ZSP-W-3 „ Z dziejów prawa karnego: PRZESTĘPSTWO”

PODZIAŁY PRZESTĘPSTW 1. PRZESTĘPSTWA PRYWATNE I PUBLICZNE ▬ za wzorem rzymskim dzielono przestępstwa na: publiczne i prywatne ▬ podstawą tego dychotomicznego podziału była kombinacja dwóch elementów: charakteru chronionego interesu (dobro prywatne, czy publiczne) oraz trybu ścigania (skarga prywatna, czy publiczna) 2. CAUSA MAIORES I CAUSA MINORES ▬ przestępstwa dzielono również na: causa maiores (sprawy większej wagi) causa minores (sprawy mniejszej wagi) ▬ kryterium podziału stanowiła w tym wypadku waga (ciężar) przestępstwa (wielkość szkody, stopień naruszenia porządku publicznego) ▬ waga przestępstwa przesądzała jednocześnie o właściwości sądu

TERYTORIALNE PODZIAŁY PRZESTĘPSTW: ▬ w różnych państwach (na różnych obszarach) kształtowały się podziały przestępstw w oparciu o kryterium kary 1. NIEMCY: ▬ w Niemczech (głównie za pośrednictwem Zwierciadła Saskiego) ukształtował się podział na: Przestępstwa zagrożone karami “na gardle i ręku” (stosowane za najcięższe przestępstwa) – zaliczono do nich karę śmierci i karę okaleczenia Przestępstwa zagrożone karami : “na skórze I włosach” (stosowane za lżejsze przestępstwa) – były to różnorodne kary chłosty, o charakterze hańbiącym (dodatkowa dolegliwość, obok fizycznej) 2. ANGLIA: ▬ w Anglii ukształtował się podział na: zbrodnie (zagrożone karą śmierci i konfiskatą mienia) oraz występki (zagrożone grzywną, chłostą, karami arbitralnymi, orzekanymi według uznania sędziego) 3. FRANCJA: ▬ we Francji wyróżniano: przestępstwa „gardłowe” (zagrożone karą śmierci) przestępstwa „niegardłowe” (zagrożone różnymi karami, lecz nie karą śmierci)

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO ŻYCIU (“MĘŻOBÓJSTWA”) I ZDROWIU:  Morderstwo  Zabójstwo  Krewnobójstwo (ojcobójstwo, matkobójstwo, dzieciobójstwo, także małżonkobójstwo)  Samobójstwo - udolne - nieudolne PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO ZDROWIU:  Okaleczenie  Zranienie

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO WOLNOŚCI:  Sprzedaż wolnej osoby jako niewolnika (przestępstwo to traktowane było tak jak zabójstwo)  Bezprawne pozbawienie lub ograniczenie wolności (np. związanie jednostki)  Uprowadzenie niewiasty: - właściwe porwanie (raptus; tj. uprowadzenie wbrew woli niewiasty) - uprowadzenie (dokonane za zgodą kobiety)

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO MORALNOŚCI, RODZINIE I DOBRYM OBYCZAJOM:  Cudzołóstwo  Kazirodztwo  Prostytucja  Stręczycielstwo  Nierząd  Homoseksualizm  Sodomię  Stosunki seksualne pomiędzy partnerami pochodzącymi z różnych stanów  Stosunki seksualne pomiędzy partnerami różnych wyznań )

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO MIENIU i zaufaniu publicznemu:  Kradzież ▬ kradzież kwalifikowana  Rabunek  Rozbój  Podpalenie  Fałszerstwa (np. dokumentów, miar i wag, pieniędzy)  Oszustwa (popełniane często zwłaszcza podczas gier hazardowych)  Spekulacje  Lichwa

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO CZCI:  POTWARZ - polegała na bezpodstawnym (bezprawnym) zarzuceniu komuś: ▬ popełnienia przestępstwa, ▬ uprawiania nierządu ▬ pochodzenie z nierządnicy  ZNIEWAGA (obelga): ▬ czynna (, np. spoliczkowanie, targanie za włosy, wąsy, etc.) ▬ słowna

PRZESTĘPSTWA „DOMINIALNE”:  ZBIEGOSTWO (porzucenie gruntu przez chłopa przywiązanego do ziemi, który bez pańskiej zgody nie mógł opuścić nieruchomości)  NIEWYKONYWANIE POWINNOŚCI PODDAŃCZYCH (np. nieposłuszeństwo wobec pańskich rozkazów, zaniedbywanie obowiązków pańszczyźnianych)  NARUSZENIE PAŃSKICH MONOPOLI (np. przymusu mlewnego, przymusu propinacyjnego)  CZYNNA LUB SŁOWNA ZNIEWAGA URZĘDNIKÓW DWORSKICH

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO PAŃSTWU I PANUJĄCEMU:  Nastawanie na życie monarchy  Dążenie do pozbawienia go władzy  Naruszenie czci panującego  Lekceważenie i nieposłuszeństwo wobec rozkazów władcy lub jego urzędników  Sprzysiężenie przeciw życiu panującego władcy  Powstanie przeciwko panującemu (bunt, rebelia)  Zdrada kraju: ▬ dostarczanie nieprzyjacielowi informacji ▬ sprowadzenie nieprzyjaciela w granice kraju ▬ udzielenie mu pomocy przez dostarczenie żywności, koni, broni  Dezercja (opuszczenie szeregów wojskowych)  Czyny naruszające fiskalne interesy monarchy: ▬ fałszowanie monety ▬ naruszenie regaliów (czyli pewnych ekonomicznych monopoli panującego)

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO RELIGII, BOGU I KOŚCIOŁOWI:  Znieważenie miejsc sakralnych  Obrabowanie trupa (oraz zbezczeszczenie grobu)  Herezje (poglądy religijne będące odstępstwem od oficjalnej doktryny religii uznawanej za panującą)  Krzywoprzysięstwo (złożenie fałszywych zeznań pod przysięgą)  Bluźnierstwo (wypowiedzenie słów uwłaczających temu, co jest w religii uważane za święte)  Świętokradztwo (kradzież rzeczy uznawanej za świętą, bądź uświęconą, lub kradzież dokonana w miejscu uznawanym za święte lub uświęcone)  Apostazja (odszczepieństwo; całkowite odstępstwo wyznawcy od wiary (a fide), od religii uznanej za religię panującą )  Czarostwo (uprawianie czarów, sortilegium, maleficium)