Serce i układ krwionośny

Układ krwionośny

Układ sercowo- naczyniowy: Serce leży w przestrzeni zwanej śródpiersiem środkowym. W sercu wyróżniamy: Podstawę, Wierzchołek (koniuszek), Powierzchnię przednią (mostkowo- żebrową), Powierzchnię tylno- dolną (przeponową), Powierzchnię lewą (płucną), Brzeg prawy.

SERCE Serce ma 2 przedsionki i 2 komory. Przedsionki tworzą kieszonkowate uwypuklenia zwane uszkami. Zastawki w sercu: Półksiężycowate (w kształcie gniazd jaskółczych)- aorta i pień płucny. Przedsionkowo- komorowe (oddzielają przedsionki od komór): - między PP i PK- zastawka trójdzielna, - między LP i LK- zastawka dwudzielna (mitralna).

SERCE

Budowa ściany serca (od wewnątrz):   1. Wsierdzie- to nabłonek spoczywający na błonie podstawnej, wyściełający od wewnątrz ściany serca.

Budowa ściany serca (od wewnątrz): 2. Śródsierdzie- składa się z 3 elementów: Mięsień sercowy- poprzecznie prążkowany. Jego czynność jest niezależna od woli. Mm. brodawkowate- ich ścięgna zwane strunami ścięgnistymi przyczepiają się do płatków zastawek przedsionkowo- komorowych. UWAGA! W mięśniówce komór odnajdujemy mm. brodawkowate, w mięśniówce przedsionków zaś znajdują się mięśnie grzebieniaste!!! Mięśniówka LK jest grubsza niż PK. Szkielet serca: -4 pierścienie włókniste (otaczające ujścia zastawek), -2 trójkąty włókniste, -Część błoniastej przegrody międzykomorowej.

Budowa ściany serca (od wewnątrz): Śródsierdzie składa się z 3 części c.d: Układ bodźco- przewodzący- składa się z elementów zapewniających tzw. automatyzm serca (rytmiczne skurcze i rozkurcze). Należą tu: - węzeł zatokowo- przedsionkowy, - węzeł przedsionkowo- komorowy, - pęczek przedsionkowo- komorowy (pęczek Hissa), który dzieli się na 2 odnogi, - włókna Purkiniego (zakończenia tego układu). Układ bodźco- przewodzący regulowany jest przez ośrodki znajdujące się w pniu mózgu. 3. Nasierdzie Serce leży w worku osierdziowym

Osierdzie Osierdzie dzielimy na: włókniste (na zewnątrz),   surowicze (wewnątrz). Składa się z 2 warstw: blaszkę trzewną (tzw. nasierdzie- element łączący ścianę serca i osierdzie). blaszkę ścienną. Między tymi warstwami znajduje się potencjalna przestrzeń z płynem surowiczym.

Osierdzie

Unaczynienie i ukrwienie serca Unaczynienie serca: 2 tętnice wieńcowe (prawa i lewa), będące gałęziami aorty wstępującej. Tętnice te pojawiają się na powierzchni serca między pniem płucnym a uszkiem odpowiedniego przedsionka. -Tętnica wieńcowa prawa oddaje gałąź międzykomorowa tylną. - Tętnica wieńcowa lewa oddaje gałąź międzykomorowa przednią.   Żyły serca uchodzą do zatoki wieńcowej, która znajduje się na powierzchni przeponowej między lewym przedsionkiem, a lewą komorą. Unerwienie serca: Autonomiczny splot sercowy ( wtórny od splotu śródpiersiowego).

Krążenie Krążenie duże rozpoczyna się w LK, z której wychodzi aorta (rozprowadza krew po całym organizmie), a kończy się w PP, do którego uchodzą żyły główne górna i dolna. Krążenie małe zaczyna się w PK, z której wychodzi pień płucny, dzielący się na 2 tętnice płucne, a kończy się w LP, do którego uchodzą żyły płucne (po 2 z każdego płuca).

Układ krwionośny

NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE: 1) AORTA- rozpoczyna się w lewej komorze. Dzieli się na: Część wstępującą, Łuk aorty, Część zstępującą, dzielącą się na: - część piersiową, - część brzuszną.

NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE I rzędowe odgałęzienia od aorty: Część wstępująca aorty ( odchodzą od niej 2 tętnice wieńcowe), Gałęzie łuku aorty: a) pień ramienno- głowowy- odchodzi po prawej stronie od łuku aorty i dzieli się na: - tętnicę szyjną wspólną prawą, - tętnicę podobojczykowa prawą. b) tętnica szyjna wspólna lewa- odchodzi po lewej stronie od łuku aorty. c) tętnica podobojczykowa lewa- j. w.

NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE

Aorta piersiowa naczynia więc ściany i narządy klatki piersiowej z wyjątkiem serca. Aorta piersiowa przechodzi następnie przez przeponę w otworze zwanym rozworem aortowym i staje się aorta brzuszną.   Gałęzie aorty piersiowej dzielimy na: Ścienne: - tętnice przeponowe górne, - tętnice międzyżebrowe tylne. Trzewne: - gałęzie przełykowe, - gałęzie osierdziowe, - gałęzie oskrzelowe, - gałęzie śródpiersiowe

Gałęzie aorty brzusznej dzielimy na: Aorta brzuszna- na poziomie L4 dzieli się na 2 tętnice biodrowe wspólne. Każda z nich dzieli się na: tętnicę biodrową wewnętrzną (unaczyniającą ściany i narządy miednicy), tętnicę biodrową zewnętrzną, przedłużającą się w tętnicę udową.   Gałęzie aorty brzusznej dzielimy na: Ścienne-(są to zawsze gałęzie parzyste): - tętnice lędźwiowe, - tętnice przeponowe dolne. Trzewne- dzielimy na gałęzie: a) parzyste: - tętnice nerkowe, - tętnice nadnerczowe, - tętnice środkowe, - tętnice jajnikowe, - tętnice jądrowe. b) nieparzyste: - tętnica krezkowa górna i dolna (unaczyniają jelita), - krótki pień trzewny, który dzieli się na: - tętnicę wątrobową wspólną, - tętnicę śledzionową, - tętnicę żołądkową lewą.

TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY. KOŃCZYNA GÓRNA:   Tętnica podobojczykowa- biegnie poniżej obojczyka i na brzegu zewnętrznym I żebra przechodzi w tętnice pachową. Tętnica pachowa biegnie w jamie pachowej razem z pęczkami splotu ramiennego i na brzegu dolnym mięśnia piersiowego większego przechodzi w tętnicę ramienną. Tętnica ramienna biegnie w bruździe przyśrodkowej m. dwugłowego ramienia ( + n. pośrodkowy). W dole łokciowym dzieli się na tętnicę łokciową i promieniową. Tętnica łokciowa biegnie wzdłuż mm. zgnaczy łokciowych nadgarstka ( + n. łokciowy). Tętnica promieniowa biegnie wzdłuż m. ramienno- promieniowego (+ gałąź powierzchowna n. promieniowego).

TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY. Tętnica podobojczykowa przedłuża się w : ↓ Tętnica pachowa Tętnica ramienna w dole łokciowym dzieli się na: ↓ ↓ Tętnica łokciowa Tętnica promieniowa kończy się w łuku kończy się w łuku dłoniowym dłoniowym głębokim powierzchownym

TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY KOŃCZYNA DOLNA: Tętnica biodrowa zewnętrzna- poniżej więzadła pachwinowego przedłuża się w tętnice udową. Tętnica udowa biegnie w tzw. kanale przywodzicieli ( + n. udowo- goleniowy). Przedłuża się ona w tętnicę podkolanową. Tętnica podkolanowa dzieli się na tętnicę piszczelową przednią i tylną. Tętnica piszczelowa przednia biegnie w grupie przedniej mm. goleni (+ n. strzałkowy głęboki) i na grzbiecie stopy przechodzi w tętnicę grzbietową stopy. Tętnica piszczelowa tylna biegnie miedzy warstwą powierzchowną a głęboką mm. grupy tylnej goleni ( + n. piszczelowy). Następnie przechodzi przez kanał kostki przyśrodkowej i na podeszwie dzieli się na tętnicę podeszwową boczną i tętnicę podeszwową przyśrodkową.

TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY Tętnica biodrowa zewnętrzna ↓ Tętnica udowa Tętnica podkolanowa ↓ ↓ Tętnica piszczelowa Tętnica piszczelowa przednia tylna ↓ ↓ ↓ Tętnica Tętnica po- Tętnica po- grzbietowa deszwowa deszwowa Stopy boczna przyśrodkowa

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Układ żylny jest bardziej urozmaicony od tętniczego, gdyż oprócz systemy żył głębokich (towarzyszących tętnicom), istnieją żyły powierzchowne, przebiegające w tkance podskórnej i uchodzące do żył głębokich.

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła główna górna- powstaje na wysokości II chrząstki żebrowej po stronie prawej z połączenia 2 żył ramienno- głowowych. Żyła ramienno głowowa powstaje z połączenia żyły szyjnej wewnętrznej z żyłą podobojczykową. Miejsce tego połączenia nosi nazwę kąta tylnego.

Tętnica ma odgałęzienia, lub gałęzie!!! NAJWAŻENIEJSZE ŻYŁY Żyła główna górna zbiera krew z: - całej nadprzeponowej części ciała. Jej głównym dopływem są żyły nieparzyste. Żyła główna górna biegnie ku górze na prawo od aorty brzusznej, przechodzi przez przeponę ( w otworze żyły głównej dolnej) i uchodzi do PP serca. UWAGA!!! Tętnica ma odgałęzienia, lub gałęzie!!! Żyła ma dopływy!!!

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła główna dolna- powstaje z połączenia 2 żył biodrowych wspólnych na poziomie L4. Żyła biodrowa wspólna powstaje z połączenia żyły biodrowej wewnętrznej i zewnętrznej. Dopływy żyły głównej dolnej: Ścienne: Żyły przeponowe dolne Żyły lędźwiowe Trzewne Żyły nerkowe, Żyły wątrobowe!!!, Żyła jajnikowa prawa, Żyła jądrowa prawa, Żyła nadnerczowa środkowa prawa, Po lewej stronie odpowiednie żyły ( lewe) uchodzą do żyły nerkowej lewej.

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła główna dolna zbiera krew z: - podprzeponowej połowy ciała, - parzystych narządów jamy brzusznej, - wątroby!!!.  

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła wrotna- ma 3 części: zatrzustkową (ku tyłowi od głowy trzustki), zadwunastniczą (ku tyłowi od dwunastnicy), sieciową (w obrębie tzw. sieci mniejszej w więzadle wątrobowo- dwunastniczym) Żyła wrotna powstaje z połączenia 3 żył: krezkowej górnej, krezkowej dolnej, śledzionowej. Żyła wrotna wchodzi do wnęki wątroby i rozdziela się na coraz mniejsze naczynia żylne. Z wątroby krew jest odprowadzana przez żyły wątrobowe, które uchodź do żyły głównej dolnej. W wątrobie istnieje sieć dziwna: żylno- żylna.

NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyły nieparzyste to żyły zbierające krew ze ścian i trzew klatki piersiowej, z wyjątkiem serca!!! Ich dopływy odpowiadają więc odgałęzieniom aorty piersiowej. Wyróżniamy 3 żyły nieparzyste: Żyła nieparzysta- biegnie po prawej stronie kręgosłupa, Żyła nieparzysta krótka – biegnie po lewej stronie kręgosłupa od dołu do góry, Żyła nieparzysta krótka dodatkowa- biegnie po lewej stronie kręgosłupa od góry do dołu. Dwie ostatnie żyły uchodzą do żyły nieparzystej, tworząc charakterystyczny układ litery H na przedniej powierzchni kręgosłupa piersiowego.

ŻYŁA NIEPARZYSTA

ŻYŁY KOŃCZYN A) KOŃCZYNA GÓRNA: Żyły głębokie KG (kolejność od obwodu do centrali): 2 żyły promieniowe + 2 żyły łokciowe = 2 żyły ramienne ↓ Żyła pachowa Żyła podobojczykowa + żyła szyjna wewnętrzna Żyła ramienno- głowowa

ŻYŁY KOŃCZYN

ŻYŁY KOŃCZYN Żyły powierzchowne KG:   Żyła odpromieniowa- rozpoczyna się na poziomie kciuka, biegnie na przednio- bocznej powierzchni przedramienia ramienia. W trójkącie naramienno- piersiowym uchodzi do żyły pachowej!!!! Żyła odłokciowa- jest krótsza, zaczyna się na poziomie małego palca, biegnie na przednio- przyśrodkowej powierzchni przedramienia i powyżej dołu łokciowego uchodzi do 1 z żył ramiennych. Obie te żyły łącza się w dole łokciowym tzw. żyłą pośrodkową łokcia.

ŻYŁY KOŃCZYN B) KOŃCZYNA DOLNA: I. Żyły głębokie KD: 2 żyły piszczelowe przednie + 2 żyły piszczelowe tylne = Żyła podkolanowa ↓ Żyła udowa Żyła biodrowa zewnętrzna + żyła biodrowa wewnętrzna Żyła biodrowa wspólna

ŻYŁY KOŃCZYN

ŻYŁY KOŃCZYN Żyły powierzchowne KD:   Żyła opdpiszczelowa- rozpoczyna się na poziomie kostki przyśrodkowej, biegnie na powierzchni przednio- przyśrodkowej podudzia i uda. W tzw. rozworze odpiszczelowym uchodzi do żyły udowej. Żyła odstrzałowa- rozpoczyna się na poziomie kostki bocznej, biegnie na tylnej powierzchni łydki i uchodzi do żyły podkolanowej.

Dziękuję 