Dr hab. Fryderyk Zoll, prof. UJ Potrącenie

Potrącenie Przesłanki potrącenia Jednorodzajowość świadczeń Strony wzajemnie zobowiązane i uprawnione Obie wierzytelności wymagalne i zaskarżalne

Potrącenie Przesłanka jednorodzajowości świadczeń Problem świadczeń wyrażonych w różnych walutach Kwestia ustalenia kursu, po jakim ma zostać przeprowadzone potrącenie Problem różnej jakości przedmiotów świadczenia

Potrącenie Kwestia wzajemnej zaskarżalności roszczeń przedstawionych do potrącenia Problem 1 A dochodził zapłaty od B. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem A. B ma także wymagalną wierzytelność wobec A. A złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności. Czy B może domagać się zapłaty?

Potrącenie Problemem tego kazusu jest okoliczność, że wierzytelność zasądzona prawomocnym orzeczeniem nie może być ponownie dochodzona przed sądem, ponieważ istnieje stan rzeczy osądzonej (res iudicata). Jednak okoliczność ta nie może wyłączać potrącenia. Nie jest materialnoprawna cecha tej wierzytelności.

Potrącenie Tożsamość podmiotowa Problem 2 A był wierzycielem Skarbu Państwa – Ministerstwo Sprawiedliwości, ponieważ wykonał okna do jednego z budynków Ministerstwa, ale nie otrzymał zapłaty. Skarb Państwa – Ministerstwo Edukacji Narodowej był wierzycielem A z tytułu naprawienia szkody wyrządzonej nienależytym wykonaniem zobowiązania. Czy A może złożyć oświadczenie o potrąceniu?

Potrącenie Potrącenie nie jest dopuszczalne w tym wypadku, ponieważ Skarb Państwa jest specyficzną osobą prawną. Jej stationes fiscii mają daleko posuniętą odrębność. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego egzekucja przeciwko Skarbowi Państwa jest dopuszczalna jedynie z rachunku bankowego danej jednostki, z którą związana jest dana czynność. Potrącenie, które zastępuje egzekucję nie może prowadzić do ominięcia tej zasady.

Potrącenie Problem 3 A był wierzycielem B. Wierzytelność ta miała stać się wymagalna dnia 5 lutego. B był także wierzycielem A. Jego wierzytelność miała stać się wymagalna 10 marca. Wierzytelności były jednorodzajowe. Dnia 3 lutego A sprzedał wierzytelność C i 6 lutego zawiadomił B o przelewie. B wobec C złożył oświadczenie o potrąceniu w dniu 11 marca. Czy zasadnie?

Potrącenie Przelew co do zasady nie wyłącza możliwości potrącenia. Nawet jeżeli wierzytelność dłużnika (z przelewu) składającego oświadczenie o potrąceniu stała się wymagalna po zawiadomieniu o przelewie. Jednak nie dotyczy to wypadku, gdy wierzytelność potrącającego stała się wymagalna później niż wierzytelność potrącana. Natomiast jeżeli obie stały się wymagalne przed zawiadomieniem, to potrącenie będzie możliwe, nawet gdy wierzytelność potrącającego stała się wymagalna później.

Potrącenie Problem 4 A był wierzycielem osobistym B, który był wspólnikiem spółki cywilnej. A był także dłużnikiem tej spółki. Obie wierzytelności były jednorodzajowe. Czy A może złożyć oświadczenie o potrąceniu? Czy spółka cywilna może „złożyć” oświadczenie o potrąceniu?