 2 „Galaktyka Internetu budowana była pracowicie i przez dziesiątki lat w zupełnie innym Królestwie. I jako gotowy, ukształtowany przez Obcych, skomplikowany i tajemniczy zarazem, nafaszerowany matematyką, fizyką i w ogóle techniką wynalazek dotarła w końcu do rąk i głów Humanistów. I będą Oni sobie musieli z nią poradzić. I będą ją pewnie chcieli lub nawet musieli opisać, bo zawładnęła kulturą masową na niewyobrażalną skalę. (...) A może już ją opisują, już próbują prowadzić swój dyskurs posługując się, jak zawsze znakami rzeczywistości zamiast rzeczywistością, mapą zamiast terytorium?” 5

Wykład nr 2 Stadia rozwoju społecznego komunikowania (wg Gobana-Klasa) Era znaków i sygnałów (protoludzie, prehumanoidy) Era mowy i języka (człowiek z CRO-MAGNON) Era pisma (5 - 3,5 tysiąca lat przed naszą erą; dorzecze Eufratu, Tygrysa) Era druku i komunikowania masowego (ruchoma czcionka; Gutenberg; 1450 r.) Era telekomunikacji i informatyzacji (poł. XIX w; wynalazek telegrafu) Era komputera i sieci komputerowych (ENIAC - 1946; ARPANET - 1969). 6

Wykład nr 2 Globalna infrastruktura teleinformatyczna (akr. GITI) Dostęp (access) do GITI - generalnie – wiązać należy z obecnością w danym miejscu i czasie sprawnej maszyny komputerowej podłączonej do Internetu {“... posiadanie maszyny podłączonej do Sieci w pracy lub w domu...” [Hargittai, E., The Digital Divide and What To Do About It, 2003]}. 7

Wykład nr 2 digital divide digital exclusion Korzystanie (use) ze źródeł informacji umieszczonych w GITI rozumieć należy jako kierowaną i kontrolowaną przez jednostkę wymianę danych między używanym przez nią komputerem a innymi komputerami w Sieci. digital divide digital exclusion ‘podłączeni’ (do GITI) i ‘niepodłączeni’ (do GITI) 8

Wykład nr 2 cyfrowe wykluczenie pierwszego rodzaju (poziomu) drugi poziom podziału cyfrowego cyfrowe wykluczenie drugiego rodzaju (poziomu) 9

Wykład nr 2 czynnik kompetencji stopień kompetencji Np. w badaniach socjologicznych prowadzonych w USA, z których korzystają Castells i Hargittai wymienia się najczęściej: wiek, przychód, wykształcenie, przynależność etniczna, stan cywilny, miejsce zamieszkania i płeć. czynnik kompetencji stopień kompetencji Przez kompetencję (w analizowanym aspekcie) rozumiemy wiedzę oraz inne umiejętności – w tym manualne – pozwalające skutecznie, sprawnie korzystać ze źródeł informacji umieszczonych w GITI. Stopień kompetencji rozumieć należy jako swoistą sumę wiedzy określonego rodzaju (wiedza ogólna i techniczna), umiejętności praktycznych, etc.., pozwalających skutecznie, sprawnie korzystać ze źródeł informacji umieszczonych w GITI. 10

Wykład nr 2 Nierówność cyfrowa (digital inequality) cyfrowymi wykluczeniami trzeciego rodzaju (poziomu) kompetencja językowa Castells podaje, iż jest tego przynajmniej 78% oraz że inne źródła wskazują na jeszcze większy udział. Porównaj: Galaktyka Internetu, s. 294 i okolice. cyfrowe wykluczenie językowe 11

Wykład nr 2 Populację użytkowników GITI szacuje się (dane z marca 2005) na 888,7 mln !!! To 15% całej populacji globu. Angielskojęzyczni: 1/3 użytkowników Internetu Języki azjatyckie: 1/3 użytkowników Internetu Języki europejskie: 1/3 użytkowników Internetu WIĘCEJ ... 12

Wykład nr 2 Wykaz literatury uzupełniającej listę bazową: 13 Castells, Manuel (2003), Galaktyka Internetu; Goban-Klas, Tomasz (1999), Media i komunikowanie masowe; Hargittai, Eszter (2003), The Digital Divide and What To Do About It; Kocikowski, Andrzej [red.] (2001) Wprowadzenie do etyki informatycznej; Wielka Encyklopedia PWN (2004). 13

Wykład nr 2 Wprowadzenie (1): elementarium cywilizacyjne; podziały i wykluczenia cyfrowe. W związku z wykładem nr 2 pojawić się mogą - m. in. - następujące kwestie egzaminacyjne: 1. Dla jakiej części ludności świata - wedle opinii Prof. Baumana - cywilizacja zachodu nie jest żadnym punktem odniesienia? 2. Jak Goban-Klas nazywa ostatnią erę w swojej klasyfikacji stadiów ludzkiego komunikowania? 3. Kiedy i gdzie powstało pismo? 4. Kto i kiedy skonstruował pierwszy komputer elektroniczny? 5. Z jakimi pojęciami kojarzysz nazwisko Eszter Hargittai? 6. Jak rozumiesz ‘cyfrowe wykluczenie językowe’? 7. Jak liczna jest populacja angielskojęzycznych (native) użytkowników Internetu? 14

Koniec sekcji

UZUPEŁNIENIA

Eszter Hargittai, amerykanka pochodzenia węgierskiego, socjolog, specjalizująca się w analizie kwestii cyfrowych podziałów i wykluczeń. Więcej: ‘http://www.eszter.com’.

Terminu DIGITAL INEQUALITY po raz pierwszy użyła Hargittai w 2001 roku w pracy napisanej wraz z DiMaggio (“From the ‘Digital Divide’ to ‘Digital Inequality’: Studying Internet Use as Penetration Increases” [2001]) W innej, późniejszej, wprowadza termin SECOND LEVEL DIGITAL DIVIDE. Otóż, trudno jest w tej chwili ustalić powód, dla którego Hargittai używa terminu SECOND LEVEL DIGITAL DIVIDE pisząc, objaśniając kwestię INEQUALITY. To logiczne “pęknięcie” próbujemy naprawić przez użycie SECOND LEVEL DIGITAL DIVIDE. Więcej: (w dysertacji Agaty Mróz)

Populację użytkowników GITI szacuje się (dane z marca 2005) na 888,7 mln, w tym: angielskojęzyczni to: 291,8 mln (32,8%), chińskojęzyczni: 113,4 mln (12,8%), japońskojęzyczni: 67,7 mln (7,6%), hiszpańskojęzyczni: 56,8 mln (6,4%), niemieckojęzyczni: 54,2 mln (6,1%), francuskojęzyczni: 37,5 mln (4,2%), koreańskojęzyczni: 31,6 mln (3,6%), włoskojęzyczni: 28,6 mln (3,2%), portugalskojęzyczni: 21,7 mln (2,4%), holenderskojęzyczni: 14,7 mln (1,6%). Wymieniona dziesiątka stanowi 80% całej populacji użytkowników Internetu (w naszej terminologii – GITI). Porównaj: http://www.internetworldstats.com/stats7.htm.

To jest ostatni slajd prezentacji