Anna Bilny, Marzena Pieniak, Michał Jabłoński, Kamil Wronowski HYDROMETEORY Anna Bilny, Marzena Pieniak, Michał Jabłoński, Kamil Wronowski UW WGiSR Listopad 2009

Hydrometeory To wszystkie zjawiska atmosferyczne związane z obecnością cząsteczek wody w postaci ciekłej lub stałej, które opadają lub są unoszone w powietrze, porywane przez wiatr z powierzchni ziemi albo osadzane na przedmiotach znajdujących się na ziemi lub w atmosferze. W takiej definicji do hydrometeorów można zaliczyć nie tylko cząstki, ale też i zjawiska z nimi związane.

Postać stała: Postać ciekła: śnieg deszcz grad mżawka krupy śnieżne mgła zamglenie rosa pył wodny Postać stała: śnieg grad krupy śnieżne śnieg ziarnisty ziarna lodowe szadź szron gołoledź zamieć śnieżna Do hydrometeorów nie zaliczamy chmur.

Mgła Zawiesina bardzo małych kropelek wody w powietrzu, zmniejszająca widzialność poziomą przy powierzchni ziemi poniżej 1km. Mgła stanowi białą zasłonę, jednak gdy zawiera cząsteczki pyłu lub dymu może przyjmować słabe zabarwienie, najczęściej żółte. Mgły tworzą się, gdy temperatura przyziemnych warstw powietrza spada poniżej punktu rosy. Ze względu na duże zróżnicowanie przyczyny takiego oziębienia, wyróżnia się kilka typów genetycznych mgieł.

Mgły radiacyjne - tworzą się podczas bezchmurnej nocy, gdy ziemia szybko wypromieniowuje ciepło i powietrze tuż przy ziemi ochładza się wskutek przewodnictwa cieplnego. Gdy temperatura spadnie poniżej punktu rosy para wodna kondensuje i tworzy się mgła. Mgły adwekcyjne - powstają na skutek adwekcji, gdy nad zimne podłoże napłynie cieplejsze i wilgotne powietrze. Powietrze to wychładza się i następuje kondensacja. Mgły frontowe - powstają na granicy frontu ciepłego na skutek oziębienia ciepłego i wilgotnego powietrza nasuwającego się na powietrze zimne.

Mgły z mieszania – powstają niezależnie od frontów, w strefach dużych kontrastów termicznych, gdzie dochodzi do mieszania powietrza ciepłego i zimnego. Mgły z wyparowania - powstają na skutek parowania z cieplejszej, swobodnej powierzchni wodnej. Para wodna unosi się i ulega skropleniu w chłodniejszym powietrzu powyżej powierzchni parowania. Mgły orograficzne - powstają przez ochłodzenie wilgotnego powietrza w wyniku jego uniesienia. Tworzą się najczęściej w górach. Smog - mieszanka mgły z dymem i spalinami.

Zamglenie Zawiesina mikroskopijnych kropelek zmniejszająca widzialność poziomą, ale nie poniżej 1km Fot. mbskrys.p.lodz.pl

Osad kropelek mgły Osad nieprzechłodzonych kropelek mgły na przedmiotach, których powierzchnia ma temperaturę większą od 0ºC. Szczególnie często taki osad gromadzi się na koronach drzew iglastych w rejonach górskich. Fot. mbskrys.p.lodz.pl

Rosa Jest to zbiór kropelek wody tworzących się bezpośrednio na powierzchni gleby, roślinności i przedmiotach znajdujących się na powierzchni Ziemi, w wyniku kondensacji pary wodnej z otaczającego powietrza w temperaturze wyższej od 0ºC. Fot. jasmina.story.pl

Rosa powstaje gdy: Powierzchnie oziębiają się poniżej temperatury punktu rosy powietrza otaczającego ← radiacja Ciepłe i wilgotne powietrze styka się z chłodniejszą powierzchnią o temperaturze niższej od temperatury punktu rosy powietrza ← adwekcja Sprzyjające warunki: Bezchmurna noc Wiatr

Rosa biała To zamarznięte krople wody, na skutek spadku temperatury poniżej 0ºC, tworzące biały osad. Fot. verdure.digart.pl

Pył wodny Zbiór kropelek wody porwany przez wiatr z dużej powierzchni wody, głównie z grzbietów fal i unoszonych w powietrze na niewielką wysokość

Szron Osad białych kryształków lodu powstały w wyniku resublimacji pary wodnej w lód. Mechanizm powstawania szronu jest podobny do powstawania rosy, różni się tylko warunkami termicznymi – powstaje przy minusowej temperaturze powietrza.

Szadź Osad lodu powstający przy zamarzaniu małych, przechłodzonych kropelek wody w momencie zetknięcia kropelki z powierzchnią przedmiotu. Składa się ze zlepionych kryształków lodu narastając niekiedy do stosunkowo znacznych grubości, powodując łamanie się pod jej ciężarem gałęzi drzew. Szadź miękka - cząstki, które po zetknięciu się z przedmiotem rozpływają się zanim zdążą zamarznąć. Szadź twarda - cząstki, które nie zdążą rozpłynąć się zaraz po zetknięciu z ciałem stałym.

Rosa biała, szron, szadź - porównanie Biała rosa – zamarznięte krople wody wcześniej osadzone Szadź – krople wody zamarzające przy zetknięciu z przedmiotem Szron – zamarznięta para wodna

Gołoledź Gładki, zwykle przezroczysty, zwarty osad lodu, powstały w wyniku zamarzania przechłodzonych kropelek wody na przedmiotach o temperaturze bliskiej 0ºC. Tworzy ją także opad deszczu na silnie wyziębione podłoże, którego temperatura jest niższa od 0ºC. Gdy gołoledź pokrywa cienką warstwą przedmioty (szczególnie powierzchnię asfaltu) wówczas wydaje się on szczególnie czarny, ten rodzaj gołoledzi nazywany jest czarnym lodem.

Zamieć śnieżna pokrywa śniegowa silny wiatr Powstaje, gdy płatki śniegu leżące na powierzchni są podrywane i unoszone przez silny wiatr, powodując ograniczenie widoczności. Warunkami koniecznymi do powstania zamieci są: pokrywa śniegowa silny wiatr brak aktualnych opadów śniegu. Konsekwencje: Przenoszenie śniegu => tworzenie zasp Utrudnianie warunków drogowych zwłaszcza przy gwałtownych podmuchach wiatru

Rodzaje zamieci Zamieć śnieżna niska – płatki śniegu nie są podrywane na dużą wysokość (do 1,5-2 m). Widoczność na poziomie oczu obserwatora nie jest poważnie ograniczona. Zamieć śnieżna wysoka - płatki śniegu podrywane są na duże wysokości. Widoczność na poziomie oczu obserwatora jest poważnie ograniczona. Fot. przewodnicy.zakopane.pl

Zamieć śnieżna a zawieja Fot. przewodnicy.zakopane.pl Zamieć śnieżna powstaje przy bezśnieżnej pogodzie. Zawieja śnieżna związana jest z silnymi podmuchami wiatru podczas opadów śniegu.

Bibliografia L. Baraniecki, W. Skrzypczak, „Geografia fizyczna ogólna i Polski” K. Kożuchowski, „Meteorologia i klimatologia” A. Olczak, Meteorologia i klimatologia - wykład 6 atlas-chmur.fm.interia.pl wikipedia.org.pl