TERRORYZM I ANTYTERRORYZM Stanisław KOZIEJ TERRORYZM I ANTYTERRORYZM 2008 www.koziej.pl

Tematy wykładów Terroryzm jako zagrożenie bezpieczeństwa: istota i historyczna ewolucja Terroryzm współczesny: globalizacja terroryzmu, podstawy ideologiczne, strategia i taktyka Antyterroryzm: strategia, polityka, praktyka 2008 www.koziej.pl

Literatura S. Koziej, Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyd. Marszałek, Toruń 2006 H. Munkler, Wojny naszych czasów, Kraków 2004 J. Pawłowski (red), Terroryzm we współczesnym świecie. Warszawa 2001 The Transatlantic Dialogue on Terrorism, Center for Strategic and International Studies, Washington, August 2004 Transnational Terrorism in the Word System Perspective, Warsaw 2002 Leksykon współczesnych organizacji terrorystycznych, UAM, Poznań 2007 Rola sił zbrojnych w zwalczaniu terroryzmu, AON, Warszawa 2006 Współczesny wymiar terroryzmu. Przeciwdziałanie zjawisku, AON, Warszawa 2007 2008 www.koziej.pl

Literatura - 2 B. R. Barber, Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, Warszawa 2005 R. Borkowski, Terroryzm ponowoczesny, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006 A. Bógdał-Brzezińska, M. F. Gawrycki, Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Warszawa 2003 Ch. Ferguson, W. C. Porter, The four faces of nuclear terrorism, Monterey 2004 A. Garfinkle (ed), A Practical Guide to Winning the War on Terrorism, Hoover Institution Press Publication, August 2004 National Strategy for Combating Terrorism, Washington 2003; http://www.whitehouse.gov/nsc/nsct/2006/ NATO,s military concept for defense against terrorism, http://www.nato.int/ims/docu/terrorism.htm 2008 www.koziej.pl

Literatura - 3 J. McMillan, Apocalyptic Terrorism: The Case for Preventive Action, Institute for National Strategic Studies, National Defense University, Washington, November 2004 System reagowania kryzysowego (red. naukowa J. Gryz, W. Kitler), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007 Polityczne metody zwalczania terroryzmu, DW DUET, Toruń 2006 P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 1997 The Transatlantic Dialogue on Terrorism, Center for Strategic and International Studies, Washington, August 2004 2008 www.koziej.pl

Literatura - 4 www.koziej.pl A more secure world: Our shared responsiblity, Report of the High-level Panel on Threats, Challenges and Change, United Nations, 2004 D. Szlachter, Walka z terroryzmem w Unii Europejskiej – nowy impuls, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006 A. J. Tellis, Assessing America’s War on Terror: Confronting Insurgency, Cementing Primacy, NBR Analysis, December 2004 G. Weiman, Cyberterrorism. How Real Is the Threat, United States Institute of Peace, Washington, May 2004 Strony internetowe – bbn.gov.pl; msz.gov.pl; mon.gov.pl; mswia.gow.pl, aon.edu.pl; www.koziej.pl 2008 www.koziej.pl

Plan zajęć L.p Czas Forma Temat 3 S 4 1 2 W Terroryzm jako zagrożenie bezpieczeństwa Terroryzm współczesny 3 S Podstawy ideologiczne i organizacje współczesnego terroryzmu: a) fundamentalizm islamski b) Al-kaida jako przykład sieciowej organizacji terrorystycznej 4 Strategia i taktyka terroryzmu 2008 www.koziej.pl

Plan zajęć (2) Czas F Temat 5 2 S 6 7 K 8 W L.p Nowe formy współczesnego terroryzmu: a) cyberterroryzm b) terroryzm masowego rażenia 6 Terroryzm jako zagrożenie bezpieczeństwa 7 K Wybrane problemy współczesnego terroryzmu 8 W Antyterroryzm 2008 www.koziej.pl

Plan zajęć (3) L.p. Czas Forma Temat 9 2 S 10 11 Amerykańska strategia i praktyka zwalczania terroryzmu 10 Organizacje międzynarodowe wobec walki z terroryzmem 11 Polska strategia i system bezpieczeństwa narodowego wobec zwalczania terroryzmu 2008 www.koziej.pl

Plan zajęć (4) L.p Czas Forma Temat 12 2 K 13 R 14 Wybrane problemy zwalczania terroryzmu 13 R Powtórzenie wybranych zagadnień 14 Zaliczenie przedmiotu 2008 www.koziej.pl

Istota i charakter terroryzmu 2008 www.koziej.pl

Trudności definicyjne Terroryzm a klasyczna walka zbrojna, walka narodowowyzwoleńcza Polska partyzantka w II wojnie światowej Czeczenia Irak 2008 www.koziej.pl

Istota terroryzmu Celowe (świadomie zamierzone) i spektakularne atakowanie niewinnych, postronnych osób dla pośredniego (asymetrycznego - poprzez zastraszanie opinii publicznej) oddziaływania na przeciwnika politycznego lub ideologicznego Rzeczywisty cel ulokowany poza atakowanym obiektem SGH 2008 www.koziej.pl

Istota terroryzmu Walka – atakowanie przeciwnika B A Terroryzm – atakowanie otoczenia B A 2008 www.koziej.pl

Charakter terroryzmu Rodzaje terroryzmu: ideowy, polityczny, kryminalny indywidualny (dewiacyjny) i zorganizowany (krajowy, regionalny i globalny) 2008 www.koziej.pl

Terroryzm tradycyjny i współczesny Lokalny – globalny Dużo obserwatorów/niekoniecznie dużo zabitych – dużo i jednych i drugich Współpraca z międzynarodowymi grupami przestępczymi Zabiegi o dostęp do BMR 2008 www.koziej.pl

Nowa jakość terroryzmu globalizacja i uinformacyjnienie – globalna sieć terrorystyczna proliferacja fundamentalizmu i radykalizmu – alkaidyzm? terroryzm samobójczy terroryzm masowego rażenia globalna sieć terrorystyczna – nowe, asymetryczne mocarstwo światowe ery informacyjnej? SGH 2008 www.koziej.pl

Wymiary asymetryczności terroryzmu globalnego Wymiar humanistyczny: emocjonalizm przeciw racjonalizmowi Wymiar ideologiczny: radykalizm i fundamentalizm religijny (al-kaidyzm, dżihadyzm?) przeciw demokracji i liberalizmowi politycznemu Wymiar organizacyjny: sieciowość przeciw hierarchiczności Wymiar instrumentalny: środki proste i powszechne przeciw technicznie zaawansowanym i specjalistycznym Wymiar operacyjny: terroryzm samobójczy i taktyka maksymalizacji strat przeciw taktyce minimalizacji strat własnych i przeciwnika SGH 2008 www.koziej.pl

Współczesny terroryzm 2008 www.koziej.pl

Erupcja terroryzmu międzynarodowego - przyczyny Rozpad świata dwubiegunowego Globalizacja Rewolucja informacyjna Zderzenie cywilizacji Rozwarstwienie ekonomiczne 2008 www.koziej.pl

Organizacje terrorystyczne Struktura sieciowa – nowe mocarstwo światowe (po 11 marca 2004, Madryt) Strategia działań asymetrycznych Środki ataku: tradycyjne środki bojowe powszechne zasoby cywilne najnowsze zdobycze nauki i techniki broń masowego rażenia! 2008 www.koziej.pl

Struktura sieciowa 2008 www.koziej.pl

Organizacje islamskie Al.-Kaida – historia, Afganistan, 11.09 „Mgławica alkaidystyczna” – globalny dżihad Inne organizacje islamskie o polityczno-religijnej agendzie, ale nie związane wprost z Al.-Kaidą – Hezbollah, (Liban, universalny i pragmatyczny islam, choć szyickie nachylenie – wsparcie z Iranu i Syrii), Hamas – palestyński, nacjonalistyczny, raczej sunnicki – cel: islamskie państwo palestyńskie, różnice z Al.-Kaidą 2008 www.koziej.pl

Grupy nieislamskie Partyzantka marksistowska, maoistowska (Kolumbia, Peru, Nepal, Indie, Filipiny); Grupy separatystyczne (Tamilskie Tygrysy, ETA – kraj Basków 2008 www.koziej.pl

Terroryzm a BMR Groźba nieuprawnionego dostępu – poradziecki arsenał zabezpieczenie fizyczne systemy kierowania Proliferacja – nowe podmioty: państwowe (nowi dysponenci i aspiranci – Iran!) niepaństwowe (czarny rynek BMR) 2008 www.koziej.pl

Źródła zagrożeń nuklearnych 1) Pakistan 2) North Korea 3) HEU-fueled research reactors around the world 4) Nuclear materials security in Russia 5) Iran 2008 www.koziej.pl

HEU-fueled research reactors Zagrożenia nuklearne HEU-fueled research reactors around the world 2008 www.koziej.pl

Nuclear materials security Zagrożenia nuklearne Nuclear materials security in Russia 2008 www.koziej.pl

Zagrożenia nuklearne Pakistan? 2008 www.koziej.pl

Zagrożenia nuklearne Iran 2008 www.koziej.pl

Zagrożenia – Korea Północna 2008 www.koziej.pl

Postklasyczna era nuklearna zimna wojna – klasyczne, symetryczne odstraszanie proliferacja – nowi, asymetryczni dysponenci: państwa niepewne i struktury niepaństwowe Asymetryczność roli: broń ostateczna (używana z konieczności, strategia odstraszania) – broń pierwszego użycia (używana z wyboru, strategia szantażu) bezpieczeństwo utrzymywania broni jądrowej (dostęp fizyczny i informacyjny) Asymetryczność zagrożeń i strategii nuklearnych oraz duże prawdopodobieństwo użycia broni nuklearnej – nowa jakość SGH 2008 www.koziej.pl

Terroryzm a inne zagrożenia Państwa upadłe słabość niebezpieczniejsza od siły Państwa zbójeckie współcześni piraci strategiczni „Plagi” informacyjne XXI wieku nowy podstawowy wymiar bezpieczeństwa (przyzwyczajać się zawczasu do tego i u nas!) 2008 www.koziej.pl

Ruchy antyglobalistyczne Anarchizm Odnowiona, nowa lewica – przeciw bogatym, populizm Radykalna prawica - neofaszyzm 2008 www.koziej.pl

Niespokojny świat XXI wieku ”Szare” bezpieczeństwo (między piekłem a rajem) „Skrzyżowanie” terroryzmu z BMR – kwintesencja zagrożeń SGH 2008 www.koziej.pl

ANTYTERRORYZM 2008 www.koziej.pl

USA - atak terrorystyczny z 11 września 2001 r. Długotrwałe przygotowania Determinacja wykonawców Wybór obiektów i czasu ataku Atak cywilny, asymetryczny Efekt: pierwszy szok globalny Przyczyny: słabości USA jako państwa demokratycznego 2008 www.koziej.pl

USA - reakcja koncepcyjna Przegląd strategiczny Nowe strategie bezpieczeństwa narodowego bezpieczeństwa krajowego zwalczania terroryzmu walki z BMR zabezpieczenia cyberprzestrzeni ochrony infrastruktury krytycznej obrony narodowej 2008 www.koziej.pl

USA – nowa strategia nieadekwatność dotychczasowej strategii odstraszania (MAD) w stosunku do terrorystów i państw zbójeckich, Prewencja, w tym uderzenia uprzedzające w walce z terroryzmem i BMR 2008 www.koziej.pl

Strategia USA – zasady walki z terroryzmem działania zintegrowane (narodowe i międzynarodowe), działania w pojedynkę (jeżeli okaże się to konieczne) i działania uprzedzające, egzekwowanie odpowiedzialności państw za wyplenianie terroryzmu na swoim terytorium, terroryzm jako działania pozaprawne nie może być tolerowany, a wszyscy muszą się mu przeciwstawiać; wspieranie umiarkowanych i postępowych rządów oraz dyplomacja publiczna 2008 www.koziej.pl

USA - koncepcja zwalczania terroryzmu Cel - wyplenienie terroryzmu i stworzenie warunków uniemożliwiających jego odrodzenie się w przyszłości Sposoby: rozbicie organizacji terrorystycznych pozbawianie ich sprzyjającego im sponsoringu, wsparcia i ukrycia redukowanie przyczyn terroryzmu obrona państwa, obywateli i interesów w kraju i za granicą 2008 www.koziej.pl

USA – zadania w walce z terroryzmem Advance effective democracies as the long-term antidote to the ideology of terrorism; Prevent attacks by terrorist networks; Deny weapons of mass destruction to rogue states and terrorist allies who seek to use them; Deny terrorists the support and sanctuary of rogue states; Deny terrorists control of any nation they would use as a base and launching pad for terror; and Lay the foundations and build the institutions and structures we need to carry the fight forward against terror and help ensure our ultimate success. 2008 www.koziej.pl

Rosja:ewolucja bezpieczeństwa - czynniki erupcja zagrożeń wewnętrznych, eskalacja zewnętrznego zagrożenia islamskiego na południu, ekspansja NATO na zachodzie, “ciche” wzbieranie potęgi chińskiej na wschodzie, nadciągający kryzys demograficzny, rozkład własnego potencjału militarnego 2008 www.koziej.pl

Rosja - problem czeczeński Czeczenia - wyznacznik rozwiązań w dziedzinie bezpieczeństwa Rosji Przykład nieskuteczności militarnej Rosji Czeczenia - a walka z terroryzmem międzynarodowym; Instrumentalne traktowanie problemu czeczeńskiego przez świat zewnętrzny 2008 www.koziej.pl

ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE A TERRORYZM 2008 www.koziej.pl

NATO: Koncepcja walki z terroryzmem - podstawy wyraźne podstawy prawne (Karta NZ) przeciw atakom terrorystycznym z zewnątrz wspieranie wysiłków międzynarodowych i władz narodowych preferować odstraszanie i zapobieganie niż opanowywanie skutków 2008 www.koziej.pl

NATO - ocena zagrożeń terrorystycznych źródła - ekstremizm religijny, przyczyny ekonomiczne, socjalne, demograficzne państwowy sponsoring (ukrycia, zasoby) kreatywne użycie środków konwencjonalnych i dążenie do uzyskania BMR 2008 www.koziej.pl

NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (1) Pierwszeństwo państw, NATO wzmacnia antyterroryzm (obrona) ochrona wojsk wymiana informacji wywiadowczych wspólne standardy w zakresie ostrzegania i procedur obronnych wsparcie w ochronie przestrzeni powietrznej i morskiej wsparcie ewakuacji obywateli z rejonów zagrożeń 2008 www.koziej.pl

NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (2) Opanowywanie skutków ataków terrorystycznych - wsparcie planowanie i pomoc w tworzeniu sił reagowania prowadzenie Sojuszniczego Wykazu środków szybkiego reagowania dostępnych w NATO treningi i ćwiczenia komórka koordynacyjna 2008 www.koziej.pl

NATO: wojskowe zadania w walce z terroryzmem (3) Kontrterroryzm (zwalczanie) działanie wtedy i tam, gdzie konieczne, jeśli tak zdecyduje NAC operacje połączone, operacje informacyjne i psychologiczne NATO w roli podmiotu wiodącego NATO jako organizacja wspierająca (dla UE lub innych podmiotów) 2008 www.koziej.pl

NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (4) Współpraca wojskowa NATO z władzami cywilnymi państw członkowskich (CIMIC) z organizacjami międzynarodowymi (ONZ, OBWE, UE (CIMIC) z innymi państwami (PdP, Rosja, Ukraina, Dialog Śródziemnomorski) 2008 www.koziej.pl

NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (5) Przygotowanie poprawa zdolności - wywiad, mobilność i gotowość sił, skuteczność operacyjna (broń precyzyjna), ochrona wojsk, OPBMR poprawa procedur - identyfikacja miejsc (obiektów) zagrożonych, wypracowywanie międzynarodowej strategii walki z terroryzmem, procedury CIMIC, minimalizowanie dostępności BMR, min itp. dla terrorystów, zapewnienie szybkości procesu decyzyjnego 2008 www.koziej.pl

2008 www.koziej.pl

Strategia UE - cele przeciwdziałanie zagrożeniom (inaczej niż tradycyjna samoobrona przed agresją, z dala od granic, wyprzedzająco, nie tylko militarnie) poszerzanie strefy bezpieczeństwa w bezpośrednim sąsiedztwie (EW, Bałkany, Kaukaz, BW, M. Śródziemne) wzmocnienie multilateralnego ładu międzynarodowego (ONZ, NATO, inne podmioty) 2008 www.koziej.pl

Propozycje konstytucyjne „NATO–bis” – czy warto? Docelowo = wspólna obrona, jeśli tak postanowi Rada Europejska. Do tego czasu możliwe bliższe współdziałanie obronne części członków - wzajemna pomoc wojskowa i cywilna w razie agresji bezpośredniej (małe „NATO-bis”) Państwa te na co dzień realizują tzw. współpracę strukturalną 2008 www.koziej.pl

Relacje transatlantyckie Różnice strategiczne: lider (USA) i grupa pościgowa (Europa) – problem „dynamiki dystansu” Francuski syndrom „głodu własnych sojuszników” Wojskowa luka technologiczna Oznaki zbliżenia: przyszłość Iraku, treść strategii UE, wspólna deklaracja UE-USA o walce z terroryzmem i BMR 2008 www.koziej.pl

STRATEGIC COMMITMENT PROTECT The EU ’s Counter-Terrorism Strategy covers four strands of work, fitting under its strategic commitment: STRATEGIC COMMITMENT To combat terrorism globally while respecting human rights, and make Europe safer, allowing its citizens to live in an area of freedom, security and justice PREVENT To prevent people turning to terrorism by tackling the factors or root causes which can lead to radicalisation and recruitment, in Europe and internationaly PROTECT To protect citizens and infrastructure and reduce our vulnerability to attack, including through improved security of borders, transport and critical infrastructure PURSUE To pursue and investigate terrorists across our borders and globally; to impede planning, travel, and communications; to disrupt support networks; to cut off funding and access to attack materials, and bring terrorists to justice RESPOND To prepare ourselves, in the spirit of solidarity, to manage and minimise the consequences of a terrorist attack, by improving capabilities to deal with: the aftermath; the co-ordination of the response; and the the needs of victims 2008 www.koziej.pl

THE EUROPEAN UNION ADDS VALUE BY Member States have the primary responsibility for combating terrorism, and the EU can add value in four main ways: THE EUROPEAN UNION ADDS VALUE BY STRENGTHENING NATIONAL CAPABILITIES Using best practice, and sharing knowledge and experiences in order to improve national capabilities to prevent, protect against, pursue and respond to terrorism, including through improved collection and analysis of information and Intelligence FACILITATING EUROPEAN COOPERATION Working together to share information securely between Member States and Institutions. Establishing and evaluating mechanisms to facilitate cooperation including between police and judicial authorities, through legislation where necessary and appropriate DEVELOPING COLLECTIVE CAPABILITY Ensuring EU level capacity to understand and make collective policy responses to the terrorist threat, and making best use of the capability of EU bodies including Europol, Eurojust, Frontex, the MIC and the SitCen PROMOTING INTERNATIONAL PARTNERSHIP Working with others beyond the EU, particularly the United Nations, other international organisations and key third countries, to deepen the international consensus, build capacity and strengthen cooperation to counter Terrorism 2008 www.koziej.pl

STRATEGIA I SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA RP WOBEC TERRORYZMU 2008 www.koziej.pl

Zasady walki z terroryzmem Eliminowanie źródeł Zewnętrznych wewnętrznych Uprzedzanie zagrożeń międzynarodowe Reagowanie antyterrorystyczne Militarne niemilitarne Likwidacja skutków ataku 2008 www.koziej.pl

System walki z terroryzmem Podsystem kierowania Centralny Lokalne funkcjonalne Podsystemy wykonawcze Wywiad i kontrwywiad Wymiar sprawiedliwości Policja, Straż Graniczna Wojsko 2008 www.koziej.pl

Rola organizacji międzynarodowych Strategia narodowa PODSUMOWANIE Rola organizacji międzynarodowych Strategia narodowa 2008 www.koziej.pl