Społeczno-polityczny wymiar transformacji postsocjalistycznej Karolina A. Kaszuba

LITS ( Life in transition survey ) pomysłodawca i główny wykonawca – Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju badanie przeprowadzano w okresie sierpień-październik 2006 r., obejmowało ono osób z 29 krajów postsocjalistycznych, w każdym kraju badano ok osób, postać badań : 45 - minutowy wywiad bezpośredni podział badanych krajów na 3 grupy : Europa Śr.-Wsch i obszar Bałtycki (CEB) Płd.-Wsch. Europa (SEE) byłe kraje ZSRR + Mongolia (CIS + M) pytania miały charakter subiektywny i obiektywny badanie składało się z 7 typów pytań

Pytania struktura gospodarstwa domowego pomieszczenia mieszkalne i wydatki postawy i wartości aktualne zajęcia edukacja i praca życiorys pytania osobiste (narodowość, religia, zdrowie, preferencje polityczne)

Stosunek do demokracji

Stosunek do gospodarki rynkowej

Preferencje polityczne

Poziom posiadanych dóbr w gospodarstwach domowych w zależności od regionu

Dostęp do dóbr publicznych

Stosunek do transformacji

Priorytetowe inwestycje rządowe

Korupcja

Częstotliwość łapówek

Społeczne zaufanie

Zaufanie do instytucji publicznych

Profil polskiego respondenta

Wyjść z socjalizmu... Rozmowy przeprowadzone przez G. Sormana w Polsce w roku 1990 r. Wyjść z socjalizmu... Rozmowy przeprowadzone przez G. Sormana w Polsce w roku 1990 r. - Jaki byłby najlepszy system gospodarczy dla Polski ? Wałęsa : - Nie jestem pewien, czy gospodarka rynkowa jest warta więcej niż socjalizm. Powinniśmy wziąć to, co najlepsze z każdego systemu - Co jest skutecznego w kapitalizmie? - Skuteczność - odpowiada Wałęsa – Skuteczność i wydajność, kapitalizm świetnie funkcjonuje! - A w socjalizmie ? Odpowiedź Wałęsy: - Niewiele się pracuje. Trzeba by to zachować. [...] Dzięki komputerom uda się nam pogodzić kapitalistyczną skuteczność z dużą ilością wolnego czasu, właściwą dla socjalizmu...

- - - Komunizm w Polsce ma przed sobą przyszłość – oświadcza mi radośnie Jerzy Urban. - Polacy – oświadcza mi Jaruzelski – co czas jakiś dają sobą powodować rozmaitym romantycznym porywom, a potem sprawy się wyciszają; wówczas brać sprawy w swe ręce musi partia rzeczywistości - Gospodarka rynkowa ? To znaczy, że Kościół w Polsce musi się przeobrazić w handlarza szczęściem.[...] Anarchia cen, bezrobocie, pierwszeństwo pieniądza, skuteczność zastępująca absolutne wartości, nietolerancja, zysk, chciejstwo – o. Stanisław Musiał - Nie po to walczyliśmy z nazizmem i totalitaryzmem stalinowskim, aby ustanowić w Polsce dziki XIX-wieczny kapitalizm – Marek Edelman

- - To, że wychodzimy z komunizmu nie oznacza, że komunizm wychodzi z nas... – mówi brat Aleksander, dominikanin. Lud przejawia nadmierny szacunek wobec hierarchii społecznej i instytucji, łącznie z Kościołem. [...] Gospodarka oparta na zasadach chrześcijańskich może być tylko gospodarką liberalną, nie może być inna.

Na zakończenie – tzw. wzrost gospodarczy... Ludzie, którzy 15 lat temu nawet nie śnili o pożyczce w banku, dziś rutynowo otrzymują pożyczki, kredyty mieszkaniowe, używają kart kredytowych i debetowych. Podsyca to wielki boom konsumencki, który prowadzi kraje regionu do gospodarczego wzrostu. New York Times, : Dynamiczny rozwój, dzięki któremu Polska, Węgry i inne dawne satelity sowieckie stały się jednymi z najatrakcyjniejszych rynków w Europie, jest na granicy załamania, rodząc obawy o nowe zagrożenia dla globalnego systemu finansowego, mogące odbić się rykoszetem na Stanach Zjednoczonych" - pisze gazeta. Dziennik podkreśla, że po upadku muru berlińskiego państwa regionu przyjęły kapitalizm w stylu amerykańskim i zaczęły intensywnie pożyczać w zachodnich bankach, aby sfinansować swój wzrost. "Teraz będą musiały zapłacić za to rachunek" - czytamy.