Afryka – kontynent kontrastów Projekt edukacyjny Afryka – kontynent kontrastów

Położenie geograficzne Afryki oraz budowa geologiczna kontynentu

Położenie Afryki na Ziemi Afryka, drugi co do wielkości kontynent świata, położony na południe od Europy, po obu stronach równika, w większości (poza zachodnią częścią) na półkuli wschodniej. Wraz z Europą i Azją, z którą łączy go wąski Przesmyk Sueski (ok. 120 km), zaliczany jest do Starego Świata. Od zachodu oblewają go wody Oceanu Atlantyckiego, od wschodu Oceanu Indyjskiego, wraz z jego częścią -Morzem Czerwonym. Na północy śródlądowe Morze Śródziemne  oddziela Afrykę od Europy.

Geologia Prawie cały obszar kontynentu wchodzi w obręb prekambryjskiej platformy krystalicznej. Na wschodzie rozcięta jest ona systemem rowów tektonicznych, stanowiących żywą strefę ryftową (ryft), utworzoną w erze kenozoicznej. Niewielki, południowy skrawek lądu afrykańskiego zajmuje fałdowy hercyński orogen Gór Przylądkowych. Północno-zachodnia część kontynentu (góry Atlas) należy do euroazjatyckiego pasa fałdowań alpejskich.

Najdalej wysunięte punkty Afryki Na północ: Przylądek Biały (37°20'18" N)

Na wschód: Przylądek Hafun (51°24'40" E)

Na zachód: Przylądek Almadi (17°31'48" W)

Na południe: Przylądek Igielny (34°49'58" S)

Bogactwa naturalne i gospodarka Afryki

Gospodarka Gospodarka Południowej Afryki to rynek wschodzący (rozwijający się), oparty na własnych znacznych zasobach naturalnych. Dobrze rozwinięte są również finanse, prawo, komunikacja, energetyka i transport. Giełda RPA jest 17. największą giełdą świata. Nowoczesna infrastruktura pomaga w dystrybucji dóbr do innych ośrodków w regionie. Wzrost w latach 2004-2008 został przystopowany pod koniec 2008 przez światowy kryzys.

Bogactwa Naturalne Afryka jest kontynentem bardzo bogatym w zasoby naturalne, których wielkość nie została właściwie oszacowana, a wiele jest nieeksploatowanych. W starym podłożu Afryki znajduje się wiele cennych surowców metalicznych: rudy żelaza, niklu, miedzi, manganu, antymonu, chromu oraz bogate złoża złota, srebra, platyny, uranu i diamentów. W młodszych skałach występuje węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny i inne surowce pochodzenia osadowego. Wiele krajów z tego korzysta i np. Libia i Nigeria są producentami ropy naftowej w skali światowej, Republika Południowej Afryki ma jedne z największych złóż złota i diamentów, Zambia jest jednym z największych producentów miedzi. Lasy tropikalne dostarczają cennego drewna, ale wyrąb prowadzony jest w zastraszająco szybkim tempie. Afryka jest jednym z głównych producentów kakao, manioku, bananów, kawy i herbaty. Zasoby energetyczne: ropa naftowa 13,3 mld t, gaz ziemny – 13,0 bln m³, węgiel kamienny – 50,2 mld t.

Miedź Ze względu na duże zapotrzebowanie i stosunkowo małe zasoby naturalne miedź stanowi materiał strategiczny. Większość miedzi wydobywa się jako siarczek w kopalniach odkrywkowych ze złóż porfiru miedziowego zawierającego do 1% miedzi. W afrykańskim wydobyciu rud miedzi w przeliczeniu na czysty składnik, wynoszącym w 2003 r. przodowała Zambia (430 tys. ton).

Ropa naftowa Ropa naftowa – ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych, z niewielkimi domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń. Ma podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako jeden z najważniejszych surowców energetycznych. Ropa jest wydobywana co najmniej od średniowiecza. Jedne z jej największych zasobów znajdują sie w Afryce między innymi w Nigerii, Angoli, Libii, Tunezji, Algerii i Egipcie. Podstawą gospodarki Nigerii jest przemysł wydobywczy a eksport ropy to główne źródło dochodu narodowego. 14

Żelazo Dużym impulsem w rozwoju cywilizacji ludzkich w środkowej i południowej Afryce było zastosowanie żelaza, którego wytapianie i obróbka rozpoczęła się w VI w. p.n.e. w Królestwie Kusz i w północnej Nigerii. Żelazo w Afryce było niewiele mniej cenione niż złoto, występujące w wielu regionach kontynentu. W zachodniej Afryce żelazo pojawiło się wraz z kolonizacją fenicką (I tysiąclecie p.n.e.). W strefie tropikalnej ślady żelaza pochodzą z XIII w., rozwój metalurgii wiąże się z plemionami Bantu i działalnością Arabów.

Srebro Srebro – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Jest srebrzystobiałym metalem, o największej przewodności elektrycznej i termicznej. Głównymi źródłami srebra są rudy miedzi, miedzi z niklem, złota, ołowiu i ołowiu z cynkiem. Afryka jest bogata w srebro a najstarsze ślady jego występowania odkryto w Egipcie i już 800 lat p.n.e stosowano je jako środek płatniczy. Srebrne ozdoby znajdują się nawet w grobowcach pochodzących z ok. 4000 lat p.n.e. Srebro wykorzystywane jest w przemyśle filmowym i fotograficznym, w elektronice, jubilerstwie i dentystyce.

Złoto Złoto – pierwiastek chemiczny, metal przejściowy, o liczbie atomowej 79. Występuje ono w przyrodzie w stanie rodzimym. Jest symbolem bogactwa. Największe miejsce występowania to Republika Południowej Afryki – okolice Johannesburga (zasoby oceniane na około 70 tys. ton).

Diamenty Diament – minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Jest najtwardszą znaną substancją z występujących w przyrodzie. Miejsca występowania: Republika Południowej Afryki Demokratyczna Republika Konga

Heban i Machoń Heban pozyskuje się z lasów tropikalnych w dorzeczu rzeki Kongo w Afryce. (na 1 hektarze lasu tropikalnego występuje ok. 200 gatunków drzew) W niektórych krajach Afryki wyrębem lasów zajmuje się na co dzień aż 70% mieszkańców, dla których karczowanie lasów jest głównym źródłem dochodów. Aż 60% wyciętych drzew przeznacza się na opał. 4,5 mln ha lasów rocznie, wycinanych w celu pokrycia zapotrzebowania na mahoń i heban.

KLIMAT W Afryce można wyróżnić cztery strefy klimatyczne: równikowa (średnia roczna temperatura 25-28°C, brak pór roku, wysokie opady), podrównikowa (cechującej się naprzemiennym występowaniem pory suchej i deszczowej), zwrotnikowa (o niskim opadzie rocznym, wynoszącym nawet 0,5 mm), podzwrotnikowa. mapa klimatyczna Afryki

STREFA RÓWNIKOWA W AFRYCE W strefie równikowej występują: mahoniowce, hebanowce, kauczukowce, liany, korzenie szkarpowe, Wysokość drzew sięga 90 m. Tworzą one układ wielowarstwowy. W strefie nadmorskiej występują lasy namorzynowe ze szczudlastymi korzeniami, zalewane w czasie przypływów morza. W tej strefie uprawia sią m.in. maniok, owoce cytrusowe, trzciną cukrową i drzewa kakaowe. Strefa równikowa cechuje się codziennymi opadami i wysokimi temperaturami. Sieć gałęzi jest tu tak gęste że na dnie lasu jest pół mrok. Lecz po mimo to jest ta najgęstszy las mahoniowiec kauczukowiec drewno hebanowe Las deszczowy

STREFA PODRÓWNIKOWA W AFRYCE Te obszary można nazwać pół pustynią ponieważ występują tu dwie pory roku sucha i deszczowa. W trakcie pory suchej jest gorąco i wcale nie pada deszcz (jak na pustyni ), natomiast w trakcie pory deszczowej pada prawie cały czas i jest duszno. Można tu znaleźć sawanny na których znajdują się: trawy do 5 m. z rosnącymi pojedynczo akacjami, czy baobabami. Charakterystyczne rosliny uprawne dla tej strefy, to: maniok, kawa, banany i ananasy. Baobab Sawanna i akacja

STREFA ZWROTNIKOWA W AFRYCE Teren pozbawiony zwartej szaty roślinnej na skutek małej ilości opadów (do 100–150 mm), wysokich temperatur powietrza (najwyższa temperatura – to 57,8°C) i znacznych ich amplitud. Na pustyni jedynym miejscem w którym można znaleźć wodę jest oaza (pustynna). Jest to też miejsce w który rosną rośliny. Charakterystyczne dla oaz są palmy daktylowe czy tamaryszki. Oaza Sahara -9 064 300 km2

STREFA PODZWROTNIKOWA W AFRYCE Zniszczone lasy dębowe, charakterystyczne dla tej strefy, zastąpione zostały przez twardolistne zarośla, zwane makią w rejonie śródziemnomorskim. W klimacie podzwrotnikowym wilgotnym przy opadach rzędu 1000 - 2500 mm, równomiernie rozłożonych w ciągu roku, rozwinęły się na żółtoziemach i czerwonoziemach lasy liściaste z dużym udziałem drzew wiecznie zielonych. Obejmuje ona typ suchy i wilgotny. Klimat suchy cechuje się długimi, upalnymi latami (temperatura dochodzi do 40°C) i krótkimi ostrymi zimami, opady są niewielkie – nie przekraczają 500 mm; Klimat wilgotny ma lato nieco tylko chłodniejsze niż typ suchy, ale za to zimy są znacznie bardziej łagodne i z dużą ilością opadów (nawet do 2000 mm), typ podzwrotnikowy wilgotny znany jest w Europie jako klimat śródziemnomorski. Obszar porośnięty makią

GLEBY Gleby Afryki cechują się - niskim stopniem żyzności. W strefie równikowej występują czerwonożółte tropikalne gleby ferralitowe, w strefie podrównikowej gł. typem gleb są czerwonobure gleby sawann i gleby piaszczyste, strefa zwrotnikowa jest domeną gleb pustynnych, podzwrotnikowa - brunatnoczerwonych gleb śródziemnomorskich.

ZWIERZĘTA W Afryce żyje wiele gatunków zwierząt na przykład: Zebra Górska, Słoń Afrykański, Okapi, Biczgon Egipski, Waran Pustynny, Gazela Dorkas Oryks Szablorogi Magot Goryl Górski Manat Afrykański Mieszkają one na równinach. Można je znaleźć na pustyniach. Goryl Żyje w górach Algierii i Maroka. Żyją także na skałach gibraltarskich. Żyje w górskich lasach między Zairem, Ugandą i Rwandą. Żyje w płytkich wodach przybrzeżnych oraz w wodach słodkich od Senegalu do Angoli.

FOTOGALERIA ZWIERZĄT Biczgon Egipski Okapi Gazela Dorkas Zebra Górska Słoń Afrykańskki

REKORDY AFRYKI Najdłuższe rzeki: Największe jeziora: Jezioro Wiktorii: Głębokość – 84 m Powierzchnia – 68 000km2 Objętość – 2 700 km3 Jezioro Niasa: Głębokość – 706 m Powierzchnia – 30 800 km2 Objętość – 8 400 km3 Lake Turkana: Głębokość – 73 m Powierzchnia – 8 500 km2 Jezioro Tanganika: Głębokość – 1 435 m Powierzchnia – 34 000 km2 Objętość – 18 940 km3 Jezioro Czad: Głębokość – 8 m Powierzchnia – od 10 000 km2 do 26 000 km2 Objętość – 44 km3 Nil: Długość – 6 671 km Wielkość dorzecza – 2 870 000 km2 Oranje: Długość – 2 092 km Wielkość dorzecza – 1 020 000 km2 Niger: Długość – 4 160 km Wielkość dorzecza – 2 100 000 km2 Zambezi: Długość – 2 660km Wielkość dorzecza – 1 300 000km2 Kongo: Długość – 4 320 km Wielkość dorzecza – 3 700 000 km2 Najwyższym szczytem Afryki jest Kilimandżaro ma on 5895 m J.Wiktori J.Tanganika J.Turkana J.Czad J.Niasa Nil Niger Kongo Oranie Zambezi

PARKI NARODOWE W AFRYCE W Afryce utworzono około 200 parków narodowych w różnych odmiennych geograficznie i historycznie regionach. Tworzono je z różnych powodów. Przede wszystkim dla ochrony ginących gatunków wielkich ssaków (w tym tzw. afrykańskiej wielkiej piątki: słonia, bawoła, nosorożca, lwa, geparda); 29

Ludność Afryki

Afryka jest wciąż jednym z najbardziej zacofanych gospodarczo regionów świata. Wielu mieszkańców prowincji żyje jeszcze w prymitywnych tukulach – plemiennych wioskach. Ich tryb życia prawdopodobnie nie zmienił się od 30 000 lat. Plemiona te wyznają animizm. Większość ludzi nie ma prądu, ani żadnych innych nowoczesnych wynalazków. Są trudności z dostępem do podstawowych usług. Do wielu zagubionych w lesie wiosek nie dotarła jeszcze współczesna cywilizacja, a nauka jest zabroniona przez starszyznę w wielu plemionach. Analfabetyzm w niektórych miejscach przewyższa 50%. Długie susze dodatkowo utrudniają sytuację w Sahelu, gdzie wielu mieszkańców utrzymuje się z prymitywnego rolnictwa i pasterstwa.

Afrykę Zamieszkuje 14% populacji Ziemi t. j. 950 mln ludzi (2007) Afrykę Zamieszkuje 14% populacji Ziemi t.j. 950 mln ludzi (2007). Ma najwyższy na świecie przyrost naturalny (24‰ rocznie) i jest "najmłodszym" kontynentem na Ziemi – dzieci (0-14 lat) stanowią ok. 44%. Afryka ma najkrótszą średnią życia (47 lat), a także największą liczbę zakażonych wirusem HIV (ok. 24,9 mln, czyli ok. 64,3% zakażonych na całym świecie). Afryka jest najbiedniejszym kontynentem na kuli ziemskiej, dotkniętym wieloma plagami – takimi jak malaria oraz AIDS – a także miejscem, gdzie największa część ludności cierpi niedożywienie lub nawet głód. W wielu krajach Afryki wciąż trwają wojny domowe i rozmaitego rodzaju konflikty zbrojne. Najgroźniejszymi punktami zapalnymi wciąż pozostają Sudan, Angola, Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Czad, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Somalia, Zimbabwe oraz południowo-wschodnia Nigeria.

Zróżnicowanie religijne Według najprostszej klasyfikacji scalającej na terenie Afryki wyróżnić można kilka odłamów religijnych: afrykańskie religie rodzime islam chrześcijaństwo religie afrochrześcijańskie religie rodzime

Mapa zachorowań ludności Afryki na AIDS

Afryka jest najsłabiej zurbanizowanym kontynentem, w miastach mieszka ok. 35% ludności. W 1990 r. na obszarze Afryki było 17 miast z ludnością ponad 1 mln (największe: Kair 6,88 mln mieszkańców - 1993, Kinszasa 3,80 mln mieszkańców - 1991, Aleksandria 3,38 mln mieszkańców - 1994, Casablanca 2,97 - 1993).

Wykres przyrostu ludności Afrykańskiej w latach 1533-2008

Dziękujemy za uwagę W projekcie udział brali: -Paweł Pietraszko -Tomek Bieńko -Krystian Gwóźdź -Krystian Tauber -Justyna Piłatowicz -Dawid Mazur -Michał Uściński -Grzegorz Paszkiewicz -Norbert Dadacz -Damian Peresada -Sylwia Głowińska -Jan Tchórznicki