Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia dr Michał Kisiel analityk Bankier.pl m.kisiel@bankier.pl 29/3/2011

29/3/2011

Czy możemy pozbyć się gotówki? Najbardziej płynna Prawny środek płatniczy Anonimowa Podaż kontrolowana przez Państwo Namacalna (!) Darmowa (?) 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia 0,4% - 1% PKB 10 mld PLN Wydatki na naukę 10 mld zł 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Korzyści ze wzrostu obrotu bezgotówkowego Niższe koszty obsługi obrotu gotówkowego Obniżenie strat związanych z przestępczością „gotówkową” Zwiększenie konsumpcji gospodarstw domowych -> wzrost gospodarczy Zmniejszenie szarej strefy -> korzyści dla finansów publicznych Zmniejszenie kosztów funkcjonowania organów publicznych Na podstawie badań gospodarek 50 innych państw stwierdzono, że wzrost poziomu płatności elektronicznych o 10% powoduje wzrost wydatków konsumenckich o 0,5%. 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Źródło: World Payments Report 2010, Cap Gemini 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Gotówka wciąż królem – nie tylko w Polsce UE – 78% transakcji to gotówka (wartościowo) Rosja – 90% Polska – około 91% (!) Islandia – 6% 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Udział gotówki w agregacie M1, 2001-2008 Źródło: „Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce”, NBP, 2010 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Źródło: Koźliński T., Porównanie wyników badań ubankowienia Polaków Przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP, 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Płatności masowe Źródło: Koźliński T., Porównanie wyników badań nt. płatności masowych przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP, 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Płatności masowe Źródło: Koźliński T., Porównanie wyników badań nt. płatności masowych przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP, 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Płatności masowe – wnioski NBP „Na przestrzeni lat 2006-2009 nastąpił wzrost udziału bezgotówkowych płatności masowych z 17% do ponad 33% w ogólnej liczbie płatności cyklicznych. Struktura sposobów płatności Polaków za rachunki masowe ewoluuje w kierunku płatności bezgotówkowych, jednakże nadal około 2/3 płatności za comiesięczne rachunki jest dokonywana w sposób gotówkowy.” Źródło: Koźliński T., Porównanie wyników badań nt. płatności masowych przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP, 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Gotówka = kontrola „Wygoda płacenia kartą, to dla mnie nie jest żadna wygoda. Wręcz przeciwnie. To jest dla mnie stres, że coś niekontrolowanego dzieje się z tymi pieniędzmi.” (renciści, nieposiadający konta, Warszawa) „Wolę zapłacić z opłatą na poczcie i mieć tą pewność, a nawet jak coś nie pójdzie, to nie jest nasza wina, odpowiedzialność spada na panią na poczcie, a jak my coś źle zrobimy w Internecie, to jest nasza wina.” (pracujący 40‐50 lat, posiadający konto i mało korzystający z obrotu bezgotówkowego, Warszawa) Źródło: Analiza barier dotyczących korzystania z obrotu bezgotówkowego…, , raport dla NBP, Dominika Maison, 2010 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Nieznajomość instrumentów bezgotówkowych „Polecenie zapłaty to jak się konto ma, to się poleca zapłacić. I to jest takie polecenie, tak mi się wydaje.” (emeryci, nieposiadający konta, Warszawa) Źródło: Analiza barier dotyczących korzystania z obrotu bezgotówkowego…, , raport dla NBP, Dominika Maison, 2010 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia ..a w Internecie Źródło: Polasik M., Maciejewski K., Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, NBP, Warszawa 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

..i tylko na aukcjach zwycięża przelew Źródło: Polasik M., Maciejewski K., Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, NBP, Warszawa 2009 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Strategia – rok 2013 As a per cent of GDP, the share of Swedish banknotes and coins in circulation (M0) has more than halved since the 1950s, from around 10 per cent to just around 3.5 per cent 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Strategia – działania Usunięcie barier prawnych (m.in. wypłaty z ZUS), Eliminacja obrotu gotówkowego w administracji publicznej Promowanie pieniądza elektronicznego „Tani rachunek bankowy” Promowanie innowacji płatniczych i bankowości elektronicznej Upowszechnienie polecenia zapłaty Obniżenie poziomu opłat interchange 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Strategia – … i jeszcze Promowanie EBPP Karty miejskie i mikropłatności w samorządach Promowanie e-commerce i płatności w sieci Jednolite rozwiązania dla kibiców Euro 2012 SEPA (SCT, SDD, SCF) – implementacja, „osiągnięcie masy krytycznej” 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Dlaczego teraz? 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Ale co zamiast gotówki? Karty EMV / zbliżeniowe? Nieefektywne kosztowo przy mikropłatnościach Wymagają rachunku bankowego – alternatywa: przedpłacone Transakcje oszukańcze Pieniądz elektroniczny? Brak implementacji, brak standardu Konieczność budowy sieci akceptantów – lata pracy Płatności mobilne? 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Cashless society - zagrożenia Alienacja niektórych grup społecznych Państwo – Big Brother Oszuści zamiast fałszerzy banknotów … czym płacić po tsunami? 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Podsumowując Gotówka jest kosztowna – dla wszystkich, Udział transakcji gotówkowych nie spadnie poniżej pewnego minimum (doświadczenia Szwecji), chyba że zostanie to wymuszone Bariery rozwoju obrotu bezgotówkowego są w dużej części „miękkie” Społeczeństwo bez gotówki to nadal utopia… 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Utopia, ale jaka piękna 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia

Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia Dziękuję za uwagę m.kisiel@bankier.pl 29/3/2011 Społeczeństwo bez gotówki – korzyści i zagrożenia