prof.. dr inż. Marek Gromiec Krajowa Rada Gospodarki Wodnej Warszawa „Ocena stanu wód powierzchniowych w zlewni pilotażowej Dunajca z wykorzystaniem wyników badań prowadzonych w ramach projektu PL 0302 oraz narzędzi informatycznych wykonanych w ramach projektu ” (Podsumowanie ekspertyzy)     prof.. dr inż. Marek Gromiec   Krajowa Rada Gospodarki Wodnej Warszawa

ZAKRES OPRACOWANIA 1. Cel badań 2. Charakterystyka wód zlewni pilotażowej (typy wód, presje, przeznaczenie wód itp.) 3. Ocena stanu wód w zlewni pilotażowej rz. Dunajec z wykorzystaniem narzędzi informatycznych wykonanych przez Politechnikę Warszawską 4. Ocena efektywności bazy danych w zakresie oceny jakości wód powierzchniowych 5. Ocena celowości i zakresu prowadzonych badań 6. Wnioski i zalecenia

1.         CEL BADAŃ Celem naukowym projektu realizowanego przez Politechnikę Warszawską było stworzenie algorytmów ocen JCW zgodnych z odpowiednimi Rozporządzeniami Ministra oraz dwóch algorytmów ocen zgodnych z Ramową Dyrektywa Wodna dla których nie istnieją (jeszcze) odpowiednie rozporządzenia. Ważnym zagadnieniem naukowym projektu była metoda przenoszenia ocena z JCW-nie mierzonych na JCW – mierzone. Celem praktycznym była implementacja tych algorytmów do bazy danych BDMW i przetestowanie funkcjonalności „Oceny” dla wybranych rzek ze zlewni Dunajca.

Opisana w opracowaniu eksperckim 2. CHARAKTERYSTYKA WÓD ZLEWNI PILOTAŻOWEJ (TYPY WÓD, PRESJE, PRZEZNACZENIE WÓD ITP.) Opisana w opracowaniu eksperckim

3. OCENA STANU WÓD W ZLEWNI PILOTAŻOWEJ RZ 3. OCENA STANU WÓD W ZLEWNI PILOTAŻOWEJ RZ. DUNAJEC Z WYKORZYSTANIEM NARZĘDZI INFORMATYCZNYCH WYKONANYCH PRZEZ POLITECHNIKĘ WARSZAWSKĄ Ocena stanu w Jednolitych Częściach Wód, w których wykonywane są pomiary monitoringowe Ekspert ocenia opracowane algorytmy ocen oraz tabele wynikowe ocen generowane przez BDMW jako użyteczne – zastępują one żmudny proces „ręcznego” wyznaczania ocen JCW. Niewątpliwie usprawnią one prace WIOSu w tym zakresie. Przede wszystkim pozwolą skupić się na merytorycznej analizie uzyskiwanych ocen.

3. OCENA STANU WÓD W ZLEWNI PILOTAŻOWEJ RZ 3. OCENA STANU WÓD W ZLEWNI PILOTAŻOWEJ RZ. DUNAJEC Z WYKORZYSTANIEM NARZĘDZI INFORMATYCZNYCH WYKONANYCH PRZEZ POLITECHNIKĘ WARSZAWSKĄ Ocena stanu w Jednolitych Częściach Wód, w których NIE wykonywane są pomiary monitoringowe W projekcie zaproponowano nowatorską metodę dokonywania oceny stanu ekologicznego i całkowitej oceny polegającą na: a) oszacowaniu wartości wskaźników w JCW niemonitorowanych na podstawie wartości tych wskaźnikiow w JCW mierzonych b) wykonaniu oceny w JCW-nie mierzonych na podstawie przeniesionych wartości wskaźników c|) szacowania oceny biologicznej w JCW – nie mierzonych na drodze przynależności JCW do grup podobieństwa (analiza skupień) d) wykonania oceny całkowitej JCW-nie mierzonej zgodnie z RDW Ekspert wysoko ocenia perspektywy wdrożenia tej metody w Polsce.

4. OCENA EFEKTYWNOŚCI BAZY DANYCH W ZAKRESIE OCENY JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Baza Danych BDMW jest w stanie wdrażania. Wyniki uzyskiwane przez BDMW zależą od jakości (jednoznaczności i spójności) danych wejściowych. W przypadku migracji danych z arkuszy Excell (używanych tymczasowo przez WIOŚ do przechowywania danych pomiarowych o wskaźnikach chemicznych) oraz bazy JAWO gdzie przechowywane są dane fizyko-chemiczne nie występują większe problemy przy uzyskiwaniu ocen za pomocą BDMW. Jednak ekspert uważa, że przypadki niespójnych danych na które natrafił podczas analizy danych ze zlewni Dunajca mogą zdarzać się także w innych zestawach danych (w innych JCW).

Wnioski i zalecenia  1. Tabele wynikowe ocen generowane przez BDMW są wysoce użyteczne – zastępują one żmudny proces „ręcznego” wyznaczania ocen JCW . Niewątpliwie usprawnią one prace WIOSu w tym zakresie. Przede wszystkim pozwolą skupić się na merytorycznej analizie uzyskiwanych ocen. Należy jednak zauważyć brak pełnej odporności generatora ocen zawartego w BDMW na niespójności jakie występują w danych wejściowych. 2. W początkowej fazie okresu gwarancyjnego należy skupić się na wyeliminowaniu takich przypadków oraz na wprowadzeniu do BDMW dodatkowych zabezpieczeń.

Wnioski i zalecenia 3. Metoda ekstrapolacji ocen z JCW-mierzonych do JCW-nie mierzonych nosi wszelkie cechy postępu w procesie ocen JCW. W kolejnym etapie rozwoju BDMW powinna ona być przełożona na programowalny algorytm i uzupełnić zakres tabel oceniających JCW. 4. Istotne jest prowadzenie dalszych prac badawczych nad statystycznymi aspektami ocen JCW poprzez wskazanie metod teoretycznych umożliwiających określenie przedziału ufności ocen, oszacowanie prawdopodobieństwa błędnej klasyfikacji oraz rozwinięcie odpowiednich algorytmów umożliwiających wprowadzenie tych funkcjonalności do BDMW

Wnioski i zalecenia 5. Niezbywalnym elementem analiz i metod przeprowadzonych i zaproponowanych w Projekcie są dane hydrologiczne. Ich włączenie do procedury ekstrapolacji ocen z JCW-mierzonych do JCW-nie mierzonych jest niezbędne w najbliższej przyszłości. To zagadnienie niewątpliwie ma w Polsce aspekt dostępności danych hydrologicznych dla potrzeb WIOŚów, który należy rozwiązać w resorcie środowiska.