Katedra Medycyny Sądowej Akademii Medycznej we Wrocławiu PRAWO MEDYCZNE Obowiązek współpracy z wymiarem sprawiedliwości Ocena zdolności do zarobkowania

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ – ZAWIADOMIENIE O PRZESTĘPSTWIE KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 304.: § 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 § 3 stosuje się odpowiednio. § 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. § 3. Zawiadomienie o przestępstwie, co do którego prowadzenie śledztwa jest obowiązkowe, lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa Policja przekazuje wraz z zebranymi materiałami niezwłocznie prokuratorowi.

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ - ZAWIADOMNIE O PRZESTĘPSTWIE KODEKS KARNY – Art. 240.: § 1. Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, 127, 128, 130, 134, 140, 148, 163, 166 lub 252, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1, kto zaniechał zawiadomienia, mając dostateczną podstawę do przypuszczenia, że wymieniony w § 1 organ wie o przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie zabronionym; nie popełnia przestępstwa również ten, kto zapobiegł popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego czynu zabronionego określonego w § 1. § 3. Nie podlega karze, kto zaniechał zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.

Podejrzenie maltretowania dziecka Kto może zawiadomić? – każdy, kto się dowie o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu (przez prokuratora – art. 304 kpk) Czy jest obowiązek zawiadomienia? To nie jest „sprawa rodziców”! Społeczny – wobec każdego obywatela. Prawny – wobec pracowników instytucji państwowych i samorządowych, które w związku ze swoją działalnością dowiedzą się o popełnieniu przestępstwa. (art. jw.) Również Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: „Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy wobec członków rodziny, powinny niezwłocznie zawiadomić o tym Policję lub prokuratora. (art.12) Etyczny – lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku łamania praw człowieka (KEL – art. 27). Takie zawiadomienie nie stanowi złamania tajemnicy lekarskiej (Ustawa o Z.L. – art. 40).

Podejrzenie maltretowania dziecka Kogo zawiadomić – Policję lub prokuratora. Dalsze działania w gestii organów ścigania. Co grozi za zaniechanie zawiadomienia? Kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu człowieka (…), podlega karze aresztu albo grzywny. (KW – art. 73) Co grozi za „fałszywe” oskarżenie rodziców? Nic, chyba że umyślnie podano fałszywe informacje (wtedy odpowiedzialność karna – art.. 233, 234 kk). Złożenie opartego na wiarygodnych przesłankach zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie narusza dóbr osobistych ew. podejrzanego i nie daje podstaw do roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej (odszkodowania i zadośćuczynienia).

Tajemnica lekarska Ustawa o zawodzie lekarza – Art. 40.: 1. Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy: tak stanowią ustawy, badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw, organów i instytucji; wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje.

Tajemnica lekarska c.d. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy: zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób (...). 3. Lekarz, z zastrzeżeniem sytuacji, o których mowa w ust. 2 pkt. 1-4, 6 i 7, jest związany tajemnicą również po śmierci pacjenta.

Tajemnica lekarska Ustawa z dn. 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111, poz. 535): Art. 50: 1. Osoby wykonujące czynności wynikające z niniejszej ustawy są obowiązane do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym powezmą wiadomości w związku z wykonywaniem tych czynności, stosownie do odrębnych przepisów, a nadto z zachowaniem przepisów niniejszego rozdziału. 2. Od obowiązku zachowania tajemnicy osoba wymieniona w ust. 1 jest zwolniona w stosunku do: lekarza wykonującego opiekę nad osobą z zaburzeniami psychicznymi, właściwych organów administracji rządowej lub samorządowej co do okoliczności, których ustalenie jest niezbędne do wykonywania zadań zakresu pomocy społecznej, osób współuczestniczących w wykonywaniu czynności w ramach pomocy społecznej, w zakresie w jakim to jest niezbędne (...).

Tajemnica lekarska Ustawa z dn. 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111, poz. 535): Art. 51. W dokumentacji dotyczącej badań lub przebiegu leczenia osoby, wobec której podjęto czynności wynikające z niniejszej ustawy, nie utrwala się oświadczeń obejmujących przyznanie się do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary. Zasadę tę stosuje się również do dokumentacji dotyczącej badań przeprowadzonych na żądanie uprawnionych organów. Art. 52. 1. Nie wolno przesłuchiwać osób obowiązanych do zachowania tajemnicy, stosownie do przepisów niniejszego rozdziału, jako świadków na okoliczność wypowiedzi osoby, wobec której podjęto czynności wynikające z niniejszej ustawy, co do popełnienia przez nią czynu zabronionego pod groźbą kary. 2. Zakaz określony w ust. 1 stosuje się odpowiednio do lekarzy wykonujących czynności biegłego.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH Lekarz może być powołany do dokonania oględzin osoby i wydania opinii oceniającej: zdolność osoby zatrzymanej, podejrzanego lub oskarżonego do tymczasowego aresztowania i przebywania w warunkach pozbawienia wolności (w Policyjnej Izbie Zatrzymań lub Areszcie Śledczym), ewentualnie czy istnieje konieczność obserwacji lub leczenia ww. w warunkach Więziennej Służby Zdrowia, zdolność podejrzanego, pokrzywdzonego lub świadka do stawiennictwa w Prokuraturze i brania udziału w postępowaniu prokuratorskim (zdolność do bycia przesłuchiwanym, udziału w czynnościach toczącego się postępowania, np. wizji lokalnej, eksperymencie procesowym itp.), Lekarz może również zostać powołany do dokonania oględzin ciała pokrzywdzonego, osoby zatrzymanej lub podejrzanej o popełnienie przestępstwa, jak również do pobrania od ww. osób materiału biologicznego jako dowodów rzeczowych do dalszych badań.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH Lekarz może być powołany do dokonania oględzin osoby i wydania opinii oceniającej: zdolność oskarżonego, pokrzywdzonego lub świadka do stawiennictwa przed sądem i brania udziału w procesie (bycia przesłuchiwanym, składania zeznań lub wyjaśnień, udziału w innych czynnościach procesowych), zdolność skazanego odbywania kary pozbawienia lub ograniczenia wolności, ewentualnie oceny, czy istnieje możliwość leczenia skazanego w warunkach Więziennej Służby Zdrowia, czy też musi on być leczony w szpitalu w warunkach wolnościowych, konieczność odroczenia wykonania kary lub udzielenie skazanemu przerwy w wykonaniu kary – ze względu na stan zdrowia, ocena zdolności do pracy zarobkowej – osób uchylających się od nałożonego na nią obowiązku utrzymania (obowiązku alimentacyjnego), które nie podejmują pracy.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w sprawie trybu legitymowania, zatrzymywania osób, dokonywania kontroli osobistej oraz przeglądania bagaży i sprawdzania ładunków przez policjantów. (Dz. U. 1990 r., nr 70, poz. 409). § 1. Policjanci w toku wykonywania czynności (...) zwanych (...) „czynnościami służbowymi”, mają prawo do: (...)   2) zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla ich mienia (...).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Rozporządzenie Rady Ministrów jw. § 9. 1. Policjant ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, w granicach dostępnych środków, osobie zatrzymanej, która ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność. 2. Osobie zatrzymanej należy zapewnić pomoc lekarską zawsze, gdy będzie potrzebna, a w szczególności w przypadkach:  1) wymienionych w ust. 1., 2) żądania przez osobę zatrzymaną niezwłocznego zbadania przez lekarza, 3) oświadczenia osoby zatrzymanej, że cierpi ona na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia, którego przerwanie zagrażałoby życiu lub zdrowiu, 4) jeżeli z posiadanych przez Policję informacji lub z okoliczności zatrzymania wynika, że osoba zatrzymana jest chora zakaźnie.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Rozporządzenie Rady Ministrów jw. § 12. 2. Osobę zatrzymaną należy niezwłocznie zwolnić, gdy: 3) z opinii lekarza wynika, że zatrzymanie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia osoby zatrzymanej - jednakże nie później niż przed upływem 48 godzin od chwili zatrzymania, chyba że prokurator lub sąd wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w sprawie szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z pomocy instytucji państwowych, jednostek gospodarczych, organizacji społecznych i obywateli (Dz. U. 1990 r., nr 70, poz. 408). § 1. 1. Policjanci w toku wykonywania czynności (...) zwanych (...) „czynnościami służbowymi”, mają prawo: 1) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych. 2) Policjanci, występując z żądaniem lub z prośbą, o których mowa w ust. 1., są obowiązani poinformować o podstawie prawnej oraz rodzaju i zakresie oczekiwanej pomocy.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w sprawie szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z pomocy instytucji państwowych, jednostek gospodarczych, organizacji społecznych i obywateli (Dz. U. 1990 r., nr 70, poz.408). § 2. 1. Instytucje państwowe mają obowiązek udzielić żądanej pomocy, jeżeli wykonanie tego obowiązku nie zakłóci funkcjonowania pogotowia ratunkowego lub technicznego, straży pożarnej lub innej specjalistycznej służby ratowniczej (...). § 3. Policjanci mogą żądać od instytucji państwowych: (...) 4. wykonania innych wskazanych czynności.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414). § 1. 1. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przez Policję, zwanej dalej „osobą zatrzymaną”, przeprowadza się, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że osoba ta znajduje się w stanie zagrażającym jej życiu lub zdrowiu.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414). § 2. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza się po dokonaniu przez Policję niezbędnych formalności związanych z zatrzymaniem, chyba że zachodzą okoliczności określone w paragrafie 1 ust. 2 pkt. 1. § 3. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza się po wyrażeniu na nie zgody przez tę osobę. Zgoda taka nie jest wymagana, jeżeli stan zdrowia osoby zatrzymanej uniemożliwia złożenie przez nią oświadczenia w tym przedmiocie lub gdy inne przepisy tak stanowią.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414). § 1. c.d. 2. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza się w szczególności, gdy:   1) osoba zatrzymana ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność, 2) oświadcza ona, że cierpi na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia, 3) z posiadanych przez Policję informacji lub z okoliczności zatrzymania wynika, że osoba ta może być chora zakaźnie.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414). §. 5. 1. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza lekarz właściwego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, położonego najbliżej jednostki Policji dokonującej zatrzymania.   5. Po przeprowadzeniu badania osoby zatrzymanej lekarz wydaje zaświadczenie lekarskie o istnieniu lub braku przeciwwskazań medycznych do zatrzymania.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 260: „Jeżeli stan zdrowia oskarżonego tego wymaga, tymczasowe aresztowanie może być wykonywane tylko w postaci umieszczenia w odpowiednim zakładzie leczniczym.”

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 74.: § 1. Oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinności ani obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść. § 2. Oskarżony jest jednak obowiązany poddać się: 1) oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom nie połączonym z naruszeniem integralności ciała; w szczególności wolno od oskarżonego pobrać odciski, fotografować go oraz okazać go w celach rozpoznawczych innym osobom,

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – art. 74. c.d.: § 2. 2) badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem że dokonywane są przez uprawnionego do tego pracownika służby zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie zagrażają zdrowiu oskarżonego, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w szczególności oskarżony jest obowiązany przy zachowaniu tych warunków poddać się pobraniu krwi, włosów lub wydzielin organizmu. § 3. W stosunku do osoby podejrzanej można dokonać badań czynności wymienionych w § 2 pkt 1, a także, przy zachowaniu wymagań określonych w § 2 pkt 2, pobrać krew, włosy lub wydzieliny organizmu.

Badanie zatrzymanego Czy można odmówić Policji? Nie. „Policjanci w toku wykonywania czynności, zwanych „czynnościami służbowymi” mają prawo m.in. do: żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, a instytucje państwowe mają obowiązek udzielić żądanej pomocy, o ile wykonanie tego obowiązku nie zakłóci ich normalnego funkcjonowania. (odpowiednie rozporządzenia) Kogo się bada? Osoby zatrzymane przez Policję, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że osoba ta znajduje się w stanie zagrażającym jej życiu lub zdrowiu. Badanie przeprowadza się po wyrażeniu zgody przez badanego. Zatrzymanego zwalnia się, gdy z opinii lekarskiej wynika, że zatrzymanie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia. Badanie jest nieodpłatne, nie ma znaczenia również, czy jest ubezpieczony. Dwie możliwości: szpital ↔ areszt Kto jest zobowiązany? Lekarz właściwego publicznego ZOZ, położonego najbliżej jednostki Policji dokonującej zatrzymania.

Pobranie krwi Od kogo można pobrać krew? Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (art. 47): Jeżeli zachodzi podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik służby zdrowia. Rozporządzenie MZiOS w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie z 1983 r.: Pobiera się od: osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu, pracowników nie dopuszczonych do pracy z powodu uzasadnionego podejrzenia, że stawili się do pracy po spożyciu alkoholu albo spożywali alkohol w czasie pracy.

Pobranie krwi Kto pobiera: Do pobrania krwi do badań obowiązany jest lekarz lub na jego zlecenie pracownik medyczny (…). Czy badany może odmówić: W razie odmowy osoby poddania się zabiegowi pobrania krwi należy przystąpić do pobrania krwi mimo braku zgody tej osoby, o czym należy ją uprzedzić (przymus bezpośredni – Policja). Nie jest to pacjent!, więc nie przysługują mu prawa pacjenta (do odmowy poddania się zabiegowi). W razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi spowoduje zagrożenie życia lub zdrowia, decyzję o dokonaniu zabiegu podejmuje lekarz (praktycznie nigdy się nie zdarza u przytomnego – hemofilia?). Jeśli badany jest nie ubezpieczony? Badanie jest nieodpłatne. Co grozi lekarzowi za odmowę pobrania krwi? Utrudnianie postępowania karnego - art. 239 kk: od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Nietrzeźwość pracownika Rozporządzenie jw. § 8. Kierownik zakładu pracy jest obowiązany na żądanie pracownika zapewnić przeprowadzenie badań, o których mowa w § 2. § 9. 1. Pobieranie materiału do badań przez zakłady społeczne służby zdrowia, zakłady wojskowej służby zdrowia, służby zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz izby wytrzeźwień jest nieodpłatne. 2. Jednostki określone w § 7 ust.1 pkt 1 i 2 nie pobierają opłat za wykonanie badania krwi lub moczu, z wyjątkiem badań zleconych przez zakład pracy. Jednostki te przekazują organowi lub zakładowi pracy, który zlecił przeprowadzenie badania krwi lub moczu, wyniki badań oraz wykaz należności za wykonanie badania według obowiązujących stawek. 3. Koszty związane z badaniami krwi i moczu przeprowadzonymi na żądanie pracownika ponosi zakład pracy. W razie dodatniego wyniku badania zakład pracy kosztami związanymi z badaniami obciąża pracownika.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 117.: § 4: Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb usprawiedliwienia niestawiennictwa oskarżonych, świadków i innych uczestników postępowania z powodu choroby oraz sposób wyznaczania lekarzy uprawnionych do wystawiania zaświadczeń potwierdzających niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie (...).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. (wchodzi w życie od 1.02.2008 r.) Art. 1. (…) Przepisy ustawy stosuje się w przypadkach dotyczących usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby, na wezwanie lub zawiadomienie sądu lub organu prowadzącego postępowanie karne, zwanych dalej „organem uprawnionym” (…) Przepisów ustawy nie stosuje się do osób pozbawionych wolności, których usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby regulują odrębne przepisy.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. Art. 2. Lekarzem sądowym w rozumieniu ustawy jest lekarz, z którym prezes sądu okręgowego zawarł umowę o wykonywanie czynności lekarza sądowego Lekarz sądowy wystawia zaświadczenia potwierdzające zdolność albo niezdolność do stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu uprawnionego (…) na obszarze właściwości danego sądu okręgowego. Lekarz sądowy przy wykonywaniu czynności związanych z wydawaniem zaświadczeń korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. Art. 5. Lekarzem sądowym może zostać lekarz, który spełnia następujące warunki: ma prawo wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; ma pełną zdolność do czynności prawnych; nie był karany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe; ma nieposzlakowaną opinię uzyskał rekomendację okręgowej rady lekarskiej; ma tytuł specjalisty lub specjalizację I lub II stopnia. Lekarzem sądowym nie może zostać lekarz, wobec którego jest prowadzone postępowanie: o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwa skarbowe; związane z niedostatecznym przygotowaniem zawodowym; w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu lekarza.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. Art. 6. Prezes sądu okręgowego zwraca się z pisemnym wnioskiem do właściwej okręgowej rady lekarskiej o przekazanie listy kandydatów na lekarzy sądowych, określając liczbę kandydatów w danych specjalnościach. (…) Art. 7. Prezes sądu okręgowego prowadzi wykaz lekarzy sądowych dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego. (…) Art. 8. Informacje o miejscach, dniach i godzinach przyjęć lekarzy sądowych (…)wywiesza się na tablicach ogłoszeń w siedzibach podmiotów (…).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. Art. 11. Lekarz sądowy wystawia zaświadczenie po uprzednim osobistym zbadaniu uczestnika postępowania i po zapoznaniu się z dostępną dokumentacją medyczną. Art. 12. Właściwym dla wystawienia zaświadczenia jest lekarz sądowy objęty wykazem lekarzy dla obszaru sądu okręgowego właściwego dla miejsca pobytu uczestnika postępowania. Jeżeli stan zdrowia uczestnika postępowania uniemożliwia stawienie się na badanie, lekarz sądowy przeprowadza badanie i wydaje zaświadczenie w miejscu pobytu tej osoby. W przypadku pobytu uczestnika postępowania w szpitalu, hospicjum (…) lekarz sądowy może wydać zaświadczenie na podstawie udostępnionej dokumentacji, bez osobistego badania uczestnika postępowania. Przyczynę odstąpienia od osobistego badania lekarz podaje w zaświadczeniu.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r. Art. 13. Zaświadczenie może być wystawione po okazaniu wezwania lub zawiadomienia (…) lub po złożeniu oświadczenia o otrzymaniu [ww.] i okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość. Art. 14. 1. Uczestnik postępowania jest obowiązany przedstawić lekarzowi sądowemu posiadaną dokumentację medyczną (…) 2. Zakład opieki zdrowotnej oraz lekarze udzielający świadczeń zdrowotnych są obowiązani niezwłocznie, na żądanie lekarza sądowego, udostępnić mu dokumentację medyczną z przebiegu leczenia osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Art. 18. 1. Lekarzowi sądowemu przysługuje wynagrodzenie za każde wydane zaświadczenie. Art. 19. 1. Prezes sądu okręgowego (…) wstrzymuje wypłatę wynagrodzenia: w razie uzasadnionych wątpliwości co do rzetelności zaświadczenia (…).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 150.: § 1. Wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie tej kary sąd odracza do czasu ustalenia przeszkody. § 2. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 153.: § 1. Sąd penitencjarny udziela przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności w wypadku określonym w art. 150 § 1 do czasu ustania przeszkody.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 15.: § 1. Sąd umarza postępowanie wykonawcze w razie przedawnienia wykonania kary, śmierci skazanego lub innej przyczyny wyłączającej to postępowanie.  § 2. Jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca postępowanie wykonawcze, a w szczególności jeżeli nie można ująć skazanego albo nie można wykonać wobec niego orzeczenia z powodu choroby psychicznej lub innej przewlekłej ciężkiej choroby, postępowanie zawiesza się w całości lub w części na czas trwania przeszkody.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 63.: § 1. Jeżeli stan zdrowia skazanego uniemożliwia wykonanie kary ograniczenia wolności, sąd udziela przerwy w odbywaniu kary do czasu ustania przeszkody. § 2. Sąd może udzielić przerwy w odbywaniu kary ograniczenia wolności do roku ze względów, o których mowa w art. 62 § 1. Przepisy art. 62 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. § 3. Przerwa w wykonywaniu kary ograniczenia wolności może być orzeczona również na wniosek sądowego kuratora zawodowego.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 150.: § 1. Wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie tej kary sąd odracza do czasu ustalenia przeszkody. § 2. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 153.: § 1. Sąd penitencjarny udziela przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności w wypadku określonym w art. 150 § 1 do czasu ustania przeszkody.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA PRZY ORZECZENIU KARY POZBAWIENIE WOLNOŚCI: wykonanie kary może być odroczone, może być udzielona przerwa w wykonywaniu kary,

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA OGLĘDZIN SKAZANYCH DOKONUJĄ: komisje lekarskie przy Zakładach Karnych, biegli sądowi, powoływani przez Sąd (są nimi niejednokrotnie medycy sądowi).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA CEL OGLĘDZIN - USTALENIE: aktualnego stanu zdrowia skazanego, istnienia ciężkiej choroby w rozumieniu art. 150 kkw, możliwości pobytu i leczenia skazanego w szpitalu Zakładu Karnego, konieczność leczenia w warunkach wolnościowych, trybu postępowania lekarskiego ze skazanym, w razie stwierdzenia u niego schorzeń nie będących „ciężką chorobą”.

OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ KODEKS KARNY Art. 209. § 1. Kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ ZDOLNOŚĆ DO PRACY ZAROBKOWEJ jest to stan fizyczny człowieka umożliwiający mu wykonywanie pracy nie wymagającej szczególnych umiejętności i przygotowania - jest to przeciętna zdolność do pracy zarobkowej każdego zdrowego człowieka, bez względu na jego zawód („surowa” zdolność do pracy zarobkowej)

całkowita lub częściowa trwała lub czasowa OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ tj. niezdolność do pracy może być: całkowita lub częściowa trwała lub czasowa

- aktualnej zdolności do pracy zarobkowej, OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ CEL OGLĘDZIN – USTALENIE: - zdolności do pracy zarobkowej w określonym przez Prokuraturę czasie (w przeszłości), przy braku realizacji alimentacji, - aktualnej zdolności do pracy zarobkowej, - charakteru ewentualnej niezdolności do pracy zarobkowej (trwała, czasowa, całkowita – częściowa, w pewnych przypadkach), - w pewnych przypadkach zdolności do pracy zawodowej (w wyuczonym lub wykonywanym zawodzie – pojęcie węższe od zdolności do pracy zarobkowej).

OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ OPINIODAWCZYCH: zgłaszanie stanów chorobowych nie dających się w sposób jednoznaczny potwierdzić (lub wykluczyć) w badaniu fizykalnym, zaniechanie przez podejrzanego wszelkich badań diagnostycznych i leczniczych w określonym czasie, brak jakiejkolwiek dokumentacji lekarskiej, mimo zgłaszania w wywiadzie leczenia w określonych ośrodkach (konieczność ewentualnego uzupełnienia akt sprawy), niemożność ustalenia, w określonych przypadkach, stanu zdrowia na podstawie jednorazowego badania i dokumentacji lekarskiej (konieczność obserwacji szpitalnej).