NOWE TECHNOLOGIE JAKO NARZĘDZIE TWORZENIA REGIONALNYCH SIECI BIBLIOTECZNYCH INICJATYWY I DOŚWIADCZENIA DOLNOŚLĄSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ WE WROCŁAWIU.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Digitalizacja druków w Polsce
Advertisements

Biblioteka Cyfrowa - Regionalia Ziemi Łódzkiej
Małopolskie Partnerstwo na rzecz Kształcenia Ustawicznego – platformą współpracy na rzecz rozwoju i promocji kształcenia przez całe życie Luty 2010.
ZIELONOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa działa od 1 października 2005 r.
Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Swarzędzu
Agnieszka Lewandowska, Cezary Mazurek, Marcin Werla
INFORMACJA I PROMOCJA Kwiecień 2004 Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
Współtworzenie sieciowych systemów informacyjnych w Książnicy Pomorskiej Warszawa 7-8 XI 2012 r. Automatyzacja bibliotek publicznych.
Internet w pracy bibliotekarza
PARTNER II System komunikacji oraz przygotowania beneficjentów i projektów finansowanych z Funduszy Strukturalnych w Województwie Śląskim Urząd.
Informacja o stanie realizacji projektu Mariusz Gabrysiak Dolnośląska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu VI Konferencja bibliotek Dolnośląskiego Zasobu.
Wspólne posiedzenie Zespołu Zarządzającego SRWD
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wrocław, 9-10 grudnia 2008 r. Przedsięwzięcia z zakresu współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej w.
Pomorskiej Akademii Medycznej
Urząd Miasta Ostrowiec Świętokrzyski Kielce 12 marca 2009 r.
Priorytet II Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach Działanie 2.6. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Departament Rozwoju Regionalnego.
dr Agnieszka Strojek Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy
Katarzyna Ślaska Biblioteka Narodowa
Dolnośląski Zasób Biblioteczny w systemie ALEPH
Warszawa, 26 listopada 2010 r.. System MAK+ CEL stworzenie taniego, eleganckiego, łatwego w użyciu, efektywnego, w pełni zintegrowanego, zdalnie zarządzanego.
Działalność Biblioteki Szkolnej przy Publicznej Szkole Podstawowej
Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Grzegorz Kruszyński, Sylwia Petryna Fundacja Edukacji Europejskiej.
ODDZIAŁ INFORMACJI NAUKOWEJ
Organizator Rola i zadania dyrektora w tworzeniu nowoczesnej biblioteki szkolnej Z doświadczeń zarządzania SCI w Suchej Beskidzkiej. Ewa Kawończyk.
Urząd Miejski w Środzie Śląskiej Budowa punktów publicznego dostępu do internetu oraz uruchomienie usługi e-biblioteka Zbigniew Dubniański Głogów, 13 grudnia.
Dostęp do czasopism elektronicznych w krajach Unii Europejskiej Łucja Maciejewska, Henryk Szarski, Barbara Urbańczyk Biblioteka Główna i OINT Politechniki.
Rozproszony Katalog Bibliotek REGIONALNE SIECI WSPÓŁPRACY Lilia Marcinkiewicz STRATEGIE, NARZĘDZIA, REALIZACJEKsiążnica Pomorska IX Ogólnopolska.
ZIELONOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa działa od 1 października 2005 r.
BIBLIOTEKA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO. Politechnika Zielonogórska Wyższa Szkoła Pedagogiczna UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI Utworzony został 1września 2001.
Digitalizacja obiektów muzealnych
Agnieszka Leszyńska cBN POLONA
Strategia rozwoju SBP na lata Sprawozdanie Maria Burchard ZG SBP.
Fundacja Regionalnej Agencji Promocji Zatrudnienia Przedsiębiorstwo Telekomunikacyjne Optoland S.A Biuro Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego w.
Rozwój, koordynacja, monitoring i ewaluacja dolnośląskiego systemu innowacji współfinansowany z EFS w ramach poddziałania POKL Rozwój, koordynacja,
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Wrocław, 10 grudnia 2007r. INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA komponentu.
STRATEGIA DIGITALIZACJI MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
DOSTĘP DO KSIĄŻEK ELEKTRONICZNYCH POPRZEZ IBUK
Przygotowanie i opracowanie grantu dla pozyskania sprzętu komputerowego w BUŚ Mgr Małgorzata Waga Zastępca Dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego.
Norweskie biblioteki okręgowe i ich projekty Biblioteka Okręgowa w Hordaland jako przykład.
Program eCentra - propozycja Bartosz Mioduszewski.
JBC, WBC, Cyfrowy Dolny Śląsk
Biblioteka Politechniki Krakowskiej Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych września 2008 | Świnoujście Biblioteka Cyfrowa Politechniki Krakowskiej.
Biblioteka publiczna w regionie jako interfejs między organami władzy samorządowej a obywatelem. Otwieranie świata - w drodze ku otwartemu społeczeństwu.
Zadania projektu Wdrożenie dwóch form działań Roczny plan Sieć współpracy wspomagania szkoły i samokształcenia.
1 Priorytet 2 Rozwój społeczności lokalnej na obszarze pogranicza INTERREG IIIA Czechy – Polska.
- 1 - Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet III.
Organizacja wspomagania szkół
Książka elektroniczna w WBP w Opolu. Formy udostępnień i statystyki
Czytelnik w piżamie, czyli nowa czasoprzestrzeń biblioteki
Konsorcja a polityka gromadzenia czasopism w bibliotekach Jolanta Stępniak Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie.
Biblioteka publiczna w regionie jako dystrybutor informacji Otwieranie świata - w drodze ku otwartemu społeczeństwu informacyjnemu. - w drodze ku otwartemu.
NOWA FORMUŁA WSPÓŁPRACY BIBLIOTEK NAUKOWYCH W RAMACH KRAKOWSKIEGO ZESPOŁU BIBLIOTECZNEGO Ewa Dobrzyńska-Lankosz BG AGH
WSPÓŁPRACA BIBLIOTEK NAUKOWYCH MIASTA POZNANIA – doświadczenia i projekty Artur Jazdon Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu.
System międzybibliotecznych wypożyczeń elektronicznych Academica i jego rola w bibliotekach publicznych Academica System międzybibliotecznych wypożyczeń.
Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich.
Projekty na rzecz rozwoju świętokrzyskiej kultury i turystyki w kontekście współpracy LGD - ENKOLPION Fundacja Enkolpion Instytut Kultury Regionalnej i.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Filia w Opatowie.
Dolnośląski Klaster Energii Odnawialnej – jak praktycy pomagają gminom oszczędzać na energii Krzysztof Brzozowski Dolnośląski Klaster Energii Odnawialnej.
PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA w Katowicach, Filia w BYTOMIU.
SPRAWOZDANIE ZA ROK 2014 Biblioteka Politechniki Krakowskiej SPRAWOZDANIE ZA ROK 2014 (stan na 31 grudnia 2014 r.)
Komisja Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sejmiku Województwa Dolnośląskiego 24 kwietnia 2013 roku Stan realizacji programów współfinansowanych ze.
MODERNIZACJA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO NA DOLNYM ŚLĄSKU oparta jest na 3 komplementarnych ze sobą projektach systemowych: - 2 współfinansowanych ze środków.
Szczyrk, kwietnia 2016 r. Edyta Tkacz KONFERENCJA „System wsparcia ekonomii społecznej w województwie śląskim”
1. Departament Funduszy Europejskich Wrocław, lipiec 2014.
Bibliografia Śląska jako element regionalnego klastra informacyjnego Agnieszka Magiera Biblioteka Śląska.
Lubelskie Centrum Obsługi Inwestora Spotkanie pracowników PAIiIZ i COI L U B E L S K I E C O I Doświadczenie Lubelskiego COI w pozyskiwaniu funduszy Unii.
System Wspierania Nauczycieli w Powiecie Bytowskim „Konsorcjum samorządowe” na rzecz edukacji Dariusz Glazik – Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu.
Konsultacje społeczne projektu
„ROBOCZEGO PROGRAMU DZIAŁAŃ ZIT WrOF”
POLSKIE BIBLIOTEKI DLA NAUCZYCIELI
Zapis prezentacji:

NOWE TECHNOLOGIE JAKO NARZĘDZIE TWORZENIA REGIONALNYCH SIECI BIBLIOTECZNYCH INICJATYWY I DOŚWIADCZENIA DOLNOŚLĄSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ WE WROCŁAWIU XI Ogólnopolska Konferencja „Biblioteki nowej generacji – nowoczesne narzędzia, usługi, obszary współpracy” kwietnia 2015, Wrocław NOWE TECHNOLOGIE JAKO NARZĘDZIE TWORZENIA REGIONALNYCH SIECI BIBLIOTECZNYCH INICJATYWY I DOŚWIADCZENIA DOLNOŚLĄSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ WE WROCŁAWIU

POZIOM WOJEWÓDZKI POZIOM POWIATOWY POZIOM GMINNY 1 26 (129) 144 (306) STRUKTURA SIECI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH W REGIONIE BIBLIOTEKI PUBLICZNE FUNKCJONUJĄ W FORMULE INSTYTUCJI KULTURY SĄ POWOŁYWANE I PROWADZONE PRZEZ WŁAŚCIWE SAMORZĄDY TERYTORIALNE PODSTAWĄ WIĘZI MIĘDZYBIBLIOTECZNYCH JEST NADZÓR (OPIEKA) INSTYTRUKCYJNO – METODYCZNY

TRADYCYJNE FORMY OPIEKI INSTRUKCYJNO – METODYCZNEJ KONTAKTY BEZPOŚREDNIE SZKOLENIA, WARSZTATY, DOSKONALENIE ZAWODOWE STATYSTYKA I ANALITYKA BIBLIOTECZNA INFORMACJA REGIONALNA

DLACZEGO NOWE TECHNOLOGIE? UŁATWIAJĄ KOMUNIKACJĘ MIĘDZYBIBLIOTECZNĄ WYMUSZAJĄ STOSOWANIE OKREŚLONYCH REGUŁ, PROCEDUR, STANDARDÓW STANOWIĄ SILNY BODZIEC ROZWOJOWY DLA BIBLIOTEK W TERENIE DZIAŁAJĄ KOMPLEKSOWO, RACJONALIZUJĄ WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU, ZWŁASZCZA KADROWEGO ROZSZERZAJĄ ZAKRES USŁUG DZIAŁAJĄ W OPARCIU O ZASADĘ KORZYŚCI: KAŻDA Z BIBLIOTEK UCZESTNICZĄCYCH OTRZYMUJE WIĘCEJ, NIŻ DAJE

DOLNOŚLĄSKI ZASÓB BIBLIOTECZNY 2001 KONSORCJUM BIBLIOTEK WROCŁAWSKICH – wspólny zakup i instalacja nowoczesnego systemu bibliotecznego ALEPH Biblioteki uczestniczące: Biblioteka Uniwersytetu Przyrodniczego Biblioteka Politechniki Wrocławskiej Biblioteka Akademii Wychowania Fizycznego Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu Dolnośląska Biblioteka Publiczna DOLNOŚLĄSKI ZASÓB BIBLIOTECZNY – konsorcjum bibliotek publicznych pracujących w zautomatyzowanym systemie bibliotecznym ALEPH. podstawa organizacyjno-prawna – deklaracje organizatorów bibliotek dotyczące przyjęcia warunków udziału w projekcie powołanie na podstawie umowy cywilno – prawnej konsorcjum bibliotek publicznych uczestniczących w „Dolnośląskim Zasobie Bibliotecznym” finansowanie: MKiDN, Urząd Marszałkowski, samorządy lokalne

BolesławiecZgorzelec Lubań Lwówek Śląski Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Złotoryja Legnica Lubin Polkowice Jawor Głogów Góra Wołów Świdnica Wrocław Środa Śląska Dzierżoniów Ząbkowice Śląskie Strzelin Oława Trzebnica Oleśnica Milicz Karpacz Nowa Ruda Bogatynia Długołęka Twardogóra Miękinia Dobroszyce Pieszyce Bielawa Piława

DOLNOŚLĄSKI ZASÓB BIBLIOTECZNY STRUKTURA INSTYTUCJONALNA - Dolnośląska Biblioteka Publiczna - biblioteki w miastach – siedzibach powiatów - inne ważniejsze biblioteki publiczne z terenu województwa dolnośląskiego -ogółem 39 bibliotek uczestniczących ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE - centrum koordynacyjne – w siedzibie DBP - centralny katalog - centralna baza czytelników - centralna baza informacji o regionie ZAKRES FINANSOWY I RZECZOWY - zakup sprzętu komputerowego (komputery, drukarki, czytniki kodów kreskowych) - zakup, instalacja i wdrożenie systemu ALEPH na serwerach Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej i stacjach roboczych wszystkich bibliotek uczestniczących - szkolenie bibliotekarzy - promocja projektu

DOLNOŚLĄSKI ZASÓB BIBLIOTECZNY ZADANIA CENTRUM KOORDYNACYJNEGO - utrzymanie i rozwój serwera i instalacji ALEPH - wdrożenia systemu w bibliotekach DZB - support i opieka powdrożeniowa - organizacja współpracy bibliotek DZB - współpraca z lokalnymi informatykami i administratorami - współpraca z biurem support w AlephPolska - projekty nowości i zmian, opracowanie instrukcji - organizacja dorocznych konferencji i okresowych spotkań bibliotekarzy DZB POTENCJAŁ I ZASIĘG SPOŁECZNEGO ODDZIAŁYWANIA DZB - 39 bibliotek uczestniczących bibliotekarzy jednostek ewidencyjnych w bazach – miesięczna liczba odwiedzin użytkowników unikalnych – miesięczna liczba wejść do serwisu, odsłon różnych jego części, wyszukiwań

CYFROWY DOLNY ŚLĄSK 2007 JELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA - biblioteka cyfrowa założona przez Książnicę Karkonoską. Jej celem było udostępnienie i promocja sporządzonych w formie cyfrowej ciekawych, rzadkich i cennych publikacji regionalnych: książek, czasopism, map, grafik, pocztówek, pamiętników i biogramów ludzi wpisanych w historię miasta i regionu jeleniogórskiego Podpisanie porozumienia między Dolnośląską Biblioteką Publiczną i Książnicą Karkonoską w celu powołania jednolitej biblioteki cyfrowej „CYFROWY DOLNY ŚLĄSK” o zasięgu dolnośląskim

CYFROWY DOLNY ŚLĄSK REALIZACJA PROJEKTU W ramach RPO dla województwa dolnośląskiego Priorytet 6 „Wykorzystanie i promocja potencjału turystycznego i kulturowego Dolnego Śląska” w układzie lider-partner. STRUKTURA ORGANIZACYJNA BIBLIOTEKI CYFROWEJ - 2 centra kompetencji (Wrocław i Jelenia Góra) wyposażone w pracownie digitalizacji zbiorów działające komplementarnie w układzie terytorialnym - biblioteki i inne instytucje uczestniczące: dostarczają własne zbiory i pełnią funkcję przedstawicieli regionalnych poszukujących wartościowych zbiorów w swojej okolicy - jedna wspólna platforma cyfrowa „CYFROWY DOLNY ŚLĄSK” rozczłonkowana wewnętrznie na lokalne biblioteki cyfrowe.

CYFROWY DOLNY ŚLĄSK WYKAZ BIBLIOTEK CYFROWYCH OBECNYCH NA PLATFORMIE „CYFROWY DOLNY ŚLĄSK” 01. Jeleniogórska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 8686 Liczba publikacji w kolekcji: Wrocławska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 1322 Liczba publikacji w kolekcji: Zgorzelecka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 210 Liczba publikacji w kolekcji: Świebodzicka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 344 Liczba publikacji w kolekcji: Oławska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 1181 Liczba publikacji w kolekcji: Oleśnicka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 951 Liczba publikacji w kolekcji: Noworudzka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 1 Liczba publikacji w kolekcji: Jaworska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 287 Liczba publikacji w kolekcji: Wałbrzyska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 1884 Liczba publikacji w kolekcji: Świdnicka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 9 Liczba publikacji w kolekcji: Sycowska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 26 Liczba publikacji w kolekcji: Bolesławiecka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 4 Liczba publikacji w kolekcji: Kłodzka Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 488 Liczba publikacji w kolekcji: Biblioteka Cyfrowa Fundacji ROJT Liczba publikacji w kolekcji: 6 Liczba publikacji w kolekcji: Bielawska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 8 Liczba publikacji w kolekcji: Gryfowska Biblioteka Cyfrowa Liczba publikacji w kolekcji: 11 Liczba publikacji w kolekcji: Stowarzyszenie na Rzecz Promocji Dolnego Śląska Liczba publikacji w kolekcji: 5 Liczba publikacji w kolekcji: 5

CYFROWY DOLNY ŚLĄSK POTENCJAŁ 13 bibliotek uczestniczących, 3 muzea, 2 inne instytucje publikacji historycznych (dokumenty urzędowe i kościelne, mapy, ikonografia, księgi adresowe, periodyki) oraz współczesnych o treści regionalnej (średnio w skali jednego miesiąca w 2014 roku) WIELKOŚĆ SPOŁECZNEGO ODDZIAŁYWANIA (średnio w skali jednego miesiąca w 2014 roku) 6300 – liczba odwiedzających 6300 – liczba odwiedzających 8000 – liczba otwarć serwisu 8000 – liczba otwarć serwisu – liczba odsłon stron 2260 – liczba wyszukiwań prostych 2260 – liczba wyszukiwań prostych 1070 – liczba wyszukiwań w katalogu 1070 – liczba wyszukiwań w katalogu

BAZA BIBLIOGRAFII REGIONALNEJ W SYSTEMIE „ALEPH” GENEZA Baza bibliografii regionalnej w systemie ALEPH tworzona jest od 2005 roku. Wcześniejsze opisy opracowane przez pracowników Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej w wersji elektronicznej (MAK) zostały skonwertowane, opisy w postaci tradycyjnej zostały wprowadzone do bazy w 80 %, obecnie liczy opisów bibliograficznych. NOWA STRUKTURA ORGANIZACYJNA 1.bazę tworzy 27 bibliotek w siedzibach powiatów oraz 3 biblioteki w innych miastach (Bogatynia, Nowa Ruda, Świebodzice), które uczestniczą w Dolnośląskim Zasobie Bibliotecznym (pracują w systemie ALEPH) 2.podstawę formalną konsorcjum są dwustronne porozumienia zawarte z bibliotekami uczestniczącymi określające prawa i obowiązki stron. 3.system zarządzania i koordynacji działań zapewniają: - Dział Informacji Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej - Dział Informacji Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej - Komisja ds. Bibliografii Regionalnej Dolnego Śląska grupująca wybranych przedstawicieli bibliotek uczestniczących - Komisja ds. Bibliografii Regionalnej Dolnego Śląska grupująca wybranych przedstawicieli bibliotek uczestniczących

BAZA BIBLIOGRAFII REGIONALNEJ W SYSTEMIE „ALEPH” - KOMUNIKACJA BIEŻĄCA - BLOG BIBLIOGRAFÓWhttp//bibliografiaregionalna.blogspot.com 1. szybki i łatwy dostęp do wszystkich materiałów przydatnych w pracy bibliografa 2. wymiana informacji i poglądów dotyczących pracy nad wspólnie tworzoną bazą bibliograficzną 3. publikacja materiałów metodycznych, kalendarza spotkań, sprawozdań z posiedzeń Komisji, terminarza prac korektorskich, wykazów czasopism opracowanych przez pracowników poszczególnych bibliotek, danych statystycznych dotyczących bibliografii, instrukcji itp.

IBUKI NA DONYM ŚLĄSKU Wspólny zakup i udostępnianie elektronicznych wersji publikacji przez biblioteki uczestniczące w projekcie. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE biblioteki uczestniczące – deklaracja wielkości kwoty, złożenie propozycji tytułowych publikacji do zakupu biblioteki uczestniczące – deklaracja wielkości kwoty, złożenie propozycji tytułowych publikacji do zakupu Dolnośląska Biblioteka Publiczna – centrum zarządzania projektem – ustalenie ostatecznej wielkości kwoty oraz zestawu tytułowego Ibuków, wyłonienie dystrybutora, opracowanie Ibuków w katalogu DZB Dolnośląska Biblioteka Publiczna – centrum zarządzania projektem – ustalenie ostatecznej wielkości kwoty oraz zestawu tytułowego Ibuków, wyłonienie dystrybutora, opracowanie Ibuków w katalogu DZB STATYSTYKA Liczba bibliotek Liczba tytułów Liczba sesji

IBUKI NA DONYM ŚLĄSKU WARTOŚĆ I ATRAKCYJNOŚĆ PROJEKTU dostęp do wszystkich tytułów publikacji, bez względu na wielkość wkładu finansowego biblioteki dostęp do wszystkich tytułów publikacji, bez względu na wielkość wkładu finansowego biblioteki wielkość oferty pozwala zaspokoić zróżnicowane potrzeby czytelników wielkość oferty pozwala zaspokoić zróżnicowane potrzeby czytelników udział w projekcie „uwalnia” bibliotekę od konieczności zakupu publikacji o bardziej specjalistycznym charakterze i mniejszej intensywności wykorzystania udział w projekcie „uwalnia” bibliotekę od konieczności zakupu publikacji o bardziej specjalistycznym charakterze i mniejszej intensywności wykorzystania