XML w elektronicznej wymianie danych

Geneza EDI Problemy z automatyzacją procesów między przedsiębiorstwami. Izolowane wyspy Przedsiębiorstwa najpierw automatyzują wewnętrzne procesy wymiany dokumentów. Połączenie między przedsiębiorstwami nie jest jednak zwykle możliwe bezpośrednio, ze względu na różne platformy sprzętowe, aplikacje i formaty danych. Dlatego wymiana dokumentów między przedsiębiorstwami pozostaje w postaci tradycyjnej – papierowej. Różne rodzaje „zygzaków” reprezentują różne formaty kodowania informacji (komunikatów).

Pojedyncze rozwiązania Wielka korporacja dostarcza kontrahentom narzędzia dostosowujące do własnego formatu. Wielka korporacja wymusza na kontrahentach dostosowanie do swojego formatu. Schemat przedstawia drugi z wymienionych wariantów, w którym konwersję implementuje mniejszy kontrahent.

Standard Standardy EDI EDIFACT: United Nations Standard Messages Directory for Electronic Data Interchange For Administration, Commerce and Transport. ANSI Accredited Standards Committee X12 sub-group. EDIFACT jest rozpowszechniony w Europie, zaś X12 jest bardziej popularny za oceanem. Wykorzystanie standardu wymaga zastosowania konwerterów. Są one jednak zwykle dostarczane wraz z systemami klasy ERP. Standard

Nowa EDI Pomysł: zakodować strukturę dokumentu EDI przy pomocy elementów XML. <faktura> <dostawca> <nazwa>empolis Polska sp. z o.o.</nazwa> <adres>ul. Płocka 5a</adres> <kod>01-231</kod> <miasto>Warszawa</miasto> </dostawca> ... </faktura> N1*BY*92*1287 N1*ST*92*87447 N1*ZZ*992*1287 PO1*1*1*EA*13.33**CB* 80211*IZ*364*UP*718379271641

Tradycyjna EDI – XML EDI Format dokumentów zapisany w specyfikacji. „Samoopisujący się” format dokumentów. Zwięzłe komunikaty, zawierające tylko niezbędne dane. Rozwlekłe komunikaty – narzut na „samoopisywanie się”. Scentralizowana, trudna zmiana standardu. Możliwość tworzenia własnych odmian standardów. Komunikaty EDIFACT zawierają jedynie dane, oddzielone od siebie odpowiednimi separatorami. Znaczenie każdej danej jest opisane w specyfikacji. Komunikaty EDIFACT są więc stosunkowo zwięzłe. W przeciwieństwie do nich, dokumenty XML zawierają nazwy elementów i atrybutów, które są w pewnym sensie informacją nadmiarową, powodującą rozwlekłość komunikatu. Dzięki temu XML jest jednak bardziej elastyczny i odporny na zmiany, bowiem aplikacje korzystające z komunikatów XML nie muszą mieć „zakodowanej w sobie” specyfikacji formatu komunikatu, lecz mogą być sparametryzowane strukturą komunikatu zawartą w samej jego treści. Zmiany standardu pociągają uciążliwe zmiany oprogramowania. Większość problemów ze zmianą standardu bierze na siebie parser XML.

Tradycyjna EDI – XML EDI Przetwarzanie przez specjalne aplikacje Interakcja przy pomocy przeglądarki Implementowanie od podstaw Możliwość korzystania z gotowych narzędzi Łącza dedykowane dla EDI (Value Added Networks) Internet + bezpieczne protokoły Tradycyjne dokumenty EDI wymagają specjalnych aplikacji do ich przetwarzania, z reguły pisanych od zera. W przypadku XML EDI, możemy wykorzystać istniejące parsery XML-a i inne moduły programistyczne wspierające przetwarzanie dokumentów XML. Tradycyjna EDI jest zwykle realizowana na dedykowanych łączach, tzw. Value Added Networks (VAN). Dostawca takich łącz dzierżawi je zwykle od korporacji telekomunikacyjnej, dodając usługi takie jak wykrywanie błędów, bezpieczeństwo komunikatów. Takie usługi są kosztowne, w przeciwieństwie do Internetu, za który i tak się płaci, niezależnie od tego, czy korzysta z niego EDI. Możliwość integracji z tradycyjnymi systemami EDI

Elastyczność XML EDI <firma nazwa=”empolis Polska” adres=”Płocka 5a” kod=”01-231” miasto=”Warszawa” email=”empolis@empolis.pl” /> <firma nazwa=”empolis Polska” email=”empolis@empolis.pl” /> empolis Polska Adres: Płocka 5a Kod: 01-231 Miasto: Warszawa Tel. <firma nazwa=”empolis Polska” adres=”Płocka 5a” miasto=”Warszawa” /> Pewne zmiany w ustalonym formacie danych mogą się obejść bez jakichkolwiek poprawek oprogramowania. Przykład: można stosować różne zestawy atrybutów opisujących firmę. Dodanie nowego atrybutu email nie powoduje błędnego działania aplikacji, która takiego atrybutu nie oczekuje – jest on przez nią ignorowany.

XML EDI a przeglądarki internetowe Najnowsze wersje przeglądarek wspomagają wyświetlanie dokumentów XML. XSL jako język opisu formatowania. Nowe zastosowanie EDI: podstawowa funkcjonalność – wymiana danych między aplikacjami przedsiębiorstw, nowe perspektywy: kontakt z klientami wyposażonymi tylko w przeglądarki, E-Commerce. Dzięki przeglądarkom można myśleć o wykorzystaniu technologii XML EDI wszędzie tam, gdzie klient nie zawsze jest wyposażony w systemy komputerowe wspierające EDI, a więc np. w sklepach internetowych, w firmach kurierskich (klient śledzi drogę przesyłki), itp.

XML Inicjatywy ebXML, Microsoft BizTalk Framework, ... XML jest zbyt elastyczny. Inicjatywy dążą do ukierunkowania tej elastyczności, aby: można było wymieniać informacje dowolnego typu, informacje jednego typu były tak samo reprezentowane. XML pozwala zamodelować i zakodować wszystko. Niestety, ten sam byt można zakodować na wiele sposobów, różniących się choćby nazwami elementów. Inicjatywy w różny sposób próbują ograniczyć tą dowolność, która w końcu może przeszkadzać w integracji. Inicjatywy tego typu dość intensywnie pączkują, tworzą się i upadają. My omówimy typowe sposoby podejścia do standaryzacji na przykładzie dwóch popularnych inicjatyw.

ebXML ebXML: zbiór specyfikacji definiujących sposób prowadzenia biznesu i wymiany danych przez Internet, zaakceptowane 14 maja 2001 r., oczekiwane implementacje i wsparcie w istniejących systemach, wsparcie przez inne inicjatywy standaryzacyjne. Electronic Business XML Working Group: założona we wrześniu 1999 r., ok. 150 specjalistów, patronat OASIS i UN/CEFACT. Po 18 miesiącach prac, specyfikacje ebXML zostały zaakceptowane i oczekują na pierwsze implementacje. Inicjatywa ebXML wygląda na najpoważniejszą na rynku i można wróżyć jej sukces. Znamienne jest, że powstała ona jedynie w celu zaprojektowania XML-owej ramy dla EDI, zaś nie zamierza nią zarządzać, rozpatrując przekazanie tej działalności (wraz z ewentualnym połączeniem) jednej z istniejących inicjatyw. Jest to o tyle prawdopodobne, że niektóre inne inicjatywy (np. RosettaNet, zajmująca się standaryzacją w branży informatycznej i elektronicznej) przejmują idee ebXML i stosują je w swoich rozwiązaniach. www.ebxml.org

Single Global Electronic Market Wizja „To provide an open XML-based infrastructure enabling the global use of electronic business information in an interoperable, secure and consistent manner by all parties.” Dzięki temu ma powstać: Single Global Electronic Market Podstawowe założenia: otwarty standard XML jako podstawa, Internet jako medium wymiany komunikatów, niskie koszty implementacji i użytkowania, modułowa budowa aplikacji komunikacyjnych, dostępność dla małych i średnich przedsiębiorstw. Działania grupy ebXML były dużo lepiej przygotowane, niż konkurencyjne inicjatywy – grupa nie zaczęła od implementowania repozytorium, lecz od specyfikacji wymagań i architektury całego systemu. Prace były prowadzone na forum publicznym i podlegały publicznej dyskusji. Sama wizja mówi z resztą o przygotowaniu specyfikacji technicznych, a nie zaimplementowaniu oprogramowania czy uruchomieniu repozytorium.

Podejście do standaryzacji Meta-model pozwalający na opracowywanie modeli specyficznych dla zastosowań: zbiór podstawowych schematów, elementów XML oraz procesów biznesowych, sposób definiowania słowników danych, nie definiuje konkretnych, docelowych komunikatów. Metainformacje: informacje o wersjach, metadane odpowiadające nagłówkom z istniejących systemów EDI. Ramy architektury technicznej: sposoby implementacji repozytoriów, serwisów, itp., integracja z istniejącymi technologiami EDI. Grupa ebXML zaprojektowała ramę pozwalającą na opracowywanie specyficznych sub-standardów. Jej podstawą będzie repozytorium przechowujące typowe obiekty (schematy, elementy, encje). ebXML zakłada od początku integrację z istniejącymi technologiami. Podstawowy zbiór komponentów, używanych niezależnie od technologii, zostanie bowiem opisany w sposób niezależny od konkretnej implementacji. ebXML będzie ponadto wspierać konwersje i migracje z innych technologii.

BizTalk Framework Inicjatywa Microsoft-u. Opisuje: zbiór zasad projektowania schematów dokumentów XML-owych, zbiór standardowych elementów używanych w komunikacji między aplikacjami, architekturę rozwiązań do przesyłania komunikatów (opartą na protokołach HTTP i SOAP). Schematy BizTalk: kodowane przy pomocy XML-Data, spełniają określone wymogi stylistyczne. BizTalk określa się nie jako twórca standardu, ale jako użytkownik standardu (XML-a). Większość zasad projektowania, opisanych w BizTalk, to zdroworozsądkowe zasady poprawiające czytelność i spójność schematów, np. wymóg znaczącego nazywania elementów.

Repozytorium BizTalk Centralne miejsce przechowywania schematów: witryna  www.biztalk.org. Organizacja: każdy może opublikować poprawny schemat, każdy może wykorzystać istniejący schemat, możliwość przechowywania „prywatnych” schematów. Microsoft BizTalk Server: narzędzie implementujące BizTalk Framework, Serwer BizTalk implementuje pośrednią warstwę w procesie wymiany komunikatów: sterowanie ich przepływem, przekształcenia. Dzięki temu, po odpowiedniej konfiguracji, XML powstaje i jest przesyłany bez udziału użytkownika.

Inne inicjatywy BizCodes, RosettaNet, Automotive Industry Action Group, Health Level Seven, Open Applications Group, Open Travel Alliance, SWIFT, ... Wiele inicjatyw ma charakter branżowy i stara się wystandaryzować komunikaty związane z wymianą dokumentów dotyczących danej branży. Wiele z nich wykorzysta zapewne koncepcje ebXML, w ramach których implementowane będą specyficzne dla zastosowań komunikaty, opracowane przez te inicjatywy.

XML w integracji aplikacji Cel: umożliwienie wymiany danych pomiędzy aplikacjami: aplikacje/komponenty/moduły posługują się różnymi formatami wewnętrznymi, wspólny mianownik: XML. Zastosowania: komunikacja między klientem a serwerem, komunikacja między elementami systemu rozproszonego, integracja komponentów aplikacji, konfigurowanie aplikacji i jej komponentów, ... Coraz częściej aplikacje (niekoniecznie rozproszone) są złożone z komunikujących się ze sobą składników. W XML-EDI XML pojawiał się w niewidocznej dla użytkownika warstwie komunikacji między aplikacjami. Podobnie jest tutaj – XML może być niewidoczny dla użytkownika i stanowić interfejs między składnikami aplikacji. Projektowanie wykorzystania XML-a w integracji aplikacji jest o tyle prostsze od projektowania komunikatów EDI, że obie strony wymiany są pod naszą (projektanta) kontrolą i to my decydujemy o formacie wymiany. Odpada więc – niezbędny w wymianie EDI – uciążliwy proces standaryzacji.

EDI a integracja aplikacji Komunikacja pomiędzy systemami biznesowymi różnych organizacji. Komunikacja systemów lub komponentów systemu w ramach organizacji. Brak kontroli nad systemem partnera w komunikacji. Kontrola nad komunikującymi się komponentami. Niezbędna standaryzacja komunikatów. Standaryzacja na poziomie metodologii ułatwia korzystanie z gotowych narzędzi. Internet kluczowym elementem infrastruktury. Internet tylko dla "rozległej" integracji.