Metody regulacji poczęć naturalne metody planowania rodziny metody mechaniczne (wkładki domaciczne, membrany, prezerwatywy) metody chemiczne (środki plemnikobójcze) metody farmakologiczne (tabletki, zastrzyki, implanty) metody biochemicznego monitorowania cyklu (system Persona - spektrofotometr) sterylizacja

Skuteczność (Pearl index) IUD 0,1 (0 –1) OC 0,2 (0 –3) Progestin injection 0,1 (0 –1) Morning after pill 3 (2 – 5) Condom 4 (1 – 7) Periodic abstinence 10 (3 – 15)

Metody okresowej wstrzemięźliwości płciowej kalendarzyk małżeński metoda Billingsów metoda objawowa metoda termiczna metoda objawowo- termiczna

Fizjologiczne podstawy obliczania okresu płodnego w 28- dniowym cyklu pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji 14 – 2 = 12 dzień ostatni dzień prawdopodobnej owulacji 14 + 2 = 16 dzień przeżywalność plemników w drogach rodnych (48 godzin) 12 – 2 = 10 dzień zdolność do zapłodnienia komórki jajowej (24 godziny) 16 + 1 = 17 dzień możliwy okres płodny 10- 17 dzień

Okresowa wstrzemięźliwość płciowa- wady i zalety bezpieczna nie wymaga dodatkowych środków akceptowana przez Kościół Katolicki nieużyteczna dla kobiet o nieregularnych cyklach wysoki wskaźnik niepowodzeń

Metody mechaniczne Stosowane przez mężczyzn: Stosunek przerywany Prezerwatywa Stosowane przez kobiety: Błona pochwowa Kapturek naszyjkowy Gąbki pochwowe Środki plemnikobójcze

Zalety prezerwatywy ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (łącznie z AIDS) łatwa w użyciu tania brak objawów ubocznych

Wady prezerwatywy ograniczenie doznań ingerencja w akt płciowy dyskomfort możliwość reakcji alergicznych na lateks lub substancje dodatkowe

Zalety i wady błony pochwowej ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową brak objawów ubocznych trudności w zakładaniu i wyjmowaniu konieczność utrzymywania w czystości

Przciwskazania do błony pochwowej wypadanie macicy duże cystocele lub rectocele tyłozgięcie macicy powtarzające się infekcje dróg moczowych alergia na lateks lub środki plemnikobójcze

Możliwe działania uboczne błon pochwowych Uczulenie na lateks lub środki plemnikobójcze Zwiększona częstość występowania infekcji dróg moczowych

Środki plemnikobójcze kremy żele pianki globulki tabletki

Wady i zalety środków plemnikobójczych Bezpieczne Łatwe w użyciu Łatwo dostępne Korzystne w sporadycznych kontaktach płciowych Częściowa ochrona przed chorobami przenoszonymi droga płciową Niski komfort współżycia Wysoki wskaźnik niepowodzeń Podrażnienie dróg rodnych

Fizjologiczne okresy niepłodności krótko po pierwszej miesiączce po porodzie i podczas laktacji krótko przed menopauzą

Czynniki modyfikujące hamujący wpływ karmienia piersią na płodność okres karmienia piersią częstotliwość długość ssania wprowadzanie uzupełniającej żywności czas od porodu stopień odżywienia matki geografia, czynniki socjoekonomiczne i kulturowe

Skład tabletki antykoncepcyjnej Etynyloestradiol + gestagen I generacji II generacji III generacji noretysteron norgestrel norgestymat noretyndron lewonorgestrel gestoden etynodiol norgestyrianon dezogestrel

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne Jednofazowe (cykliczne) Gravistat 50μg EE + 0,25 mg lewonorgestrelu Cilest 35μg EE + 0,25 mg norgestymatu Marvelon 30μg EE + 0,15 mg dezogestrelu Minisiston 30μg EE + 0,125 mg lewonorgestrelu Femoden, Minulet 30μg EE + 0,075 mg gestodenu Celimona 30μg EE + 2,0 dienogestu Mercilon 20μg EE + 0,150 dezogestrelu Harmonet 20μg EE + 0,075 mg gestodenu

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne- cd Sekwencyjne Dwufazowe Anteovin 50μg EE + 11 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu 50μg EE + 10 tabl. 0,125 mg lewonorgestrelu Trójfazowe Triquilar , Tri- Regol, Trisiston 30μg EE + 6 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu 40μg EE + 5 tabl. 0,075 mg lewonorgestrelu 30μg EE + 10 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

Mechanizm antykoncepcyjnego działania leków hormonalnych blokada wydzielania gonadotropin hamowanie owulacji zaburzanie czynności skurczowej jajowodów, utrata rzęsek przez nabłonek migawkowy, zmiana składu płynu jajowodowego- hamowanie transportu jaja i kapacytacji plemników przerost rzekomodoczesnowy endometrium- tzw „skorupa doczesnowa” – utrudnienie zagnieżdżenia jaja zmiana składu śluzu szyjkowego- nieprzepuszczalność dla plemników

Wpływ antykoncepcji hormonalnej na: czynność wątroby metabolizm węglowodanów metabolizm lipidów witaminy układ krzepnięcia tarczycę nadnercza

Leki zmniejszające skuteczność doustnej tabletki antykoncepcyjnej przeciwpadaczkowe : barbiturany, fenytoina, karbamazepina, prymidon ryfampicyna tetracykliny, penicyliny, cefalosporyny gryzeofulwina

Bezwzględne przeciwwskazania do doustnej antykoncepcji hormonalnej choroba niedokrwienna serca choroba mózgowo- naczyniowa rak narządu rodnego choroby wątroby ciąża lub jej podejrzenie porfiria

Względne przeciwwskazania do doustnej antykoncepcji hormonalnej silne bóle głowy, szczególnie naczyniowe lub migrenowe nadciśnienie tętnicze cukrzyca, obciążony wywiad rodzinny kamica dróg żółciowych zaburzenia funkcji wątroby palenie papierosów powyżej 30 rż (powyżej 15 dziennie) żylaki kończyn dolnych niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych planowany zabieg operacyjny w ciągu najbliższych 4 tyg. wiek > 40 rż

Przerwać OC natychmiast w przypadku: Ból łydek Ból w klatce piersiowej Bóle migrenowe Kamica pęcherzyka żółciowego Długie unieruchomienie (np. przy złamaniach kości)

Najczęstsze objawy uboczne doustnej antykoncepcji hormonalnej krwawienia międzymiesiączkowe skąpe krwawienia miesiączkowe zatrzymanie miesiączki nudności, wymioty przyrost wagi ciała

Korzyści stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej częstości występowania niezłośliwych guzów piersi częstości występowania niezłośliwych torbieli jajników niedokrwistości RZS ciąży pozamacicznej chorób zapalnych miednicy mniejszej raka jajnika raka endometrium

OC jako czynnik leczniczy: Krwawienia funkcjonalne Nieregularne cykle, nadmiernie obfite miesiączki PMS Hyperandrogenizm jajnikowy Trądzik Hirsutyzm

Antykoncepcja postkoitalna Do 1 godziny: Postinor- lewonorgestrel 0,75 mg p.o. Do 12 godzin: Lewonorgestrel 0,6 mg i.m. Do 48 godzin: estrogeny skoniugowane końskie 30 mg p.o. przez 5 dni, etynyloestradiol 5 mg p.o. przez 5 dni Metoda YUZPE’a- E + A do 72 godzin – LNG 1,0 mg + EE 0,1 mg p.o. 2 x /12 godzin ze środkami przeciwwymiotnymi IUD

Sposoby antykoncepcji hormonalnej długo działającej iniekcje gestagenów implanty podskórne krążki dopochwowe IUD

Przeciwwskazania do iniekcji gestagenów rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi rak narządu rodnego niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych podejrzenie ciąży zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice choroby naczyń wieńcowych i mózgowych żółtaczka

Przeciwskazania do implantów ciąża lub podejrzenie rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi rak narządu rodnego niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych podejrzenie ciąży zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice choroby naczyń wieńcowych i mózgowych żółtaczka

Implanty- efekty uboczne i powikłania zaburzenia cyklu miesiączkowego zaburzenia metaboliczne miejscowy stan zapalny

Zalety IUD nie zaburza naturalnego cyklu małe ryzyko ciąży wymagana regularna kontrola

Czas założenia IUD po porodzie po połogu po poronieniu po stosunku płciowym w trakcie miesiączki

Przeciwwskazania do IUD stan zapalny w miednicy mniejszej ciąża lub jej podejrzenie mięśniaki macicy zwężenie szyjki narażenie na choroby przenoszone drogą płciową

Powikłania IUD krwawienie ból upławy wypadnięcie wkładki ciąża stan zapalny miednicy perforacja macicy

Kandydatka do IUD 34 lata i więcej Pali papierosy 2 dzieci i nie planuje więcej

Kandydatka do OC Mniej niż 30 lat Bez dzieci Jeden partner seksualny Planuje ciążę w przyszłości Funkcjonalne krwawienia z dróg rodnych

Kandydatka do prezerwatywy i spermicydów Mniej niż 20 lat Bez dzieci Nieregularne kontakty sexualne

Progestageny Karmienie piersią Planuje ciążę w przyszłości