O zbędności podziału ekonomii na pozytywną i normatywną Teresa Rybus

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Kryteria podziału: Czy przedmiotem są wyłącznie fakty czy również wartości. Rozstrzygalność empiryczna

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Zajmuje się rozstrzygalnymi faktami Zajmuje się rozstrzygalnymi faktami + instrumentalne sądy wartościujące jako rozstrzygalne Zajmuje się wypowiedziami które można rozstrzygnąć w kategoriach prawda/fałsz Ekonomia normatywna Dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących Dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących + instrumentalne sądy wartościujące jako nierozstrzygalne Zajmuje się wypowiedziami których nie można rozstrzygnąć w kategoriach prawda/fałsz

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Ekonomia pozytywna (Zajmuje się rozstrzygalnymi faktami) Ekonomia normatywna (Dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących) Begg, Dornbush, Fisher: „Choć kompetentne i szeroko zakrojone badania w zasadzie są w stanie doprowadzić do rozstrzygnięcia wielu na razie niejasnych problemów z zakresu ekonomii pozytywnej, nie można tego powiedzieć o sporach w ekonomii normatywnej. Ekonomia normatywna jest oparta na subiektywnych sądach wartościujących, a nie na poszukiwaniu jakiejkolwiek prawdy obiektywnej”  wieloznaczność, wewnętrzna sprzeczność

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Ekonomia pozytywna (Zajmuje się rozstrzygalnymi faktami + instrumentalne sądy wartościujące jako rozstrzygalne) Ekonomia normatywna (Dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących) Woll: „(…) Czy zastosowanie pewnego środka ma pewne skutki, czy też nie, da się naukowo ustalić, więc wypowiedź o zasadności użycia określonych środków dla osiągnięcia wyznaczonych celów nie stanowi sądu wartościującego w wiadomym znaczeniu” skrajne ograniczenie zakresu ekonomii normatywnej

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Ekonomia pozytywna (Zajmuje się rozstrzygalnymi faktami) Ekonomia normatywna (Dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących + instrumentalne sądy wartościujące jako nierozstrzygalne) Hausmann, McPherson, McConnell Mankiw: „Ogólnie istnieją dwa rodzaje wypowiedzi o świecie. Jeden rodzaj (…) stanowią wypowiedzi pozytywne. Wypowiedzi pozytywne są opisowe. Ich celem jest opisanie tego, jaki świat jest. Drugi rodzaj wypowiedzi(..) stanowią wypowiedzi normatywne. Wypowiedzi normatywne mają charakter zaleceń. Ich celem jest opisanie tego, jaki świat powinien być.(..) Decyzji o tym jaka polityka gospodarcza jest dobra, a jaka zła, nie da się podjąć tylko o ustalenia nauki. Wymaga ona zaangażowania naszych poglądów etycznych, religijnych i politycznych (…) wnioski o charakterze normatywnym nie mogą wynikać wyłącznie z pozytywnej analizy.” wnioski mogą być prawdziwe lub fałszywe (są sprawdzalne) a mimo to należą do ekonomii normatywnej sprzeczność

Znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i ekonomia normatywna” Ekonomia pozytywna (Zajmuje się wypowiedziami które można rozstrzygnąć w kategoriach prawda/fałsz) Ekonomia normatywna (Zajmuje się wypowiedziami których nie można rozstrzygnąć w kategoriach prawda/fałsz) Heilbroner Robbins: interpersonalne porównania użyteczności uważa się za sądy wartościujące, ponieważ są one niemożliwe do sprawdzenia. Blaug: „ekonomia pozytywna jest tą częścią ekonomii, do której należą wszystki falsyfikowane hipotezy ekonomiczne. (…) Skoro (…) twierdzenia o <<niewidzialnej ręce rynku>> nie można sfalsyfikować, (…) więc nie należy ono do ekonomii pozytywnej, tylko do ekonomii normatywnej”  sprzeczność

Spory o status ekonomii dobrobytu: nowa paretiańska ekonomia dobrobytu Pareto: Żadna realokacja zasobów rozdzielonych mechanizmem wolnej konkurencji nie jest w stanie polepszyć czyjegokolwiek położenia bez jednoczesnego pogorszenia sytuacji co najmniej jednej osoby Archibald, Ng, Henipmann: „twierdzenia ekonomii dobrobytu są twierdzeniami ekonomii pozytywnej; odnoszą się one do relacji pomiędzy danymi celami i pozostającymi do dyspozycji środkami (…). W ekonomii mamy do czynienia z pojedynczym dychotomicznym podziałem: z jednej strony badania pozytywne, odnoszące się do sposobu, w jaki coś może zostać zrobione, z drugiej zaś, normatywne zalecenia, wedle których owo coś należy zrobić.”

Spory o status ekonomii dobrobytu: Blaug o normatywnym charakterze nowej paretiańskiej ekonomii dobrobytu Nowa paretiańska ekonomia dobrobytu jako: „jawnie i bezwstydnie normatywna” ponieważ: Zajmuje się kryteriami etycznymi, Opiera się na trzech szczegółowych założeniach będących sądami wartościującymi Niefalsyfikalność twierdzenia o <<niwidzialnej ręce rynku>>

Spory o status ekonomii dobrobytu: kontrargumentacja Oparcie się na trzech szczegółowych założeniach nie będących jednak sądami wartościującymi Nie wszystkie niemożliwe do sprawdzenia sądy są sądami wartościującymi

O potrzebie rezygnacji z dzielenia ekonomii na pozytywną i normatywną Niepotrzebne spory Powierzchowność prezentacji Uświadomienie zasadniczej różnicy logicznego statusu sądów wartościujących i sądów opisowych a także uświadomienie roli niemożliwych do rozstrzygnięcia nieinstrumentalnych sądów wartościujących jako przyczyny sporów między ekonomistami.