Polscy Nobliści

Maria Wisława Anna Szymborska (ur.2 lipca 1923, zm. 1 luty 2012 )

Polska poetka, felietonistka, krytyk literacki, tłumaczka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1996 roku. Była członkini oraz założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jak i członkini Polskiej Akademii Umiejętności. Zdobywczyni odznaczenia Orderu Orła Białego.

ŻYCIE PRYWATNE Urodziła się na Prowencie, folwarku położonym na południe od zamku w Kórniku, nad Jeziorem Kórnickim w Poznańskiem. Była córką Wincentego Szymborskiego i Anny Marii z domu Rottermund. Jej ojciec, Wincent, był zarządcą dóbr zakopiańskich hrabiego Zamoyskiego. W 1948 r. wyszła za mąż za poetę Adama Włodka, z którym rozwiodła się.

Dokonania Pierwsze wiersze opublikowała w krakowskim „Dzienniku Polskim”, następnie w „Walce” i „Pokoleniu”. Wiersze Szymborskiej uchodzą za proste, ale jednocześnie przesiąknięte głębokim intelektualizmem. Wydała tomy poezji: * Dlatego żyjemy (1952) *Pytania zadawane sobie (1954) *Wołanie do Yeti (1957) *Sól (1962) *Sto pociech (1967) *Wszelki wypadek (1972) *Wielka liczba (1976) *Ludzie na moście (1986) *Koniec i początek (1993) *Widok z ziarnkiem piasku (1996) *Chwila (2002) *Rymowanki dla dużych dzieci (2003) *Dwukropek

WYKSZTAŁCENIE Wisława uczęszczała początkowo do Szkoły Powszechnej im. Józefy Joteyko przy ul. Podwale 6 w Krakowie , następnie, od września 1935 r., do Gimnazjum Sióstr Urszulanek przy ul. Starowiślnej 3-5, również w Krakowie. Po wybuchu II wojny światowej kontynuowała naukę na tajnych kompletach, a od roku 1943 zaczęła pracować jako urzędniczka na kolei, by uniknąć wywiezienia na roboty do Rzeszy. Studiowała polonistykę, a następnie socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studiów nie ukończyła z powodu złej sytuacji materialnej.

NOBEL I INNE NAGRODY W 1996 roku Komitet Noblowski, przyznając Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, w uzasadnieniu nagrody napisał: „za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”. Została Uhonorowana Nagrodą Goethego w 1991 r., a później także Nagrodą Herdera (1995 r.)

LECH WAŁĘSA Polski polityk i działacz związkowy urodzony 2 września 1943 w Popowie. Na zdjęciu Lech Wałęsa wraz z rodziną, zdjęcie z 1981 roku. Współzałożyciel i pierwszy przewodniczący „Solidarności”, opozycjonista w okresie PRL. Prezydent Polski w latach 1990-1995, Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1983 roku.

Wykształcenie Po dziewięciu latach nauki Wałęsa rozpoczął naukę w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Lipinie, gdzie nieraz stawał na radzie pedagogicznej za palenie papierosów w internacie. Należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Młodzieży Wiejskiej oraz do Ligi Przyjaciół Żołnierza. Po ukończeniu szkoły pracował jako elektryk i konserwator urządzeń elektrycznych. W międzyczasie odbył zasadniczą służbę wojskową. Parę lat później został zatrudniony jako elektryk okrętowy.

DOKONANIA Lech Wałęsa z tytułu wyboru na urząd Prezydenta RP stał się kawalerem, wielkim mistrzem orderu i przewodniczącym kapituł Orderu Orła Białego oraz Orderu Odrodzenia Polski. Za swoją działalność Wałęsa został nagrodzony Pokojową Nagroda Nobla, którą w Sztokholmie odebrała jego żona Danuta wraz z synem. Sam bohater nie mógł osobiście odebrać wyróżnienia gdyż zdawał sobie sprawę, że gdy opuścił by Polskę władze ludowe nie wpuściły by go z powrotem. Wiedział, że robiąc to całkowicie zaprzepaścił by szanse ojczyzny do odrodzenia i stania się wolnym krajem niezależnym od Moskwy i żadnych innych państw. Wałęsa został pierwszym w powojennej historii naszej ojczyzny prezydentem. 

ŻYCIE PRYWATNE W 1969 roku Lech poślubił Danutę z domu Gołoś, z którą ma ośmioro dzieci. W 1984 wydał wielokrotnie wznawianą i tłumaczoną autobiografię „Droga nadziei.” W 2007 ukazała się jego książka „Lech Wałęsa. Moja III RP.” Straciłem cierpliwość”, a w 2008 nowa obszerna autobiografia „Wałęsa Droga do prawdy Autobiografia” .Dużym wydarzeniem w życiu Lecha Wałęsy był wypadek motocyklowy jego syna- Jarosława, który zawsze był jego oczkiem w głowie. Był w ciężkim stanie psychicznym i niebywale to wszystko przeżył. Wałęsa całe swoje życie poświęcił ojczyźnie, a w domu bywał rzadko. Wychowanie dzieci zostawił żonie- Danucie.

DZIAŁALNOŚĆ DLA INNYCH Nasz były prezydent najbardziej jest ceniony w krajach o szerokiej tradycji i historii demokratycznej . Jest to spowodowane tym , że dzięki niemu nasz kraj wyrwał się ze szponów socjalizmu i przyjął gospodarkę rynkową oraz ustrój demokratyczny . Był wielokrotnie szykanowany przez władze PRL , lecz nigdy się nie poddawał i walczył o prawa dla robotników oraz wolność dla kraju i jego obywateli . Potrafił dotrzeć do wszystkich Polaków i połączyć ich ażeby stali się jednością i walczyli o wolność dla ukochanej ojczyzny splamionej krwią niewinnych ofiar władzy ludowej .

Czesław Miłosz (ur. 30 czerwca 1911, zm. 14 sierpnia 2004)

Poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, a także dyplomata. Laureat Międzynarodowej Nagrody Neustadt w dziedzinie literatury Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, jak i Uniwersytetu Harvarda. Również był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności , Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

ŻYCIE PRYWATNE Czesław był synem Aleksandra Miłosza i Weroniki Miłoszowej z Kunatów. Urodził się w Szetejniach. Wychował się na terenach Wielkiego Księstwo Litewskiego. Rodzina Miłoszów, pieczętująca się herbem Lubicz, cieszyła się starym szlacheckim pochodzeniem. 19 września 1917 urodził się jego młodszy brat, Andrzej Miłosz, późniejszy reżyser dokumentalista, publicysta i tłumacz. Pierwszą żoną Czesława Miłosza została Janina z domu Dłuska, primo voto Cękalska. Po jej śmierci Czesław Miłosz napisał wiersz "Na pożegnanie mojej żony Janiny". Drugą żoną Czesława Miłosza została Carol Thigpen - Miłosz. Czesław Miłosz przeżył również drugą żonę.

DOKONANIA Wiersze Czesława Miłosza są intelektualne, a metafory, jakich używa – sugestywne. Część z tych wierszy poświęca Miłosz okupowanej Warszawie, w której spędził prawie cały okres wojny. Po wojnie poeta podjął tematykę bardziej filozoficzną. Zadebiutował w 1930 na łamach uniwersyteckiego pisma „Alma Mater Vilnensis” wierszami Kompozycja i Podróż. Debiut książkowy Miłosza: "Poemat o czasie zastygłym", za który autor otrzymał Nagrodę im. Filomatów przyznawaną przez ZZLP w Wilnie. Dzieła poetyckie tj. : *Kompozycja (1930) *Ofiarne dusze (1930) *Podróż (1930) *Poemat o czasie zastygłym (1933) *Trzy zimy (1936) Publicystyka i proza : *Abecadło Wydawnictwo Literackie, styczeń 2002 *Dolina Issy (z komentarzem Marka Zalewskiego) *Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada Słowo/Obraz Terytoria

WYKSZTAŁCENIE Miłosz studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, najpierw polonistykę na Wydziale Humanistycznym, po krótkim czasie przeniósł się na Wydział Nauk Społecznych, by studiować prawo. Pracował w Polskim Radiu Wilno. Podczas studiów należał do Sekcji Twórczości Oryginalnej (STO) Koła Polonistów Słuchaczy USB i do Akademickiego Klubu Włóczęgów.

NOBEL I INNE NAGRODY Laureat nagrody Nobla w roku 1980 otrzymał nagrodę za całokształt twórczości. Miłosz został odznaczony Orderem Orła Białego. Również Polskie Radio przyznało mu nagrodę Diamentowy Mikrofon, otrzymał Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. W czerwcu 1996 r. za książkę Legendy współczesności uhonorowany został Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca. Dwa lata później za tom Piesek przydrożny otrzymał Nagrodę Nike.

Maria Skłodowska-Curie (urodzona 7 listopada 1867r Maria Skłodowska-Curie (urodzona 7 listopada 1867r. w Warszawie, zmarła 4 lipca 1934r. we Francji) – fizyczka, chemiczka, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla.

Wykształcenie Maria od dzieciństwa wyróżniała się niezwykłą pamięcią, kształciła się początkowo na pensji prywatnej, a następnie w gimnazjum rządowym w Warszawie, które ukończyła w roku 1883 z wyróżnieniem, dostała złoty medal. Kiedy rodzina znalazła się w tarapatach finansowych, na skutek nietrafnych inwestycji ojca, podjęła pracę jako nauczycielka. W 1891 roku Maria Skłodowska wyjechała z Polski do Paryża, by tam kontynuować studia na Sorbonie (na ziemiach polskich w XIX wieku kobiety nie mogły studiować, a i we Francji było to rzadkością) następnie rozwinęła tam swoją karierę naukową.

Życie prywatne Maria poznała wybitnego naukowca, fizyka Piotra Curie, z którym połączyło ją uczucie i wspólne zainteresowania, wyszła za niego za mąż. Pojawienie się Marii Curie wśród uczonych przyniosło nieznane wcześniej problemy. Mężczyźni odkryli genialną kobietę, w której zakochiwali się niezwykle łatwo. Albert Einstein mówił o niej, że była jedynym człowiekiem niezepsutym przez sławę. Ojciec Władysław wykładał matematykę i fizykę w gimnazjum, matka Bronisława Bogucka była przełożoną szkoły żeńskiej.Rodzina Marii, a zwłaszcza matka była głęboko wierzącą i praktykującą katoliczką.W 1876 r. Bronisława zmarła, dziewięcioletnia Maria popadła w głęboką depresje. Zniecheciła się równiż w religii i do końca życia została ateistką.

Dokonania Do jej największych dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków: radu i polonu. Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze na świecie badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Była prekursorem nowej gałęzi chemii - radiochemii.

Nobel Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe, po raz pierwszy w roku 1903 z fizyki wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad odkrytym przez jego zjawiskiem promieniotwórczości, po raz drugi w roku 1911 z chemii za wydzielenie czystego radu. Do dziś Maria pozostaje jedyną kobietą, która tę nagrodę otrzymała dwukrotnie.

Henryk Sienkiewicz- (1846-1916)

Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich, cieszy się od stu lat największą poczytnością. Chłopięce lata spędził na wsi, obserwując z bliska życie ludu, którego niedole przedstawił tak wiernie w swych wczesnych nowelach.

WYKSZTAŁCENIE Gimnazjum i studia wyższe ukończył w Warszawie. Działalność literacką rozpoczął dość wcześnie, już w roku 1867 pisząc krytyki literackie, felietony na aktualne tematy, wreszcie nowele. Zarówno świetna forma tych krótkich opowiadań, jak i zawarta w nich myśl postępowa i patriotyczna zjednały młodemu pisarzowi wielki rozgłos. W nieco późniejszym okresie stworzył prawdziwe arcydzieła nowelistyki.

Najważniejsze dzieła Henryka Sienkiewicza: Nowele: Humoreski z teki Worszyłły (1872) Hania (1880), Szkice węglem (1880 ), Za chlebem (1880) Janko Muzykant (1880), Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1880), Orso (1880), Bartek Zwycięzca (1882), Sachem (1883), Wspomnienie z Maripozy (1889) Najważniejsze dzieła Henryka Sienkiewicza: Powieści: Ogniem i mieczem (1884), Potop (1886), Pan Wołodyjowski (1888), Ta trzecia (1889), Bez dogmatu (1891), Rodzina Połanieckich (1895), Quo vadis (1896), Krzyżacy (1900), Na polu chwały (1906), Wiry (1910), W pustyni i w puszczy (1911)

ŻYCIE PRYWATNE Przyjaciółmi wielkiego pisarza byli m.in.: Stanisław Witkiewicz, Helena Modrzejewska Dziwny zbieg okoliczności sprawił, że w życiu Henryka Sienkiewicza było pięć kobiet, z którymi łączyły go uczucia miłosne, a wszystkie nosiły imię MARIA. Maria Kellerówna - pierwsza młodzieńcza miłość; Marynia Szetkiewicz - umiłowana nade wszystko żona, przedwcześnie zmarła na gruźlicę; Marynuszka Romanowska - trzecia Maria i druga żona; Maryja Radziejewska - ostatnia miłość; Maria Babska zwana " Markiem" - piąta Maria i trzecia żona, towarzyszka Sienkiewicza aż do śmierci.

DZIAŁANOŚĆ DLA INNYCH Od lat 70. oddawał się gorliwie pracy publicystycznej i pisarskiej. Angażował się w wiele akcji społecznych, m.in. w budowę pomnika Mickiewicza. Był prezesem Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy, współzałożycielem istniejącej do dzisiaj Kasy im. Mianowskiego dla Osób Pracujących na Polu Naukowym. W 1889 ufundował stypendium im. Marii Sienkiewiczowej dla literatów żyjących w ciężkich warunkach materialnych. Ufundował też kościół w Zakopanem i sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci. Ostatnią jego ważną inicjatywą było zorganizowAnie Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Komitet gromadził żywność, lekarstwa, ubrania i pieniądze w ilościach znacznych.

Władysław Stanisław Reymont (ur. 6 maja 1867 zm. 5 grudnia 1925.)

ŻYCIE PRYWATNE Syn wiejskiego organisty. Jako młodzieniec pracował w zawodzie krawieckim, następnie w handlu, a w końcu uciekł z domu i włóczył się po kraju z wędrowną trupą teatralną. Porzuciwszy teatr, zaczął pracować jako urzędnik dróg kolejowych. Jego ojciec, Józef Rejmont, człowiek oczytany, miał wykształcenie muzyczne i w tuszyńskiej parafii pełnił obowiązki organisty, a także prowadził księgi stanu cywilnego i korespondencję proboszcza z władzami rosyjskimi. Matka, Antonina z Kupczyńskich, miała talent do opowiadania. Wywodziła się ze zubożałej szlachty krakowskiej; w latach dojrzałych pisarz fakt ten często podkreślał. Ożenił się z Aurelią Szabłowską dnia 15 Lipca 1902. W tym samym roku umarł jego brat Franciszek. Pochowany został w Alei Zasłużonych na cmentarzu na Powązkach. Nad jego grobem jest pomnik z napisem "Bogiem zbrojny, ojczyźnie duchem zaprzysięgły, piśmiennictwa polskiego chwała, ziemię plemienną niebem mieć nauczał.”

WYKSZTAŁCENIE Odmówił uczęszczania do szkół, często zmieniał zawody, miejsca zamieszkania, dużo podróżował po Polsce i Europie. Ukończył Warszawską Szkołę Niedzielno-Rzemieślniczą. W latach 1880–1884 uczył się zawodu krawieckiego w Warszawie, po czym został czeladnikiem. W okresie 1884–1888 był aktorem w wędrownych grupach teatralnych, następnie w latach 1888–1893 dzięki protekcji ojca znalazł zatrudnienie jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, pracując m.in. w Rogowie i Lipcach. W 1890 r. zmarła matka pisarza. Z twórczości literackiej utrzymywał się od 1894, kiedy to przeniósł się do Warszawy, jednak swoje pierwsze wiersze pisał już w 1882 roku.

DOKONANIA Twórczość Reymonta jest zróżnicowana pod względem tematyki, formy literackiej oraz nierówna pod względem swej wartości. W powieściach obyczajowych zawarł elementy krytyki społecznej. Władysław Reymont jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1924. Otrzymał ją za powieść Chłopi. Kontrkandydatami Reymonta do tej nagrody byli Stefan Żeromski i Tomasz Mann.

*Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Najważniejsze dzieła Władysława Reymonta to:  Komediantka (1896),  Fermenty (1897),  Ziemia obiecana (1899),  Chłopi (1901-1909),  Wampir (1911, powieść grozy),  Rok 1794 (1913-1918),  Bunt (1922)  Odznaczenia: *Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski *Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski *Komandor Orderu Legii Honorowej

NOBEL I INNE NAGRODY Największym artystycznym osiągnięciem Reymonta jest wielka powieść z życia wsi pt. "Chłopi". Powieść ta przyniosła mu światową sławę i literacką Nagrodę Nobla w 1924 roku. . Reymont w "Chłopach" uwidacznia, że dzięki tężyźnie życia naszego ludu, umiłowanie i przywiązanie do ojczystych stron nigdy nie zaginie. Reymont jest autorem wielu powieści i nowel o tematyce historycznej i obyczajowej.

Przygotowali : Anna Siuda Gabriela Skroberanda Klaudia Kopeć Marta Staniszewska Damian Matczak Pod opieką : p. Moniki Domańskiej