PRACA DOMOWA

Komu potrzebna jest praca domowa? Uczniowie i ich rodzice często skarżą się, że nauczyciele dużo zadają do domu. Dlaczego dzieci nie uczą się w szkole tyle, by po powrocie do domu mieć czas wolny? Po co dzieciom – pytają rodzice – prace na całe popołudnie, a nawet wieczór?

Jak zapewne pamiętamy, praca domowa może stanowić spore obciążenie dla naszego poczucia wolności. Niekiedy jest znienawidzona przez uczniów i rodziców. Generalnie szkoła mogłaby odejść od zadawania prac domowych i nie „męczyć” tak uczniów. Dlaczego jednak tego nie robi?

Praca domowa ucznia obejmuje trzy rodzaje czynności: naukę domową, polegającą na wykonywaniu prac zadanych przez nauczyciela, różnorodne zajęcia związane z osobistymi zainteresowaniami, pomoc dziecka w gospodarstwie domowym.

Dlaczego dzieci nie lubią odrabiania prac domowych? Brak umiejętności uczenia się w domu. Nadmiar zadanych prac. Brak pomocy, rady i kontroli ze strony opiekunów przy odrabianiu lekcji. Niewielkie zainteresowanie rodziców nawet małymi sukcesami dzieci. Wzmożona kontrola rodziców i kary po doświadczeniu szkolnych niepowodzeń.

Podstawą pracy dziecka w wieku szkolnym jest nauka Podstawą pracy dziecka w wieku szkolnym jest nauka. Praca domowa jest dopełnieniem pracy lekcyjnej. Służy bowiem: utrwaleniu przerobionego materiału na lekcji, uzupełnieniu i pogłębieniu zdobytych w szkole wiadomości, wdraża do pracy samodzielnej np. o charakterze twórczym, kształtowaniu właściwego stosunku do pracy, rozwiązaniu problemu teoretycznego lub praktycznego, pogłębieniu umiejętności uczenia się, przygotowaniu materiału do nowej lekcji.

Można wyróżnić dwa rodzaje prac domowych: ustne pisemne

kształcić umiejętności rozumienia, rozwijać umiejętności myślenia, By uczeń dobrze opanował treści przekazywane przez nauczyciela, potrzebne jest ich utrwalanie, które najczęściej odbywa się w domu. Dlatego te dwa rodzaje prac domowych mają za zadanie: kształtować i doskonalić umiejętności sprawnego i poprawnego wypowiadania się w mowie i piśmie, czyli pisanie wypracowań, wykonywanie ćwiczeń i zadań, kształcić umiejętności rozumienia, rozwijać umiejętności myślenia, doskonalić techniki czytania i recytowania, utrwalać wiadomości i umiejętności zdobyte w klasie, przygotować materiał na lekcje, obserwacje, zebrać materiały, korzystać z encyklopedii, słowników i innych źródeł wiedzy.

W samodzielnym odrabianiu zadań uczeń zdobywa potrzebne umiejętności i nawyki. Poza tym nauka posiada również ogromne walory wychowawcze: uczeń pokonuje samodzielnie napotkane w toku uczenia się trudności; kształci i rozwija takie cechy charakteru, jak: wytrwałość w dążeniu do celu wiarę we własne siły odwagę pilność systematyczność dokładność; rozwija własną intuicję, pomysłowość i uzdolnienia twórcze. Wzbogaca on przez to swoje życie emocjonalne, o czym świadczyć może przejawianie zadowolenia po rozwiązaniu trudnego zadania.

Praca domowa dziecka rozwija w nim także uczucia społeczne: wyrabia uczciwość, wyzwala poczucie odpowiedzialności za wykonanie pracy, przyzwyczaja do obcowania z innymi członkami rodziny, przyucza do pracy w zespole, uczy szanować pracę matki, ojca i starszego rodzeństwa.

Te wszystkie zadania praca domowa może spełnić tylko wtedy, gdy stosuje się odpowiednie rodzaje prac domowych, gdy samo zadanie pracy domowej w czasie zajęć przebiega właściwie, gdy odpowiednio organizuje się pracę domową i wreszcie odpowiednio ją kontroluje.

Praca domowa zadawana w nadmiarze wywołuje negatywne zjawisko przeciążenia ucznia. Jest to stan, w którym przekroczone są normy higieniczne pracy umysłowej.

Objawy fizjologiczne tego zjawiska to: anemia, częste lub nawet chroniczne bóle głowy, brak apetytu, nerwowość, utrata wesołości i chęci do nauki.

Wskazówki do pracy z dzieckiem:

Organizacja pracy domowej Przed przystąpieniem do odrabiania zadanych lekcji należy: przewietrzyć pokój, przygotować biurko, przejrzeć tygodniowy rozkład lekcji, przygotować książki i przybory.

Zanim dziecko przystąpi do odrabiania lekcji, omów z nim wszystko, wyjaśnij wątpliwości. Podczas pracy domowej dziecko musi być skoncentrowane i aktywne umysłowo przez cały czas, jest odpowiedzialne za wykonanie całości zadania. Uczeń, przystępując do odrabiania lekcji, powinien zabierać się do najtrudniejszych i najważniejszych zadań. Zadania trudniejsze powinien przeplatać łatwiejszymi, pisemne-ustnymi.

Miejsce pracy Dziecko powinno odrabiać lekcje w swoim pokoju, lub miejscu specjalnie do tego wyznaczonym, w którym mogłoby przechowywać swoje książki, zeszyty i przybory szkolne. Miejsce powinno być jasne, dobrze oświetlone, ze światłem padającym z lewej strony. W "kąciku pracy" ucznia musi panować ład i porządek, czystość i estetyka bez zbędnych i rozpraszających przedmiotów. Materiały pomocnicze powinny być łatwo dostępne. Biurko oraz krzesło powinny być dostosowane do wymiarów ciała dziecka.

OGÓLNE ZASADY Pora odrabiania pracy domowej przez ucznia powinna być stała, co zazwyczaj ułatwia adaptację do pracy i zapobiega szkodliwemu pośpiechowi. Nie powinno to wypadać zaraz po przyjściu ze szkoły, bo uczeń jest zmęczony- konieczny jest co najmniej godzinny odpoczynek. Najodpowiedniejszą porą do odrabiania zadań szkolnych jest czas między godziną 16 a 19. Nie należy przystępować do odrabiania zadań domowych bezpośrednio po jedzeniu, wówczas gorzej pracuje, jest ociężałe, jakby senne, nie może się skupić, pracuje mniej sprawnie. Nie wskazane jest również odrabianie zadań domowych późnym wieczorem.

Niezbędna dla nauki jest cisza Niezbędna dla nauki jest cisza. Gwar w otoczeniu dziecka rozprasza uwagę. Zabronione jest oglądanie telewizji podczas odrabiania lekcji! Należy przyjąć także zasadę, że dziecko odrabiające lekcje jest „nietykalne”, a wszelkie prace w gospodarstwie powinno wykonać przed albo po odrobieniu lekcji. Ważne jest też ułożenie książki w stosunku do oczu. Książka nie powinna leżeć płasko na stole, aby przy czytaniu nie pochylać głowy.

Pomocny może okazać się terminarz, w którym dziecko może zapisywać terminy oddania prac, przerabiania lektury, zajęcia dodatkowe. W trakcie nauki domowej potrzebny jest odpoczynek. Krótkie przerywniki w odrabianiu prac domowych są wskazane. Lekcje należy odrabiać w tym samym dniu, w którym one zostały zadane i objaśnione, gdyż uczeń wtedy lepiej pamięta materiał opracowany na lekcji i instrukcję wykonania. Pakujemy tornister po odrobieniu lekcji.

Przez jakiś czas towarzysz dziecku w przestrzeganiu tych zasad, upewniaj się, że są przestrzegane. Proponuj wspólne działanie („zróbmy jeszcze to…”). Pomożesz mu wdrożyć się do pewnej dyscypliny.

Uwaga! Każde dziecko pracuje w swoim indywidualnym tempie! Jedno na odrobienie pracy domowej potrzebuje 30 minut, inne tę samą pracę będzie wykonywało w znacznie dłuższym czasie! Nie porównuj zatem swojego dziecka do innych, ale zastanów się, jakim sposobem uczy się moje dziecko?

Jedne dzieci uczą się szybko i szybko zapominają. Jedne w poznanych rzeczach lepiej pamiętają szczegóły działające na zmysł wzroku, inne posługują się przede wszystkim słuchem. Jedne wykazują zdolności do zapamiętania faktów, inne do matematycznej kalkulacji, a jeszcze inne do artystycznej kompozycji

Jak mądrze pomóc dziecku? Zachęcaj do samodzielnego pokonywania trudności, nawet gdy nie od razu wszystko mu się udaje. Sprawdzaj dziecku pracę domową. Po przejrzeniu pracy powiedz mu ile błędów popełniło, ale nie mów jakie, pozwól aby samo je odnalazło i skorygowało. Ufaj swojemu dziecku. Doceniaj jego osiągnięcia. Mądrze motywuj.

Sprawą niezmierne ważną jest wytworzenie przez rodziców w domu atmosfery poszanowania nauki i wykształcenia. Dzieci muszą wiedzieć, że rodzice odnoszą się do nich z najwyższym szacunkiem, że sami nie mogą obejść się bez książek, czasopism i gazety. Stworzenie odpowiedniej intelektualnej atmosfery oczywiście nie wystarcza. Zachodzi czasami potrzeba bezpośredniej pomocy w opanowaniu materiału programowego. Ale musi to być pomoc przemyślana, mądra.

Chcąc pomóc dziecku możemy zwrócić jego uwagę na pewne punkty węzłowe w zadaniu, których ono nie zauważyło. Jeśli widzimy, że dziecko nie ma pojęcia jak przystąpić do rozwiązania, to możemy pouczyć je, żeby w przyszłości lepiej uważało w szkole i pytało nauczycieli o wyjaśnienie rzeczy niezrozumiałych. W przypadku większych trudności – doraźne akcje rodziców już nie pomagają i wtedy trzeba wspólnie z nauczycielem obmyślić bardziej skuteczne sposoby pomocy.

Dzieciom w młodszym wieku szkolnym pomoc rodziców w odrabianiu prac domowych daje poczucie bezpieczeństwa, radości, zadowolenia, kształtuje się ogromna więź uczuciowa. Dziecko wyrastające w atmosferze miłości, poszanowania dla pracy, utwierdzi się w przekonaniu, że to co robi jest ważne i potrzebne. Rodzic poprzez zainteresowanie pracą szkolną dziecka, kontrole, rozmowy, objaśnianie problemów, wyrabia stosunek systematyczności, pilności i sumienności. Wpływa to zarazem na efektywność wyników w nauce.

Szczęśliwe dzieciństwo to nie znaczy bezczynne. Należy pamiętać, że pomoc rodziców powinna ograniczyć się do czuwania nad systematycznym i starannym wykonywaniem przez ucznia zadań lekcyjnych. A nie wyręczaniem ich! Jest to błąd, za który dziecko płaci przede wszystkim w wieku dojrzałym, napotykając trudności, z którymi nie umie sobie radzić, gdyż w młodości nie zostało przyzwyczajone do ich pokonywania. Szczęśliwe dzieciństwo to nie znaczy bezczynne.

Taki sposób postępowania przyczynia się do zwiększenia odpowiedzialności dziecka. Ponadto uczy się ono, że wskutek braku koncentracji ma więcej pracy i ze musi ją wykonać samo, a nie wyręczać się rodzicami.

WAŻNE!!! Nie odrabiaj za dziecko pracy domowej! Prace te są potem oceniane przez nauczyciela i trzeba mieć świadomość, że jest to ocena pracy rodzica, a nie dziecka. Rodzice dopuszczają się oszustwa w stosunku do nauczyciela, dając tym samym zły przykład swojemu dziecku. Nie douczaj samodzielnie dziecka! Dziecko poduczone, które ,,liznęło” coś niecoś, z reguły nie interesuje się lekcją, bo już pozornie zna jej treść. Ciągle kręci się, podpowiada innym, wybiega myślą naprzód , nudzi się tracąc najważniejszą rzecz w lekcji – nie uczy się myśleć samodzielnie Nie "płaćmy" dzieciom za dobre stopnie! Nie będą odczuwały zadowolenia ze zdobytej wiedzy, a od razu wyczują interesowność.

W pracy domowej dzieci utrwalają wyniesione z zajęć wiadomości i umiejętności, i usprawniają je drogą ćwiczeń. Ponadto pogłębiają i uzupełniają nabytą w szkole wiedzę. Na ogół rodzice interesują się wynikami w nauce swych dzieci, starają się im pomóc. W praktyce pomoc ta często jest niewłaściwa i nie przynosi pożądanych efektów. A przecież dobro dziecka wymaga, aby odpowiednimi warunkami domowymi wyrównywać braki w jego zdolnościach, wiedzy i charakterze. Kontakt ze szkołą i porozumiewanie się z nauczycielami mogą tylko dopomóc rodzicom w trudnej pracy wychowawczej.

WNIOSKI Czuwaj nad przebiegiem pracy swojego dziecka. Stwórz dziecku odpowiednie warunki do nauki - wskaż miejsce do pracy i ustal porę do odrabiania lekcji. Czuwaj nad przebiegiem pracy swojego dziecka. Podczas odrabiania prac domowych ukierunkowuj dziecko, a nie podawaj gotowych rozwiązań. W czasie odrabiania prac domowych można zorganizować przerwy w nauce, ale muszą być one zorganizowane w odpowiednim momencie i nie za długie tak, aby dziecko po przerwie łatwo wróciło do dalszego odrabiania zadań.

Zainteresuj się pracą szkolną swojego dziecka aby wiedzieć, nad czym należy popracować w domu. Nie "płać" dziecku za dobre stopnie, bo dziecko powinno uczyć się dla siebie, a nie dla pieniędzy. Nie odrabiaj zadań domowych za swoje dziecko, bo to jest dla niego szkodliwe. Nie bij dziecka za złe oceny, a zastanów się, dlaczego Twoje dziecko otrzymało słabą ocenę.

Pomóżmy zrozumieć uczniom, że praca domowa jest im potrzebna, że nie jest ona naszym nauczycielskim wymysłem.

Przygotowały: Mariola Zaprzalska Marzena Szewczyk Agnieszka Maciejczyk POWODZENIA! Przygotowały: Mariola Zaprzalska Marzena Szewczyk Agnieszka Maciejczyk