Co powinniśmy wiedzieć o promieniowaniu jonizującym? Paula Roszczenko

Co to jest promieniowanie? Promieniowanie to wysyłanie i przenoszenie energii. Rodzaj promieniowania Źródła emisji gamma izotopy promieniotwórcze mikrofalowe kuchenki mikrofalowe nadfioletowe Słońce podczerwone nagrzane przedmioty radiowe radiostacje, urządzenia GSM rentgenowskie urządzenia RTG widzialne Słońce, żarówki

Co to jest promieniowanie jonizujące?

Rodzaje promieniowania jonizującego cząstki to jądra helu składujące się z dwóch protonów i dwóch neutonów. Cząstki te posiadają ładunek elektryczny +2; cząstki mogą być ujemne lub dodatnie; promieniowanie gamma rozpatruje się jako ruch kwantów gamma lub falę elektromagnetyczną o dużej częstotliwości;

Przenikliwość promieniowania

Źródła promieniowania jonizującego promieniowanie kosmiczne; promieniowanie ze środowiska - znamy około 60 naturalnych izotopów obecnych w środowisku człowieka człowieka, m. in. węgiel-14 czy potas-40; promieniowanie sztuczne - bomby jądrowe, elektrownie jądrowe czy medyczne źródła promieniowania;

Napromieniowanie i skażenie Można ulec dwóm typom napromieniowania: zewnętrznemu (np. poddając prześwietleniu rentgenowskiemu); wewnętrznemu (np. izotopy, które dostały się do organizmu z żywnością); Jeżeli na skórze lub wewnątrz organizmu znajdują się substancje promieniotwórcze, tzn. uległ on skażeniu promieniotwórczemu.

Mała czy duża radioaktywność? Jednostką aktywności jest bekerel (Bq). Aktywność jest równa jednemu bekerelowi, jeśli zachodzi jedna przemiana jądrowa w ciągu jednej sekundy. 1 Bq = 1 rozpad/s Stężenie aktywności to aktywność jednostki masy, objętości lub powierzchni.

Przykłady wartości aktywności Woda wiślana w Warszawie- 0.1 Bq/ kg Ciało dorosłego człowieka- 3500 Bq Tona popiołów ze spalania węgla- 2 MBq Całkowita aktywność uwolniona podczas katastrofy w Czarnobylu- ok. 2 x 1018 Bq

Czy aktywność jest niezmienna? Substancje promieniotwórcze ulegają rozpadowi. Czas, po upływie którego aktywność maleje do połowy to: okres połowicznego rozpadu

Radioizotopy promieniotwórcze charakteryzują się różnymi okresami połowicznego rozpadu Stront-90 - 28 lat Cez-137 - 30 lat Rad-226 -1600 lat Węgiel-14 -5730 lat Potas-40 - miliard lat Krypton-71 - 13 s Tlen-15 - 2 min. Azot-13 - 10min. Radon-222 – 91 h Kobalt-60 - 5.3 roku

Dawki promieniowania Dawka pochłonięta- energia promieniowania przenikliwego pochłonięta w jednostce masy danego ciała (ośrodka) Jednostką jest grej (Gy). 1 Gy= 1 J/kg Moc dawki pochłoniętej to szybkość przekazywania energii ośrodkowi materialnemu. Jednostką jest 1 Gy/h

Dawki promieniowania Dawka skuteczna- umożliwia ocenę skutku biologicznego narażenia radiacyjnego organizmu żywego. Jednostką jest siwert (Sv) 1 Sv = wr x 1 Gy wr - współczynnik jakości promieniowania; zależy od jakości promieniowania

Ochrona przed promieniowaniem

Średnia dawka całkowita od promieniowania naturalnego i procedur medycznych wynosi w Polsce ok. 3.5 mSv na rok.