1

Tendencje i uwarunkowania rozwoju rynku kart płatniczych w Polsce Eugeniusz Śmiłowski Marcin Idzik Warszawa, grudzień 2009

Agenda 1 2 3 4 Bankowcy o bankowości elektronicznej Stan i dynamika rynku kart płatniczych Polsce oraz w Europie 3 Karty w świadomości i portfelach Polaków 4 Wybrane determinanty rozwoju rynku kart płatniczych w Polsce

Na temat bankowości elektronicznej wypowiadane są różne opinie, także wśród bankowców. Proszę powiedzieć, na ile zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z każdym z poniższych stwierdzeń: Bankowość elektroniczna w sposób zasadniczy warunkuje rozwój banków Bankowość elektroniczna to głownie uatrakcyjnienie oferty i kanałów dostępu do banków Bankowość elektroniczna znacząco obniża koszty prowadzenia działalności banków Koszty ponoszone na bankowość elektroniczną są niewspółmierne do osiąganych korzyści Monitor Bankowy ZBP / Pentor

Na temat bankowości elektronicznej wypowiadane są różne opinie, także wśród bankowców. Proszę powiedzieć, na ile zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z każdym z poniższych stwierdzeń: Bankowość elektroniczna stanowi zagrożenie dla bankowości tradycyjnej Bankowość elektroniczna rozwija się w Polsce w szybkim tempie Zainteresowanie klientów bankowością elektroniczną będzie coraz większe Jestem entuzjastą bankowości elektronicznej Monitor Bankowy ZBP / Pentor

Na temat bankowości elektronicznej wypowiadane są różne opinie, także wśród bankowców. Proszę powiedzieć, na ile zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z każdym z poniższych stwierdzeń: Systemy zabezpieczeń w bankowości elektronicznej są bezpieczne i niezawodne Korzystanie z bankowości elektronicznej stwarza ryzyko utraty prywatności i kradzieży tożsamości klientów Bankowość elektroniczna jest dla wybranych, a nie dla wszystkich Osobiście aktywnie korzystam z usług bankowości internetowej Transakcje finansowe wykonywane on-line są bezpieczne Poziom informacji nt. bezpieczeństwa usług bankowości elektronicznej jest wystarczający Przypadki kradzieży pieniędzy klientów korzystających z instrumentów bankowości elektronicznej będą coraz częstsze Monitor Bankowy ZBP / Pentor

Czy bankowość elektroniczna jest dla klientów bezpieczna, czy też raczej nie? Monitor Bankowy ZBP / Pentor

Czy w Pana(i) placówce/banku wzrosła, nie zmieniła się czy zmalała w porównaniu z rokiem poprzednim liczba klientów korzystających z dostępu elektronicznego? Monitor Bankowy ZBP / Pentor

Jak ocenia Pan(i) zainteresowanie klientów nowoczesnymi kanałami i produktami bankowymi, takimi jak…: Średnie 4.0 3.0 3.0 Monitor Bankowy ZBP / Pentor V’2008 (N=201)

Czy istnieje Pana/i zdaniem potrzeba wyraźnego określenia przez przepisy prawa granicy pomiędzy ryzykiem ponoszonym przez banki, a ryzykiem klientów przy dokonywaniu płatności w Internecie? ŚREDNIA 3,4 Monitor Bankowy ZBP / Pentor IX’2008 (N=203)

Gdzie byliśmy – gdzie jesteśmy

Korzystanie z funkcjonalności w ramach posiadanego ROR Deklarujący posiadanie karty bankowej Mieszkańcy Polski w wieku 15+posiadający kartę bankową Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej

Liczba wyemitowanych kart, a liczba punktów akceptujących karty 2,8 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart 25 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart kredytowych 1,8 krotny wzrost liczby punktów handlowo – usługowych 2,7 krotny wzrost liczby bankomatów * I-II kwartał 2009 Źródło: NBP

Wartość transakcji bankomatowych oraz płatności kartami Wartość transakcji w mld PLN Średnia wartość transakcji w PLN Źródło: NBP

Wykorzystanie kart bankowych Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej * I-III kwartał 2009

Do płacenia na stacji benzynowej Do wypłacania pieniędzy z bankomatu Częstotliwość używania kart płatnicznych Do zakupów w sklepach Do płacenia na stacji benzynowej Do wypłacania pieniędzy z bankomatu Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej * I-III kwartał 2009

Miesięczne zakupy opłacane kartą Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej * I-III kwartał 2009

Zadowolenie z używania kart płatnicznych Najczęściej pojawiające się problemy przy płaceniu kartą: Awaria terminala; Wolne/przeciążone łącza – długotrwałe oczekiwanie na połączenie; Brak połączenia; Odmowa wykonania transakcji (komunikat z banku); Błąd/niekompetencja sprzedawcy. Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej * I-III kwartał 2009

Powody nie płacenia za zakupy mimo posiadania karty Powody nie posiadania kart Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej Źródło: CBOS, Korzystanie z kart płatniczych w Polsce, Słowacji i na Węgrzech, maj 2007

Świat i my  1950 – Pierwsze karty płatnicze Diners Club (wydano 20 tys.; założyciele: McNamara i Schneider)  1958 - pierwsza karta płatnicza American Express (wydano 250 tys.)  1958 - pierwsza karta kredytowa Bank Americard (ważna tylko w stanie Kalifornia)  1961 – powstaje JBC wydawca kart w Japonii  1985 - pierwsza kredytowa karta biznesowa MasterCard Business  Maj’1991 – pierwsza klasyczna karta płatnicza, debetowa (BIG VISA Business wydana przez BIG i PolCard)  Sierpień’1993 - pierwsza krajowa karta płatnicza (PolCard we współpracy z BIG)  Wrzesień’1993 – pierwsza w Polsce karta kredytowa ( Firma „Express M + Bank Powierniczo-Depozytowy GLOB)  1993 – pierwsza karta Visa Classic dla klientów indywidualnych wydana przez Bank PEKAO SA  1995 – pierwsza bankowa karta kredytowa „Partner” wydana przez Bank PEKAO SA

Liczba wydanych kart płatniczych ogółem w mln Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Przeciętna liczba kart w przeliczeniu liczbę mieszkańców Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Liczba ATM na 1 milion mieszkańców kraju Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Liczba terminali POS na 1 milion mieszkańców kraju Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Liczba operacji płatniczych w POS w roku na jedną kartę Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Liczba operacji płatniczych przypadających na jeden terminal POS w roku Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Przeciętna wartość transakcji w tys Przeciętna wartość transakcji w tys. w euro przypadająca na jeden terminal POS w roku Źródło: ECB Statistical Data Warehouse 23.11.2009

Wnioski – główne bariery Kult gotówki, Koszty związane z posiadaniem karty, Czynniki makroekonomiczne - poziom rozwoju gospodarczego, aktywów finansowych, dochodów ludności, Niski poziom aktywności ekonomicznej ludności Wysoki poziom nieuświadomionych potrzeb i relatywnie niskie zrozumienia korzyści z płatności elektronicznych; Niedostateczna znajomość i wiedza o instrumentach finansowych Zniekształcenia w percepcji i selektywne zaufanie do banków i produktów bankowych Stan infrastruktury, a zwłaszcza nieadekwatna do dynamiki rynku kart, liczba i geografia placówek oraz urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze; Brak wsparcia państwa i zintegrowanych działań o charakterze informacyjno-edukacyjnym wspierających rozwój płatności elektronicznych.

29