Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach - Filia we Włoszczowie Mikołaj Kopernik – wielki polski astronom (1473-1543) Włoszczowa, maj 2013

Nicolaus Copernicus

19 lutego - 540. rocznica urodzin, 24 maja - 470. rocznica śmierci, W  2013 roku przypadają aż trzy rocznice związane z wielkim astronomem – 19 lutego - 540. rocznica urodzin, 24 maja - 470. rocznica śmierci, 470.  rocznica wydania drukiem   “O obrotach sfer niebieskich”.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu przy ul. Św Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu przy ul. Św. Anny – obecnie mieści się tu Muzeum Kopernika, w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary pochodzącej z rodziny Watzenrode, miał troje rodzeństwa – starszego brata Andrzeja oraz starsze siostry Barbarę i Katarzynę.

Mikołaj Kopernik (ok. 1420–1483) – ojciec wielkiego astronoma, kupiec, zajmował się handlem miedzią.

Biskup warmiński Łukasz Watzenrode (1447-1512) Wuj Łukasz Watzenrode w l. 1491-1495 sfinansował Andrzejowi i Mikołajowi studia na wydziale sztuk wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego. W czasie studiów u Kopernika zrodziła się koncepcja teorii budowy świata odmiennej od obowiązującej. W 1483 roku zmarł ojciec Kopernika, opiekę nad rodziną objął brat matki, biskup warmiński Łukasz Watzenrode. Biskup warmiński Łukasz Watzenrode (1447-1512)

Collegium Maius – najstarszy budynek Akademii Krakowskiej Tutaj uczył się Mikołaj Kopernik matematyki, astronomii, retoryki i poetyki Collegium Maius – najstarszy budynek Akademii Krakowskiej

Uniwersytet w Bolonii W latach 1496-1499 Kopernik był studentem prawa w Bolonii, gdzie rozpoczął także naukę greki oraz medycyny, w 1503 r. uzyskał dyplom doktora prawa kanonicznego w Ferrarze i ukończył drugi i ostatni rok studiów medycznych w Padwie. Podczas pobytu we Włoszech gromadził wiadomości historyczne o starożytnych systemach astronomicznych.

Klaudiusz Ptolemeusz według XVI-wiecznego wyobrażenia Teoria geocentryczna  (z gr. geo – Ziemia) –  teoria  budowy  Wszechświata, której istotą jest założenie, że nieruchoma  Ziemia  znajduje się w centrum Wszechświata, a wokół niej krążą pozostałe  ciała niebieskie:  Słońce, planety, Księżyc  i  gwiazdy. Teorię geocentryczną opracował grecki astronom Klaudiusz Ptolemeusz w II w. n.e.

Teoria heliocentryczna Arystarch z Samos (ok. 310–230 p.n.e.) – grecki astronom z wyspy Samos, który jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model Układu Słonecznego. Astronomowie starożytni odrzucili jednak tę hipotezę, gdyż nie zgadzała się z ich obserwacjami. Teoria heliocentryczna (gr. helios – słońce) teoria budowy Układu Słonecznego, według której Słońce znajduje się w środku Wszechświata. Pomnik Arystarcha z Samos w Salonikach

Od 1503 do 1510 Mikołaj Kopernik przebywał na zamku biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, gdzie pracował jako sekretarz i lekarz biskupa Watzenrodego. Na lata spędzone w Lidzbarku przypada opracowanie przez Kopernika pierwszego zarysu teorii heliocentrycznej.

Kapituła katedralna we Fromborku w czasach Kopernika… i obecnie W 1510 r. Mikołaj Kopernik osiedlił się na stałe we Fromborku, gdzie został mianowany kanonikiem. Prowadził także obserwacje astronomiczne i pisał swe główne dzieło w latach 1515-1530. Kopernik zajmował się także kartografią, opracowując m.in. mapę Warmii.

Frombork na mapie Polski

Podczas wojny polsko-krzyżackiej (1520-21) Kopernik dowodził obroną Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, sprowadził sprzęt wojskowy oraz zabezpieczył żywność dla ludności miasta. Po zakończeniu działań wojennych zasiedlał puste łany osadnikami.

Frombork - mury obronne z gankami, po prawej Wieża Kopernika Pod koniec sierpnia 1521 r. Kopernik ponownie osiedlił się we Fromborku, zamieszkał w wieży obronnej. Poświęcał wiele czasu na obserwacje astronomiczne. Swoją teorię opisywał w dziele, któremu nadał tytuł „De Revolutionibus” („O obrotach”).

Prywatna Wieża Kopernika we Fromborku, będąca jego obserwatorium

Wnętrze prywatnej wieży - obserwatorium Mikołaja Kopernika we Fromborku

M. Kopernik nie wymyślił zupełnie nowych instrumentów astronomicznych, lecz używał takich samych, jakich używali jego starożytni poprzednicy. Zapoznał się z nimi już w czasach studiów w Krakowie i wtedy wykonywał pierwsze obserwacje. Instrumenty wykonane były z drewna jodłowego i niestety nie zachowały się do naszych czasów. Jednak ich dokładne opisy w dziele „O obrotach”… pozwoliły na ich rekonstrukcję. ł

Astrolabium Przyrząd składający się z sześciu pierścieni pozwalał mierzyć położenie ciał niebieskich na horyzoncie.

Kwadrant służył do określania wysokości Słońca. To płyta kwadratowa od 1,5 do 2 m. W jednym z narożników przytwierdzony jest kołek i narysowana ćwiartka okręgu. Kwadrant służył do określania wysokości Słońca.

Triquetrum Instrument składa się z trzech listew, w każdej pozycji zachowuje kształt trójkąta. Przyrząd mierzył wysokości ciał niebieskich i wysokość Księżyca.

Mikołaj Kopernik uważał, że świat jest kulisty, a więc skończony Mikołaj Kopernik uważał, że świat jest kulisty, a więc skończony. Teoria Kopernika traktuje Ziemię jako jedną z wielu planet obiegających Słońce. . Obraz Jana Matejki „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem ” (1873) W latach 1539-41 przebywał we Fromborku niemiecki astronom i matematyk Jerzy Joachim von Lauchen, zwany Retykiem. Opuszczając Frombork zabrał ze sobą odpis „De Revolutionibus” celem wydrukowania go w Norymberdze.

Ta sama karta w pierwszym wydaniu; Norymbergia 1543 r. Karta 9 oryginału De revolutionibus orbium coelestium Dzieło zostało wydrukowane po łacinie w 1543 r. pod zmienionym tytułem „De revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”). W 1616 r. Kościół, nie zgadzając się z teorią Kopernika, umieścił dzieło w Indeksie ksiąg zakazanych, skąd wycofano je dopiero w 1828 r.

Karta tytułowa pierwszego wydania De revolutionibus orbium coelestium, Norymberga, 1543 Skrzynka, w której przechowywany jest oryginał dzieła Kopernika znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie

„O obrotach sfer niebieskich”

Nie istnieje jeden środek wszystkich sfer niebieskich Mikołaj Kopernik w dziele „O obrotach sfer niebieskich” udowodnił m.in., że: Nie istnieje jeden środek wszystkich sfer niebieskich Środek Ziemi nie jest środkiem Wszechświata, lecz tylko środkiem ciężkości i środkiem strefy Księżyca Wszystkie strefy obiegają Słońce i dlatego Słońce jest środkiem całego Wszechświata To, co nam się przedstawia jako ruch Słońca, pochodzi nie z jego ruchu, lecz z ruchu Ziemi Ruch planet pochodzi nie z ich ruchu, lecz z ruchu Ziemi

Układ słoneczny Ptolemeusza Układ Słoneczny Mikołaja Kopernika

Mikołaj Kopernik wyznaczył okres obiegu Ziemi dookoła Słońca i wyznaczył długość roku gwiezdnego jako równą 365 dni 6 godzin 10 minut, a więc zaledwie o 1 minutę więcej niż to przyjmuje się obecnie.

„Śmierć Mikołaja Kopernika” - obraz Aleksandra Lessera namalowany na 400-lecie urodzin Kopernika (1873 r.)

Portret M. Kopernika z kościoła Św Portret M. Kopernika z kościoła Św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu uważany jest za jedno z najwierniejszych przedstawień astronoma. Jest to obraz nieznanego malarza z lat ok 1582-89 r.

W 1854 r. ukazało się w pierwsze polskie wydanie dzieła. Mikołołaj Kopernik był nowoczesnym uczonym i odważnym człowiekiem szukającym prawdy o Wszechświecie. Zmarł 24 maja 1543 r. Został pochowany pod posadzką katedry fromborskiej. Mikołaj Kopernik w wieku 70 lat, rekonstrukcja wyglądu twarzy na podstawie czaszki odnalezionej w 2005 r. w Archikatedrze we Fromborku. W 1854 r. ukazało się w pierwsze polskie wydanie dzieła.

Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), włoski filozof i astronom Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), włoski filozof i astronom. Zwolennik heliocentrycznej budowy świata i teorii M. Kopernika. W 1633 r. inkwizycja potępiła i skazała 70-letniego wówczas Galileusza na dożywotnie więzienie za to, iż uparcie popierał i głosił tezy Kopernika. To jemu przypisuje się słowa – "a jednak się kręci". W obliczu tortur i okrutnej śmierci załamał się i odwołał swoje tezy, które uznał za "absurdalne" i "potępione”.

UKŁAD SŁONECZNY

Jak świat czci Mikołaja Kopernika - wielkiego polskiego astronoma

Znaczki pocztowe 1945 1946 1951 1955 1953

1959 1962 1964 1960 1961

1969 1970

1971 1972

1973 1973

1973 1992 1993 2003

Watykan 1973 r. Niemcy 1973 Mongolia 1973

Bangladesz USA Kolumbia Afryka Kamerun

Węgry 1973 Kuba 1973

: Kopernicja – rodzaj roślin należący do rodziny palm. Znanych jest ok. 25 gatunków kopernicji. Pochodzą one z Ameryki Południowej i Środkowej. Nazwa nadana została na cześć polskiego astronoma Mikołaja Kopernika.

Kopernik (Copernicus) – uderzeniowy krater księżycowy Krater jest widoczny przez lornetkę. Wał krateru ma szerokość około 22 km, wysokość zewnętrzna 1010 m, wewnętrzna zaś – 3350 m. Średnica dna krateru wynosi ok. 46 km.

Kopernik (Copernicus) – krater na powierzchni Marsa o średnicy 294 km Kopernik (Copernicus) – krater na powierzchni Marsa o średnicy 294 km. Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1973 r. został nazwany od polskiego astronoma.

Widok innych kraterów na Marsie

Góra Kopernika - góra na Spitsbergenie, największej wyspie Norwegii na Morzu Arktycznym o wysokości 1035 m n.p.m.

ORP „Kopernik” – polski okręt w służbie od 1971 do 2005 r. ORP (Okręt Rzeczypospolitej Polskiej) – tradycyjny skrót poprzedzający nazwę własną polskiego okrętu, czyli takiego, który służy pod banderą wojenną w Marynarce Wojennej RP.

Pomniki Mikołaja Kopernika Warszawa Toruń

Olsztyn Chorzów

Banknoty i monety 1962 1966-1993

1967-1969 1973

1974 1979

1989 1995

„Polskie wydało go plemię, Wstrzymał słońce, ruszył ziemię” Jan Nepomucen Kamiński (1777–1855 ; aktor, reżyser teatralny i pisarz)

Dziękuję za uwagę Justyna Kowalska