Zapraszam na prezentacje o człowieku Monika Kierzek

Układ narządu ruchu Oddychanie Krążenie Biologia Układ narządu ruchu Oddychanie Krążenie

Rodzaje połączeń kości Układ narządu ruchu Szkielet Budowa kości Czaszka Kręgosłup Klatka piersiowa Kończyny dolne i górne Rodzaje połączeń kości Mięśnie Biologia

Oddychanie Budowa i funkcje układu oddechowego Mechanizm oddychania Palenie tytoniu a zdrowie Biologia

Układ krwionośny Krążenie krwi Serce Układ limfatyczny Biologia

Szkielet Układ narządu ruchu Biologia U człowieka dorosłego szkielet składa się z około 206 kości . U starszych ludzi kości może być mniej niż 206 ze względu na zrastanie kości czaszki. Średnia waga szkieletu to 10 kilogramów u kobiet i 12 kilogramów u mężczyzn. Podstawowym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzęstna. Ze względu na budowę zewnętrzną kości podzielono na kilka grup: kości długie, np. kość udowa, ramienna kości płaskie ,np. kości czaszki, łopatka kości krótkie, np. kości nadgarstka, stępu kości różnokształtne, np. kręgi Szkielet człowieka można podzielić na dwie części. Pierwszą część stanowi szkielet osiowy. W jego skład wchodzą: czaszka, kręgosłup oraz żebra i mostek. Drugą część stanowi szkielet kończyn górnych oraz dolnych wraz z ich obręczami. Układ narządu ruchu Biologia

Budowa kości Układ narządu ruchu Biologia Każda kość okryta jest okostną, która jest bardzo twardą błoną łącznotkankową. Zasadniczym elementem budującym kość jest trzon. Rozszerzone zakończenie kości to tak zwane nasady górne. Przestrzenie między beleczkami kostnymi wypełnia szpik kostny czerwony, który pełni funkcję krwiotwórczą. W obrębie trzonu kości zlokalizowana jest jama szpikowa, którą wypełnia szpik kostny żółty. Pod względem chemicznym, kość zbudowana jest ze składników organicznych i nieorganicznych. Składnikiem organicznym jest osseina, która zbudowana jest z włókien kolagenowych, zanurzonych w bezpostaciowej substancji podstawowej. Składnik nieorganiczny kości stanowią sole mineralne, głownie wapnia i magnezu. Układ narządu ruchu Biologia

Czaszka Układ narządu ruchu Biologia Czaszka - struktura kostna lub chrzęstna, która służy jako szkielet głowy. Stanowi naturalną osłonę mózgu i innych narządów znajdujących się w głowie. Wzrost czaszki człowieka trwa nie tylko podczas życia płodowego, ale także przez 6 następnych lat. Możliwości wzrostu szybko jednak maleją, szczególnie po skostnieniu łączno-tkankowych ciemiączek. Powierzchnia wewnętrzna podstawy dzieli się na trzy doły: przedni, środkowy, tylny. Układ narządu ruchu Biologia

Kręgosłup Układ narządu ruchu Biologia Kręgosłup – część szkieletu, stanowiąca jego główną oś i podporę Rozróżniamy następujące odcinki kręgosłupa: część szyjna, część piersiowa, część lędźwiowa, część krzyżowa, część guziczna (ogonowa) Podstawowe elementy składające się na kręgosłup nazywamy kręgami; każdy z nich jest osobną kością. W centrum każdego kręgu znajduje się otwór, przez który przebiega nieprzerwany rdzeń Pomiędzy trzonami kolejnych kręgów występują krążki międzykręgowe, zwane dyskami. Ich podstawową funkcją jest amortyzowanie wstrząsów i zapewnienie ruchomości sąsiadującym kręgom. Razem tworzą one tzw. segment ruchowy kręgosłupa. Przestrzeń pomiędzy trzonami, a łukami kręgowymi kolejnych kręgów tworzy kanał kręgowy, który chroni rdzeń kręgowy. Zadaniem kręgosłupa jest podpora ciała, ochrona rdzenia kręgowego oraz, pośrednio, spełnianie funkcji przyczepów dla kończyn. Układ narządu ruchu Biologia

Klatka piersiowa Układ narządu ruchu Biologia Szkielet klatki piersiowej składa się z: 12 kręgów piersiowych; 12 par żeber Mostka Zależnie od sposobu połączenia z mostkiem żebra dzielą się na: żebra prawdziwe (I-VII)- łącza się z mostkiem bezpośrednio poprzez chrząstki żebrowe; Żebra rzekome (VIII, IX, X)- łączą się ze sobą i poprzez żebro VII z mostkiem Żebra wolne (XI, XII)- nie maja połączenia z mostkiem, kończą się wolno w ścianach jamy brzusznej. Chroni ona narządy wewnętrzne tj. serce czy płuca i umożliwia proces wymiany gazowej. Układ narządu ruchu Biologia

Kończyny dolne i górne Układ narządu ruchu Biologia Kończyna dolna – część ciała odpowiedzialna za poruszanie się, składająca się z: miednicy, uda, kolana, podudzia, części łączącej kolano ze stopą oraz stopy. Noga składa się z następujących kości: kość udowa, rzepka, kości podudzia (strzałka i piszczel) oraz z kości stopy (kości stępu, śródstopia i palców). Kończyna górna- część ciała na którą składają się: okolica naramienna, okolica pachowa, ramię, łokieć, przedramię, nadgarstek, ręka. Z tułowiem połączona jest obręczą kończyny górnej (barkową). Składa się z trzech odcinków połączonych ze sobą stawami: odcinka bliższego - ramienia, odcinka środkowego - przedramienia i odcinka dalszego - ręki. W kończynach górnych wyróżnia się: okolicę obręczy barkowej, dół pachowy, ramię, dół łokciowy, przedramię i rękę. Ręka posiada stronę grzbietową i dłoń. Skóra dłoni jest nieowłosiona i występują w niej listewki papilarne o swoistym dla danego osobnika przebiegu (kształcie). W ręce wyróżnia się nadgarstek, śródręcze i palce, przy czym I palec (kciuk) jest przeciwstawny pozostałym. Składa się z kości ramieniowej, przedramieniowej, łokciowej, promieniowej, nadgarstka, śródręcza i palców. Układ narządu ruchu Biologia

Rodzaje połączeń kości Kości tworzą: połączenia ścisłe; połączenia półścisłe; połączenia ruchome. W ścisłych (nieruchomych) połączeniach kości nie ma możliwości przemieszczania się kości względem siebie. Typowym przykładem mogą tu być kości czaszki W połączeniach, półścisłych kości (chrząstkozrostach) między dwoma zakończeniami kostnymi znajdują się krążki chrzęstne lub chrzęstno-włókniste. Najbardziej typowe połączenia półścisłe występują między kręgami Stawy kuliste umożliwiają wykonywanie ruchów obrotowych wielokierunkowych. W stawach tych powierzchnia stawowa jednej kości jest zazwyczaj wypukła i tworzy tzw. główkę, natomiast powierzchnia drugiej kości jest odpowiednio wklęsła i tworzy tzw. panewkę stawową Stawy zawiasowe umożliwiają wykonywanie ruchów zginania i prostowania. Przykładem tego typu są: staw łokciowy – styka się w nim kość ramienna z promieniową i łokciową; staw kolanowy – styka się w nim kość udowa z piszczelową i strzałkową, jest to staw o najbardziej skomplikowanej budowie, jego wzmocnienie stanowi mała kostka, tzw. rzepka. Układ narządu ruchu Biologia

Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia Ze względu na budowę i spełniane funkcje w organizmie wyróżniamy trzy główne typy mięśni: -mięsień gładki, -mięsień szkieletowy (poprzecznie prążkowany), -mięsień sercowy (poprzecznie prążkowany). U kręgowców można wyróżnić mięśnie szkieletowe: -mięśnie długie (np. w kończynach), -mięśnie płaskie (np. wyścielające ściany -klatki piersiowej i brzucha), -mięśnie krótkie (np. wokół kręgosłupa), -mięśnie okrężne (np. oczu, ust, odbytu). Rodzaje mięśni poprzecznie prążkowanych -wrzecionowaty -dwubrzuścowy -półpierzasty -pierzasty -płaski -ze smugami ścięgnistymi -dwugłowy -okrężny Układ narządu ruchu Biologia

Mięsień gładki Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia Tkanka mięśniowa gładka - rodzaj tkanki mięśniowej, która składa się z wrzecionowatych komórek, zawierających jedno centralnie położone jądro komórkowe. Ten typ tkanki mięśniowej znajduje się w ścianach naczyń krwionośnych, ścianach czy śluzówkach narządów jamistych i przewodów jak przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, pęcherza moczowego, dróg rodnych. Działa niezależnie od woli, powolnie i długotrwale, jest odporny na zmęczenie. Pełni funkcje żywotne na przykład: nadaje kształt soczewkom, poszerza źrenice, reguluje przepływ krwi przez naczynka krwionośne, przesuwa pokarm w układzie pokarmowym. Znacznie ważniejsza jest odporność na znużenia, czyli zdolność do pozostawiania w długotrwałym skurczu, nawet w warunkach niedoboru tlenu. Skurcze mięśni gładkich wywołują takie czynniki jak pobudzenie nerwowe, substancje chemiczne, rozciąganie; występują też spontanicznie wywołane automatyzmem mięśnia. Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia

Mięsień szkieletowy Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia Mięsień poprzecznie prążkowany – typ tkanki mięśniowej, zbudowanej z silnie wydłużonych, walcowatych komórek, zawierających wiele położonych obwodowo jąder. W centrum znajdują się liczne miofibryle Zbudowane są z niej m.in. wszystkie mięśnie szkieletowe kręgowców. Pracują one zależnie od woli, szybko ulegają zmęczeniu, ich skurcze są krótkotrwałe, ale silne. Mięśnie szkieletowe zbudowane są z ułożonych w pęczki włókien mięśniowych. Włókna te mają wrzecionowaty kształt i zawierają dużą ilość jąder komórkowych. Do skurczu mięśnia szkieletowego dochodzi w następujący sposób: najpierw z pęcherzyków końcowych uwolnione zostają jony wapnia, które łączą się jednostką C troponiny na aktynie i odsłaniają tym samym miejsca aktywne na aktynie (podjednostki I). Główki miozyny łączą się z aktyną i przesuwają cienki w głąb sarkomeru. Dochodzi do skurczu mięśnia. Następnie główki miozyny odłączają się, potem to samo czynią jony wapnia, które wracają do pęcherzyków końcowych. Następuje rozkurcz. Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia

Mięsień sercowy Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia Mięsień sercowy - rodzaj tkanki mięśniowej występujący jedynie w sercu kręgowców. Skurcze mięśnia sercowego mają umiarkowaną siłę i są stosunkowo krótkie. Mięsień sercowy różni się od mięśnia poprzecznie prążkowanego tym, iż włókna w mięśniu sercowym są widlasto rozgałęzione zaś jądra komórkowe ułożone są centralnie, podczas gdy w mięśniu poprzecznie prążkowanym włókna są złączone, a jądra znajdują się na obrzeżach włókien. Mięsień sercowy pracuje zgodnie z zasadą "wszystko albo nic" – nawet najmniejszy impuls powoduje maksymalne napięcie włókien mięśnia. Przewodzenie impulsów w mięśniu sercowym jest wolniejsze niż w szkieletowych. Jest to jedyny mięsień poprzecznie prążkowany, którego praca nie podlega woli, jednak pośrednio możemy wpływać na skurcze. Mięśnie Układ narządu ruchu Biologia

Budowa i funkcje układu oddechowego W skład układu oddechowego wchodzą: DROGI ODDECHOWE: - Jama nosowa - Gardło - Krtań - Tchawica - Oskrzela WŁAŚCIWY NARZĄD ODDECHOWY: - Płuca Narządami pomocniczymi biorącymi udział w ruchach oddechowych są mięśnie: głównie przepona oraz mięśnie międzyżebrowe. Drogi oddechowe zaczynają się nozdrzami przednimi, które prowadzą do jamy nosowej. Oddychanie Biologia

Jama nosowa Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Jama nosowa to pierwszy odcinek dróg oddechowych. Podzielona jest na dwie części przegrodą nosa zbudowaną z kości oraz chrząstki. Wokół jamy nosowej znajdują się przestrzenie wypełnione powietrzem, tzw. zatoki oboczne nosa - często występują stany zapalne tych zatok. Od tyłu jama nosowa łączy się poprzez nozdrza tylne z jamą gardła. Wewnątrz wysłana jest silnie unaczynioną błoną śluzową pokrytą licznymi rzęskami - migawkami, w przedniej części błonę śluzową jamy nosowej pokrywają grube, krótkie włoski. W jamie nosowej możemy wyróżni okolicę węchową, w błonie śluzowej tej okolicy znajdują się zakończenia nerwów węchowych. Powietrze, które przechodzi przez jamę nosową, zostaje: - oczyszczone z kurzu dzięki śluzowi, rzęskom i włoskom pokrywającym tę jamę; - ogrzane; - nawilżone. Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Gardło Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Gardło jest odcinkiem, w którym krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe. Jama gardła dzieli się na 3 części: - górną - nosową , która łączy się z jamą nosową; w bocznej ścianie części nosowej gardła po obu stronach znajdują się otwory - ujścia trąbek słuchowych; - środkową - ustną, leżącą bezpośrednio za jamą ustną; - dolną - krtaniową, w której znajduje się wejście do krtani. Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Krtań Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Jest to narząd położony między gardłem a tchawicą. Zbudowana jest z 9 chrząstek, połączonych ze sobą więzadłami i mięśniami, które służą do unoszenia i opuszczania krtani. Jedna z chrząstek - nagłośnia - zamyka wejście do krtani w czasie połykania pokarmu. W ten sposób drogi oddechowe są zabezpieczone przed niepożądanym wyniknięciem cząstek pokarmowych. Wnętrze krtani jest wysłane nabłonkiem z ruchomymi rzęskami. Rzęski poruszają się w kierunku gardła, usuwając pyły lub inne zanieczyszcznia, dostające się do krtani wraz z wdychanym powietrzem. Krtań jest narządem głosotwórczym. Wewnątrz krtani pomiędzy chrząstkami są rozpięte tzw. fałdy głosowe, które ograniczają przestrzeń, zwaną głośnią. Jest to właściwy aparat głosowy. Dolne fałdy głosowe są zwane strunami głosowymi. Fałdy głosowe mogą się przemieszczać względem siebie dzięki odpowiednim mięśniom, powodując powiększanie lub zwężanie szpary głośni. Szpara głośni może by szeroka, wtedy przechodzące przez nią powietrze nie powoduje powstawania żadnego dźwięku. Przy wąskiej wycieśnionej szparze głosowej, przechodzące przez nią powietrze wywołuje drgania strun głosowych i powstawanie dźwięku. Wysokość dźwięku zależy od stanu napięcia strun głosowych, natężenia zaś dźwięku - od szybkości przepływającego przez szparę głosową powietrza. Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Tchawica Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Ma kształt rury o dużej sprężystości, długości około 10-13cm. Od góry połączona jest z krtanią, u dołu przechodzi w dwa oskrzela. Ściana tchawicy zbudowana jest z chrzęstnych pierścieni połączonych ze sobą za pomocą więzadeł. Każda chrząstka ma kształt podkowy. Tchawica wewnątrz jest wysłana błoną śluzową pokrytą nabłonkiem z rzęskami. Śluz wydzielany przez gruczoły śluzowe oraz falujące ruchy rzęsek ułatwiają wychwytywanie wdychanych wraz z powietrzem drobin pyłów, które usuwane są z dróg oddechowych w czasie odruchu kaszlu Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Oskrzela Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Są naturalnym przedłużeniem tchawicy. Zbudowane podobnie jak tchawica z podkowiastych chrząstek, połączonych ze sobą więzadłami, wysłane nabłonkiem z ruchomymi rzęskami. Oskrzela główne rozgałęziają się na oskrzela o mniejszej średnicy, które dają początek jeszcze węższym oskrzelikom. Najdrobniejsze z oskrzelików zakończone są pęcherzykami płucnymi. W ścianach oskrzelików nie występują chrząstki. System rozgałęzień każdego z oskrzeli głównych tworzy tzw. drzewo oskrzelowe doprowadzające powietrze do każdego z płuc. Podstawowe zadania tchawicy i oskrzeli to: - transport powietrza do płuc; - ogrzewanie i nawilżanie tego powietrza; - oczyszczanie powietrza z ciał obcych. Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Płuca Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia Płuca są narządem parzystym o gąbczastej strukturze, leżącym wewnątrz klatki piersiowej. Mają kształt zbliżony do spłaszczonych stożków. Płuco lewe - w związku z ułożeniem serca - jest nieco mniejsze od prawego. Płuca są pokryte cienką, błyszczącą błoną, tzw. opłucną, której wilgotna powierzchnia ułatwia ruch płuc w czasie oddechu, nie pozwalając na tarcie ścian. Zbudowane są z milionów pęcherzyków płucnych. Każdy pęcherzyk jest opleciony gęstą siecią naczyń krwionośnych włosowatych W pęcherzykach płucnych odbywa się wymiana gazowa między wypełniającym je powietrzem a krwią. Przenikanie gazów przez ściany pęcherzyków płucnych jest możliwe, gdyż składają się one z pojedynczej warstwy komórek. Budowa i funkcje układu oddechowego Oddychanie Biologia

Mechanizm oddychania Oddychanie Biologia Wdech — faza czynna oddechu - biorą w niej udział mięśnie międzyżebrowe i przepona. Podczas wdechu płuca zwiększają swoją objętość i tworzy się podciśnienie, które zasysa powietrze. Mięśnie międzyżebrowe kurczą się, żebra unoszą się do góry, przepona obniża się, ciśnienie spada i powietrze dostaje się do płuc. Wydech (inaczej faza bierna) jest to usuwanie "zużytego" powietrza zasobnego w dwutlenek węgla. Podczas wydechu następuje rozluźnienie przepony oraz mięśni oddechowych klatki piersiowej. Zmniejszanie objętości płuc wytwarza lekkie nadciśnienie, które wyciska powietrze z płuc. Oddychanie Biologia

Palenie tytoniu a zdrowie Nikotyna wywiera szkodliwy wpływ na wiele narządów, a w szczególności na serce, naczynia krwionośne oraz przewód pokarmowy. Czad czyli tlenek węgla powoduje niedotlenienie organizmu. Narządami szczególnie wrażliwymi na małą ilość tlenu jest mózg i serce. Substancje wywołują raka języka, krtani, płuc oraz pęcherza moczowego. Najczęstszym nowotworem złośliwym jest rak płuc Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń krwionośnych, zwiększa ciśnienie krwi, powoduje zaburzenia rytmu serca, a także wpływa negatywnie na gen p53, który powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek, czyli powstawanie nowotworów. Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka. Tlenek węgla- zmniejsza zawartość tlenu we krwi, utrudnia pracę serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów organizmu człowieka. Jest to związek będący bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w czasie pożarów. Oddychanie Biologia

Układ krwionośny Krążenie Biologia Układ krwionośny człowieka – układ zamknięty, w którym krew krąży w systemie naczyń krwionośnych, a serce jest pompą wymuszającą nieustanny obieg krwi. Układ ten wraz z układem limfatycznym tworzą układ krążenia . Naczynia krwionośne można podzielić na: żyły , tętnice , włosowate naczynia krwionośne. Krew wypływa z serca tętnicami, a wraca żyłami. Im dalej od serca tym ciśnienie krwi jest mniejsze, a w żyłach nawet bliskie zeru. Ciśnienie wytwarzane przez pulsowanie serca nie wystarcza do przepchnięcia krwi przez cały krwiobieg z powrotem do serca, zwłaszcza wtedy gdy krew musi przebywać drogę w górę. W trakcie przemieszczania się krwi serce wspomaga pulsowanie tętnic, wyposażonych we własną mięśniówkę. Cofaniu się krwi zapobiegają natomiast znajdujące się w żyłach zastawki. Układ krwionośny składa się z: serca – pompa zalewowo– tłocząca. Posiada własny system dostarczania niezbędnych substancji, tzw. naczynia wieńcowe; naczyń krwionośnych: tętnice, żyły, sieć naczyń włosowatych. Krążenie Biologia

Krążenie krwi Krążenie Biologia Duży krwiobieg - krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice, dalej na tętniczki, a następnie przechodzi przez sieć naczyń włosowatych (tzw. kapilarnych) we wszystkich narządach ciała. Naczynia włosowate przechodzą w drobne żyłki, które przechodzą w żyły większego kalibru i żyłę główną górną i dolną. Krew powracająca żyłami jest odtlenowana (uboga w tlen) i przechodzi do prawego przedsionka serca, po czym przez zastawkę trójdzielną wpływa do prawej komory. Mały krwiobieg - odtlenowana krew wypompowywana jest z prawej komory serca przez zastawkę pnia płucnego do pnia płucnego, który rozgałęzia się na dwie tętnice płucne: lewą i prawą. Te w płucach rozgałęziają się na sieć naczyń włosowatych oplatających pęcherzyki płucne, tam dochodzi do wymiany gazowej. Utlenowana krew powraca żyłami płucnymi (to jedyne żyły, którymi płynie utlenowana krew) do lewego przedsionka serca, a tam przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew wpływa do lewej komory serca. Krążenie Biologia

Serce Krążenie Biologia Serce to najważniejszy narząd. Jest to pompa w kształcie gruszki, która nieustannie rozprowadza krew wokół organizmu, dostarczając składniki odżywcze i tlen do narządów i tkanek. Serce składa się z: 1)Dwóch przedsionków (prawego i lewego) - jest to gruba elastyczna torba, spełniająca funkcję swego rodzaju ,,poczekalni" krwi, która powracając z płuc do lewego, a z reszty organizmu do prawego przedsionka napełnia je niczym woda rozdymająca balon. 2)Dwóch komór (prawej i lewej) - one właśnie wypychają krew do tętnic (lewa komora jest trzykrotnie grubsza od prawej ponieważ tłoczy krew do dużego krwiobiegu, natomiast prawa komora tylko do płuc). 3)Zastawki - są to luźne, mające kształt kieszeni fałdy z silnej tkanki, przymocowane do wewnątrz ścian serca. We właściwym momencie otwierają się i zamykają jak drzwi. Dbają o to, by krew płynęła tylko w jednym kierunku. 4)Tętnica - jest taka gruba by móc wytrzymać duże ciśnienie krwi wyrzucane przez serce. Wyprowadzają krew z serca albo do komórek albo do płuc. 5)Worek osierdziowy (osierdzie) - łagodzi tarcie występujące w czasie skurczu i rozkurczu. Wypełniony jest niewielką ilością płynu. Krążenie Biologia

Układ limfatyczny Krążenie Biologia Układ limfatyczny lub inaczej układ chłonny – otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych – limfa, która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi. Oprócz układu naczyń chłonnych w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne. Najważniejszą funkcją układu chłonnego jest obrona przed zakażeniami oraz cyrkulacja płynów ustrojowych. Zbudowany jest z otwartych naczyń limfatycznych oraz z tkanki limfatycznej, z której zbudowane są węzły chłonne, grudki chłonne, grasica, migdałki, śledziona. Krążenie Biologia

Dziękuję za obejrzenie mojej prezentacji