Statystyczny wymiar dyskryminacji kobiet na rynku pracy „Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego” Poznań, 29 października 2009 roku Marzena Książkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Katedra Statystyki marzenaksiazkiewicz@wp.pl

jest odpowiedź na pytanie jaka jest sytuacja kobiet Celem prezentacji jest odpowiedź na pytanie jaka jest sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce, na tle krajów Unii Europejskiej Uwarunkowania dysproporcji płci na rynku pracy w aspekcie czynników: demograficznych, społecznych, ekonomicznych 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Charakterystyki nierówności płci na rynku pracy Współczynnik aktywności zawodowej Wskaźnik zatrudnienia Stopa bezrobocia Struktura zatrudnienia według płci Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy Czas poświęcany na obowiązki rodzinne i domowe oraz na pracę płatną Zróżnicowanie wysokości wynagrodzeń 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Współczynnik aktywności zawodowej według płci, UE, I kwartał 2009 r. kobiety – kolor ciemny mężczyźni – kolor jasny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych EUROSTAT, http://epp.eurostat.ec.europa.eu Uwaga: Dane dotyczące Luksemburga – IV kwartał 2008 r. 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Wskaźnik zatrudnienia według płci, UE, 2008 r. kobiety – kolor ciemny mężczyźni – kolor jasny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych EUROSTAT, http://epp.eurostat.ec.europa.eu "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" 26.09.2009 r.

Stopa bezrobocia według płci, UE, 2008 r. kobiety – kolor ciemny mężczyźni – kolor jasny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych EUROSTAT, http://epp.eurostat.ec.europa.eu 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Płodność a aktywność zawodowa kobiet Relacja między aktywnością zawodową i dzietnością kobiet w Polsce w latach 1992-2007 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BAEL, Roczników Demograficznych i Eurostatu 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" 7 7

Aktywność zawodowa a obowiązki rodzinne według płci, UE, 2007-2008 Polska EU - 27 Kobiety Mężczyźni Różnica Wskaźnik zatrudnienia (15-64 lat) (%), 2008 r. 52,4 66,3 13,9 59,1 72,8 13,7 Wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników (55-64 lat) (%), 2007 r. 19,4 41,4 22 36 53,9 17,9 Udział pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy w zatrudnieniu ogółem (%), 2007 r. 12,5 6,6 5,9 31,2 7,7 23,5 Przeciętny czas w tygodniu poświęcany na obowiązki rodzinne i domowe oraz na pracę płatną, 2005 rok Obowiązki rodzinne i domowe 28,0 8,1 19,9 25,5 7,8 17,7 Praca płatna 44,4 50,4 -6,0 38,1 45,5 -7,4 Uzyskany poziom wykształcenia (przynajmniej szkoła średnia) pośród kobiet i mężczyzn w wieku 20-24 lata, 2007 rok (%) 93,4 89,7 3,7 80,8 75,5 5,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Report on equality between women and men 2009, European Communities, 2009, http://epp.eurostat.ec.europa.eu 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Przyczyny niepodejmowania poszukiwań pracy "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" Źródło: Diagnoza Społeczna 2009, Informacja dla mediów.15.07.2009 r

Wpływ rodzicielstwa na sytuację kobiet i mężczyzn na rynku pracy, UE, 2007 rok Polska EU – 27 Kobiety Mężczyźni Wpływ rodzicielstwa na zatrudnienie pośród kobiet i mężczyzn, 25-49 lat (Różnica w p.p. w poziomie zatrudnienia osób posiadających dziecko poniżej 12 roku życia oraz osób, które nie posiadają dzieci) -11,1 11,2 -12,4 7,3 Udział kobiet i mężczyzn pośród kierowników i dyrektorów naczelnych oraz menedżerów małych przedsiębiorstw (%) 35,0 65,0 32,3 67,7 Gender gap - zarobki (Różnica między średnimi godzinowymi zarobkami brutto kobiet i mężczyzn wyrażona jako procent średnich godzinowych zarobków brutto mężczyzn) 7,5 17,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Report on equality between women and men 2009, European Communities, 2009 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Struktura zatrudnienia i różnice wynagrodzeń według płci, Polska, 2006 r., 2009 r. Grupy zawodów Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących (%) Różnica w poziomie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn (wynagrodzenia kobiet jako % wynagrodzeń mężczyzn) Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 34,5 69,55 Specjaliści 65,6 74,85 Technicy i inny średni personel 54,8 79,79 Pracownicy biurowi 67,9 96,32 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 66,8 84,72 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 45,3 87,01 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 14,2 60,39 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 13,9 79,26 Pracownicy przy pracach prostych 55,0 84,91 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2006 r., GUS, Warszawa 2007, Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w I półroczu 2009 r., GUS, Warszawa 2009. 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Różnica w wysokości wynagrodzeń Wynagrodzenia kobiet i mężczyzn według poziomu wykształcenia zatrudnionych, 2006 r. Poziom wykształcenia Płeć Różnica w wysokości wynagrodzeń (wynagrodzenia kobiet wyrażone jako % wynagrodzeń mężczyzn) Kobiety Mężczyźni Wyższe ze stopniem naukowym co najmniej doktora oraz tytułem magistra, lekarza lub równorzędnym 3322,74 4828,78 68,81 Wyższe z tytułem inżyniera, licencjata, dyplomowanego ekonomisty lub równorzędnym 2934,25 4432,51 66,20 Policealne 2265,18 2678,78 84,56 Średnie zawodowe 2110,24 2623,10 80,45 Średnie ogólnokształcące 2124,54 2492,55 85,24 Zasadnicze zawodowe 1463,54 2165,93 67,57 Gimnazjalne 1355,47 1795,05 75,51 Podstawowe i niepełne podstawowe 1509,67 2087,52 72,32 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" Źródło: Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2006 r., GUS, Warszawa 2007

Współczynnik aktywności zawodowej według płci, poziomu wykształcenia i wieku, Polska, IV kwartał 2005 r. 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" Źródło: Opracowanie własne na podstawie BAEL

Stopa bezrobocia według płci, poziomu wykształcenia i wieku, Polska, IV kwartał 2005 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" Źródło: Opracowanie własne na podstawie BAEL

Pozycja kobiet na rynku pracy Co sprawiło, że Polki zaczęły zakładać własne firmy? ▪ konieczność ▪ szybciej i ciężej niż mężczyzn dotknęło je bezrobocie ▪ są coraz lepiej wykształcone - 57% studentów w Polsce to kobiety ▪ dążą do samodzielności, chcą być niezależne ▪ rozwój usług – kobiety są szczególnie predysponowane do ich świadczenia   W ciągu ostatnich lat 5-cio krotnie wzrosła liczba kobiet prowadzących własną firmę poza rolnictwem (wśród mężczyzn ten wskaźnik podwoił się) 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Kobiety w biznesie, UE, 2007 Justyna Kesler Małgorzata Kołakowska Iwona Rudnikowska Joanna Parzych dwie wiceprezes ING Banku Śląskiego wiceprezes Pol-Aqua wiceprezes Kopeksu Źródło: Rzeczpospolita 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" Źródło: Report on Equality between women and men 2009, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=765&langId=en&pubId=86&type=2&furtherPubs=yes

Udział kobiet w polityce, biznesie i nauce Polityka Biznes Nauka Udział kobiet w Parlamencie Europejskim, 2008 r. – 31%, Odsetek kobiet wśród członków parlamentów krajowych (przy uwzględnieniu tylko izby niższej lub jedynej izby), 2008 r., Polska – 20%, UE – 24%, Udział kobiet wśród ministrów rządu, 2008 r., Polska – 25%, UE – 26%, Udział kobiet pośród posłów, Polska 2009 r. – 20,4%, Udział kobiet w samorządach lokalnych (wśród radnych), Polska 2006 r. – 20%, Banki centralne wszystkich 27 państw członkowskich UE są kierowane przez mężczyzn, W historii Polski 2 kobiety ubiegały się o urząd Prezydenta RP (Hanna Gronkiewicz-Waltz, Henryka Bochniarz) W dużych przedsiębiorstwach mężczyźni stanowią 90% członków zarządu najważniejszych spółek (zaliczanych do indeksu giełdowego blue-chip wiodących przedsiębiorstw w kraju) – UE, 2008, Udział kobiet w zarządach firm (60 największych spółek giełdowych) w Polsce – 5,8%, Udział kobiet pośród liderów biznesu wynosi 32,2% w UE i 35% w Polsce (2007 r.), Przedsiębiorstwa osób fizycznych powstałe w roku 2005, których właścicielami są kobiety – 39,1% ogółu przedsiębiorstw osób fizycznych Udział kobiet pośród nauczycieli akademickich (2008 r.) – 42,7% Udział kobiet pośród profesorów (2008 r.) – 23%, Udział kobiet we władzach wydziałów UEP – 16,7% Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Report on equality between women and men 2009, European Communities, 2009, http://sejm.gov.pl, http://www.ue.poznan.pl/, Polityka równości płci, Polska 2007, Raport UNDP, 2007, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa. 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Według raportu ONZ , mistrzem w równouprawnieniu kobiet jest Norwegia  Według raportu ONZ , mistrzem w równouprawnieniu kobiet jest Norwegia Źródło: Kowalska J. Królestwo kobiet, Newsweek, 26.09.2004  ▪ W USA, Kanadzie czy Szwecji, gdy do jednego stanowiska kandyduje kobieta i mężczyzna o porównywalnym przygotowaniu, poprawność polityczna nakazuje wybrać kobietę ▪ 38% polskich kobiet i 51% polskich mężczyzn pracuje zawodowo ▪ Panie na porównywalnych stanowiskach zarabiają średnio 15% mniej niż mężczyźni ▪ Emerytury kobiet są średnio o 30% niższe niż mężczyzn 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Gender Gap Index 2008 cztery obszary działania: aktywność gospodarcza i możliwości na rynku pracy możliwości edukacyjne uczestnictwo w polityce zdrowie i spodziewana długość życia Global Gender Gap Index Kraj Wynik Ranga Norwegia 0.824 1 Finlandia 0.820 2 Szwecja 0.814 3 Islandia 0.800 4 Polska 0.695 49 Pakistan 0.555 127 Arabia Saudyjska 0.554 128 Czad 0.529 129 Jemen 0.466 130 Skala od 0 do 1 0-nierówność, 1 - równość Źródło: www.weforum.org 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

To idą Panie … Na świecie dochody mężczyzn (23,4 biliona $) są ponad dwukrotnie wyższe niż kobiet (10,5 biliona $), ale dysproporcja szybko się zmniejsza 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego" 20 Źródło: Rana Forohar, Susan H. Greenberg, Gotowe na wszystko, Newsweek, 2009 20

W miejsce wniosków Czy i jak kobiety pokierują gospodarką ? Wzrost gospodarczy sprzyja wyrównywaniu statusu płci Modyfikacje prawa w kierunku równouprawnienia kobiet Wprowadzanie parytetu Rozwój nowoczesnych technologii komunikacji Kobiety już są lepiej wykształcone niż mężczyźni Większość studentów stanowią kobiety Wzrost aktywności ekonomicznej kobiet Wzrost dochodów kobiet – spłaszczanie różnic w płacach Umacnianie pozycji kobiet w biznesie i polityce Preferencje wydatków kobiet: zdrowie, edukacja, wydatki związane z rodziną i rozwoju infrastruktury ułatwiającej jej funkcjonowanie – rozwój kapitału ludzkiego 26.09.2009 r. "Rola kobiet w wielkopolskim biznesie. Kreowanie własnego rozwoju zawodowego"

Dziękuję za uwagę .