Systemy operacyjne

Definicja Systemem operacyjnym (ang. operating system lub OS) nazywamy program lub układwielu programów, który zarządza sprzętem oraz aplikacjami komputera. Zadaniem systemu operacyjnego jest tworzenie środowiska, w którym użytkownik może wykonywać programy.

Cechy wyróżniające system duża złożoność (kilkaset tys. mniejszych części zwanych funkcjami) systemy operacyjne są sterowane przerwaniami IRQ (zdarzeniami), system operacyjny rozpoczyna działanie jako pierwszy program w komputerze i pracuje aż do wyłączenia komputera.

Pod względem sposobu komunikowania się systemu z użytkownikiem rozróżniamy: systemy tekstowe – komunikacja odbywa się za pomocą komend wydawanych z linii poleceń (np. DOS) systemy graficzne – komunikacja odbywa się za pomocą graficznych okien i symboli (ikon), które odpowiadają określonym zadaniom (np. system Windows)

Pod względem architektury rozróżniamy systemy monolityczne – o najprostszej strukturze i jednozadaniowe, czyli takie które mogą wykonywać tylko jedno zadanie w danym momencie, warstwowe – o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych, system może wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń (np. nadzorować proces kopiowania w czasie np. odtwarzania plików dźwiękowych) klient/serwer – systemy o bardzo rozbudowanej strukturze, które pełnią nadzór nad podrzędnymi systemami zainstalowanymi na poszczególnych komputerach – klientach sieci.

Systemy operacyjne ze względu na sposób przetwarzania możemy podzielić na systemy przetwarzania bezpośredniego – systemy interakcyjne, w których występuje bezpośrednia interakcja pomiędzy użytkownikiem a systemem i wykonywanie zadania użytkownika rozpoczyna się zaraz po przedłożeniu, systemy przetwarzania pośredniego – systemy wsadowe, gdzie występuje znacząca zwłoka czasowa między przedłożeniem a rozpoczęciem wykonywania zadania i niemożliwa jest ingerencja użytkownika w wykonywanie zadania.

Najważniejsze cechy decydujące o użyteczności systemu 1 łatwość instalacji i użytkowania systemu, współpraca z innymi systemami tzn. możliwość odczytu i zapisu danych na partycjach innych systemów oraz możliwość wymiany danych pomiędzy komputerami w sieci lokalnej i poprzez Internet, zgodność sprzętowa tj. możliwość instalacji na określonym sprzęcie utrudnia czasem brak odpowiednich sterowników do niektórych urządzeń,

Najważniejsze cechy decydujące o użyteczności systemu (cd..) 2 wymiana danych tzn. możliwość czytania i wymiany dokumentów między aplikacjami pracującymi pod kontrolą różnych systemów, możliwość pracy w Internecie, cena systemu, ilość aplikacji pracujących w danym systemie (najlepiej działający system nie będzie funkcjonalny, jeżeli nie będzie posiadał bogatego oprogramowania współpracującego z nim), lokalizacja (system w narodowej wersji językowej)

Zadania systemów operacyjnych zarządzanie zasobami komputera, m.in. procesorem (a właściwie czasem procesora), pamięcią, urządzeniami peryferyjnymi oraz przydzielanie zasobów procesom, koordynację pracy ww. urządzeń poprzez obsługę przerwań oraz odpowiednie na nie reagowanie, ochronę danych i pamięci – tak, aby jeden proces w wyniku błędu lub zamierzonego działania nie mógł zniszczyć lub pozyskać danych innego procesu, automatyzację najczęściej wykonywanych funkcji, ukrywanie przed aplikacjami zasobów sprzętowych komputera (pośredniczenie w dostępie do urządzeń).

System operacyjny jest ładowany do pamięci na początku pracy komputera System operacyjny jest ładowany do pamięci na początku pracy komputera. Program ten ma bardzo specyficzny charakter, w przeciwieństwie do programów użytkowych (aplikacji) nie korzysta z żadnych gotowych funkcji, tylko sam je udostępnia, a więc od niego zależą rzeczywiste możliwości wykorzystania sprzętu komputerowego.

Typowy system operacyjny składa się z trzech głównych elementów jądra systemu (ang. kernel) – części systemu operacyjnego, która odpowiada za zarządzanie pamięcią, wykonywanie zadań i zarządzanie urządzeniami peryferyjnymi. Programy poziomu użytkownika (aplikacje systemu operacyjnego) korzystają z usług systemu operacyjnego, bezpośrednio wywołując funkcje jądra lub korzystając z bibliotek pośredniczących w ich wywoływaniu lub realizujących niektóre operacje bez konieczności korzystania z usług jądra, powłoki (ang. shell) – specjalnego programu komunikującego użytkownika z systemem operacyjnym, systemu plików – sposobu zapisu struktury danych na nośniku.

Systemy operacyjne Microsoft MS-DOS to wersja systemu operacyjnego DOS dla komputerów IBM-PC (ver.6.22) Nie jest systemem wielozadaniowym, tzn. w jednym momencie może być uruchomiona tylko jedna aplikacja. System ten jest sterowany z linii komend Windows 9x/Millenium na bazie MS-DOS 7, 7.1 i 8 Microsoft Windows NT (rok 1994)

Historia powstawania systemów MS Windows