ATLAS.ti Nowy wymiar analizy jakościowej

Wprowadzenie Filozofia programu Atlas.ti - VISE Visualization – program umożliwia wizualizację złożonych komponentów powstałych w toku analizy danych Integration – integracja wielu złożonych informacji, aby nie umknęła całość Serendipity – hmmm... - dar odnajdywania ważnych treści bez specjalnego ich poszukiwania Exploration – eksploracja, czyli wzmacnianie zorientowanego na odkrywanie podejścia do danych

Wprowadzenie Czego program jednak za nas nie zrobi? Z całą pewnością nie zastąpi badacza w procesie nadawania znaczenia danym!!!

Podstawowe użyteczności Wszystko w jednym miejscu Czytelny interfejs umożliwiający intuicyjne poruszanie się po danych, kodach, notatkach, cytatach etc. Praca nad danymi nie modyfikuje samych danych Od prostych rozwiązań archiwizacyjnych do złożonych działań na danych Kompatybilność z programami do analizy statystycznej

Dwa główne tryby programu Poziom tekstowy – praca z danymi, czyli analiza, kodowanie, sortowanie i nanoszenie notatek Poziom konceptualny – związany z działaniami nastawionymi na budowę modelu, czyli np. łączenie kodów w sieci

Podstawowe aktywności Należy utworzyć Jednostkę Hermeneutyczną (Hermeneutic Unit – HU) – czyli przypisać podstawowe dokumenty (Primary Documents – PD) do jednej całości PRZECZYTAĆ i wybrać te elementy, które są znaczące w dalszym toku analizy, następnie je zakodować (przypisać kody), a wszelkie luźne ale istotne spostrzeżenia zapisać w postaci notatek Porównać segmenty danych według kodów

Podstawowe aktywności Zorganizować kody w większe całości, zwane rodzinami (Families) Zbudować semantyczne, prepozycyjne czy terminologiczne sieci kodów. To one wraz z kodami i notatkami tworzą zręby wyłaniającego się modelu teoretycznego FUNDAMENTEM JEST JEDNOSTKA HERMENEUTYCZNA – TO „KOSMOS” DANYCH I ICH INTERPRETACJI

Jednostka hermeneutyczna

Podstawowy dokument (PD) [Documents/Primary Doc Manager] Program podaje kilka istotnych informacji na temat każdego przypisanego do HU dokumentu: ID – numer identyfikacyjny przypisany w momencie pierwszego „załadowania” PD Name – nazwa PD nadana jeszcze przed przypisaniem Origin – ścieżka dostępu do oryginalnego PD (źródło) Usable - „yes” oznacza, że dokument jest gotowy do dalszych procedur

Podstawowy dokument (PD) Location – ścieżka dostępu do aktualnej lokalizacji PD przypisanego do HU (najczęściej folder TextBank) Media – typ dokumentu, który został przypisany do HU (tekst, audio, wideo, obraz) Author – identyfikator (nazwa) użytkownika, który dany dokument przypisał do HU Created – data przypisania dokumentu do HU Modified – data ostatniej modyfikacji, ale nie dokumentu źródłowego, ale w ramach HU Qutotations – liczba cytatów w tym PD

Menedżer cytatów (QM) [Quotations/Quotation Manager] Podobnie, jak w przypadku PD, tak i tu program oferuje cały zbiór funkcjonalności: Pojedyncze kliknięcie na liście – selekcja danego cytatu F2 – aktywuje edycję nazwy wybranego cytatu Podwójne kliknięcie – otwiera cytat w PD (kontekst) Możliwe jest jednoczesne zaznaczenie wielu cytatów – np. w celu wykasowania, przypisania kodów, stworzenia sieci lub raportu Chwyć i przenieś – przeniesienie jednego cytatu w drugi tworzy hiperlink

Menedżer cytatów (QM) Znaczenie poszczególnych elementów listy cytatów: ID – numer identyfikacyjny składający się z dwóch cyfr – pierwsza oznacza dokument podstawowy, druga kolejność wyboru tego cytatu Name – pierwsze znaki wybranego cytatu stanowią automatyczną nazwę (można ją zmieniać) Size – wielkość, która w przypadku tekstu oznacza akapity, audio/wideo – milisekundy, obraz – przekątna w pikselach

Menedżer cytatów (QM) Start – punkt startowy cytatu – ponownie: akapit, milisekunda, współrzędne piksela Density – nasycenie, a więc liczba powiązań z innymi cytatami Author – identyfikator osoby, która dany obiekt stworzyła Created – data stworzenia Modified – data ostatniej modyfikacji

Menedżer kodów (CM) [Codes/Code Manager] Co można w PD i cytatach, to i przecież w kodach jest możliwe, zatem: Pojedyncze kliknięcie – zaznacza wybrany kod F2 – uruchamia funkcję edycji nazwy kodu Podwójne kliknięcie – otwiera listę cytatów, do których kod ten został przypisany Wielokrotny wybór – zaznaczenie wielu kodów jednocześnie umożliwia ich skasowanie, otwarcie sieci, przypisanie do jednej lub więcej rodzin lub stworzenie rodziny z tych kodów Chwyć i przeciągnij – tworzenie powiązań

Menedżer kodów (CM) Jakie informacje podaje okno dialogowe menedżera: Name – nazwa kodu Grounded – ugruntowanie, czyli do ilu cytatów przypisany jest dany kod Density – nasycenie, czyli z iloma pozostałymi kodami ten jest powiązany Author – użytkownik, który stworzył konkretny kod Created – data utworzenia kodu Modified – data ostatniej modyfikacji

Menedżer notatek (MM) [Memos/Memo Manager] Wreszcie notatki, jako ostatnie z podstawowych elementów, będących budulcem powstającego modelu teoretycznego Funkcjonalności dokładnie takie same, jak w przypadku cytatów i kodów – sedno tkwi w tym, że ma to być program prosty i intuicyjny w obsłudze

ZACZYNAMY!!! Przygotowanie dokumentu do przypisania w ramach Jednostki Hermeneutycznej (HU) – problem zapisu w formacie .rtf Decyzja co do edycji dokumentu – należy pamiętać, że Atlas.ti numeruje akapity, zatem warto podjąć decyzję, jak zapisać treść w dokumencie – problem podliczania wierszy odstępu jako akapitów – możliwy kłopot ze współrzędnymi cytatów.

Tworzenie Jednostki Hermeneutycznej (HU) Przypisanie dokumentu/dokumentów – po edycji i zapisaniu w formacie .rtf: Documents/Assign/Assign [Dokumenty/Przypisz/Przypisz] Możliwe jest zaznaczenie większej ilości wstępnie przygotowanych plików i jednorazowe przypisanie ich do jednostki hermeneutycznej

Praca z PD w HU :-7 Otwieranie dokumentu podstawowego – lewa strona okna to PD; po prawej jest margines, w którym pojawiają się przypisane kody Wielkości obu części okna można regulować – wszystko, aby praca była wygodna i przyjemna Po lewej stronie znajduje się pasek szybkiego dostępu do podstawowych funkcji najczęściej wykorzystywanych w pierwszym etapie pracy z PD – w standardowym ustawieniu patrząc od góry:

Pasek szybkiego dostępu „Idź do linii/akapitu” „Szukaj sformułowań w tekście” „Otwórz edytora komentarza dla wybranego PD” „Utwórz cytat” „Zmień rozmiar wybranego cytatu” „Utwórz kod dla wybranego elementu” (|) „Utwórz kod, którego nazwą jest sam cytat” „Przypisz kod z listy wyboru” „Przypisz kod spośród ostatnio używanych”

Pasek szybkiego dostępu „Koduj wszystkie rezultaty wyszukiwania w tekście” „Pokaż/Ukryj numerację linii/akapitów” „Pokaż/Ukryj margines z kodami” „Wybrany fragment jako punkt startowy odsyłacza” „Wybrany fragment jako punkt docelowy odsyłacza” „Podświetl cytaty, gdzie kursor”

Pasek szybkiego dostępu „Powiększ PD” „Pomniejsz PD” W związku z tą właśnie funkcją jako linia czy akapit traktowany jest w Atlasie.ti tzw. twardy enter - ¶ Powiększanie czy pomniejszanie PD modyfikuje jego kształt w oknie, ale numeracja linii czy akapitów się nie zmienia.

Jeszcze kilka „szybkich” ikon Nad głównym oknem programu znajdują się ikony, które pozwalają na szybkie przemieszczanie się pomiędzy elementami HU: P-Docs (ikona łączy z PM) – tu można wybrać PD, który chce się wyświetlić w głównym oknie Quotes (ikona łączy z QM) – tu można wybrać cytat, który chce się wyświetlić Codes (ikona łączy z CM) – tu można wybrać kod, który chce się wyświetlić Memos (ikona łączy z MM) – tu można wybrać notatkę, którą chce się wyświetlić

Praca wielu autorów!!! W związku z tym, że program umożliwia postępy prac poszczególnych badaczy zaangażowanych w projekt - warto przypisać każdemu konkretną nazwę. Dzięki temu można śledzić aktywności (czyli wykorzystać wszystkie funkcjonalności programu) Extras/User editor – tu można wprowadzić dane wszystkich zaangażowanych w projekt i przypisać im poziom dostępu

Równoczesna wieloosobowa analiza Program umożliwia równoczesną pracę członków zespołu badawczego na jednej HU Plik Jednostki Hermeneutycznej powinien być zapisany na dysku sieciowym, a poszczególne stanowiska wyposażone w oprogramowanie Nie ma przeszkód, aby różni badacze w czasie rzeczywistym analizowali (czytali, kodowali, dopisywali notatki) do jednego PD Praca odbywa się po prostu na tzw. osobistych HU, które od czasu do czasu należy scalać Tools/Merge with HU

Czas na zabawę Proszę wybrać dokument podstawowy i przygotować go do przypisania do HU: Ustalić twarde enetery – czyli co będzie zliczane jako linie/akapity Zapisać plik w folderze TextBank w formacie .rtf Proszę przypisać dokument do nowej Jednostki Hermeneutycznej – zapisać projekt jako próba1 Proszę wybrać fragment tekstu, zaznaczyć jako cytat i przypisać kod Proszę przypisać notatkę do PD

Luźne Program umożliwia edycję Dokumentów Podstawowych, ale praktyka wskazuje, że zdecydowanie lepiej przygotować pliki źródłowe PRZED przypisaniem do HU – po prostu, lepiej przygotowana i zaplanowana praca oznacza mniej problemów w trakcie. NIGDY nie należy edytować plików źródłowych już w trakcie analizowania ich w ramach HU Jeden PD może być przypisany wielokrotnie do jednej lub więcej HU bez konieczności tworzenia duplikatów pliku źródłowego Można sortować PD – zmieniać ich ID, które nie jest przypisane raz na zawsze