Właściwości gleby Gleba, pedosfera – biologicznie czynna powierzchniowa (do 2 m miąższości warstwa skorupy ziemskiej, powstała w procesie glebotwórczym ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych. Gleba składa się z części mineralnej i organicznej. Częścią gleby są organizmy glebowe.

Gleba składa się z trzech faz: 1 Gleba składa się z trzech faz: 1. stałej – obejmującej cząstki mineralne, organiczne i organiczno-mineralne o różnym stopniu rozdrobnienia, tworzące kompleks sorpcyjny , 2. ciekłej – wody, w której są rozpuszczone związki mineralne i organiczne tworzące roztwór glebowy, 3. gazowej – powietrza i pary wodnej.

Gleba składa się z warstw zwanych poziomami glebowymi Gleba składa się z warstw zwanych poziomami glebowymi. Poziom najwyższy zwany próchniczym, ma zwykle barwę ciemną, a nawet czarną. W tej warstwie znajduje się dużo związków organicznych stanowiących próchnice, a ponadto bakterie pierwotniaki i grzyby. Im jest ich więcej tym gleba jest bardziej żyzna. Kolejna warstwa- podglebie-jest znacznie jaśniejsza, zawiera piasek i żwir. Pod podglebiem znajduje się skała z której wytworzyła się gleba. Pod względem fizycznym gleba stanowi mieszaninę ciał stałych cieczy i gazów. Oczywiście zawartość poszczególnych składników zależy od rodzaju gleby. 

Typy gleb: bielicowe - 25%(piasek, żwir) - lasy iglaste. b) brunatne i płowe-52%(glina,piasek,żwir)-lasy iglaste i mieszane. c) czarnoziem (bardzo dobra gleba) 80% - Występują płatami w całej Polsce. d) Czarne-ziemie (bardzo dobra gleba) 2% (piasek,żwir,glina) roślinność - leśno-łąkowa. Np..Kujawy Nizina Szczecińska Wrocław(okolice) Nizina Wielkopolska  e) mady(dobre gleby) 5% powstaje z aluwiów, czyli nanosów rzek - lasy liściaste, wzdłuż dolin, rzek np..Żuławy Wiślane

2. Części ziemniste: a)piasek: -bardzo gruby -gruby -średni -drobny -bardzo drobny b) Pył c) ił: -gruby -drobny Rodzaje gleb dzielą się na: 1. części szkieletowe: a) kamienie: -duże -średnie -małe b) żwir: -gruby -średni -drobny

Piaski (luźne, słabo gliniasty, gliniasty) Gliny (lekkie, piaszczysta, ciężka, pylasta) Iły (pylasty, piaszczysty, ciężki) Pył (ilasty, piaszczysty)

Dwie najważniejsze właściwości gleby to chłonność i sorpcja. Chłonność wody polega na tym, że woda z opadów atmosferycznych zostaje w znacznych ilościach zatrzymana w glebie. Do podłoża skalnego przychodzą dopiero ilości nadmiarowe, których gleba nie może już pochłonąć. W ten sposób gleba staje się magazynem wody dla roślin na czas suszy między deszczami.

Sorpcja to wspólna grupa zjawisk polegających na pochłanianiu substancji cieczy lub gazu przez ciało stałe zwane sorbentem. Istnieją dwa rodzaje sorpcji; sorpcja powierzchniowa tzw. adsorpcja polegająca na zagęszczaniu się substancji pochłanianej na powierzchni ciała stałego, oraz sorpcja wgłębna, tzw. absorpcja, która polega na pochłanianiu substancji przez cala objętość ciała stałego – tym razem nazywanego absorbentem. Dzięki właściwościom sorpcyjnym gleba magazynuje wiele cennych substancji niezbędnych do życia roślin. Składniki wprowadzone do gleby, między innymi w postaci nawozów – zarówno naturalnych jak i sztucznych, nie są wymywane przez wodę opadowa i mogą być stopniowo pobierane przez rośliny.

Właściwości fizyczne gleby: Skład mechaniczny (granulometryczny) Właściwa gęstość i objętość Porowatość Zwięzłość Plastyczność Lepkość Pęcznienie i kurczenie się gleb

Skład chemiczny; Skład chemiczny gleby jest równie złożony. Składnikami podstawowymi są substancje zawarte w skale macierzystej, a wiec krzemionka i krzemiany. Do tego dochodzą sole (głownie węglany, siarczany, azotany i fosforany)takich metali, jak : żelazo, wapń, magnez, potas i sód oraz – większych ilościach – mangan, miedź, cynk, kobalt i chrom. Nie należy zapominać że w śladowych ilościach gleba zawiera wszystkie pozostałe pierwiastki występujące na Ziemi.

f) rędziny 0,9% (wapienie, gipsy. margle,dolomity) - lasy liściaste np f) rędziny 0,9% (wapienie, gipsy. margle,dolomity) - lasy liściaste np.. Wyżyna Niecko-Nidziańska,  Wyżyna Lubelska, Wyżyna Kielecko-Sandomierska, Wyżyna Krakowsko - Częstochowska g) Inicjalne (górskie) 8% (granity, piaskowce, zlepieńce) - Bory Świerkowe np.. Karpaty i Sudety 

Tabela pH gleb i ich zastosowanie do upraw: Gleby bardzo kwaśne do 4,5 – np..borówka amerykańska Gleby kwaśne 4,5-5,5 – np..żurawina, agrest, cykoria Gleby lekko kwaśne 5,6-6,5 – np..truskawki, maliny, jabłonie, kukurydza, ziemniaki Gleby obojętne 6,6-7,2 - np..róże, czereśnie, wiśnie, kapusta, brokuły Gleby zasadowe powyżej 7,2 – np..winorośle

Czynniki wpływające na niszczenie gleb *wysypiska śmieci *powodzie *kopalnie węgla brunatnego  *przemysł chemiczny i energetyczny (kwaśne deszcze)  *zbyt duże nawożenie gleby i stosowanie chemicznych środków ochrony roślin  *niewłaściwa orka 

Ochrona gleb !! Po pierwsze należy zapobieganie erozji gleby. Następnie musimy zadbać, aby utrzymać w niej właściwe stosunki hydrologiczne i zapobiec napływaniu zanieczyszczeń różnego pochodzenia i rodzaju. Najważniejsze jest zastąpienie wielu pracochłonnych i energochłonnych zabiegów naturalną samoregulacją. Wzrost wilgotności powietrza determinuje zadrzewienie śródpolne, jednocześnie zmniejszając intensywność parowania wody z gleby.