Dr inż. Jan BERKAN pok. ST 319 www.cim.pw.edu.pl/jberkan PPTOK Projektowanie Procesów Technologicznych Obróbki Skrawaniem Dokładność obróbki – błędy cząstkowe Dr inż. Jan BERKAN pok. ST 319 www.cim.pw.edu.pl/jberkan

Dokładność obróbki Wskaźniki techniczne wyników obróbki: jakość materiału – obróbka cieplna dokładność wymiarów dokładność kształtu dokładność położenia jakość warstwy wierzchniej

Błędy cząstkowe obróbki Błędy cząstkowe niezależne od intensywności procesu obróbki 2. Błędy cząstkowe zależne od intensywności procesu obróbki

Błędy cząstkowe niezależne od intensywności procesu obróbki: 1.1 Błąd spowodowany geometrycznymi i kinematycznymi niedokładnościami układu OUPN. 1.2 Błąd od zjawisk cieplnych ze źródeł zewnętrznych 1.3 Błąd nastawienia na wymiar 1.4 Błąd ustalenia i zamocowania przedmiotu obrabianego 1.5 Błąd spowodowany naprężeniami wewnętrznymi materiału

O 1.1 Błąd spowodowany geometrycznymi i kinematycznymi niedokładnościami układu OUPN. O Błąd dotyczy precyzji toru narzędzia względem przedmiotu obrabianego bez obciążenia i przy nie nagrzanej obrabiarce. Błąd ten jest w zasadzie granica dokładności osiąganej przez obrabiarkę. Sprawdzanie dokładności obrabiarki: sprawdzanie geometrycznej dokładności wykonania obrabiarki sprawdzanie dokładności obrabiarki podczas pracy Błędy kinematyczne – czasem największe z błędów cząstkowych (obróbka uzębień, gwintów).

U N 1.1. Błąd spowodowany geometrycznymi i kinematycznymi niedokładnościami układu OUPN. U Niedokładność powierzchni ustalających uchwyt na obrabiarce Niedokładność narzędzi kształtowych (noże kształtowe, frezy kształtowe) N Ważny jest stan techniczny elementów układu OUPN wpływających na dokładność: prowadnic, wrzecion, stołów, powierzchni bazowych uchwytów)

1.2 Błąd od zjawisk cieplnych ze źródeł zewnętrznych Zmienność temperatury otoczenia (słońce, otwarte drzwi, piece itp.). Pomieszczenia dla obrabiarek precyzyjnych – klimatyzacja.

1.3. Błąd nastawienia narzędzia na wymiar obróbkowy Sposoby nastawienia narzędzia na wymiar: Próbne przejścia narzędzia: nastawienie przybliżone próbna obróbka pomiar korekta położenia narzędzia obróbka ostateczna

1.3 Błąd nastawienia narzędzia wymiar Sposoby nastawienia narzędzia na wymiar: Według ustawiaka lub wzornika

1.3. Błąd nastawienia na wymiar Sposoby nastawienia narzędzia na wymiar: Według ustawiaka

1.3. Błąd nastawienia na wymiar Sposoby nastawienia narzędzia na wymiar: Rysik Wg linii traserskich

Elementy prowadzące narzędzie (tuleje wiertarskie i wytaczarskie) 1.3 Błąd nastawienia na wymiar Sposoby nastawienia narzędzia : Elementy prowadzące narzędzie (tuleje wiertarskie i wytaczarskie)

1.3 Błąd nastawienia na wymiar Sposoby nastawienia narzędzia na wymiar: Elementy prowadzące narzędzie (tuleje wiertarskie i wytaczarskie)

1.4 Błąd ustalenia i zamocowania przedmiotu obrabianego - był omawiany przy bazowaniu Przy ustalaniu kolejnych przedmiotów nie zajmują one ściśle określonego jednakowego położenia ze względu na niedokładność wykonania powierzchni będących bazami i niedokładność elementów uchwytu. Różnice położenia występujące przy ustaleniu kolejnych przedmiotów i wywierające wpływ na wymiary i odchyłki obróbkowe nazywane są błędami ustalenia.

1.4. Błąd zamocowania przedmiotu obrabianego Zamocowanie, obróbka, odmocowanie, ustąpienie odkształceń sprężystych Szczęka uchwytu Po odmocowaniu

1.4 Błąd spowodowany naprężeniami wewnętrznymi w przedmiocie obrabianym Naprężenia mają różne pochodzenie: odlewnicze – nierównomierne stygnięcie odlewu spawalnicze – miejscowe nagrzewanie obróbkowe – oddziaływanie obróbki na w.w. Usunięcie naddatku obróbkowego powoduje naruszenie równowagi naprężenia – odkształcenia, co skutkuje powstaniem nowych odkształceń przedmiotu obrabianego

2. Błędy cząstkowe zależne od intensywności procesu obróbki: 2.1. Błąd spowodowany działaniem sił skrawania 2.2. Błąd od zjawisk cieplnych zachodzących wewnątrz układu OUPN 2.3. Błąd od wymiarowego zużycia ostrza

Błąd spowodowany działaniem sił skrawania Zmienny naddatek – zmienne siły skrawania Nieustalone fazy obróbki

Wpływ sztywności obrabiarki i przedmiotu obrabianego

Nierównomierne nagrzewanie elementów obrabiarki Wymiarowe zużywanie się narzędzia