PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE U OSÓB DOROSŁYCH

Podstawowe pojęcia: NZK – nagłe zatrzymanie krążenia (cardiac arrest) CPR – cardio-pulmonary resuscitation BLS – Basic Life Support – resuscytacja bezprzyrządowa ALS – Advanced Life Support – przyrządowa: intubacja, defibrylacja, leki… AED – automatyczny zewnętrzny defibrylator

Nagłe zatrzymanie krążenia: Stan bezpośredniego zagrożenia życia!!! Najczęstszy mechanizm: VF, najczęściej z powodu niedokrwienia m. sercowego – defibrylacja – najskuteczniejsze postępowanie; Kluczowe natychmiastowe rozpoznanie i leczenie;

Ocena pacjenta – schemat ABCDE Airway –drożność dróg oddechowych Breathing – oddech Circulation – krążenie Disability – zaburzenia stanu świadomości Exposure – ekspozycja pacjenta

Postępowanie wstępne: Środki ochrony osobistej (rękawiczki, okulary ochronne); Popatrz na pacjenta i oceń wrażenie ogólne; Ocena przytomności (potrząśnij, zawołaj); Monitorowanie czynności życiowych (pulsoksymetr, EKG, RR) Dostęp do żyły WEZWANIE POMOCY!!!!

AIRWAY Usunięcie widocznych w j. ustnej ciał obcych (protezy, jedzenie itp.); Udrożnienie dróg oddechowych – odgięcie głowy do tyłu i uniesienie żuchwy lub zmodyfikowane wysunięcie żuchwy przy podejrzeniu urazu rdzenia kręgowego; również przyrządowe udrożnienie dróg oddechowych (rurka ustno- i nosowo-gardłowa, intubacja, maska krtaniowa, inne)

BREATHING Ocena oddechu – trwa 10 s; obserwuj ruchy klatki piersiowej, słuchaj szmerów oddechowych oraz wyczuj prąd wydychanego powietrza; Częstość oddechów; Tor i głębokość oddechu; Dźwięki przy oddychaniu (charczenie, bulgotanie, stridor, świsty); Wskazania pulsoksymetru; Osłuchiwanie i opukiwanie płuc (odma?); Ocena przemieszczenia tchawicy; Podaj 100% tlen – min. 10 l/min, przez maskę i worek typu AMBU® z rezerwuarem.

= NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA WEZWAĆ ZESPÓŁ RESUSCYTACYJNY!!! Poszkodowany nie reaguje, brak oddechu = NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA Jest to ostatni moment, aby WEZWAĆ ZESPÓŁ RESUSCYTACYJNY!!! Udaj się po pomoc natychmiast: Więcej iż jeden ratownik Pojedynczy ratownik: dorośli - po stwierdzeniu braku oddechu Prowadź resuscytację przez 1 minutę: Uraz Podtopienie Zatrucie lekami lub alkoholem Dzieci i niemowlęta

CIRCULATION Ocena tętna (na dużych naczyniach, np. na t. szyjnej, udowej) – częstość, miarowość, napięcie, symetria; Wypełnienie żył; RR; Kolor i temperatura skóry: sina, blada, marmurkowata; Ocena nawrotu kapilarnego : <2 s Tony serca; Diureza; Poszukiwanie objawów i źródeł krwawienia; EKG; Dostęp donaczyniowy.

DISABILITY wyklucz i lecz niedotlenienie i hipotensję; Leki? Oceń źrenice; Skala AVPU – Alert, Voice, Pain, Unresponsive; Glikemia?

EXPOSURE Dokładny wywiad i badanie pacjenta; Leki; Wyniki badań.

Algorytm postępowania – BLS u dorosłego NIE REAGUJE Zawołaj o pomoc Algorytm postępowania – BLS u dorosłego Udrożnij drogi oddechowe BRAK PRAWIDŁOWEGO ODDECHU Zadzwoń na numer112* 30 uciśnięć klatki piersiowej 2 oddechy ratownicze 30 uciśnięć klatki piersiowej *lub krajowy numer ratunkowy [999 (przyp. tłum.)]

Pośredni masaż serca: Głębokość uciśnięć 4-5 cm Częstość: 100 na minutę

Pośredni masaż serca Resuscytacja krążeniowo - oddechowa – 1 ratownik

Wentylacja bezprzyrządowa Wdmuchuj powoli powietrze (1 s) do ust poszkodowanego Obserwuj unoszenie się klatki piersiowej Utrzymuj uniesioną żuchwę, odsuń usta Obserwuj opadanie klatki piersiowej

Stosunek uciśnięć mostka do wentylacji 30 uciśnięć : 2 oddechy ratownicze resuscytacja prowadzona przez jednego ratownika resuscytacja prowadzona przez dwóch ratowników

Kontynuuj resuscytację dopóki: Przybędzie wykwalifikowany personel medyczny Stwierdzisz u poszkodowanego oznaki życia Ulegniesz fizycznemu wyczerpaniu

Algorytm postępowania – ciało obce w drogach oddechowych

Uderzenia w okolicę międzyłopatkową Rękoczyn Heimlicha

DEFIBRYLACJA Ma na celu odwrócenie lub zakończenie migotania komór serca, przywrócenie naturalnej wydolnej czynności skurczowej Sukces zależy od przepływu prądu przez myocardium; prawidłowy przepływ zależy od ułożenia elektrod, oporu klatki piersiowej, poziomu i rodzaju energii,wielkości ciała; Defibrylatory jedno- i dwufazowe (energia defibrylacji odpowiednio 360J i 150-200J)

VF VF VT

Częstoskurcz typu „torsade de pointes” Asystolia PEA

Algorytm postępowania - AED Nie reaguje Wołaj o pomoc Udrożnij drogi oddechowe Brak prawidłowego oddechu Wyślij kogoś lub idź po AED Zadzwoń 112* RKO 30:2 Do momentu podłączenia AED AED ocena rytmu Defibrylacja zalecana Defibrylacja nie zalecana 1 Defibrylacja 150-360 J (dwufazowa) lub 360 J (jednofazowa) Algorytm postępowania - AED Natychmiast podejmij RKO 30:2 przez 2 min Natychmiast podejmij RKO 30:2 przez 2 min Kontynuuj dopóki poszkodowany nie zacznie oddychać prawidłowo *lub krajowy numer ratunkowy [999 (przyp. tłum.)]

Bezpieczeństwo defibrylacji Nigdy nie trzymaj obu łyżek w jednej ręce Ładuj tylko gdy łyżki są umieszczone na klatce piersiowej Sprawdź przyleganie łyżek do klatki piersiowej Usuń wodę z klatki piersiowej Usuń urządzenia z tlenem z miejsca defibrylacji

Algorytm postępowania – ALS u dorosłego Wezwij zespół resuscytacyjny RKO 30:2 do momentu podłączenia defibrylatora/monitora Oceń rytm Defibrylacja wskazana (VF/VT bez tętna) Defibrylacja nie wskazana (PEA/asystolia) W trakcie RKO lecz odwracalne przyczyny NZK* sprawdź położenie i przyleganie elektrod wykonaj/sprawdź: dostęp donaczyniowy drożnośc dróg oddechowych i tlenoterapia nie przerywaj uciśnięć klatki piersiowej po zabezpieczeniu dróg oddechowych podawaj adrenalinę co 3-5 min rozważ amiodaron, atropinę, magnez 1 Defibrylacja 150-360 J (dwufazowa) lub 360 J (jednofazowa) Natychmiast podejmij: RKO 30:2 przez 2 min Natychmiast podejmij: RKO 30:2 przez 2 min * Odwracalne przyczyny NZK Hipoksja Odma prężna (Tension pneumothorax) Hipowolemia Tamponada osierdzia Hipo/Hiperkaliwmia, zab. metaboliczne Toksyny Hipotermia Thrombembolia (wieńcowa lub płucna)

UDERZENIE W OKOLICĘ PRZEDSERCOWĄ WSKAZANIE monitorowane zatrzymanie krążenia w mechaniźmie migotania komór

Drogi oddechowe udrożnienie dróg oddechowych - intubacja jest postępowaniem z wyboru zabezpieczone drogi oddechowe - wentylacja asynchroniczna

Dostęp dożylny i leki VF/VT Centralny lub obwodowy i.v. Adrenalina 1 mg i.v. lub 2-3 mg dotchawiczo (przed trzecia defibrylacją - sekwencja lek – defibrylacja – RKO) amiodaron 300 mg w VF/VT przed 4 defibrylacją (sekwencja lek – defibrylacja – RKO) alternatywnie - lidokaina 100 mg rozważ magnez 8 mmol

Asystolia Algorytm potwierdzenia asystolii: sprawdź położenie elektrod, zmień odprowadzenie i zwiększ wzmocnienie sygnału; Niskonapięciowe VF – jeśli nie mamy pewności co do rozpoznania – należy leczyć wg schematu nie VF-VT Adrenalina 1 mg co 3 minuty Atropina 3 mg i.v. lub 6 mg dotchawiczo (jednorazowo)

Zatrzymanie krążenia u ciężarnych Zmiany fizjologiczne organizmu kobiety w ciąży: ↑rzutu serca, obj. krwi krążącej, wentylacji minutowej i zapotrzebowania na tlen; Pozycja leżąca na wznak: ucisk macicy na naczynia miednicy i jamy brzusznej – ↓rzutu serca i RR. Powyżej 20 Hbd ucisk na ż. główną dolną i aortę - ↓powrotu żylnego i rzutu serca; ↑ryzyka aspiracji treści żołądkowej – zawsze traktować jak chorego z pełnym żołądkiem!

Zatrzymanie krążenia u ciężarnych Szczególne przyczyny zatrzymania krążenia: - choroba serca - zaburzenia zakrzepowo-zatorowe - samobójstwo - nadciśnienie w przebiegu ciąży - sepsa - ciąża pozamaciczna - krwawienie - zator wodami płodowymi

Zatrzymanie krążenia u ciężarnych – schemat postępowania: Wg schematu ABCDE; Ułożenie na lewym boku (pod kątem ok. 15°) lub ręczne przesunięcie macicy na lewą stronę (zespół aortalno-żylny!); 100% tlen; Bolus płynów; Niezbędna pomoc i położnika, i neonatologa! Masaż serca: wyższe ułożenie rąk na mostku; Szybka intubacja z uciskiem na chrząstkę pierścieniowatą; Defibrylacja – standardowe wartości energii; Rozwiązanie ciąży cięciem cesarskim – szczególnie po 23 t.c.

Zatrzymanie krążenia u ciężarnych – odwracalne przyczyny NZK – 4H-4T: Krwawienie – ciąża pozamaciczna, przedwczesne oddzielenie łożyska, łożysko przodujące, pęknięcie macicy. Postępowanie: zatrzymanie krwawienia, resuscytacja płynowa, leczenie koagulopatii, leczenie atonii macicy (oksytocyna, methergina, PG), histerektomia… Leki: siarczan magnezu (przy obj. rzucawki), opioidy, benzodiazepiny itp. Leczenie: wapń (przy przedawkowaniu MgSO4), nalokson, flumazenil (Anexate); Choroby ukł. sercowo – naczyniowego: nadciśnienie płucne, kardiomiopatia, zawał serca, tętniak aorty; Stan przedrzucawkowy i rzucawka; Zator wodami płodowymi: duszność, sinica, zab. rytmu, hipotensja, DIC. Leczenie jest objawowe

Przydatne adresy…. www.erc.edu www.americanheart.org www.prc.krakow.pl www.medycynaratunkowa.com.pl