ABSTRAKCJONIZM Kierunek w sztuce, który świadomie rezygnuje z przedstawiania form obserwowanych w naturze, ogranicza się wyłącznie do wykorzystywania środków malarskich, takich jak kolor, plama i linia. Określenie „malarstwo konkretne" lub „malarstwo absolutne" podkreśla fakt, że abstrakcyjna forma zajęła miejsce przedmiotu. Malarstwo bezprzedmiotowe stało się ważną formą wyrazu sztuki XX w. Francuski teoretyk sztuki Michel Seuphor zdefiniował je następująco: "każda sztuka, którą ocenia się w sposób uzasadniony z punktu widzenia harmonii, kompozycji, porządku lub dysharmonii, dekompozycji i nieporządku, jest abstrakcyjna".
POCZĄTKI ABSTRAKCJONIZMU Początki abstrakcji sięgają impresjonizmu, fowizmu i ekspresjonizmu, kiedy kolor zaczął się usamodzielniać. Między 1907 a 1910 powstawały Sonaty - obrazy Litwina M. Ciurlionisa, obraz Caout-chouc Francisa Picabii (Musee National d'Art Moderne, Paryż) i Pierwsza akwarela abstrakcyjna W. Kandinsky'ego (Musee National d'Art Moderne, Paryż). Uchodzą one za pierwsze dzieła abstrakcyjne, w których zanika jakiekolwiek wspomnienie o przedmiocie.
Ewolucja Abstrakcjonizmu Ewolucja rzeźby ku sztuce abstrakcyjnej dokonywała się na podłożu idei konstruktywizmu ( C. Pevsner, N. Gabo) oraz przez stopniowe upraszczanie figury ludzkiej i form organicznych ( C. Brancusi, Apr, H. Moore). W Polsce program sztuki abstrakcyjnej realizowały ugrupowania Blok, Preasens, ; do głoszenia przedstawicieli sztuki abstrakcyjnej należeli: M. Szczuka, H. Berlewi, W. Strzemiński, H. Stażewski, K. Hiller, M. Jarema, J. Stern, rzeźbiarka K. Kobro. Po II wojnie światowej nastąpił niezwykle bujny rozkwit sztuki abstrakcyjnej zwłaszcza w USA; charakterystyczne jest dążenie do integracji sztuk plastycznych; źródłem inspiracji oprócz twórczości tak zwanej prymitywów staje się sztuka dalekiego Wschodu ( głównie kaligrafia). Dominują odmiany niegeometrycznej, swobodna gra plam barwnych i form, nieograniczona inwencja twórcza i ekspresja- nurt ekspresjonizmu abstrakcyjnego jego odmiany: informel, taszyzm, action painting, abstrakcja chromatyczna między innymi A. Gorky, J. Pollock, M. Tobey, Wols, H. Hartung, M. E. Vieira de Silva, M. Rothko, P. Soulages. Abstrakcja impresyjna: J. Bazaine, R. Bissiere. Romantyczno magiczna: W. Baumeister, J. Dubuffet. Strukturalizm: A. Tapies. Po 1960 zaznaczyły się nowe prądy sztuki abstrakcyjnej wizualnej między innymi minimal art, będące reakcją na ekspresjonizm abstrakcyjny, a także próbą nowej interpretacji abstrakcji typu geometrycznego. „ Op art”- wzbogaconej o elementy ruchu i przestrzeni. W abstrakcyjnej rzeźbie powojennej dominował nurt romantyczno- ekspresyjny operujący fakturą metalowego tworzywa D. Smith, T. Roszak; nadal była też uprawiana rzeźba o formach organicznych oraz geometryczna której konsekwencją stał się rozwój, wywodzącej się sztuki rzeźby kinetycznej. W Polsce po okresie realizmu socjalistycznego od 1955 rozwijały się liczne odmiany abstrakcji niegeometrycznej. Od lat 60 XX w. przeważają eksperymenty wizualne z elementami geometrii- kinematycznej.
ROZWÓJ MALARSTWA Hiazintus Rozwój malarstwa abstrakcyjnego, które do dziś podlega coraz to nowym przeobrażeniom, dzieli się na dwa zasadnicze nurty: abstrakcję geometryczną, której początek dał suprematyzm K. Malewicza w Rosji i neoplastycyzm P. Mondriana w Holandii oraz ekspresjonizm abstrakcyjny, w którym kształty i kolory nie są podporządkowane założonym z góry regułom, lecz odnoszą się do subiektywnej sfery uczuć malarza. Hiazintus Ten drugi rodzaj abstrakcjonizmu cieszył się szczególną popularnością w Europie i Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej. Wielu artystów podejmowało wtedy ideę automatyzmu propagowaną przez surrealizm. W technice drippingu wynalezionej przez M. Ernsta, a rozwiniętej przez Jacksona Pollocka (action painting), sam proces twórczy stawał się bardziej istotny od finalnego efektu.
WASSILY KANDINSKY
PIET MONDRIAN
BOHNENKAMP Ralf
Dzieła Abstrakcjonizmu Hiazintus Hiazintus
Dzieła Paul Gauguin (1848-1903), Autoportret z żółtym Chrystusem, 1889. Paul Gauguin (1848-1903), Autoportret z żółtym Chrystusem, 1889.
Wykonawcy: Kamela Drabik Natalia Szumilak Kamila Kudrańska