Dobro

Zagadnienie obiektywności dobra Obiektywizm – subiektywizm Realizm – antyrealizm moralny Absolutyzm – relatywizm moralny Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Moralizm Relatywizm sofistów a intelektualizm etyczny Sokratesa (469-399 pne) Dobro = cnota (gr. arete, ang. virtue) cnota = mądrość głupiec postępuje dobrze tylko przypadkiem cnota przynosi pożytki, a nie szkody człowiek mądry wie, że postępując źle, szkodzi własnej duszy Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Moralizm Cynizm (Antystenes z Aten, 436-365 pne) Pogarda dla wszystkiego, prócz cnoty (kynos = pies) Trudność: jak poznać, co jest cnotą? Stoicyzm (Zenon z Kition, 336-264 pne) Cnota = mądrość = pogodzenie się z losem (fatalizm) Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Hedonizm Przyjemność (hedone) = dobro i droga do szczęścia Hedonizm skrajny (Arystyp z Cyreny, 435-366 pne) Hedonizm umiarkowany (Epikur z Samos, 341-271 pne) Każda przyjemność jest dobra, ale nie każda jest godna zabiegów Rachunek hedoniczny Przyjemności duchowe są mniej intensywne, ale trwalsze od cielesnych Unikanie przykrości Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Utylitaryzm Jak najwięcej przyjemności dla jak największej liczby osób Trudności: jak porównywać przyjemności? czy tylko przyjemność jest dobrem? Jeremy Bentham 1748-1832 Dobro. Filozofia polityki

Etyka „złotego środka” Między moralizmem a hedonizmem: Jest wiele cnót Cnotą jest zachowanie „złotego środka” między skrajnościami Eudajmonia = życie szczęśliwe, zgodne z własnymi cnotami Arystoteles 384-324 pne Dobro. Filozofia polityki

Zagadnienie źródeł dobra Naturalizm  antynaturalizm Etyka ewolucjonistyczna: przetrwanie własnego gatunku jako źródło dobra Etyka chrześcijańska: nakaz Boży jako źródło dobra Trudność: jeżeli Bóg może nakazywać tylko dobro, to pojęcie dobra traci wszelką treść Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Etyka autonomiczna Immanuel Kant 1724-1804 Krytyka praktycznego rozumu 1788 Etyka autonomiczna a heteronomiczna „Przewrót kopernikański w filozofii”: zamiast ze źródeł (poznania, moralności) wnioskować o treści (poznania, moralności) z treści (poznania, moralności) wnioskować o źródłach (poznania, moralności) Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Etyka autonomiczna Czasami myślę, że powinienem był postąpić inaczej niż postąpiłem (mam wyrzuty sumienia) Mam prawo moralne Powinność zakłada możność (jeśli powinienem, to mogłem, miałem wybór) Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Etyka autonomiczna Wolność postulatem rozumu praktycznego gdy nie ma wyboru, nie ma prawa moralnego, jest tylko prawo przyrody Jestem wolny jako rzecz sama w sobie, zdeterminowany jako zjawisko Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Etyka autonomiczna Prawo moralne jest powszechnie obowiązujące Ja nie mogę być prawodawcą; Bóg jest prawodawcą Bóg i nieśmiertelna dusza są postulatami czystego rozumu Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Etyka autonomiczna Czyn jest moralny, jeżeli jest podjęty ze względu na obowiązek, a nie przyjemność lub interes. Dobro. Filozofia polityki

Imperatyw kategoryczny Imperatyw kategoryczny  hipotetyczny (zręczności) przedstawia czyn jako dobry sam w sobie, a nie ze względu na coś innego Postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której mógłbyś zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem. Dobro. Filozofia polityki

Imperatyw kategoryczny Imperatyw kategoryczny  hipotetyczny (zręczności) przedstawia czyn jako dobry sam w sobie, a nie ze względu na coś innego Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jak też w osobie każdego innego, używał zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka. Dobro. Filozofia polityki

Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Państwo Platona Państwo ułatwia zaspokojenie potrzeb Klasy społeczne (podział zadań): wytwórcy żołnierze władcy-filozofowie Platon (427-347 pne) Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Państwo Platona Totalitaryzm: państwowy system edukacji ograniczenia matrymonialne zakaz poezji Dobro. Filozofia polityki

Teoria umowy społecznej „Człowiek człowiekowi wilkiem” Stan natury = wojna wszystkich przeciw wszystkim Władza jako środek położenia kresu powszechnej wojnie Thomas Hobbes (1588 -1679) Lewiatan 1651 Dobro. Filozofia polityki

Teoria umowy społecznej „Daję upoważnienie i przekazuję moje uprawnienia do rządzenia moją osobą temu oto człowiekowi albo temu zgromadzeniu, pod tym warunkiem, że i ty przekażesz mu swoje uprawnienia i upoważnisz go do wszystkich jego działań w sposób podobny” (w celu obrony od napaści obcych i od krzywd, jakie sobie czynią wzajemnie) (Lewiatan) Dobro. Filozofia polityki

Teoria umowy społecznej Poddani oddają część własnej wolności i sił suwerenowi po to, by ten ich chronił Umowa obowiązuje na terytorium, na którym została zawarta Nie ma prawa do buntu chyba, że suweren nie jest w stanie zapewnić ochrony Absolutyzm ( totalitaryzm) Dobro. Filozofia polityki

Teoria umowy społecznej Prawo do wolności jest niezbywalne Wolności, ani w całości, ani w części, nie można prawnie odstąpić Lud = poddani = suweren Lud jest poddany prawu (nie osobie, ani zgromadzeniu), które sam stanowi Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) Dobro. Filozofia polityki

Teoria umowy społecznej Obywatel = poddany prawu, uczestniczy w jego stanowieniu Demokracja Problem dyskryminacji mniejszości Prawo jako wyraz Woli Powszechnej Dobro. Filozofia polityki

Kierunki krytyki teorii umowy społecznej konserwatyzm liberalizm socjalizm Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Konserwatyzm conservatio (łac.) = chronienie, zachowywanie Umowa społeczna fikcją historyczną. Człowiek istotą społeczną Społeczeństwo = (wielopoziomowo) złożony organizm ukształtowany przez tradycję i doświadczenie historyczne narodu Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Konserwatyzm Niemożliwa jest uniwersalna formuła państwa Zbiorowa mądrość narodu przekracza wszelkie ujęcia teoretyczne Reformy społeczne należy podejmować w ostateczności Dobro. Filozofia polityki

Dobro. Filozofia polityki Liberalizm libertas (łac.) = wolność Zasada utylitaryzmu: jak najwięcej dóbr dla jak największej liczby osób Zasada wolności: granicą wolności każdego jest wolność innego np. wolność zrzeszania się, wolność słowa Państwo = zbiór jednostek związanych wzajemnymi, dobrowolnymi umowami John Stuart Mill (1806 -1873) Dobro. Filozofia polityki