Informacja o epoce Renesans 3 Informacja o epoce Renesans Okres w literaturze i sztuce zwany także odrodzeniem, w Polsce nazywany złotym wiekiem kultury polskiej Kultura i sztuka odrodzenia przywędrowała do Polski w początkach XVI stulecia z Włoch. W Polsce zaczęły licznie powstawać zakłady drukarskie. "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"- to główne hasło renesansu (maksyma Terencjusza – rzymskiego komediopisarza, żyjącego w II w. p.n.e.)

4 Miejsce urodzenia Urodził się w 1530 roku w Sycynie niedaleko Radomia jako syn zamożnego szlachcica.

5 Studia w Krakowie W wieku czternastu lat rozpoczął naukę w Akademii Krakowskiej

7 Pobyt w Padwie W roku 1552 wyjechał poeta do Włoch i przebywał tam pięć lat, studiując na uniwersytecie w Padwie. Padwa jest uroczym miastem położonym w pobliżu Wenecji Miasto słynie z jednego z  najstarszych we Włoszech uniwersytetu (1222 rok), na którym studiowało w przeszłości wielu Polaków (m.in. Mikołaj Kopernik) .

9 Okres dworski Powróciwszy ze studiów, trafił na dwór Jana Firleja, marszałka wielkiego koronnego, potem był dworzaninem Filipa Padniewskiego, podkanclerzego koronnego, a wreszcie Piotra Myszkowskiego, biskupa i podkanclerzego. Dzięki protekcji Myszkowskiego, któremu zadedykował swój Psałterz, uzyskał probostwo poznańskie, a potem zwoleńskie, choć obowiązków duszpasterskich nie pełnił. Od ok. 1563 został dworzaninem i sekretarzem Zygmunta II Augusta.

Ruiny dworku Kochanowskiego Wizyta Jana Zamojskiego w Czarnolesie 10 Czarnolas Po śmierci króla, po szesnastu latach służby dworskiej wraca do rodzinnego Czarnolasu, gdzie wkrótce ożenił się. Bierze okazjonalnie udział w życiu publicznym. Ruiny dworku Kochanowskiego Wizyta Jana Zamojskiego w Czarnolesie

gdzie od 1961 roku mieści się Muzeum Jana Kochanowskiego. 12 Czarnolas Murowany dworek zbudowano około 1870 roku dla Władysława Jabłonowskiego, gdzie od 1961 roku mieści się Muzeum Jana Kochanowskiego.

13 Czarnolas W muzeum znajdują się nieliczne, zachowane po poecie pamiątki: drzwi metalowe z herbem Korwin i inicjałami JK, pochodzące prawdopodobnie ze skarbczyka spalonego w 1720 r. oraz wyściełany kurdybanem fotel poety.

Czarnolas 14 W miejscu słynnej lipy stoi XIX-wieczny, kamienny obelisk z symbolicznym sarkofagiem Urszulki, Przed dworem pomnik Jana Kochanowskiego, wzniesiony z okazji 450 urodzin poety

Koniec życia 15 Poeta umiera nagle w Lublinie w 1584 r. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczył dwór z królem Stefanem Batorym Pochowany został w Zwoleniu. W okresie czarnoleskim poeta wcale nic zrezygnował z Kościół późnogotycki (1564-1595) w Zwoleniu z późnorenesansowymi kaplicami - Kochanowskich (epitafium J. Kochanowskiego, ok. 1610)

20 Twórczość Zwany ojcem literatury polskiej, bowiem operował kunsztownym językiem, dbał o artystyczną formę swoich dzieł, pozostawił prawdziwie wspaniały dorobek literacki. Najważniejsze dzieła: Fraszki: Na lipę, Na zdrowie, Na dom w Czarnolesie, Na nabożną, Na Konrata, O doktorze Hiszpanie, Do gór i lasów, O żywocie ludzkim, Raki, Ku muzom, Do fraszek i inne. Pieśni: np. Pieśń V - O spustoszeniu Podola, Pieśń XXIV - (z Horacego - motyw exegi monumentum) i Pieśń świętojańska o Sobótce. Treny Psałterz Dawidów, Odprawa posłów greckich (pierwszy polski dramat)

TREN JAKO GATUNEK LITERACKI 25 TREN JAKO GATUNEK LITERACKI Tren jest gatunkiem literackim, który powstał i ukształtował się już w starożytności, w starogreckiej tradycji funeralnej (żałobnej, pogrzebowej). Tren jest utworem lirycznym, który wyraża żal po czyjejś śmierci. Na treść trenów składają się opisy czynów, zalet i zasług zmarłej osoby, a także ukazanie pustki, jaka zostaje po jej śmierci i poszukiwanie pocieszenia. Bohaterami trenów byli przeważnie wielcy ludzie, zasłużeni w walkach bohaterowie, sławni poeci, znani oratorzy. Kochanowski zrywa więc w swoim cyklu trenów z klasyczną tradycją, przedmiotem swoich łez i rozpaczy czyniąc zmarłe dwuipółletnie dziecko

Geneza trenów Kochanowskiego 26 Geneza trenów Kochanowskiego Cieniem na okresie czarnoleskiej sielanki kładzie się śmierć córek, zwłaszcza ukochanej Urszulki - której poświęcił słynne Treny

Geneza trenów Kochanowskiego 27 Geneza trenów Kochanowskiego W roku 1578 (lub na początku 1579) zamieszkałemu w Czarnolesie Kochanowskiemu umiera nagle dwuipółletnia córeczka Urszula. Cały świat poety i filozofa rozpada się w gruzy. “Treny” są dramatyczną relacją o duchowych i filozoficznych perypetiach człowieka i artysty renesansowego i w ten sposób stają się poetyckim traktatem moralno-filozoficznym. Na całość składa się 19 utworów

Ważniejsze terminy literackie 32 Ważniejsze terminy literackie Archaizm element języka dawnej epoki historycznej, który wyszedł z użycia lub został zastąpiony przez inny, nowszy. Archaizmem- może być wyraz (kmieć - chłop, jeno - tylko), jego forma fonetyczna (sierce – serce), gramatyczna (znajdziem - znajdziemy), a także zwrol oraz konstrukcja zdania. W utworach literackich (np. powieściach historycznych) stosuje się wszystkie typy archaizmów, czyli archaizuje się tekst, nadając mu styl dawnej epoki.