Ekonomika zdrowia - koszty procedur medycznych Dr Joanna Jasińska

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Rachunek kosztów to proces identyfikowania, gromadzenia, przetwarzania, prezentowania, interpretowania danych o kosztach.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Rachunki kosztów: rachunek kosztów rzeczywistych, rachunek kosztów normalnych, rachunek kosztów postulowanych rachunek kosztów częściowy rachunek kosztów.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH System rachunku kosztów powinien obejmować następujące poziomy: Zarządzania podmiotem Zarządzania komórkami organizacyjnymi Nabywców Kontrolerów i audytorów Analityków działalności systemowej

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Szczegółowe cele rachunku kosztów: zależą głównie od stopnia centralizacji systemu opieki zdrowotnej, systemu finansowania i innych czynników (np. uwarunkowań prawnych). Cele rachunku kosztów: sprawozdawczego: ustalenie kosztów, w tym kosztów przypadających na jednostkę produktu dla wyceny zapasów i ustalenia wyniku finansowego. dla potrzeb zarządzania: ustalanie kosztów dla podejmowania decyzji, dla planowania i kontroli.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Klasyfikacje kosztów: koszty w układzie rodzajowym koszty bieżące i inwestycyjne Koszty produkcyjne i nieprodukcyjne koszty bezpośrednie i pośrednie Koszty stałe i zmienne Koszty indywidualne i wspólne Koszty globalne Koszty przeciętne Koszty marginalne

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Typy opieki Klasyfikacja usług szpitalnych Przyp.chor. Op.ambulat. Op. Zamkn. Op. Dzienna - - - - - - Produkty Specjalności i technologie medyczne

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Obiekty kosztów. Definiuje się je jako przedmiot odniesienia kosztów, grupowania i kalkulacji kosztów. Obiektem kosztów może być: ☺produkt, ☺ odbiorca produktów (płatnik), ☺ program zdrowotny, ☺ jednostka organizacyjna itd. Informacje o obiektach kosztów określa się poprzez gromadzenie danych o zasobach, przyporządkowanie ich do obiektów kosztów oraz identyfikację powiązań między obiektami kosztów.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Przykłady obiektów kosztów: finalne usługi medyczne łóżko wypisany pacjent osobodzień wizyta ambulatoryjna pozostałe usługi medyczne badanie laboratoryjne test diagnostyczny pacjent zabieg

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH W celu określenia bezpośredniej relacji kosztów i obiektów, obiekty kosztów powinny być tak wyodrębnione aby pozwalały bezpośrednio przypisać w maksymalnym stopniu wszystkie koszty podmiotu oraz odzwierciedlenie powiązań między obiektami kosztów.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Wielkościami umożliwiającymi przypisanie kosztów do obiektów kosztów są nośniki kosztów. Służą one za klucze rozliczeniowe kosztów i umożliwiają określenie przyczyny powstawania kosztów oraz pośrednie przypisanie kosztów między obiektami.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Ośrodki kosztów Zasady identyfikacji : użyteczność dla zarządzających i oceniających działalność ośrodki kosztów powinny charakteryzować się jednorodnością poszczególnych produktów lub usług wyodrębnienie ośrodków kosztów powinno być zrozumiałe i jasne dla pracowników klasyfikacja ośrodków kosztów powinna umożliwiać gromadzenie informacji dla potrzeb zarządzania podmiotami, upraszczając proces gromadzenia danych

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Ośrodki kosztów cd. O.k. powinny być dostosowane do struktury organizacyjnej i działalności podmiotu; jeśli struktura organizacyjna odzwierciedla komórki organizacyjne, w których realizowane są różne funkcje to może okazać się, że w ramach danej części organizacyjnej zajdzie konieczność stworzenia kilku ośrodków kosztów liczba o.k. uzależniona od potrzeb ale i możliwości szpitala (dostępny czas, nakłady) O.k. powinny uwzględniać finalne i pośrednie ośrodki kosztów (ośrodki działalności podstawowej, pomocniczej, zarządu?) finalne o.k. mają charakter medyczny; pośrednie o.k.mogą mieć charakter medyczny zaopatrując pacjentów w sposób bezpośredni (pracownia radiologiczna, sala operacyjna) lub pośredni (bank krwi). Ośrodki pośrednie niemedyczne, zwane także administracyjnymi, działają na rzecz całego podmiotu (utrzymanie czystości).

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Procedura identyfikacji ośrodków kosztów: podział ośrodków kosztów na typy (finalne, pośrednie oraz o charakterze niemedycznym?) sporządzenie listy ośrodków zgodnie z potrzebami zarządzania podmiotem (obowiązujące zasady rachunkowości, struktura organizacyjna podmiotu, dostosowanie danych o nakładach, kosztach i efektach); konieczne uwzględnienie finalnych i pośrednich ośrodków kosztów umożliwienie porównań między szpitalami lub innymi podmiotami opracowanie zasad uwzględniania różnic między szpitalami opracowanie wykazu ośrodków kosztów na bazie reprezentatywnej grupy szpitali możliwość dostosowania do zmian organizacyjnych w podmiotach

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Kalkulacja kosztów Cel: ustalenie kosztu obiektu kalkulacji (produktu jednostkowego) Zasady: uwzględnienie wszystkich elementów kosztów precyzyjne przypisanie kosztów do ośrodków kosztów; jak największa liczba elementów kosztów powinna być bezpośrednio przypisana do ośrodków kosztów alokacja kosztów pośrednich powinna jak najbardziej odzwierciedlać związek z działalnością ośrodków kosztów, którym są one przypisywane koszty przypisane do danej usługi nie powinny być przypisane innej usłudze (unikanie podwójnego liczenia kosztów)

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Kalkulacja doliczeniowa Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Obiekt kosztów (produkt, zlecenie) Materiały pośrednie (komórka organizacyjna) Płace pośrednie Pozostałe koszty

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty pośrednie Pracownia diagnostyczna Oddział szpitalny Obiekt kosztów (przyp.chorob.)

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Zstępująca alokacja kosztów ośrodki kosztów są dostawcami usług i jednocześnie odbiorcami usług innych ośrodków finalne o.k. są odbiorcami usług pozostałych o.k., które dostarczają produkty jednemu lub więcej ośrodków finalnych proces alokacji kosztów rozpoczyna się od tzw. pośrednich o.k. finalne o.k. nie dokonują alokacji kosztów między sobą alokacja kosztów między o.k. odbywa się w oparciu o nośniki kosztów wybrane nośniki kosztów powinny odzwierciedlać zakres pośrednich usług z jakich korzystają o.k. Wybór nośników ma spełniać dwa kryteria: uwzględniać bezpośrednie zapotrzebowanie na usługi innych ośrodków; opierać się o precyzyjnie mierzalne nośniki

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Rachunek kosztów działań ABC to metoda pomiaru kosztów polegająca na powiązaniu zasobów z działaniami. Polega on na przypisaniu kosztów do produktu na podstawie zużycia zasobów w trakcie różnych działań

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH ZASOBY DZIAŁANIE A PRODUKT X DZIAŁANIE B DZIAŁANIE C PRODUKT Y

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Etapy ABC: Analiza działań i czynników powstawania kosztów działań Działanie powinno być jednorodnym ośrodkiem kosztów. Jego wyodrębnienie powinno być na tyle szczegółowe aby pozwoliło na ustalenie powiązania kosztów z produktami. Określenie kosztów działań na podstawie zużycia zasobów, Koszty działań powinny być ustalone na podstawie kosztów robocizny bezpośredniej i kosztów pośrednich poszczególnych działań przypisanych produktowi. Wybór nośnika kosztów i kalkulacja kosztu na jednostkę nośnika, Nośnik kosztów działań opisuje podstawowy czynnik powstawania kosztów działania. Przypisanie kosztów działań do produktów. Koszty działań przyporządkowane zostają do produktów danego typu. Koszt jednostkowy ustalany jest jako wartość przeciętna wynikająca z relacji kosztów danego typu produktów i liczby produktów.

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Kalkulacja w ABC Zasoby proste przyporządkowanie Zasoby złożone Nośniki kosztów zasobów Działania 1,2,3…. Nośniki kosztów działań Produkty A,B,C …..

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH ABC – objaśnienia pojęć: a) Zasób – czynnik ekonomiczny zużywany w ramach działań, w celu wytworzenia produktu b) Nośniki kosztów zasobów – miernik wykorzystania zasobów podczas działań c) Nośniki kosztów działań – opisują relacje między działaniem a innymi obiektami np. produktami

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Obiektowy rachunek kosztów - rozwinięta wersja ABC Wszystkie przedmioty odniesienia kosztów jako obiekty kosztów Elastyczność powiązań między obiektami Informacja o kosztach odnosi się do obiektów podlegających zarządzaniu Obiektem kosztów może być dowolny obiekt zarządzania: produkt,zasoby,działania (np.dostawcy, klienci,kom.org.,funkcje)

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH PROBLEMY DO DYSKUSJI: porównywalność klasyfikacji kosztów wg kryteriów podziału; wybór metod podziału kosztów na stałe i zmienne, bezpośrednie i pośrednie…………… zasady ustalania obiektów kosztów kryteria i klasyfikacja ośrodków kosztów wybór metody kalkulacji kosztu jednostkowego Cel ustalania kosztów procedur ????? Produkt???????????

KOSZTY PROCEDUR MEDYCZNYCH Literatura: Getzen T.E.: Ekonomika zdrowia. PWN, Warszawa 2011. Indulski J.A.,,Matulewicz M.,Bryła M.: Ekonomika zdrowia a problem efektywności ochrony zdrowia. Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2008. Rój J., Sobiech J.: Zarządzanie finansami szpitala. Wolters Kluwer, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2006. Rydlewska- Liszkowska I.: Ekonomika zdrowia. Wybrane zagadnienia podstawowe. W: Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej, Nosko J.[red.]. Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2009.