RETORYKA W EKONOMII, SZKOŁY MYŚLENIA W EKONOMII prezentacja na podst. pracy A. Wojtyny pt. „Ewolucja keynesizmu, a główny nurt ekonomii” PREZENTACJA OBEJMOWAĆ BĘDZIE III CZĘŚCI:  Kierunki zmian w metodologii;  Charakterystyka dobrej teorii;  Dynamika zmian w ekonomii.

 dokonuje podziału postmodernizmu na: znajdujący odbicie w koncepcji retoryki McCloskey oraz w myśli Piera Sraffy;  dokonuje określenia przeciwników postmodernizmu- zwolenników naukowego realizmu. Są nimi: dedukcjoniści, indukcjoniści, historycy, instytucjonaliści;  krytykuje przekonania o istnieniu obiektywnego systemu ekonom., który pomógłby w tłumaczeniu znaczenia teorii;  poddaje też krytyce i wątpliwości tworzenie i formułowanie trafnych predykcji;  stwierdza również brak innych kryteriów wyboru, pomiędzy poszczególnymi teoriami, niż osobiste preferencje. ISTOTNOŚĆ W METODOLOGII EKONOMII Spadek znaczenia koncepcji LAKATOSA Wzrost znaczenia idei postmodernistycznych BLAUG (1998)

SHIELA DOW (1997) Według DOW istnieje spór:  PRZESZŁOŚĆ: spór dedukcjonizmu i indukcjonizmu;  TERAŹNIEJSZOSĆ: metametodologicznym stanowiskiem normatywnym, a opisowym. POLARYZACJA STANOWISK w kw. ROLI METODOLOGII STARA GWARDIA Tradycyjne nastawienie badaczy- perspektywiczna rola metodologii, która wskazuje badaczom sposoby dobrej praktyki naukowej NOWA GWARDIA Zaprzecza poglądom S.G.- akceptuje natomiast wykorzystanie perspektywy metod. jako narzędzia opisu metod., obecnej w teoriach ekonomicznych

CZOŁOWA REPREZENTANTKA NOWEGO PODEJŚCIA METODOLOGICZNEGO  Określa retorykę jako „ sztukę wysławiania się (lub).. badanie, w jaki sposób ludzie wzajemnie się przekonują” oraz sposób lepszego odczytania wielu nauk, w tym ekonomii;  Uczula na rozróżnienie retoryki domyślnej od naiwnej, a także wyraźnej od naukowej;  Uważa, że nurt główny ekonomii odchodzi od tradycyjnej metodologii;  Uważa, że ekonomiści nie działają na podstawie wniosków wyciągniętych z przeprowadzonych testów lub prognoz, ale na czynnikach zazwyczaj całkowicie pomijanych w tradycyjnej metodologii ; POGLĄDY McCLOSKEY SPOTKAŁY SIĘ Z REAKCJĄ m. in. BACKHOUSE`a Metodolog ten uważa, że retoryki nie można utożsamiać z metodologią, mimo, że nie występuje miedzy nimi sprzeczność. Są to dwa różne spojrzenia na to samo zjawisko. McCLOSKEY odpierając zarzuty krytyków o nastawieniu tradycyjnym, stwierdziła, że jest kryterium, które pozwala poddać ocenie poszczególne teorie z perspektywy analizy opartej na retoryce. Poza tym dodała, że : LEPSZA JEST TEORIA, KTÓRA JEST AKCEPTOWANA PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ AKADEMICKĄ, CZYLI TA, KTÓRA JEST BARDZIEJ PRZEKONYWAJĄCA. Deiree McCLOSKEY

ALEX LEIJONHUFVUD  Podejmuje próbę odszukania punktów stycznych między tradycyjnym stanowiskiem metod., a analizą opartą na retoryce;  Próbuje określić różnice pomiędzy teorią, a modelem;  Twierdzi, że teorie mają pomóc w rozumieniu gospodarki i w sposobie jej funkcjonowania;  Uważa, ze modele są sformalizowanym i cząstkowym przedstawieniem teorii, tzn. jej uproszczonym i niepełnym obrazem;  Wyznaje zasadę, że: kilka modeli może należeć do tej samej teorii, czasem też jeden model może być może być wyprowadzony z kilku teorii;  Model nie dostarcza informacji, która z hipotez jest jej częścią;  Twierdzi, że jeżeli proces, który zakłada „rewidowanie”, potwierdzenie, odrzucenie teorii, przebiega w sprawnym i uporządkowanym systemie, można oczekiwać zbliżenia przekonań badaczy, a co za tym idzie przedstawienie trafnego obrazu rzeczywistości;  Stawia pytanie: Czy studiując skonstruowany przez kogoś sformalizowany model można zrozumieć jego teorię lub program badawczy?  Odpowiada na pytanie sam: Jest to możliwe, kiedy wszyscy należą do tej samej grupy ekonomistów, co wyklucza ryzyko błędnej interpretacji teorii. TEORIE prawdziwefałszywepoprawneniepoprawne MODELE

PROBLEM: Jakie cechy powinna posiadać dobra teoria? Podejście do problemu: George Perry (1984) stawia pytanie nieco odmienne i stwierdza „ jest to zła nauka, gdy modele buduje się niespójnie z faktami, tylko dlatego, ze pasują do odpowiedniej teorii”; Michael Bruno ( 1989) zwraca uwagę, że „ w ogniu doktrynalnych dyskusji zapomina się często że ostatecznym celem uprawiania makroekonomii jest zrozumienie, jak funkcjonuje rzeczywisty świat oraz ulepszenie jego funkcjonowania”; William Nordhous( 1984) podkreśla, ze „ ekonomia jest nauka empiryczną, a nie gałęzią matematyki stosowanej”.

I cecha: Hipoteza, która podlegałaby jednoznacznemu testowi empirycznemu  BRUNNER uważa, że każdy kto formułuje hipotezę, zobowiązany jest do sprecyzowania w jakich okolicznościach będzie skłonny zrezygnować z niej na korzyść innej przynajmniej do określenia zastrzeżeń i wątpliwości;  FOSTER (1987) stwierdza, że problemem są metody empiryczne, które są podporządkowane bardziej technikom statystycznym niż teorii ekonomicznej;  ROBERT TOWNSEND zwraca uwagę na problem testowania hipotez, który wynika z braku jednoznacznego odrzucania modelu;  LEIJONHUFVUD „ w ekonomii istota i forma teorii są ze sobą nie tak silnie powiązane jak w naukach ścisłych”;  BLINDER uważa, że problem nie tkwi w technikach statystycznych oraz metodach stosowanych przez ekonomistów, lecz fakt, że ekonomiści nie testują swoich teorii za pomocą empirycznych „ substytutów” złych danych, danych z błędami pomiaru i danych nie mierzących zmiennych istotnych;  STIGLITZ JOSEPH upatruje w „wielkich eksperymentach”, np. w wielkim kryzysie, najlepsze testy alternatywnych teorii; niezgodność predykcji teorii z faktami, jest podstawą do jej odrzucenia, poza tym stawia ów „test niezgodności” na równi z modelem ekonometrycznym, najbardziej przekonującym testem modelu jest fakt czy wyjaśnia on „krytyczne” fakty.

II cecha: Prostota  CHICK VICTORIA (1983) uważa, że ważne jest znalezienie złotego środka pomiędzy skomplikowaniem, a brakiem uwzględnienia pewnych istotnych elementów w teorii;  SOLOW jest zwolennikiem prostych modeli ze „ szczelną „ argumentacją; we współczesnej ekonomii odchodzi się od dużych modeli w duchu syntezy neoklasycznej;  FRIEDMAN „ Żadna bardzo skomplikowana i trudna teoria nie okaże się udana, ponieważ większość zjawisk pozostaje pod wpływem bardzo niewielu głównych sił”; III cecha : Realizm w założeniach  Istnieje spór o brak realizmu w założeniach;  Realizm jest ceniony bardziej przez Keynesistów niż przedstawicieli nowej ekonomii klasycznej;  TOBIN zajmując stanowisko wobec nowej ekonomii klasycznej stwierdził, że: „ ich podejście ma charakter metody „tak jakby”, w której problemem nie jest realizm założeń, lecz to czy wyprowadzone z nich rezultaty są spójne z obserwowanymi faktami”

IV cecha: Pluralizm i eklektyzm w badaniach  ROTSCHILD KURT (1998)uważa, że ekonomia jest z konieczności nauką o wielu paradygmatach, w której kilka struktur teoretycznych występuje obok siebie, a każda z nich ma charakter teorii cząstkowej”; wieloparadygmatowości dopatruje się w pluralizmie metodologicznym;  CHICK stwierdza, że „teoria ekonomii nie ma struktury abstrakcyjnej, logicznej analizy opartej na ogólnych zasadach dających się zastosować do każdego okresu i systemu gospodarczego”;  PHELPS Edmund ( 1990) uważa, ze pluralizm jest najlepszym rozwiązaniem gdyż żadna ze szkół nie może oczekiwać, ze jej ujęcie będzie najwłaściwsze;  SOLOW/ BRUNO są zwolennikami eklektyzmu. Ten pierwszy dokonuje podziału na 2 grupy badaczy we współczesnej ekonomii: I GRUPA Próba zbudowania kanonicznego modelu, który ma im pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na nurtujące pytania. II GRUPA Uznaje makro za naukę skomplikowaną, ulegającą zmianom wraz ze zmianą instytucji i podmiotów gospodarczych.

V cecha: Powiązania z polityką gospodarczą  TOBIN uważa, ze ekonomia czerpie energię z kontrowersji wynikających z praktycznych problemów polityki gospodarczej;  BRUNO uważa, że PG. jest instrumentem oceny teorii;  FOSTER ostrzega, ze makroekonomia, oderwana od formułowania PG jest sztucznym tworem. Według Foster`a ekonomiści mogą obrać dwie drogi:  SHEFFRIN STEVEN jest zdania, że uczestnictwo ekonomii w P.G. jest gwarantem lepszej polityki ekonomicznej jak i lepsza teorię;  LUCAS ROBERT uważa, że polityczne zaangażowanie się ekonomistów ma zły wpływ na makroekonomię;  FRIEDMAN (1997) dokonując oceny postawy ekonomistów wobec problemu, stwierdził,że ekonomiści są niekonsekwentni i ambiwalentni w swoich poglądach na temat uczestnictwa P.G., co odzwierciedla ich schizofreniczny stosunek do roli państwa w gospodarce. POZOSTAWIENIE TWORZENIA POLITYKI POLITYKOM AKTYWNE UCZESTNICTWO W TWORZENIU POLITYKI

Dynamika zmian w EKONOMII  Ekonomia jako dynamicznie i szybko zmieniająca się nauka;  W ekonomii „stare teorie rzadko są błędne, stają się po prostu nieadekwatne”;  TOBIN (1985) stara się udowodnić, że teorie rozwijają się w sposób cykliczny. Cykle te są ze sobą powiązane, zaś interakcje miedzy nimi wyłoniły się z zasady i metody, dającej ekonomii „ kumulatywna ciągłość i wewnętrzną dynamikę”; Ekonomia narzuca swemu rozwojowi wewnętrzną logikę, której odbiciem są rewolucje i kontrrewolucje w makroekonomii;  Częstsze nawiązanie do koncepcji Khuna niż Lakatosa;  W ekonomii niezbyt często dochodzi do „dramatycznego nawrócenia się” i przejścia do opozycyjnej szkoły;  Zmiany stanowisk i poglądów ekonomistów dokonują się stopniowo.

JOHNSON HARRY ( 1971) Określił warunki jakie musi spełniać skuteczny w długim okresie przewrót w ekonomii:  Musi zostać zaatakowany podstawowy element dominującej ortodoksji;  Nowe ujecie musi uwzględnić niepodważalne składniki poprzedniego ujęcia;  Nową teorię musi cechować odpowiedni stopień trudności;  Nowe podejście musi zaoferować bardziej ambitnym naukowcom odmienną, bardziej atrakcyjną od poprzedniej metodologie;  Musi zostać stworzone nowe pole dla badań ekonomicznych; Poza wyżej wymienionymi musza wystąpić pewne warunki społeczne, najważniejszy to „ okrzepła ortodoksja”.

TEORIA KEYNESA jako rewolucja w ekonomii  Jak twierdzą DORNBUSCH i FISCHER nastąpiło „znaczące przesunięcie w kierunku monetaryzmu”  MODIGLIANI twierdzi, że teoria ta oznacza pojawienie się nowego paradygmatu;  BLINDER uważa, że atak na KEYNESIZM nie spełnia kryteriów rewolucji naukowej w rozumieniu KHUNA.