Wykład nr 4 Rynek pracy W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld.

Renta ekonomiczna Renta ekonomiczna – Jest to różnica pomiędzy opłatą faktycznie dokonaną za dany czynnik a minimalną opłatą niezbędną do zakupu tego czynnika. – Na rynku pracy, renta ekonomiczna oznacza nadwyżkę płacy zapłaconą ponad minimalną wysokość niezbędną do zatrudnienia pracownika. - Na rynku gruntów, renta pojawia się gdy przynajmniej w krótkim okresie mamy stały obszar, który można przeznaczyć pod użytkowanie (np. pod mieszkania lub rolnictwo). Cena ziemi jest wówczas w całości określana przez popyt.

Renta ekonomiczna na rynku pracy W SL DL = MRPL w* L* Całkowite wydatki za pracę 0w* x 0L* Renta ekonomiczna Ilość godzin pracy

Renta ekonomiczna na rynku gruntów Zł/ ha Podaż ziemi D2 W sytuacji sztywnej podaży ziemi, gdy rośnie popyt wzrasta również renta ekonomiczna. s2 D1 s1 Renta ekonomiczna Liczba hektarów ziemi

Związki zawodowe Związki zawodowe mogą wywierać wpływ na poziom płac oraz na ilość zatrudnionej siły roboczej (poziom zatrudnienia). Założenie: zatrudnienie mogą znaleźć tylko członkowie związku. 1. Jeśli chcą maksymalizować poziom zatrudnienia, będą wybierać poziom konkurencyjny. 2. Jeśli chcą maksymalizować całkowite korzyści członków związku (rentę ekonomiczna), będą ograniczać członkostwo.

Związki zawodowe w1 A w* DL MR Płaca SL L* L1 Konkurencyjny rynek pracy: poziom zatrudnienia: L*, płaca: w*. . Związek zawodowy maksymalizujący rentę ekonomiczną: L1, w1. Płaca DL L1 w1 SL A L* w* MR Liczba pracowników

Związki zawodowe Związki zawodowe maksymalizujące korzyści członków związku działają analogicznie jak monopolista: ograniczają wielkość zatrudnienia (podaży) w celu osiągnięcia maksymalnej renty ekonomicznej (zysku). W tym celu związki zawodowe wybierają taką ilość pracowników przy której MCL=MRL. - Koszty krańcowe są krańcowymi kosztami utraconych możliwości i wskazują ile pracodawca musi zaoferować kolejnemu pracownikowi żeby zechciał on pracować dla danego pracodawcy. Koszty te są określone przez podaż pracy (SL). – Rentą ekonomiczną dla związków zawodowych są otrzymane płace powyżej krańcowych kosztów utraconych możliwości. Powyższa działalność związku nie zawsze jest to zgodna z interesem pracownika. Osoby, które znajdą zatrudnienie przy danej polityce związku będą w lepszej sytuacji, niż bez tej polityki ale sytuacja pozostałych pracowników pogorszy się.

Związki zawodowe w1 w* A DL MRL Maksymalna renta ekonomiczna jest osiągana w sytuacji gdy poziom zatrudnienia odpowiada warunkowi MRL=MCL a płaca określona jest przez popyt dla danego poziomu zatrudnienia. Płaca SL=MCL DL MRL w1 L1 Renta Ekonomiczna A L* w* Liczba pracowników

Związki zawodowe Założenia: - Całkowita podaż siły roboczej jest stała. Pracownicy, którzy nie znajdą zatrudnienia poprzez związki zawodowe, mogą starać się szukać pracy na własną rękę. Popyt na pracowników spoza oraz poprzez związki zawodowe wynosi odpowiednio Dz oraz DNZ. Całkowity popyt na pracę: DZ+DNZ= DL.

Związki zawodowe SL DZ DNZ DL wZ w* wNZ Płaca Liczba pracowników Gdy związki zawodowe podnoszą Płace dla swoich członków spada zatrudnienie takich pracowników a wzrasta podaż siły roboczej spoza związków zawodowych (ΔLNZ). SL Płaca DZ DNZ DL W równowadze płace pozostałych pracowników muszą spaść, gdyż podaży siły roboczej jest stała. wZ w* wNZ Liczba pracowników ΔLZ ΔLNZ

Monopol bilateralny Monopol bilateralny - monopsonowi towarzyszy po stronie podaży pracy monopol pod postacią związków zawodowych. - O ile żaden z nich nie zgodzi się na warunki podyktowane przez stronę przeciwnika, to nie istnieje żadne rozwiązanie w zakresie płacy i wielkości zatrudnienia na danym rynku pracy. - Rozwiązanie sytuacji, która tworzy monopol bilateralny opiera się na mechanizmie negocjacji miedzy dwoma grupami społecznymi – związkami zawodowymi i pracodawcami.

Związki zawodowe: MRL=SL Monopol bilateralny MCL Płaca Monopsonista: MCL=SL Związki zawodowe: MRL=SL DL MRL Płaca wynegocjowana przez obydwie strony zawierać się będzie między „w1” a „w2”. L1 w1 SL w2 L2 Liczba pracowników

Płaca minimalna na rynku pracy Rząd ustala płacę minimalną na poziomie wyższym niż płaca odpowiadająca równowadze na rynku konkurencyjnym. Rynek konkurencyjny. Monopson.

Płaca minimalna na rynku pracy- rynek konkurencyjny Płaca Narzucenie płacy minimalnej ograniczy zatrudnienie. DL wmin L1 SL A L* w* Liczba pracowników

Płaca minimalna na rynku pracy- monopson MCL Płaca Narzucenie płacy minimalnej może zwiększyć zatrudnienie. Monopsonista może bowiem najmować pracowników po cenie minimum wmin. Będzie on zatrudniał tylu pracowników aż wartość krańcowego produktu (DL) zrówna się z płacą. DL wmin SL w* w2 L2 Lmin L* Liczba pracowników

Jak zmieniają się dochody z podatków, gdy zmienia się stopa podatkowa?

Krzywa Laffera Ile wynosi t*? Przychód z podatków Krzywa Laffera t* 1 Maksymalny przychód z podatków Krzywa Laffera t* 1 Stopa podatkowa

Krzywa Laffera S’ S w Popyt na pracę W* L’ L Stopa podatkowa

Krzywa Laffera Firmy zgłaszają dowolne zapotrzebowanie na pracę, jeśli płaca wynosi dokładnie w*. Podaż pracy wynosi S(w). Po nałożeniu podatku na płace według stawki t, pracownik otrzymuje: wt=(1-t)w*. Przychody z podatków: T=tw*S(wt) Jak zmienia się przychód z podatków w miarę zmiany t?

Jak zmienia się przychód z podatków w miarę zmiany t? Krzywa Laffera Jak zmienia się przychód z podatków w miarę zmiany t? Elastyczność podaży pracy względem płacy Effekt Laffera zachodzi wtedy, gdy elastyczność podaży względem płacy jest większa niż (1-t)/t.

Koniec wykładu nr 4