Geografia społeczna_2 styl życia warunki życia jakość życia Dr Marika Pirveli Wykład dn. 4.I (aktualizowane)

Struktura prezentacji 1.Przypomnienie relacji między stylem, warunkami a jakością życia 2.Strände (Max Weber) – szanse życiowe 3.Styl życia (Anthony Giddens) – rutynowe praktyki 1.Porządek tradycyjny i posttradycyjny 2.Sfera konsumpcji 3.Sfera pracy 4.Czynniki warunkujące wielość wyboru w warunkach późnej nowoczesności

Hipotetyczne miasto ulice place budowle instytucje mieszkańcy osoby tu pracujące usługodawcy usługobiorcy pojazdy zieleń turyści oświetlenie i kolory gwara i zapachy Od STYLU ŻYCIA zależy: Czy? Jak? Gdzie? Człowiek chce spędzić czas Od WARUNKÓW ŻYCIA zależy: czy miejsce jest przygotowane do takiego spędzania czasu JAKOŚĆ ŻYCIA jest wartościowaniem konsensusu miedzy STYLEM a WARUNKAMI życia

Hipotetyczne miasto ulice place budowle instytucje mieszkańcy osoby tu pracujące usługodawcy usługobiorcy pojazdy zieleń turyści kolory zapachy gwara oświetlenie Od STYLU ŻYCIA WARUNKÓW ŻYCIA zależy : Czy? czy miejsce Jak? jest Gdzie?przygotowane Kiedy?do takiego Człowiek chce spędzania czasu spędzić Czas Styl życia kojarzy się z: powierzchownym konsumeryzmem kolorowych pism, w rzeczywistości: jest zjawiskiem fundamentalnym, każdy je wybiera lub jest do tego zmuszony. Weberowskie Strände (tj. szanse życiowe) przerodził się ostatecznie w styl życia w użyciu potocznym Kultura nie eliminuje zupełnie codziennych wyborów i wszystkie tradycje sprowadzają się w praktyce do wybierania spośród niezliczonych sposobów działania. Jednakże tradycja lub ustanowiony obyczaj z definicji nakazują życie w stosunkowo sztywno ustalony sposób.

Styl życia (wg: Anthony Giddens) Mniej lub bardziej zintegrowany zespół praktyk, które podejmuje jednostka nie tylko dlatego, że są użyteczne, ale i dlatego, że nadają materialny kształt poszczególnym narracjom tożsamościowym Pojęcie SŻ nie ma większego zastosowania w przypadku kultur tradycyjnych, bo oznacza wielu możliwości i jest czymś, co się przyjmuje, a nie przejmuje zrutynizowane praktyki, które odpowiadają: - nawykom żywieniowym jednostki, - sposobom ubierania się jednostki, - zachowania jednostki, - zwyczajom spotykania się w ulubionych miejscach Styl Życia = rutynowe praktyki w się ubrać co zjeść jak zachowywać się w pracy, z kim spotkać się wieczorem Rutynowa praktyka obejmuje: sferę KONSUMPCJI i sferę PRACY usługobiorca usługodawca Rutynowe działania jednostki (RDJ) podlegają refleksji mogą ulegać zmianom z uwagi na zmienność indywidualnej tożsamości. Zmienność RDJ jest wynikiem również drobnych decyzji, które codziennie podejmuje jednostka Wszystkie drobne i poważniejsze wybory są nie tylko decyzjami, co robić, ale kim być. Im bardziej posttradycyjny jest porządek, w którym porusza się jednostka, tym silniej styl życia dotyczy samego rdzenia tożsamości, jej kształtowania i przekształcenia.

Przerwa

sfera konsumpcji i sfera pracy Styl życia inaczej to rutynowa praktyka która obejmuje: sferę KONSUMPCJI i sferę PRACY Jednostka bardziej kontroluje sferę nie związaną z pracą (tj. konsumpcji) niż sferę pracy; jednak Sfera pracy nie jest oddzielona od sfery wybierania W warunkach wyjątkowo złożonego podziału pracy wybór pracy i środowiska pracy jest podstawowym czynnikiem wyboru stylu życia

Wybór Stylu Życia nie oznacza, że: wszystkie możliwości są na równi dostępne każdemu ludzie przy dokonaniu wyboru są do końca świadomi wszelkich dostępnych im możliwości Wielość możliwych stylów życia (w sferze konsumpcji i sferze pracy) jest dostępna wszystkim grupom, którzy wiedzą o ich istnieniu oraz którzy uwolnili się od determinacji przez tradycyjne konteksty działania Zróżnicowanie stylów życia nie jest jedynie efektem różnic klasowych w sferze produkcji, ale kluczowym strukturalizującym czynnikiem stratyfikacji społecznej (Bourdieu, 1979).

Styl życia można zdefiniować jako zespół nawyków i orientacji, dzięki którym tworzy ona pewną całość, w obrębie której różne opcje tworzą mniej lub bardziej uporządkowany wzór. Osoba o jakimś określonym SŻ doskonale widzi, że nie przystają do niej pewne opcje i niektórzy ludzie, z którymi ma styczność. Na wybór lub tworzenie SŻ wpływa nacisk grupy i powszechność wzorów ról, jak również warunki socjoekonomiczne.

Czynniki warunkujące wielość wyboru w warunkach późnej nowoczesności 1. Życie w porządku posttradycyjnym (pojęcie wg Giddensa 1996) 2. Zjawisko pluralizacji stylów życia (pojęcie wg Bergera 1974) 3. Zależność usankcjonowanych przekonań od kontekstu 4. Doświadczenie zapośredniczone znaki ustanowione przez tradycje wyblakły działamy w świecie wielorakich wyborów i wprowadzania ich w życie przez większą część życia ludzie żyli w ściśle zintegrowanych grupach. Przy pracy, odpoczynku i sytuacjach rodzinnych jednostka pozostawała w podobnym środowisku, co szło w parze z charakterystyczną dla kultur przednowoczesnych dominacja społeczności lokalnej. Środowiska z nowoczesnym stylem życia są bardziej zróżnicowane i podzielone. Podstawowy podział to podział na sferę prywatną i publiczną i każda z nich jest jeszcze zróżnicowana wewnętrznie. Style życia są zazwyczaj związane z konkretnymi środowiskami i są ich wyrazem. Wybór SŻ jest często decyzją o przynależności do pewnych środowisk kosztem innych. Jako że jednostki w swoim życiu codziennym poruszają się pomiędzy różnymi środowiskami i otoczeniami, mogą czuć się źle w tych, które podają w wątpliwość ich własny styl życia Wielość SŻ i sposobu działania jednostki są często zróżnicowane także z uwagi na wielość różnorodnych środowisk działania. Sposoby działania jednostki w jednym kontekście mogą stać w sprzeczności z działaniami, które ta sama jednostka podejmuje w innych kontekstach. Segmenty te Giddens nazywa sektorami stylu życia. Sektor stylu życia odnosi się do takiego przestrzenno-czasowego wycinka całości działań jednostki, w obrębie którego jednostka podejmuje i realizuje w miarę konsekwentne i uporządkowane praktyki. Sektory stylu życia są aspektem regionalizacji działań.

3.Zależność usankcjonowanych przekonań od kontekstu Oświeceniowy projekt zastąpienia arbitralnej tradycji i spektakularnych pretensji do wiedzy pewnością rozumu okazał się oparty na błędnym założeniu. Refleksyjność nowoczesności odnosi się nie do warunków rosnącej pewności, ale metodologicznego wątpienia. Nawet najrzetelniejszym autorytetom można wierzyć tylko do odwołania, a systemy abstrakcyjne, które na wskroś przenikają życie codzienne, zamiast jednoznacznych wskazówek i instrukcji proponują wiele różnych możliwości. Do ekspertów można się zwrócić, ale oni sami często nie zgadzają się między sobą zarówno co do teorii, jak i praktycznych diagnoz. Dotyczy to również do samej czołówki nauk ścisłych, dlatego że może powstać wątpliwość co do samej ich naukowości.

4.Doświadczenie zapośredniczone. Tzn.: W dobie globalizacji środków przekazu nieprzebrana różnorodność środowisk staje się w zasadzie widoczna dla wszystkich, kto tylko zechce sięgnąć po stosowne informacje. Wywołany przez TV i prasę efekt kolażu przemieszcza sytuacje i potencjalne style życia Media dają dostęp do środowisk, z jakimi jednostka prawdopodobnie nigdy się osobiście nie zetknie, ale jednocześnie znoszą granice miedzy sytuacjami, które do tej pory były nieodwołalnie rozdzielone W szczególności media elektroniczne zmieniają geografię sytuacji społecznych. Stajemy w coraz wyższym stopniu bezpośrednią publicznością zdarzeń rozgrywających się w innym miejscu i mamy dostęp do publiczności, która nie jest obecna fizycznie. Podważa to tradycyjny związek miedzy otoczeniem fizycznym i sytuacją społeczną. Zapośredniczone sytuacje społeczne przyczyniają się do powstawania nowych podziałów – i różnic – między uprzednio istniejącymi formami doświadczenia społecznego

Strategiczne planowanie życia W świecie zróżnicowanych możliwości stylów życia szczególnego znaczenia nabiera strategiczne planowanie życia. Wzory stylów życia, takie lub inne plany życiowe w nieunikniony sposób towarzyszą posttradycyjnym formom organizacji społecznej (Berger, 1974). Plany życiowe są treścią refleksyjnie zorganizowanej trajektorii tożsamości. Planowanie życia to sposób, w jaki jednostka uczynnia, w kategoriach ciągłości swojej biografii, przebieg przyszłych działań. Inaczej, jest to kalendarz planów życiowych, zgodnie z którym jednostka wykorzystuje czas swojego życia. Planowanie życia zakłada specyficzny sposób organizacji czasu, ponieważ refleksyjna konstrukcja własnej tożsamości wymaga tyleż przygotowania, co (re)interpretacji przeszłości.

Kolonizacja przyszłości Planowanie życia jest szczególnym przypadkiem szerszego zjawiska kolonizacji przyszłości. Jest to objaw kontrolowania czasu, co w wielu przypadkach wywołuje sprzeciw i zaburzenia temporalne. Kolonizacja przyszłości – tworzenie obszarów przyszłych możliwości dzięki wnioskowaniu kontrfaktycznemu

Następny wykład Standard kontra jakość Strategia planowania życia Kolonizacja przyszłości Kapitał ludzki Kapitał strukturalny Kapitał społeczny Kapitał kulturowy