Rośliny lecznicze i ich zastosowanie Marysia Nowakowska Klasa IV „D”

Arnika górska Arnika górska (kupalnik górski) - Arnica montana Compositae Roślina chroniona. Zastosowanie: - stosuje się ją do uśmierzenia bólu i leczenia bardzo trudno gojących się ran (owrzodzenia, czyraki żylakowate), zarówno do ich przepłukiwania, jak i do okładów; - ma działanie moczopędne, żółciotwórcze i przeciwskurczowe; - przy bólach reumatycznych różnych części ciała; - dla wzmocnienia osłabionego systemu nerwowego, zwłaszcza układu centralnego (mózg, móżdżek).

Babka lancetowata Babka : - lancetowata wąskolistna (Plantago anceolata) - zwyczajna szerokolistna (Plantago major Plataginaceae) Zastosowanie: w postaci naparu przy nieżycie żołądka i jelit oraz zbyt niskim wydzielaniu kwasu solnego w przewodzie pokarmowym; liście babki działają wykrztuśnie, dlatego często wchodzą w skład mieszanek ziołowych przy schorzeniach układu oddechowego, zwłaszcza przy suchym kaszlu u palaczy, przy chrypce; zewnętrznie (na skórę) - przy ukłuciach przez pszczoły, osy, komary lub inne owady.

Cebula Cebula (Allium cepa): - zawiera związki siarki, fosforu, magnezu oraz cynk i krzem, wzmacniające ogólną odporność organizmu na różne infekcje; - dzięki miedzi przyczynia się do regeneracji tkanki płucnej; - ma działanie bakteriobójcze ; służy przy budowie paznokci i włosów; działa żółciopędnie i żółciotwórczo, wzbudza apetyt, wywiera korzystny wpływ na cały układ trawienny; posiada właściwości wykrztuśne.

Czosnek pospolity Czosnek pospolity (Allium sativum) Zastosowanie: - ma właściwości bakteriobójcze; odkaża cały przewód pokarmowy i oddechowy - płuca, oskrzela i oskrzeliki, leczy katar, nieżyt nosa i przewlekły kaszel; wybitnie obniża ciśnienie krwi, odmładza organizm, działa antymiażdżycowo; oczyszcza organizm z różnych substancji trujących; napar czosnku na mleku stosuje się przeciw owsikom i innym pasożytom przewodu pokarmowego.

Dziurawiec lekarski Dziurawiec lekarski /ziele świętojańskie/ (Hypericum perforatum) Zastosowanie: działa przeciwzapalnie, przeciwskurczowo, bakteriobójczo, żółciopędnie; działa korzystnie na system nerwowy; przy złej przemianie materii, braku apetytu, nieżytach żołądka i jelit; przy niedomogach wątroby w schorzeniach woreczka żółciowego, kamicy, a także w stanach zapalnych dróg żółciowych, przy zgadze, wzdęciach, biegunce.

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus) Roślina trująca i lecznicza! Zastosowanie: działa przeciwalergicznie, przeciwskurczowo; obniża ciśnienie krwi; działa przeciwbólowo i lokalnie znieczulająco; ma właściwości bakterio- i grzybobójcze (zabija nawet pierwotniaki); służy do usuwania brodawek skórnych, zwanych kurzajkami.

Jałowiec pospolity Jałowiec pospolity (Juniperus communis) Zastosowanie: - jagody tego krzewu działają przede wszystkim przeciwzapalnie, bakteriobójczo i moczopędnie, dlatego surowiec ten stosuje się leczniczo jako środek moczopędny przy zapaleniach dróg moczowych ; - owoce jałowca działają żółciopędnie i pobudzająco na żołądek i wątrobę, dlatego stosuje się go przy różnych zaburzeniach trawiennych, przy niedomodze woreczka żółciowego i wątroby oraz do pobudzenia ruchu robaczkowego jelit.

Kminek zwyczajny Kminek zwyczajny (Carum carvi) Zastosowanie: zapobiega przede wszystkim wzdęciom, uławia trawienie, znosi skurcze żołądkowo-jelitowe hamuje rozwój niektórych bakterii; działa moczopędnie; matki karmiące powinny stosować kminek jako środek mlekopędny.

Koper włoski Koper włoski /fenkuł włoski/ (Feoniculum capillaceum) Zastosowanie: działa przeciwskurczowo, przeciwzapalnie, dezynfekująco, wykrztuśnie i lekko rozwalniająco; owoc stosuje się w postaci naparu w dolegliwościach przewodu pokarmowego i oddechowego - zwłaszcza u dzieci - przy zaburzeniach układu trawiennego, połączonych ze wzdęciami; jako środek wykrztuśny przy schorzeniach górnych dróg oddechowych.

Kozłek lekarski Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) Zastosowanie: korzeń kozłka lekarskiego działa uspokajająco na cały układ nerwowy, rozkurczowo, przeciwepileptycznie; znosi wzdęcia, nadmierną fermentację i dolegliwości tego układu, zwłaszcza pochodzenia nerwicowego. Surowca tego używa się w postaci naparu, a najczęściej w postaci nalewek (krople walerianowe) lub innych gotowych preparatów i mieszanek ziołowych.

Krwawnik pospolity Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) Zastosowanie: odwar (lub napar) stosuje się jako okład w leczeniu schorzeń skórnych łagodząc ich zapalenie i przyspieszając ich leczenie; odwaru tego używa się także do płukania jamy ustnej, zwłaszcza przy zapaleniu dziąseł; dzięki przeciwzapalnym, bakteriostatycznym i przeciwskurczowym właściwościom, ziele to stosuje się wewnętrznie w postaci naparu przy owrzodzeniach żołądka, jelit i hemoroidach, a także przy krwotokach płucnych, nerek.

Lawenda lekarska Lawenda lekarska (Lavandula officinalis) Zastosowanie: olejek eteryczny ma właściwości uspokajające i wybitnie bakteriobójcze, zwłaszcza bakterie ropotwórcze; działa moczopędnie, rozkurczowo, pobudza czynności żołądka i uaktywnia gruczoły wydzielania wewnętrznego; kwiat lawendy ma duże zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym do produkcji olejku lawendowego.

Len zwyczajny Len zwyczajny (Linum usitatissimum) Zastosowanie: siemię lniane zawiera około 40% oleju tłustego, około 25% białka, lecytynę (bardzo ważny składnik odżywczy dla tkanek nerwowych naszego organizmu), ponadto zawiera witaminy A, E, cynk oraz nienasycone kwasy tłuszczowe, a przez to wywiera korzystny wpływ w leczeniu różnych chorób skórnych, jak łuszczyca, egzemy, trądzik. siemię ma zastosowanie jako doskonały środek powlekający i osłaniający przy owrzodzeniach żołądka i jelit, zwłaszcza dwunastnicy, a w zaparciach, jako środek łagodnie przeczyszczający, a także w stanach zapalnych dróg oddechowych i moczowych.

Lipa drobnolistna Lipa drobnolistna (Tilia cordata) Zastosowanie: naparu lipy używa się przy przeziębieniach, grypie, zaflegmieniu, kaszlu i anginie, zapaleniu gardła, krtani i oskrzeli oraz przy gorączce; działa uspokajająco w stanach napięć i zmęczenia nerwowego, zwłaszcza pod wpływem długotrwałej pracy umysłowej.

Lubczyk ogrodowy Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) Zastosowanie: odwar jego korzenia stosuje się pomocniczo przy niewydolności nerek, nieżytach dróg moczowych, nadmiernej fermentacji i jako środek wiatropędny; stosuje się go głównie jako przyprawę w kuchni (świeży lub w postaci suszu) do zup, sosów, flaczków, masła ziołowego, do mięs.

Majeranek ogrodowy Majeranek ogrodowy (Majorana hortensis) Zastosowanie: stosuje się w postaci naparu w nieżytach żołądka i jelit, przy wzdęciach, kolce jelitowej i w zaburzeniach trawiennych; maści majerankowej używa się przy katarze i schorzeniach błony śluzowej.

Mącznica lekarska Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva ursi) Zastosowanie Odwar lub napar z liści mącznicy jest stosowany przede wszystkim w łagodnych zakażeniach i zapaleniach dróg moczowych, a także w niedomodze nerek, biegunce i nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym.

Melisa lekarska Melisa lekarska (Melissa officinalis) Zastosowanie: - melisa należy do czołowych ziół leczniczych, przyprawowych i herbacianych i nosi przydomek panaceum ziołowego o działaniu wielokierunkowym; - dzięki obecności olejku lotnego, melisa ma w ziołolecznictwie szczególne zastosowanie jako środek wzmacniający, uspokajający system nerwowy i obniżający próg wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego, przy bezsenności i wyczerpaniu nerwowym.

Mięta pieprzowa Mięta pieprzowa (Mentha piperita) Zastosowanie: przy zaburzeniach w wydzielaniu żółci, zapaleniu woreczka żółciowego i dróg żółciowych, a także w kamicy żółciowej i żółtaczce, przy wzdęciach, kolce jelitowej; w zaburzeniach układu nerwowego objawiających się w bezsenności, migrenie, nerwobólach, drgawkach nerwowych.

Mniszek pospolity Mniszek pospolity (Taraxacum officinale) Zastosowanie: wykazuje działanie żółciopędnie i żółciotwórczo, usprawniają czynność wątroby, ułatwiając przepływ żółci do woreczka żółciowego i dwunastnicy; ma zastosowanie w schorzeniach wątroby, zwłaszcza jej marskości i uszkodzeniach spowodowanych najczęściej substancjami toksycznymi oraz niektórymi antybiotykami i syntetykami.

Mydlnica lekarska Mydlnica lekarska (Saponaria otńcinalis) Zastosowanie: w schorzeniach dróg oddechowych, zwłaszcza w przewlekłych nieżytach oskrzeli (podawany w postaci odwarów lub jako składnik syropu pod nazwą Tussipekt); stosuje się do pielęgnacji cery (nadaje jej aksamitną i gładką miękkość zastępując najlepsze mydła, zwłaszcza dla osób o suchej i wrażliwej cerze); wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych i preparatów do mycia i pielęgnacji włosów.

Nagietek lekarski Nagietek lekarski (Calendula officinalis) Zastosowanie: napar nagietka stosuje się najczęściej w połączeniu z rumiankiem, krwawnikiem i arniką przy owrzodzeniach żołądka i jelit oraz stanach zapalnych przewodu pokarmowego; zewnętrznie stosuje się napar do przemywań i płukanek w stanach zapalnych jamy ustnej, w zapaleniach i wykwitach skórnych, w oparzeniach i zapaleniach spojówek.

Podbiał pospolity Podbiał pospolity (Tussilago farfara) Zastosowanie: wykazuje działanie ściągające i przeciwzapalnie, wykorzystywany jest głównie w różnych schorzeniach układu oddechowego, przy przeziębieniach, uporczywym kaszlu, w stanach nieżytowych gardła i krtani; odwar podbiału, względnie napar kwiatów podbiału stosuje się do okładów na stłuczenia, siniaki, przy oparzeniach promieniami słonecznymi, podrażnieniach skóry, a także do zmywania twarzy w łojotoku, przy tłustej cerze.

Pokrzywa zwyczajna Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) Zastosowanie: wyciągi tego surowca obniżają poziom cukru we krwi i dla tej przyczyny uchodzą za lek przeciwcukrzycowy; pobudza układ krwiotwórczy do zwiększonej produkcji hemoglobiny i krwinek; stosuje się w postaci naparu jako lek moczopędny, w zapaleniu i nieżytach dróg moczowych, pomocniczo w kamicy nerkowej, pęcherzowej; ma zastosowanie w biegunkach, zaburzeniach trawiennych spowodowanych nieżytem jelit i w nieznacznych krwawieniach tego układu.

Porzeczka czarna Porzeczka czarna (Ribes nigrum) Zastosowanie: 1. Napar z liści czarnej porzeczki stosuje się: a) w chorobach gośćcowych i przeciw bólom różnych części ciała, b) w zapaleniu miedniczek nerkowych i kamicy nerkowej, a także w nieżytach pęcherza moczowego, przy bolesnym i utrudnionym oddawaniu moczu, c) w nieżytach żołądka i jelit, w kolkach i migrenie. 2. Sok z czarnej porzeczki działa przeciw stanom gorączkowym, obniża temperaturę ciała i w ogóle jest bardzo skutecznym lekiem w schorzeniach dróg oddechowych.

Rdest ptasi Rdest ptasi (Polygonum aviculare) Zastosowanie: napar, zawierający duże ilości krzemu, ma zastosowanie jako lek odmładzający, uzupełniający i pomocniczy w leczeniu miażdżycy naczyń krwionośnych, gruźlicy i schorzeniach płucnych, a także w nieżytach żołądka i niedomodze wątroby; napar stosuje się jako lek obniżający ciśnienie krwi, zwiększający jej krzepliwość, jak również w nadmiernej łamliwości naczyń włoskowatych i przy cukrzycy.

Rozmaryn lekarski Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) Zastosowanie: napar z liści i kwiatu rozmarynu stosowany jest wewnętrznie w skurczach jelit, przewodów żółciowych i moczowych, w zaburzeniach krążenia obwodowego, głównie u osób starszych, łącznie ze zmianami starczymi serca; napar używa się także pomocniczo przy kamicy żółciowej; pobudza apetyt i reguluje trawienie.

Rumianek pospolity Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) Zastosowanie: działa przeciwzapalnie, przeciwskurczowo i antyseptycznie; w niektórych przypadkach przeciwalergicznie; napar rumianku podaje się wewnętrznie w nieżytach żołądka i jelit, przy wzdęciach i kolce jelitowej, w stanach zapalnych wątroby i pęcherzyka żółciowego, jak również w przewlekłym zapaleniu nerek i pęcherza.

Ruta zwyczajna Ruta zwyczajna (Ruta graveolens) Zastosowanie: przetwory z liści ruty stosuje się przede wszystkim w skurczach dróg żółciowych i moczowych; w zaburzeniach krążenia obwodowego, przy zmianach miażdżycowych i kruchości drobnych naczyń krwionośnych.

Szałwia lekarska Szałwia lekarska (Salvia ofticinalis) Zastosowanie: napar szałwi stosuje się przy nadmiernym poceniu się nocnym; dzięki bakteriobójczym właściwościom napar stosuje się zewnętrznie do płukania jamy ustnej, gardła, przy ropnym zapaleniu dziąseł, pleśniawce i przy anginie; napar stosowany do okładów na trudno gojące się rany, owrzodzenia żylakowate nóg, a także jako dolewkę do kąpieli w chorobach reumatycznych, wysypkach i innych schorzeniach skórnych.

Tymianek pospolity Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) Zastosowanie: napary lub wyciągi stosuje się w stanach zapalnych dróg oddechowych, przy męczącym kaszlu, chrypce, wysuszeniu błon śluzowych gardła, w nieżytach oskrzeli; w nieżytach żołądka i jelit; przy nadmiernej fermentacji, wzdęciach; pobudza wydzielanie soków trawiennych, przywraca apetyt.

Żen - szeń Żen- szeń (Panax ginseng) Zastosowanie: - przy fizycznym i umysłowym przemęczeniu , ogólnym osłabieniu; - w chorobach sercowo- naczyniowych; - ma właściwości przeciwmiażdżycowe, obniża poziom cholesterolu; - wspomagająco w chorobach nowotworowych; - w przewlekłych schorzeniach wątroby i nerek; - w cukrzycy - obniża poziom cukru we krwi.

Bibliografia Frantisek Stary, Vaclav Jirasek: Rośliny lecznicze, PWRiL, Warszawa 1979 Andrzej Klimuszko: Wróćmy do ziół leczniczych, Oficyna wydawnicza Rytm, Warszawa 1992 www.zenszen.com.pl pl.wikipedia.org